Ísafold - 08.07.1916, Blaðsíða 3

ISAFOLD
nú tvö stór vígi Arsiero og Asiago.
Við Arsiero eiga þeir að eins 7 km.
eftir niður á sléttuna og eru þar
komnir fram hjá öllum helztu tór-
færunum.
Arás Austurríkismanna má telja
jafn duglega og Þjóðverja við Vei-
dun, en ítalir standa Frökkum langt
að baki í vörninni.
Sulturinn í Þýzkalandi.
Efdr því sem lengra líður verður
|>að lýðum ljósara, að sulturinn á að
verða aðal vopnið á Þjóðverja. Um
hann eru ekki sem greinilegastar
fréttir, þó talið vist að altaf þrengist
í búi.
Nú er það eitt helzta nauðsynja-
mál Þjóðverja, að öll matvæli verði
notuð sem bezt og sem réttlátast í
ríkinu; að skamtað sé jafnt og eng-
inn fái minst. Þetta er miklum örð-
ugleikum bundið þar sem 70 milj-
ónir eiga í hlut. Hafa þeir nú tekið
það ráð að stofna nýtt embætti. —
Mætti kalla það ríkisbryta. Kæður
sá yfir öllum matvælum og fóður-
efnum innan ríkisins og þarfhvorki
að spyrja þing eða stjórn. — Hann
hefir svo auðvitað yfir að ráða fjölda
manna.
Aður hugsaði hver um sig. Smá-
ríkin höfðu útflutningsbann; bænd-
urnir seldu ekki afurðir sínar, en
bjuggu að sínu — og ríkisfólkið
krækti sér í full búr. — Nú á að
vera eitt félagsbú, eitt einasta matar-
bú innan hins þýzka ríkis. Mikil er
sú stjórn er til þess þarf.
En þótt svo megi að orði komast,
að allir Þjóðverjar séu nú komnir að
sama borði, og hin háa stjórn ákveði
magamál allra þegna sinna, þá hefir
heyrzt, að alt framhald stríðsins sé
komið undir þvi, hvernig uppskeran
verði þetta ár á Þýzkalandi.
Kynnisför kanslarans.
Þann 28. maí tók rikiskanslarinn
Bethmann Hollweg sér ferð á heud
ur til suður-þýzku ríkjanna. Þótt
eigi sé fullkuunugt um erindi hans,
þá þykir sem ferð þessi gefi í skyn,
að bólað hafi á nokkurri óánægju
þar syðra, gagnvart hinni háu stjórn
í Beriín. Þykir það ekki óliklegt,
að þeim þyki ríkisbrytastjórnin næsta
nærgöngui við búrkistur manna, og
Prússastjórnin virða stjórn smáríkj-
anna fremur lítils. Er þessi ferð
kanslarans talin vera sættaferð. —
Orðasveimur var og um það fyrir
nokkru, að Englendingar hafi gert
tilraun til að kveikja sundrung meðal
Þjóðverja með þvi að bjóða nokkr-
um rikjum Suður-Þýzkalands frið.
— En eins og margir aðrir heims-
viðburðir nú á dögum, er þetta mjög
á huldu.|
Er kanslarinn kom aftur i ríkis-
þingið, hélt hann ræðu mikla, er
kom viða við^og vakti mikla eftir-
tekt.
Ræöa kansJarans.
Talaði hann meðal annars um, aö
Þjóðverjar hefðu ládð það í veðn
vaka, að þeir væru ekki ófáanlegir
til friðarsamninga. En það lægi í
hlutarins eðli, að þeir vildu ekki
heyra neina samninga nefnda á nafn,
nema að hernaðaraðstaðan, eins og
hún'nú væri,“ væri lögð til grund-
vallar fyrir samningana. |Að Eng-
lendingar^hefðu tekið friðartali fjarri,
væri á þeirra ábyrgð. — Þjóðverjar
hefðu unnið á síðan, svo ekki liti út
fyrir_ að sambandsþjóðirnar græddu
ájjdrættinum.
: Enn meiri eftirtekt' vakti umtal
kanslarans um flugrit og æsingablöð,
sem dreift væri nú um rikið, þess
efnis að sverta hann og ríkisstjórn-
ina, heimta frið og úthúða hernaðar-
aðförunum. — Engin slík rit hafa
komið út yfir takmörk Þýzkalands,
en líklegt er, að einhver brögð séu
að þessu, fyrst kanslarinn finnnr
ástæðu til að tala um það mörgum
hörðum orðum í þinginu. (Frh.)
Tvö blöö
koma út af ísafold i dag, nr. 49
50.
Neikvaði og öfgar.
ísafold hefir stundum í viðlögum
verið brigzlað um hringlandaskap af
sumum fornvina sinna, þegar hún
hefir ekki viljað elta öfgapostulana í
flokknum út í vitleysu og þar með
að óþörfu búa nauðsyujamálum
vorum bráðan bana.
Sjaldan hafa þó óhljóðin verið öllu
ýlfurslegri en nú í hóp þeirra vina
vorra, »Þversum«-manna. Svika-
brigzlin til ísafoldar þykja jafn sjálf-
sögð í hverju blaði þeirra og bæn-
arflutningur á undan guðsþjónustu.
Og trúin mun vera sú, að með þv.
að endurtaka ósönn brigzl nógu oft,
muni þau kannske tekin trúanleg a:'
lítilmótlegasta hóp kjósenda í land-
inu, þeim, sem aldrei nenna að
hugsa og eru lika svo heyrnarsljófir
á rök og skynsemi, að inn í þeirra
hugskot kemst ekkert nema allra
hæstu glamuryrðin af ræðupöllun-
um. Þeir sero voru á fundunum
í‘ fyira vor hér í Reykjavik, er
»Þversum« hóf hernað sinn, kannast
við slíka menn, lífvörð »Þversum«-
foringjanna þá.
Að eitthvað sé til af slíkum vit-
leysingjum, sannnefndum andans
bræðrum Þversum-»lífvarðarins« reyk-
víska — út um land, skulum vér
ekki fortaka, en enginn flokkur lifir
á því rusli, og öfundum vér ekki
»Þversum« af því fylgi.
Hitt þykir oss leiðara, að sjá svo
mætan mann, eins og vér jafnan
höfum talið Lárus Helgason bónda
á KirkjubæjarklauStri, hafa látið svo
mjög blekkjast af fortölum síns fyrra
yfirvalds, að láta hafa sig á stað með
önnur eins brigzl i garð ísafoldar
og í »Landinu« um daginn í grein,
er hann nefnir: »Fljótt breytist veður
i lojti«.
Er hann æfur yfir grein, sem birt-
ist í ísafold 15. apríl, »Hvað hefir
gerst«, er hann segir, að »eingöngu
eða þvi nær gangi út á að svívirða
íyrverandi ráðherra Sig. Eggerz«.
Hann prentar svo upp Ipfsamleg um-
mæli kjósendafundar í Reykjavik um
frammistöðu Sig. Eggerz í ríkisráði
1914, sem staðið hefir í ísafold, og
ber sér svo á brjóst. Svona talaði
ísafold þá! En hvað nú?
A það viljum vér benda hr. L.
H„ að vér með engu móti fáum
skoðað þessa grein sem nokkura
»svívirðingar«-tilraun við Sig. Egg-
erz, heldur eins og' hverja aðra gagn-
rýning á stjórnmálastarfsemi hans,
er hver sá maður, er framarla vi
standa, verður að sjálfsögðu að láta
sér lynda. Það skal játað, að rit-
stjóri ísafoldar mundi, ef heima
hefði verið, eigi tekið ummæli Aka
um framkomu S. E. í sjálfu rikis-
ráðinu 1914 athugasemdalaust, en
um frammistöðu hans eftir það, er
þrímenningarnir fengu staðfestingar
skilmálana gerða aðgengilega fyrir
oss Islendinga, er það að segja, að
hún verður tæplega vítt um of.
Og i hinni umræddu grein í ísa-
fold er sú hliðin aðalatriðið, eins og
ritstjórnargreinum blaðsins um þetta
mál.
Hr. L. HJ segir, að hr. S. E. hafi
»engu breytt stefnu sinni* um
nýár 1915.
Um það er deilan.
Vérs'taðhæfum, að hr. S. E. og félagar
rans nánustu hafi einmitt gerbreytt
skoðun sinni á fyrirvaranum frá því
að »þrímenningarnir« komu til skjal-
anna, gerbreytt henni svo, að ef
þeir hefðu máit ráða, ættum vér nú
hvorki staðfesta stjórnarskrá né stað-
léstan fána, þrátt fyrir það, að hin-
um marg nefnda fyrirvara var ger-
samlega fullnagt fyrir festu og lægni
þrímenninganna.
Þetta er margbúið að sýna fram á
og er á vitorði flestra íslendinga nú.
Eða hversu margir, haldið þið, að
í hjarta sínu séu sannfærðir um, að
kosningarnar, sem nú fara í hönd,
sé til komnar í skjóli landsréttinda-
afsals og sjálfstæðis-skerðingar af
hálfu íslands ?
Hver trúir þessum vitlausu slag-
orðum öfga postulanna neikvæðu,
sem jafnan má búast við, að þegar
mest ríður á, setjist þversum fyrir
framgangi nauðsynjamála vorra, sum-
part af sérkennilegri sýkingarhættu
frá nánum, en samvizkulitlum kunn-
ingjum, sem alt annað vakir fyrir
en rök og réttdæmi eða af eihhverri
sérvizku-flugu um lítilvæg aukaatriði.
Og hvernig á að trúa á framtíðar-
starf þessara manna?
Þeir kunna ekki nema að neita
og hindra!
Þeir hefðu hindrað framgang
tveggja mestu velferðarmála vorra í
fyrra, ef mátt hefðu ráða.
Og þeir virðast naumast hafa
annað á stefnuskrá sinni nú, ef ráða
má af málgagni þeirra, en að hindra,
bara hindra framgang járnbrautar
hér á landi, í hvaða mynd sem er.
Það er »hugguleg« framsóknar-
stjórnmálastefna það taina!
Gamli Sjálfstæðisflokkurinn er
klofinn.
Vér, sá hluti hans, sem eigi vild-
um láta teyma okkur út 1 neitunar-
fen »Þversum«-manna yfir gröf
stjórnarskrár og fána í fyrra, þykj-
umst eiga meiri rétt til að eiga nafn
Sjálfstæðisflokksins en þeir. Og
engar tilvitnanir í Heimastjórnar-
blaðið »Lögréttu« gera þar á breyt-
ing, þótt nú sé svo komið, að
»Þversum«-málgagnið noti þau í
leiðara stað._
Vér Sjálfstæðismenn væntum þess,
að gamlir og gegnir flokksmenn
meti þær Jramkvamdir, sem stuðlað
hefir verið að af vorri hálfu til auk-
ins sjálfstæðis, og þeir mega vita
það, að framvegis mun okkar stefnu-
mark verða, eins og hingað til, hóg-
leg sjálfstæðisstefna, þ. e. sjálfstæðis-
stefna á borði, en ekki gaspuryrði
og glamur í orði — og svo bara
neikvatt jramkvamdaleysi, þegar á
hefir átt að herða, eins og komið er
á daginn að er hið sanna einkenni
þeirra manna úr gamla Sjálfstæðis-
flokknum, sem hafa orðið viðskila
við oss : — »pversum «-einkennið.
ReykiMnr-aniiáll.
Knattspyrnumótið. Svo fóru lelk-
ar á knattspyrnumótinu á íþróttavell-
inum, að Fram og ReykjavíkurfólagiS
fengu jafntefli. Valur og Reykjavfk-
urfól. sömuleiðis, en Fram hafði Val
með einum vinning. Þykir mörgum
sem þetta megi ekki heita tvímælalaus
sigur hjá Fram heldur verði til skarar
skríða af nyju milli þess og Reykja-
vikurfólagsins. Ma þá búast við sérstak-
lega góðri knattspyrnuskemtun.
Skipafregn. H ó 1 a r komu um
helgina með kolafarm til Viðeyjar.
G u 11 f o s s kom til Seyðisfjarðar í
gærmorgun. F 1 ó r a kom í fyrrakveld
kringum land. Farþ. m. a Ólafur Proppó
kaupm. frá Þingeyri og frú hans,
Gunnl. Þorsteinsson Iæknir, Bergur
Rósinkransson frá Flateyri
Aðkoiuumenn : Sig. Ólafsson fyrv.
3ýslumaður og frú hans. Ól. Jóhannes-
son konsúll frá Vatneyri.
Hvar er verðlagsnefndin? Ýms-
ir alþy'ðumenn hafa kvartað við ísa-
fold um óhæfilega hátt verð á vörum
hér í bænum. Vór fáum eigi dæmt
um hversu róttmætsr þær kvartanlr
eru, en hitt dylst oss ekki að v e r ð-
lagsnefndln ætti oftar að láta til
sín heyra en hún gerir, þótt eigi væri
til annars en að f r i ð a fólk með því
að láta vita að hún sofi ekki, heldur
hafi vakandi auga á verðlaginu og telji
það e k k i of hátt eftir sinni rann-
sókn.
Flóra stöðvuð með skotum. Þegar
Flóra var á siglingu fyrir utan Önund-
arfjörð nú á suðurleið, stöðvaði brezkt,
vopuað kaupfar hana með 3 skotum,
en slepti þegar aftur, er skjöl skipsins
höfðu verið rannsökuð.
•
Ráðherra er væntanlegur heim eft-
ir helgina með Tjaldi skipl frá Sam.
fól., sem kemur hingað hlaðið steinolíu
og bensíni. Með skipinu eru einnig Ól-
afur Johnsson konsúll, 0. Forberg
símastjóri og Hallgrímur Benediktsson
stórkaupra.
Messað á morgun í Fríkirkjunni i
Reykjavík kl. 12 á hád. (sira ól. Ól.)
í Dómkirkjunni messar síra Jóhann
kl. 12. en síra Bjarni kl. 5.
Messað í þjóðkirkjunni i Hafnar-
firði kl 12. á hád., og síðdegisraessa á
Bessastöðum kl. 6.
Eftirlitsför. Landlæknir tekursórfari
með Flóru í dag eftirlitsferð um norð-
urland.
Vörukaup brezku stjórnarinnar,
Asgeir Sigurðsson konsúll hefir tekið
að sór umsjón þeirra og jafnframt
gengið úr kaupmannaráðinu.
Embættisafsögn G. Eggerz.
A hana var stuttiega minst hér í
blaðinu um daginn. Til frekari
skýringar skal hér tekin upp skýrsla
og umsögn blaðsins Austra.
Blaðið skýrir frá því, að á sýslu^
fundi Sunnmýlinga hafi niðurskurður
einu mentastofnunar í Austfirðinga-
fjórðungi þ. e. Eiðaskólans verið
samþ. með 7 : 6 atkv. og að i þess-
um 7 hafi verið bæði sýslumaður og
Bjarni hreppstj. Sigurðsson á Eski-
firði, sem sýslumaður að úrskurði
stjórnarráðsins ólöglega leyfði sæti á
sýslunefndarfundinum.
I^Um hinn »ólöglega setna fund«
farast Austra svo orð:
»Þess er hér áður getið i blaðinu
að sýslufundurinn hafi verið ólög-
lega setinn svo að fyrir þá eina sök
gætu gerðir hans orðið ógildar. —
Svo var mál vaxið, að Guðmund-
ur frikirkjuprestur Ásbjarnarson á
Eskifirði, sem setið hafði á 5 sýslu-
fundum fyrir Eskifjarðarhrepp, taldi
sig eiga sæti á 6. fundinum. Sýslu-
nefndarmenn eru kosnir til 6 ára,
og 1 sýslufundur skal haldinn á ári,
svo að það liggur i hlutarins eðli, að
sýslunefndarmenn eiga rétt á að sitja
6 fundi.
Góðar
bújarðir
til sölu og ábúðar.
Upplýsingar gefa
6. Gíslason & Hay.
Öðru visi hefir þó sýslumaður
Sunnmýlinga litið á þetta atriði, þar
eð hann lét sýslunéfndarmannskosn-
ingu í Eskifjarðarhr. fram fara nú í
vor.1) Var þá Bjarni Þ. hreppstjóri
Sigurðsson kosinn í stað Guðmundar
prests Ásbjarnarsonar. — Þeir gerðu
svo báðir kröfu til sætis á sýslufund-
inum 22. f. m. — Tók sýslunefndin
ágreiningsmál þeirra til meðferðar,
og var Guðmundi presti með meiri
hl. atkv. veittur réltur til fundarsetu.
Sem furðulegt má kalla hélt sýslu-
maður því enn fram að Bjaina bæri
sætið, og feldi úr gildi samþ. sýslu-
nefndarinnar með úrskurði, lét Guð-
mund rýma sæti fyrir Bjarna, sem
svo ’sat fundinn.
Úrskurði sýslum. áfrýjaði Guðm.
prestur til stjórnarráðsins og feldi
það hann úr gildi, og heimilaði
Guðm. þannig sæti í sýslunefndinni,
en auðvitað var það um seinan því
fundurinn var þá afstaðinn. —
Sýslum. 8egir af sér embætti.
Er sýslumanni barst simatilkynn-
ing frá stjórnarráðiúu um það, að
úrskurður hans væri úr gildi feldur,
símaði hann stjórnarráðinu þess efnis,
að hann segði af sér embættinu frá
1. október næstkomandi. — Var slíkt
tiltæki all-stórmenskulegt fyrir þá
e i n a sök að stjr. leyfði sér að skilja
lögin á annan veg en sýslumaðurinn!
— Það er »daglegt brauð« að lög-
fræðinga greini á um ýms lagaákvæði,
og oft kemur það fyrir að úrskurðir
eru úr gildi feldir og dómum sýslum.
breytt af yfirrétti eða hæstarétti, eða
yfirréttardómum breytt af hæstarétti
og hefir aldrei áður komið fyrir að
nokkur dómari segi af sér embætti
af slíkum ástæðum. — Ogilding úr-
skurðarins notar sýslum. að eins sem
fyrirslátrarástæðu og kvað halda því
fram, að sér sé óréttur og óvirðing
ger af ráðherra, líkl. af pólitiskum
ástæðum, og með slíkum barnaskap
mun hann ætla að gera sig að ein-
hverskonar pislarvotti og afla sér með
því samúðar. — En sannleikurinn er
sá, að stjórnarráðið hefir hér ekkert
óvenjulegt aðhafst, sem óvirt geti
sýslumanninn eða gefið honum ástæðu
til að fara frá embætti. Samt verður
ekki annað sagt með réttu en að hann
hafi gildar ástæður til að láta af em-
bættismensku, og þær ástæður hefir
hann sjálfur skapað. — Það er ofur
eðlilegt að hann ekki treysti sér til
að sitja áfram i embættinu eftir að
hafa leikið aðalhlutverkið í þessari
einstæðu sýslufundar-»komediu«. Eftir
að hafa látið kjósa sýslunefndarm. i
Eskifj.hr. áður en vera bar og eftir
að hafa úrskurðað löglegansýslunefnd-
armann úr sýslunefndinni, þvert ofan
í samþ. meiri hl. sýslunefndarinnar,
og látið siðan annan mann ólöglega
skipa sæti á sýslufundi. — Þetta út
af fyrir sig gerir það fullsæmandi
sýslumanninum að láta af embættis-
færslu*.
r) Einnig mun samsk. kosn. hafa
átt sér stað í öðrum hreppi i S.-Ms.,
en ekki verið yfir kvartað,
- aS.i-S»