Ísafold - 22.07.1916, Blaðsíða 1
p
Kemur út tvisvar
í viku. Verð árg.
5 kr., erlendis
kr. eða 2 dollar;borg-
ist fyrir miðjan júlí
erlendis fyrirfram.
Lausasala 5 a. eint.
Zi
XLIII. árg.
Reykjavík, laugardaginn 22. júlí 1916.
Uppsögn (skrlfl.
bundln við áramót,
er ógild nema kom-
In só til útgefanda
fyrlr 1. oktbr. og
só kaupandl skuld-
laus vlð blaðlð.
54. tölublað
. A1 þýOufél.bókasatn Templar»ð. 3 kl. 7—B
. Borgarstjóraskrifstofan opin virka daga 11—8
Bæjarfógefcaskrifatofan opin v. d. 10—2 og 4f-7
Bæjargjaldkerinn Lanfásv. B kl. 12—B og t—7
íslandsbanki opinn 10—4.
&.F.U.M. Lestrar-og skrifstofa 8árd.—10 biöd.
Alm. fundir fid. og sd. 81/* sibd.
Landakotskirkja. Guðsþj. 9 og 6 á helgum
Landakotsspítali f. sjákravitj. 11—1.
Landsbankinn 10—3. Bankastj. 10—12.
Landsbókasafn 12—3 og 5—8. Útlán 1—3
Landsbúnabarfélagsskrifstofan opin frá 12—2
Landsféhirbir 10—2 og 5—8.
Landsskjalasafnib hvern virkan dag kl. 12—2
Landssiminn opinn daglangt (8—9) virka óags
helgtt daga 10—12 og 4—7.
; Listasafnib opib hvern dag kl. 12—2
Náttúrugripasaínib opib l1/*—2l/a á sunnud.
Pósthúsib opib virka d. 9—7, sunnud. 9—1.
Samábyrgb Islands 12—2 og 4—8
Stjórnarráósskrifstofurnar opnar 10—4 dagl.
Talsími Reykjavikur Pósth 3 opinn 8—12.
Ylfilstaöahæliö. Heimsóknartimi 12—1
Þ’jóbmenjasafnib opih hvern dag 12—2.
Vandaðastar og ódýrastar
Líkkistur
seljum við undirritaðir.
Kistur fyíirliggjandi af ýmsri gerö.
Steingr. Guðmundss. Amtm.stíg 4.
Tryggvi Arnason Njálsg. 9.
inrrixnxK!rmn>Tiiin
2 Kiæðaverzlun h
\ H. Andersen & Sön. 2
5 Aðalstr. 16. \
■< Stofnsett 1888. Simi 32. 2
Hæst verð
greiðir kjötverzlun E. Milners,
Laugavegi 20 B,
tyrir nautgripi, eldri og yDgri,
einnig kálfa.
Borgað samstundis.
mennirnir, sem, ef þeir hefðu mátt
ráða, hefðu einnig haft aj oss svo
mikilvægt sjálfstæðisatriði og Jána
Islands.
Það er kyndugur skilningur j)ess-
ara þversum-herra á því að berjast
fyrir sjálfstæði landsins, ef það er í
því fólgið, að búa banaráð tveim
veioamestu sjilfstaðismdlum síðustu ára.
Á sömu bék lærð er og pjóðrceðis-
mælgi þeirra. Þeir vita ósköp vel,
að svo mikiu mestur hluti þjóðar-
innar er þeim andvígur i athæfi
þeirra frá í fyrra. Og þar sem þeir
halda enn áfram i sömu forherðing-
unni, þá þarf mikla djörfung hjá
þeim til að taka sér i munn »þjóð-
ræðis<-ástarorð.
Og um þriðja glamuryrðið, »frjáls-
lyndið«, er það að segja, að vér
þekkjum naumast nokkurn Islending,
sem eigi pykist »frjáislyndurc, og
ekki heldur neinn flokk manna, er
sýnt hefir sig bæði í ræðum og riti
síður eiga til »frjálslyndi« en þversum-
menu. Síðastur vottur þeirra sann-
inda er hið, — já, vér finnum eigi
annað orð —, tuddalega atferli þeirra
»Lands«-ráðamanna út af brezka
samkomuláginu. Svo »frjálslyndir«
eru þeir að %eta ekki viðurkent unnið
landsheillaverk, af því þeir eru and-
vígir þeirri stjórn, sem það hefir
afrekað, heldur nota það mál, sem
hvarvetna annarsstaðar mundi að sjálf-
sögðu Jhaldið ojan við flokkadeiiur,
til þes's að tortryggja — með röng-
um rökum og ósönnum skýrslum —
Iandsstjórnina og reyna þar með að
stofna til óþarfa æsinga með þjóð-
inni í einhverju viðkvæmasta máli
út d við, sem enn hefir á döfinni
verið með oss á þessum hættumiklu
ófriðartímum.
Þannig er nú — rétt lýst — farið
sjálfstæðis-, þjóðræðis- og frjálslyndis-
stefnu þessarra góðu manna I
u þar eru fötin sanmnð flest
\ þar ern fataefnin bezt.
fajTT I'X 1 ITPUgJLULUL 1 f 1IJ
filamuryrði — getuleysi.
rversumspjallið nýjasta.
Þeir hafa, »þversum«-broddarnir,
af sér fætt og frá sér sent nú með
póstum eitt meiri háttar »ávarp til
sjáljstaðiskjósenda «.
Eins og titt er úr því sauðahúsi
skortir ekki °lamrið. Af því eru
jafnan öll »þversum«-rúm full. En
mikið má vera, ef þjóðin er ekki
larin að þreytast á þeirri kjarnlausu
fæðu og þrá eitthvað hollara og
undirstöðubetra. Orðagjálfur, sem
svo ekkert annað fer á eftir en sífelt
getu- og framkvæmdaleysi — það
veitir ekki traust til lengdar.
Skulu nú gaspuryrði »ávarpsins«
lítið eitt athuguð.
Þeir kveða markmið »þversum«-
stefnunnar vera: »sjálfstæði landsins,
þjóðræði og frjá!slyndi«.
FÖgur orð ! En fara engum ver
en »þversum«-broddunum !
Hverir hugsuðu minnaum *sjálfstœði
landsins« í fyrra en þeir mennirnir,
sem af alefli spvrntu móti því, að
vér hlytum stjórnarskrána, sem í sér
felur ýms mikilvæg sjálfstæðis-aukn-
ingaratriði oss til handa, og þeir
í »ávarpinu« tala þeir ennfremur
um »óheillasundrung þá, sem nokkrir
menn gerðu í flokki vorum á síð-
asta þingi, er þeir tóku höndum
saman við mótstöðumenn vora,
minnihlutann, og ekki að eins með
því gerðu þau spjöll á mikilvægasta
atriði sérmálaréttinda vorra, sem al-
þjóð er kunnugt, heldur stofnuðu i
háska þingræði vorú, sem ekki leyfir,
að meirihluti alþingis sé gerður að
minnihluta, án þess kjósendur hafi
fengið tækifæri til að láta í ljós
neina breyting á fylgi sínu«.
Um »óheilla-sundrunguna«, sem
þeir tala um, er það að segja, að
»alþjóð er kunnugt*, að sundrungin
í Sjálfstæðisflokknum stafaði af því
einu, að »þversum«-menn á þingi
vildu brjóta í báo við vilja Sjálfstæðis-
flokksins i landinu með því að
drepa stjórnarskrá 0% Jána, enda þótt
fyrirvara-skilyrðunum öllum vxri Jull-
nagt.
Enginn vafi er á pvi, að allur
þorri sjálfstæðiskjósenda í landinu
mundi eindregið hafa játt því að taka
stjórnarskránni — með skilyrðunum
frá 19. júní — ef undir þá hefði
verið borið. Óánægja með þær
gerðir ráðherra hefir hvcrqi heyrst í
landinu, nema , úr munni þversum-
Tilkynning
Nýjar vörubirgðir eru nú komnar til
V. B. 7i.
af flestum nú fáanlegum
Vefttaðarvörum,
í fjölbreyttu úrvali.
Vegna timanlegra innkaupa getur verzlunin boðið viðskiftamönnnm sin-
um þau beztu kaup sem völ verður 4 í ár.
Ennfremur hefir verzlunin:
Papp og ritftíng, Sólaleður og skósmíðavörur.
Vandaðar vörur. Ódýrar vörur.
Verzlunin Björn Kristjánsson, Reykjavík.
Bókhaldari.
Æíður bókhaldari getur fengið góða stöðu hér i bæn-
um á komandi hausti.
Tilboð með launakrötu merkt: »Æfður bókhaldari*
sendist sem fyrst á skrifstotu þessa blaðs.
forsprakkanna á þingi og í »Landin u «
Svo að »óheilla-sundrungin«, sem
þeir tala um, mun í alþjóðar augum
nefnast öðru nafni: pjóðheillaverk.
Um hina undarlegu »þversum«-
speki viðvikjandi meirihluta, sem
gerður hafi verið að minnihluta,
skulum vér fátt segja, annað en það,
að oss þykir hún koma úr hörðustq
átt úr munni og penna t. d. Bjarna
frá Vogi, sbr. sparkframkomu hans
á þingi 1911. Og undir þessa speki
eiga svo aðrir sparkliðar, sem vitan-
lega eru aðal-stofninn i »þversum«-
menskunni, að undirskrifa!
Sú frámunalega bírajni, sem fyrv.
sparkliðar og núverandi þversum-
menn bera á borð fyrir kjósendur
landsins!
Þó kastar nú bírajnin fyrst tólf-
unum, er »þversum«-broddarnir i
»ávarpi« sínu fara að »lokka« kven-
fólkið til fylgis við sig. • Sú bíræfni
er um leið hrein móðqun við alla
kvenkjósendur pessa lands. Því hún
gerir nánast ráð fyrir þeim sem skyni
skropnum skepnum, en ekki verum
með viti. Þeir leyfa sér að bera
það á borð fyrir kvenþjóð þessa
lands, að það sé »einqönqu jyrir
baráttu oq atjylqi vort« (þversum-
manna), að hún (kvenþjóðin) hafi
fengið kosningarrétt!
Þetta bera menn þessir blákalt
fram, þótt hver einasti kvenmaður,
jafnt sem karlmaður, á öfiu landinu,
sem kominn er til vits og ára, viti,
að »þversum«manna barátta oq aijylqi
eingöngu stefndi að því, að eyðileqqja
það, að stjórnarskráin yrði samþykt,
og þar með, að eyðileggja þaB, af-
stýra þvi, að kvenþjóðin ætti at-
kvæðisrétt við kosningar þær, er
fara i hönd!
Einna skýrasta sönnunin fyrir bi-
ræfni þversum-broddanna og bezta
raunverulega myndin af blygðunar-
ieysi þeirra í þessu efni er það, að
peir (þversum-menn) telja 19. júní
1919 óheilladaq fyrir ísland, en kon-
ur þessa lands sinn mesta heilladag,
er þær hafa minst og ætla að minn-
ast árlega með viðhöfn og fögnuðil-
Nei —- hvað þýðir það, þótt menn
gaspri mjög i orði um kvenréttindi,
eins og ýmsir þversum-menn hafa
gert, þegar alt lendir í neikvæðum,
sérvizkugraut og andhælisskap þegar
kemur til jramkvamdanna á borði.
En þetta er nú þeirra sífeldi
Akkillesarhæll, sem ekki yfirgefur
þann flokk, meðan þeir ráða mestu,
sem nú eru auðsjáanlegir forráða-
menu hans.
Undir þessu »ávarpi« stendur:
»í miðstjórn Sjálfstæðisflokksins« —
á auðvitað að vera »miðstjórn
þversum-flokksins® eða »miðstjórn
»Lands«-ráðamanna«. Og nöfnin
eru: Sig. Eggerz, Kristinn Daníels-
son, Björn Kristjánsson, Páll H.
Gíslason, Bjarni Jónsson frá Vogi.
Eins og vér jafnan höfum furðað oss
á því, að Kristinn Danielssoti skyldi
nokkurntíma lenda á »þversum«-
sveifina — svo leitt teljum vér að
sjá nafn hans undir þessu furðulega
og fáránlega »ávarpi«. Því að hann
á í raun og veru ekki heima í þess-
um félagsskap, svo mætur maður,
sem hann er ella.
Með þessum »ávarps«formála biðla
þeir Þversum-menn til atkvæða-þjóð-
arinnar á lista sinn 5. ágúst.
Bláþræðirnir í »ávarpinu« eru þeg-
ar raktir.
Sjálfan listann skai þvínæst minst
á lítilsháttar.
Hið hæsta, sem þver^im-menn
með nokkuru móti hafa — i sinni
mestu tröllatrú, getað hugsað sér að
vinna við landskosningarnar — er
að koma að efsta manninum — þ. e.
br. Siqurði Egqerz.
Honum hafa þeir tylt efstum, af
því að hann í ríkisráði 30. nóv.
1914, neitaði að ganga að þeim skil-
málum fyrir stjórnarskrár-staðfesting-
unni, sem Heimastjórnarmenn vildu
láta sér nægja, en fóru að voru áliti
í bága við sérmálaréttindi landsins
og þar af leiðandi, vilja Sjálfstæðis-
flokksins.
Þeir búast sennilega við þvi, að
hr. S. E. geti enn lifað á því lofi,
sem hann fekk þá, hjá Sjálfstæðis-
flokkuum óskiftum.
En þeir hafa ekki gætt þess, að
svo réttmætur sem málstaður S. E.
var þá og lofsverður, svo óréttmæt
og vítaverð var aðstaða hans gagn-
vart þeim úrslitabreytingum, er á
skilmálunum fengust í utanför þri-
menninganna.
Hefði hr. S. E. þá kunnað sér hóf
og sætt sig við, að aðrir komu því
fram, sem hann ekki hafði áorkað
þá hefði aðstaða hans verið dálítið
önnur nú.
, En það sýndi sig, sem sumir voru
hræddir um í upphafi, að stjórnmála-
mannsboginn hans var of veikur og
brast — á persónuleqri hégómagirni.
Hún hefir og til þess orðið, að
hinn upphaflega lipri og liðtæki
þingmaður, sem í honum bjó, er orð-
inn að verkfæri í höndum honum
verri manna — til allskonar hermd-
arverka, er hann áður meir hefði
aídrei léð nafn sitt til.
Stjórnmálaforingi hefir hr. S. E.
ekki reynst — og að vera blásinn
út, eins og »þversum«-menn hafa
gert við hann — mun honum til
litils sóma. Það gefur bara mikinn
vind á endanum — þegar ----------■.
Það er ekki þar fyrir, að það er
ósköp sérkennilegt fyrir þá »þvers-
um«-menn að hafa sér að merki á
landslista sinum mann, sem gat
»bara neitað*, en brast hyggindi og
lag til að gera meira eðá jafnvel láta
sér lynda, að aðrir gerðu eitthvað
meira þ. e. bygðu upp.
Þeir, sem þeirri stefnu fylgja, að
neita, bara neita, og rifa niður, þeir
sem dýrka y>pránd í götu« —í þjóð-
málum vorum •— þeir eiga að kjósa
»Lands«-ráðamannalistann merktan
B, með sjálfum »þversum«-stólpan-
um sí-neitandi og getandi ekki annað
— í broddi þrotamanna-fylkingar-
innar!
Aðrir ekkil
,Landið‘
segir að eg sé að leita mér fylgis
(liklega til alþingiskosninga) á þess-
um stöðum:
1. i Barðastrandarsýslu,
2. í Mýrasýslu,
3. í Borgarfjarðarsýslu,
4. í Gullbringu- og Kjósar-sýslu.
Eg hefi ekki sjálfur, og mér vitan-
lega enginn fyrir mína hönd, minst