Ísafold - 15.07.1916, Síða 1

Keraur út tvisvar
í viku. Verðárg.
5 kr., erlendis 7J/2
kr. eða 2 dol!ar;borg-
ist fyrir miðjawr júlí
erlendis fyrirfram.
Lausasala 5 a. eint.
XLIII. árg.
ísafoldarprentsmiðja. Ritstjóri: Ólafur Bjornsson. Talsími nr. 455.
Reykjavík, laugardaginn 15. júlí 1916.
Uppsögn (skrifl.
buadin við áramút,
er ógild nema kom-
Iin só til útgefanda
fyrir 1. oktbr. og
só kaupandi skuld-
i laus vlð blaðið.
52. tölublað
AXþVtnfél.bókasafn TemplarRS. 8 kl. 7—»
Borgarstjóraskrifstofan opin virka daga ll —ö
Bœjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—2 og •!
Bæjargjaldkerinn Lanfásv. 5 kl. 12—8 og í—7
.lolandsbanki opinn 10—4.
K.F.U.M. Lestrar-og skrifstofa 8 árd.—10 siftO.
Alm. fundir fid. og sd. 81/* Sibd.
Landakotskirkja. Gu7>sþj. 9 og 6 á helgum
Landakotsspitali f. sjúkravitj. 11—1.
Lttndsbankinn 10—8. BanÉastj. 10—12.
LandsbókftSttfn 12—8 og 5—8. Útlán 1—8
Lftndsbúnaöftrfélagsskrifstofan opin frá 12—2
Lftndsfóhirbir 10—2 og 5—6.
Lands8kialttsafni5 hvern virkan dag kl. 12-~2
Landssíminn opinn daglangt (8—9) virka dago
helga daga 10—12 og 4—7.
Xistasafnib opið hvern dag kl. 12—2
Náttúrugripasafnið opið l*/a—21/* á iiunnud.
Pósthúsið opið virka d. 9—7, sunnud. 0—1.
Samábyrgð Islands 12—2 og 4—6
Stjórnarráðsskrifstofurnttr opnar 10—4 dagl.
Talsimi Reykjavíkur Pósth. 8 opinn 8—12.
Yifilstaðahœlið. Heimsóknartimi 12—1
B*jóðmenjasafnið opið hvern dag 12—2.
Vandaðastar og ódýrastar
Líkkistur
seljum við undirritaðir.
iKistur fyTirliggjandi af ýmsri gerð.
Steingr. Guðmundss. Amtm.stíg 4.
Tryggvi Arnason Njálsg. 9.

Klæðaverzlun
H. Andersen & Sön.
Aðalstr. 16.
Stofnsett 1888.
Simi 32.
þar eru fötin saumuð flest
þar ern fataefnin bezt.
TIFI rm'llZXlllllXTmT.
Hæst verð
:greiðir kjötverzlun E. Milners,
Laugavegi 20 B,
fyrir nautgripi, eldri og yngri,
einnig kálía.
Borgað samstundis.
Verzlunarsamkomulagið
við Breta.
Eins og kunnugt er, hafa and-
stæðingar stjórnarinnar ráðist á hana
með hermdarorðum fyrir það, að
hún hefir reynt og að henni hefir
tekist að komast að samkomulagi
við brezku stjórnina um verzlun
vora og siglingar, meðan á stríðinu
stendur. »Landið«, blað þeirra
stjórnarfjenda, lætur svo líta út, sem
stjórnin hafi ein, og hr. Sveinn
Björnsson, ráðið þessu máli til lykta.
En svo er eigi. Stjórnin hefir
fyrst og fremst haft ráð nefndar
þeirrar, sem síðasta alþingi kaus til
ráðuneytis stjórninni i öllum siíkum
málum. En í þeirri nefnd eru, auk
hr. Sv. B., þeir alþingismennirnir
Jósef Björnsson, Jón Magnússon og
Guðm. Björnsson. Skúli sál. Thor-
oddsen var og í nefnd þessari, og
var öllu því samþykkur, sem gert
var i þessu máli, meðan hans naut
við.
Auk þess hafði stjórnin ráð af
Kaupmannaráðinu um hvatvctna, er
það mátti vegna kaupsýsluþekkingar
sinnar betur 'vita en stjórnin og
alþingisnefndin.
Svo er að sjá, sem sumir stjórnar-
andstæðingar telji laodinu gerðan
stórskaða með samkor»ulagi því, sem
um ræðir. Þeir halda því fram, að
annars hefði verið frjáls markaður
fyrir vörur vorar, en nú sé því eigi
svo varið.
En þessir menn gæta þess eigi,
að Englendingar og bandamenn
þeirra ákváðu í vetur á fundi í París
að stöðva eftir megni alla aðflutn-
inga til ríkja þeirra, sem þeir eiga í
ófriði við.
Þessir menn viiðast ekki heldur
vilja skilja það, að Englendingar hafa
það alveg á valdi sínu, hvaða vörum
þeir hleypa fram hjá sér til Norður-
landa, því að þeir hafa fult afl á
hafinu til þesá. Og þeir hafa lýst
því skýrt og skorinort yfir, að þeir
ætli sér að neyta þess afls gagnvart
íslandi. Þeir telja sig hafa til þess
lögmætan sjdlfsvarnarrétt.
En af því að Bretar vildu ekki
baka íslandi meira tjón með ráðstöf-
unum sínum en þeir þóttust geta
hjá komist, þá hafa þeir samþykt
að kaupa íslenzkar afurðir fyrir verð,
sem ákveðið er petta ár. Þetta verð
er fastákveðið, og verður eigi lækkað
á þessu ári. Það er alveg rangt, er
sumir menn hafa látið í veðri vaka,
að þetta verð væri kámarksverð, sem
Bretar væru eigi bundnir við, og
gætu því lækkað hvenær sem þeim
sýndist.
Ennfremurhafastjórnarfjendur látið
i veðri vaka, að söluskylda til Breta
hvíldi á íslendingum^ Þetta er alveg
rangt. Fyrst og fremst er engum
skylt að selja vöru sína eða flytja
hana úr landi, enda þótt brezka
stjórnin vildi kaupa. Ef brezka
stjórnin vill eigi kaupa ákveðinn
tíma eftir að henni hefir verið það
boðið, þá er frjálst að selja til allra
hlutlausra landa, þ. e. þá heftir
brezka stjórnin eigi þau skip, er
vöruna flytur til kaupenda hlutlausra
landa, kaupenda, sem eigi eru í sér-
stakri ónáð hjá brezku stjórninni.
Svo heitir brezka stjórnin íslandi
nauðsynjum frá Bretlandi. Þar til
er fyrst að telja kolin. An þeirra
geta atvinnuvegir vorir eigi staðist,
og þau sem stendur ófáanleg annar-
staðar að. Því að frá Ameríku er
ógerningur að fá kol nú vegna hinn-
ar glfurlegu skipaleigu.
Enginn veit, hvað fyrir kann að
koma á þessum tímum. Samband
Islands við Norðurlönd %ctur slitnað.
Og hvers virði er það þá að eiga
víst verzlunarsamband við Bretland ?
Hvernig hngsa menn sér að verzlun
og atvinnuvegir landsins færu, ef
slíkt samband væri eigi trygt, ef svo
illa tækist til, að Norðurlönd lentu
í styrjöldinni ? Eða kannske stjórn-
rjrfjendur vilji ábyrgjast, að svo geti
ekki farið ?
En hvernig hefði nú farið, ef
ekkert hefði verið gert af hálfu ís-
lands til að tryggja viðskifti íslands
við Bretland.
Þannig, að Bretar hefðu samkvæmt
ákvörðun sinni, er þeir telja sér
heimila samkvæmt herlögum, stöðvað
í hafi skip með íslenzkar afurðir,
skipað upp úr þeim öllum vörunum
í brezkri höfn og annað hvort gert
Jarðarför mannsins míns sáluga,
Jöns Ólafsonar, fer fram næstkom-
andi miðvikudag, 19. þ. m., og hefst
með húskveðju f Garðshorni kl. Il'/a
árdegis.
Helga Ólafson.
Hér með tilkynnist vinum og vanda-
mönnum, að okkar elskuleg kona,
móðir og tengdamóðir, E u g e n i a
Nielsen, f. Thorgrimsen, andað-
ist 9. þ. m.
Jarðarförin er ákveðin 20. þ. m. kl. I.
Eyrarbakka. 10. júlí 1916.
P. Nielsen, Guðmnnda Nielsen,
Karen Nielsen, Jens D. Nielsen.
þær upptækar, gevmt þær hjá sér
þar til eftir stríðið eða ef til vill —
í bezta lagi — borgað þaéf með
ensku markaðsverði. En enskt mark-
aðsverð er sem stendur alls eigi til
á sumum afurðum vorum, því að
Bretar kaupa þær alls eigi, alls eigi
markaður fyrir þær þar.
Ennfremur. mátti ísland þá búast
við, að fullkomin tregða, ef eigi
fult bann, yrði á útflutningi vorum
frá Bretlandi til íslands. — Bretar
mundu þá hafa skoðnð, svo sem
Islendingar vildu virða að vettugi
viðskiftabann þeirra. Og ástæða var
til að ætla, að það kæmi niður á
íslendingum.
A sumum afurðum vorum, er verð
það, sem Bretar bjóða, gott og eins
hátt og kostur mundi hafa verið að
fá, þótt verzlun hefði verið óhömluð.
Á sumum er það lægra en ákjósan-
legt hefði verið.
En eins ög bent var á, hefðum
vér orðið miklu verr úti, ef ekkert
hefði verið aðhafst. Og ef stjórnin
hefði ekkert aðhafst, mundi hún hafa
fengið aðfinslur- fyrir það úr sömu
átt. Og þær aðfinslur hefðu verið
réttmætar í stað þess, að hinar eru
algerlega óréttmætar.
Samkomulapið við Breta hefir alls
engin áhrif á það, hversu mikið af
vörum fer héðan til Norðurlanda.
Þótt vér hefðum að engum samn-
ingum komist, þá hefðu Bretar stöðv-
að vöiurnar að vilja sínum, þá mun-
urinn sá einn, að vér áttum á hættu
að fá lítið eða jafnvel alls ekkert
fyrir þær.
Ekki stoðar hér að visa til þess,
að vátryggja hafi mitt vörur sendar
héðan til Norðurlanda gegn hertöku.
Hver getur búist við þvi, að vá-
trygging hefði fengist eftir að sýnt
var og sjálfgefið, að varamyrði heft?
Það er óhugsandi, að vátryggingar-
félögin hefðu tekið á sig áhættuna
eftir það, sizt með skaplegum kjör-
um.
Nú ætla stjórnarfjendur, »þversum-
menn«, að beita þessu máli í kosn-
ingabaráttunni. — Hver veit, hvað
þeim tekst að villa mönnum sjónir
í bili. En lengi getur þáð ekki orðið.
Menn munu, þeir sem skynsamir
eru og sanngjarnir, sjá og skilja, að
með samkomulaginu við Breta var
nauðsynjaverk og heillaverk landinu
til handa unnið.
Þorgnýr.
Ófriðar-annáll.
16.—26. júní.
Frh.
Árás Rússa.
Þessa dagana hafa árásir Rússa á
Galizíu vakið mesta eftirtekt. Hafa
Rússar alt frá því þeir hófu árásina
4. þ. m. vaðið áfram og unnið hvern
sigurinn á fætur öðrum og tekið
fjölda Austurríkismanna til fanga.—
Á hálfum mánuði er talið, að þeir
hafi tekið 175 þús. manna til fanga
og hafi álíka fjöldi látið lífið.
Arásin hefir náð yfir 500 km.
norður frá takmörkum Rúmeuíu.
Aætlað er, að Austurrikismenn hafi
haft 1 miljón manna á því svæði 1
byrjun. Vafalaust hefir hjálparlið
komið þangað síðan. Hefir það jafn-
vel heyrzt, að lið hafi komið alla
leið frá Verdun.
Þótt Auslurríkismenn hafi gert
nokkrar árásir á móti, þá má telja
framrás Rússa því nær slitalausa aLt
frá byrjun. Þ. x8. júni unnu þeir
borgina Czernowitz. Er það talið
að hafa mikla þýðingu fyrir þá fram-
vegis, því um þá borg liggur leiðin
til Svartahafsins, og mun því verða
hægra um aðflutninga. — Aðalstöð
Austurríkismanna þar um slóðir verð-
ur þá Lemberg, höfuðborg Gaiiziu.
En þangað ætla Rússar sér bersýni-
lega. Mikill ótti hefir gripið borg-
arbúa þar, síðan Rússar unnu Czerno-
witz, og er það ekki að undra, því
einum 6 dögum seinna, þ. 24., voru
þeir komnir 60 km. áleiðis fram hjá
Czernowitz. Þ. 25. er talið, að all-
ur landshlutinn Bukowina, syðsti
hluti Galizíu, næst Rúmeníu, sé al-
gerlega á valdi Rússa.
Sú aðferð Rússa, að hefja árás í
einu á svona löngu svæði, 500 km.,
hefir vakið mikið umtal. Álitið, að
það hafi hvað mest gefið þeim sig-
urinn. Með því móti er loku fyrir
það skotið, að lið sé í sifellu flutt
aftur á bak og áfram þangað sem
þess er þörf. Annað við Verdun,
þar sem barist er á örlitlu svæði til
þess að gera.
Ástæðan fyrir því, að Rússar ráð-
ast einmitt aðallega þarna að Aust-
urrikismönnum, er talin meðal ann-
ars sú, að á þann hátt séu meiri lík-
indi til, að þeir geti fengið Rúmena
til þess að slást í lið með sér. Þeir
hafa lengi verið á báðum áttum, og
oft verið að því komið, að þeir
flæktust í ófriðinn. Er almenningi
frá fornu fari kalt til Austurríkis-
manna, en valdhafar þar i landi
tregir á að blanda sér í styrjöldina,
— Ovfst hvernig fer.
Framrás Austurríkismanna 1 OIp-
unum hefir eflaust ýtt undir Rúss-
ann að ráðast að þeim áður en þeir
fengju ráðrúm til þess að komast
alla leið niður á Langbarðaland.
Liklegt þykir, að Þjóðverjar reyni
nú til að létta undir með Austurrík-
ismönnum með því að ráðast að
Rússum norðar, en úr því hefir ekki
orðið enn svo gagn sé að. Þótt
þeir hafi nú þar í Galizíu látið næsta
mikið undan síga, þá hefir Rússum
ekki tekist að rjúfa herlínuna nokk-
urs staðar. En talið er, að fjöldi
fanganna sé næsta mikill í saman-
burði við þá, sem falla, og ber það
vott um, að þreyta sé farin að gera
vart við sig í liði Austurríkismanna.
Enskt liO i Rússlandi.
Getum leiða menn nú að erindi
Kitcheners lávarðar til Rússlands á
dögunum, þvi þessa dagana hefir
það frézt, að allmikið lið hafi verið
flutt frá Englandi til Archangelsk á
norðurströnd Rússlands. Japönsk
flotadeiid er og talin hafa þar að-
setur nú. Ber þetta meðal annars
vott um hina einlægu samvinnu
sem altaf eykst með þeim sambands-
þjóðunum. Fyrst ekki tókst að ná
sambandi sjóleiðis til Rússlands fram-
hjá Konstantínópel, þá nota þeir nú
sumarmánuðina til aðflutninga til
Archaugelsk.
Frá Grikkjum.
Heldur þykir nú horfast vænlegar
á fyrir Grykkjum en að undanförnu.
— Eins og fyr er sagt, skipuðu sam-
þandsþjóðirnar svo fyrir 7. þ. m. að
Grikkir kölluðu heim her sinn. Jafn-
framt því lögðu þeir haft á alla flutn-
inga til landsins.
En þótt Grikkir léti að óskum
þeirra að kalla heim herinn, þá léttu
þeir ekki af flutningahaftinu. Kröfð-
ust þeir nú þess, að algerð stjórnar-
skifti ætti að verða og jafnvel lög-
reglu varð að skipa eftir þeirra höfði.