Ísafold - 22.07.1916, Blaðsíða 3
ISAFOLD
3
2. Kjördeild, G.
Guðm. Sveinbjörnsson, skr;fstj.
Ingibj. Bjarnason, skólastj.
Þorst. Gíslason, ritstj.
3. Kjördeild, H—Jón.
Þorleifur Jónsson, póstafgr.m.
Magnea Þorgrímsson, frú.
Eggert Claessen, lögm.
4. Kjördeild, Jónas—N.
Agúst Jósefsson, prentari.
Steinunn H. Bjarnason, frú.
Kristján Jónsson, háyfirdómari.
5. Kjördeild, O—'Sigurður.
Jón Þorláksson, verkfr.
Guðrún Briem, frú.
Gísli Sveinsson, lögm.
6. Kjördeild, Sigurfinnur—Ö.
Asgeir Sigurðsson, kaupm.
Þórunn Jónassen, frú.
Sigurður Briem, póstmeistari.
Málmforði íslandsbanka.
Eitt af því, sem »Landið* finnur
sér til að jagast út af, er ráðstöfun
landstjórnarinnar á málmforða ís-
landsbanka.
Málið horfir þannig við:
í ágúst 1914 var svo ákveðið með
lögum, að bankinn skyldi undanþeg-
inn innlausn seðla sinna með gulli.
Þessi ráðstöfun gildir enn samkvæmt
ráðstöfun síðasta þings.
Sá máímforði, sem til var í ágúst
1914, var þá innsiglaður og tekinn
undir ráðstöfun landstjórnarinnar, og
hefir verið það síðan.
En 30. okt. haustið 1914 voru
gefin út bráðabirgðaiög, þar sem Is-
landsbanka var beimilað að auka
seðlafúlgu sína um eina hálfa miljón.
Þessarar aukningar krafði viðskifta-
lífið í maí 1915. En þá var útflutn-
ingsbann á gulli í Danmörku. Var
þá það ráð tekið, sem er með öllu
heimilt samkv. áðurnefndum lögum
1914, að bankinn skyldi Ieggja til
geymslu málmforða í þjóðbankanum
danska eftir því sem lögum sam-
kvæmt þyrfti. Hefði þessi ráðstöfun
eigi verið gerð, hefði eigi verið ann-
að fyrir hendi en annaðhvort stöðva
viðskiftalífið að nokkuru eða fá að
láni danska seðla, er þó hefðu komið
of seiot.
Leitað hefir verið útfiutningsleyfis
á gulli frá Danmörku í þessu skyni,
en eigi fengist enn þá. Er og nú
nokkuð af málmforða þeim, sem
eigi liggur hér, geymdur í Norges
Bank í Kristjaníu.
Alþingi 1915 hafði ekkert að at-
huga við ofannefnda ráðstöfun á
málmforðanum. Sig. Egg. reyndi að
vísu að finna að þessu í þingræðu,
en enginn tók undir það með hon-
utn, ekki einu sinni Björn Kristj-
ánsson.
Þess var og eigi heldur að vænta,
því að B. Kr. veit sjálfur, að Lands-
bankinn á stundum inni svo miljón-
um skiftir hjá dönskum bönkum, um
siðastl. nýár t. d. á 3. miljón kr.,
og telur slíkt sýnilega enga hættu.
Hitt er auðvitað annað mál, hvort
slíkt fé væri eigi fult svo vel komið
tjl viðskifta hér i landi eins og að
lána Dönum það fyrir miklu lægri
vexti en fáanlegir eru hér.
Og þó þykist stjórn Landsbank-
ans eigi geta komið upp útbúsholu
á Austurlandi, þrátt fyrir ítrekaðar
áskoranir þings og stjórnar.
Bændur svara.
Veltiár. — Dýrtíð.
Eftir sira Magnús Bl. Jónsson i Vallanesi.
•Varðar mest til allra oröa,
að undirstaöa rétt sé fundin.<
(Frh.).
Eg vil geta þess, að liðinn:
»Önnur útektt í verzlun*, fæ eg
með því, að eg geri kornvörukaupin
helming af allri verzluninni. Þetta
mun hafa látið nærri á mörgum
sVeitabúum undanfarið. Og síðustu
árin hefir sá liður óðum farið hækk-
andi, eftir því sem minna hefir ver-
ið unnið til fata á heimilunum, fyr-
ir vantandi verkafólk, og fatnaðurinn
því, nú orðið, að mestu leyti feng-
inn i verzluninni. Sá liður mun því
ekki of hátt settur. Fremur máske
hið gagnstæða.
Athuga má það, að líklega er
ekki til á landinu 6 manna heimili,
er svo litið kaupir af kaffi m. m.,
sem eg geri ráð fyrir. En meira
þola ekki tekjur búsins. En gera
má ráð fyrir, að alinn sé kálfur
fram á vorið, eða sumarið, og þá
klipin ein ær eða svo, af heimalóg-
uninni, til að drýgja það.
Fleiri skýringa á þessum búreikn-
ingi tel eg ekki þörf. Allir þeir, sem
nokkuð þekkja til sveitabúskapar,
munu sjá, að tekjur búsins eru ekki
vantaldar, og gjöldin ekki oftalin.
Fremur hið gagnstæða, hvorttveggja;
og afkoman sízt gerð óálitlegri, en
hún alment er á smábúum.
En láti nú þessi reikningur minn
nærri, þá sýnir hann jafnaðargróða land-
búnaðarinsfslenzkaárið 1915,stórgróð-
ann svonefnda. Hann er á þessu með-
albúi kr. 4.80. Hann þolir með öðr-
um orðum ekki þetta hóflega útflutn-
ingsgjald, sem ofan á varð á síð-
asta þingi. Að því gjaldi á lögðu
— kr. 10.78 — verður afkoma bús-
ins kr. 5.98 lakari en 1914. Bónd-
inn lætu*því af hendi allan styrjaldar-
gróðann, og auk þess c. fimt-
ungi meiri upphæð, er takast verð-
ur af bústofninum, eða aflast á
annan hátt. Og af því að stofninn
má ekki minka, þá vinnur bónd-
inn 2—3 dögum lengur, sem dag-
launamaður, hjá kaupmanninum, í
sláturtiðinni; til þess að jafna þetta
skakkafall. — En bann bætir ekki
jörð sína þá dagana.
Annað verður ofan á, hefði frum-
varp bjargráðanefndarinnar gengið
fram. Þá hefði útflutningsgjaldið
á þessu búi verið:
Kjöt af 32 dilkum c. 960 pund
á 4 aura............... kr. 38.40
130 pund ull á xo aur. — 13.00
32 gærur, pd. 10 aur. — 3.20
Kr. 54.60
Þessi halli verður ekki unninn
upp með því að leita 2—3 daga at-
vinnu utan heimilis. Enginn vcgur
annar en að klípa hann nf bústofnin-
um, eða það af honum — kr. 49.80 —,
sem afkoman 1915 verður lakari en
1914.
Sé tekið c. hálfu stærra bú, með
10 manns í heimili, mundi yfirlit
yfir búreksturinn, árin 19140^1915
líta út hér um bil á þessa leið:
Bústofn:
kr.
3 kýr á 150.00-200.00
100 ær 25.90— 40.00
27 do. vg. 14.40— 23.00
3 hrútar 30.00— 40.00
5 hestar 120.00—200.00
2 tryppi 60.00—100.00
Húseign, áhöld, búslóð o.fl.
Kr.
Tekjur:
1914
kr.
450.00
2590.00
388.80
90.00
600.00
120.00
900.00
1915
kr.
600.00
4000.00
621.00
120.00
1000.00
200.00
1389.00
5138.80 7930.00
1914 1915
kr. kr.
226 pd. hv. ull 0.95— 2.25 213.75 506.25
35pd.misl.ull 0.65— 1.25 22.75 43.75
100 dilkar 11.50—17.00 1150.00 rOO.OO
27 frálags ær 12.50—18.50 337.50 499.50
20 pd. smjör
Vanhöld og viðhald
Liður a, 5°/o kr. 3088.80—4841.00
— b, 10% af kr. 1150.00—1700.00
— c, 5°/0 af kr. 900.00—1389.00
— d, 27 dilkar á kr. 11.50—17.00
— e, 22 ær á kr. 12.50—18.50 . .
Til viðskifta út á við, mismunur . .
Gjöld:
Landsskuld, 5 ær veturgamlar á kr. 12.50—18.50
Leigur af 1 kúgildi 20 pd. smjör á kr. 0.90—100
9 tn. rúgmjöl á kr. 19—36 . . j................
2»/a — hafragrjón á kr. 30.60—49.50...........
1 — hrisgrjón á kr. 29.70—37.80.............
1 — baunir á kr. 32.40—54.00. ..............
hveiti á kr. 28.80—45.00..............
salt á kr. 3.15—9.00..................
kartöflur 10.00—12.60.................
kaffi á kr. 0.81—0.90..................
25 pd. kaffibætir á kr. 0.50—0.54.............
150 pd. hvítasykur á kr. 0.28—0.37 ...........
Önnur úttekt i verzlun......................
pd. trosfiski á kr. 0.08—0.12............
1 —
2 —
1 —
5° pd.
500
Mismunur tekna og gjalda verður.
Opinber gjöld á þessu búi mundu
ekki vera undir kr. 60.00. Og séu
þau reiknuð bæði árin jafnhá — sem
nú raunar er ekki rétt, þar sem hætt
er við, að útsvör séu hærri síðara
árið — þá vantar þetta bú tekjur
til að fullnægja gjöldunum, 1914
kr. 48.44 og 19x5 kr. 40.80.
Útflutningsgjaldið 1915 er:
a. c. 9 tunnur kjöts á kr. 25.00;
gjaldskylt kr. 47.00X9 = kr. 423
0/- ...........kr. 12.69
á 3%
3 °/o
90- 1.00 18.00 20.00
Kr. 1742.00 2769.50
1914 I9I5
kr. 154-44— 242.05
— 115.00— 170.00
— 45.00— 69.45
— 310.50— 459.00
— 275.00— 407.00
Kr. 899.94— 1347.50
kr. 842.06— 1422.00
1914 1915
kr. 62.50— 92.50
— 18.00— 20.00
— 171.00— 324.00
— 76.80— 123.75
— 29.70— 37.80
— 32.40— 54.00
— 28.80— 45.00
— 6.30— 18.00
—- 10.00— 12.60
— 40.50— 45.00
— 12.50—
— 42.00— SS-S°
— 260.00— SOI-IS
— 40.00— 60.00
Kr. 00 O ' ] O I 1 1402.80
kr. II.56 19.20
•,kr. 29O.OO
— 8.70
Kr. 21.39
Er þá hallinn 1915 kom-
inn í..................kr. 62.19
Eftir frumvarpi bjargráðanefndar
hefði útflutningsgjald af búi þessu
verið:
Kjöt af 63 dilkum, c. 1890 pd.
á 0.04 aura...........kr. 75.60
260 pd. ull á o.ioaur. — 26.00
63 gærur á 0.10 aura — 6.30
Kr. 107.90
AUSTRI
er eina blað landsins sem alment er lesið á öllu Austurlandi, því ættu
kaapmetm og heildsalar
og aðrir, er vilja hafa viðskiftasambönd við sem flesta landsmenn, og
kynna og selja vörur sínar sem víðast, að
auglýsa í Austra.
Reynsla þeirra heildsölu kaupmanna, sem sezt hafa að á Austurlandi,
sannar að þar er hægt að selja mikið og græða mikið.
Sendið auglýsingar til blaðsins eða snúið yður til hr. Vig-
fúsar Einarssonar bæjarfógetafulltrúa í Reykjavik og semjið við hann.
Ekkert blað býður betri auglýsingakjör en
Austri.
Utbreiddasta blað landsins er Isafold.
Þessvegna er hún bezta auglýsingablað landsins.
Kaupendum fer sí fjölgandi um land alt.
Atiar þær tilkynningar og auglýsingar, sem erindi eiga til landsins
í heild sinni, ná því langmestri útbreiðslu í Isaiold
Og i Reykjavík er Isafold keypt i flestum húsum borgarinnar og
vafalaust lesin í þeim öllum.
Þessvegna eru einnig auglýsingar og tilkynningar, sem sérstakt er-
indi eiga til höfuðstaðarins, bezt komnar í Isaíold.
Krone Lager öl
Konungl. hirð-Yerksmiðja
Bræðurnir Cloétta
mæla með sínum viðurkendu Sjokólade-tegundum,
sem eingöngu eru búnar til úr
fínasta Kakaó, Sykri og Vanille.
Ennfremur Kakaópúlver af beztu tegund.
Agætir vitnisburðir frá efnarannsóknarstofum.
Þá hefði halli búsins 1915 verið
kr. 148.70, eða rúmum 100 kr.
meiri en 1914.
Dálítið er riflegar lagt til bús
þessa af sumum tegundum, eftir
mannfjölda, en til hins fyrra. Það
verður svo að vera, því að þar
gengur hlutfallslega miklu meira til
gesta, einkum til gistinga.
Gert er ráð fyrir, að heimilisfólk-
ið vinni að öllu fyrir búunum,
án þess að kaupgjald sé borgað út.
Það þola þessi bú ekki. Enda altítt
á öllum búum, að kaupgjaldið sé
greitt í gripafóðrum. Rentur af bú-
stofninum og vinnulaun sín taka
húsbændurnir í fæði og klæði bama
sinna. Veit eg ekki annað, en að
það sé talið gott, ef búin haldast
þannig við ár frá ári, að meðaltali.
Að betri árin jafni upp halla hinna
lakari.