Ísafold - 16.09.1916, Side 1

Kemur út tvisvar
í viku. Verðárg.
5 kr., erlendis 7J/2
kr. eða 2 dollar;borg-
lst fyrir miðjan júlí
erlendis fyrirfram.
Lausasala 5 a. eint.
SAFOLD
ísafoldarprentsmiðja.
Ritstióri: Olafur Björnssan.
Talsími nr. 455.
XLIII. árg.
Reykjavik, laugardaginn 16. september 1916.
Uppsögn (skrifl.
bundin við áramót,
er ógild nema kom-
in só til útgefanda
fyrir 1. oktbr. og
só kaupandi skuld-
laus við blaðið.
70. tölnblað
AlJ)ýðufél.bókR8aín TompJarRg. 8 kl. 7—0
jJBorgarstjóraskrifstofan opin virka daga 11—0
JBæjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—2 og 1—7
Bæjargjaldkerinn Laufásv. 6 kl. 12—8 og 5—7
íglandsbanki opinn 10—4.
X.F.U.IM. LeBtrar- og skrifstofa 8 érd.—10 sibd.
▲lm. fundir fid. og sd. 8*/« sibd.
Jjandakotskirkja. Guðsþj. 9 og 8 á helgum
Landakotsspitali f. sjúkravitj. 11—1.
Landsbankinn 10—3. Bankastj. 10—12.
Land8bókasafn 12—3 og 5—8. tTtlán 1—8
Landsbúnabarfélagsskrifstofan opin frá 12—2
Landsféhirðir 10—2 og 5—6.
Landsskialasafn^b hvern virkan dag kl. 12—2
Landssíminn i pi in daglangt (8—9) virka daga
helga daga 10—12 og 4—7.
Listasafnib opib hvein dag kl. 12—2
Náttúrugripasaimb opið Vþ—2»/a á sunnud.
Fósthúsið opib virka d. 9—7, snnnnd. 9—1.
Samábyrgb Islands 12—2 og 4—6
Stjórnarrábsskrifstofurnar opnar 10—4 dagl.
Talsimi Reykjavíkur Pósth 8 opínn 8—12.
Vlfilstabahæliö. Heimsóknartimi 12—1
Þjóbmenjasafnib opiö hvern dag 12—2
TYitnrrfiiTrgTniiTiTfT r w
\ 4
: -
Klæðaverzlun
H. Andersen & Sön.
Aðalstr. 16.
Stofnsett 1888. Simi 32.
þar eru fötin saumuð flest
þar ern fataefnin bezt.
■Vrrrr: ittit w 1 ihl a. 11 g irrrr1
Vandaðastar og ódýrastar
Líkkistur
seljum við undirritaðir.
'XÍ8tur fyrirliggjandi af ýmsri gerB.
Steingr. Guðmundss. Amtm.stíg 4.
Tryggvi Arnason Njálsg. 9.
Þingmenskuframboð
fyrsta vetrardag.
Næsta laugardag (23. sept.) er þrot-
ínn framboðsfresturinn við kjördæma-
kosningamar fyrsta vetrardag (21.
■okt.).
Þótt svo skamt sé eftir, mun þó
•enn mjög óvist um frambjóðendur
I mörgum kjördæmum — óg þær
•fréttir, sem ísafold flytur nú um
framboð, eru því eigi neinar úrslita-
fréttir, heldur sumar hverjar að eins
hygðar á lausafregnum.
Hér í höfuðstaðnum er mælt, að
Heimastjórnarmenn hafi í hyggju að
hafa þá borgarstjóra og bæjarfógeta
4 oddinum, en verkamenn förund
Brynjólfsson barnakennara og Þor-
varð Þorvarðsson prentsmiðjustjóra.
Af Sjálfstæðismanna hálfu verður
Sveinn Björnsson væntanlega í kjöri.
Ennfremur hefir flogið fyrir, að
Lárus H. Bjarnason hugsaði til fram-
boðs.
I Gullbringu- og Kjósarsýslu verða
auðvitað gömlu Þversum-mennirnir i
boði. En óráðið um aðra.
í Arnessýslu bjóða sig fram gömlu
þingmennirnir, Einar ráðherra Arn-
órsson og Sig. Sigurðsson. Tveir
aðrir hafa og verið tilnefndir þar,
Gestur bóndi á Hæli og Arni Jóns-
son bóndi á Alviðru.
í Rangárvallasýslu hefir eigi heyrzt
nm aðra frambjóðendur en gömlu
þingmennina og ekki heldnr í Vest-
manneyjum um aðra en Karl sýslu-
mann.
í Vestur-Skaftafellssýslu býður
Gisli Sveinsson lögmaður sig fram
af Sjálfstæðismanna háifu og eru þar
einnig tilneind 2 önnur þingmanns
efni, Lárus bóndi í Kirkjubæjarklaustri
og síra Magnús á Prestsbakka.
í Austur-Skaftafellssýsiu er mælt,
að auk gam-li þingmannsins, Þor-
leifs Jónssonar, verði í boði síra
Sig. Sigurðsson.
í Suður-Múlasýslu mun Þórarinn
Benediktsson bjóða sig fram, en
hinn gamli þingmaðurinn, Guðm.
Eggerz, kvað hafa sótt um ársieyfi
frá embætti sínu vegna heilsubilun-
ar, svo að hann er úr sögunni sem
þingmannsefni. Því er fleygt, að
Sig. Hjörleifsson og Björn R. Stef
ánsson hugsi og til framboðs.
A Seyðisfirði mun óráðið um
þingmannsefni. Talað um annað-
hvort gamla þingmanninn, Karl Finn-
bogason, eða síra Björn Þorláksson.
í Norður-Múlasýslu kvað Jón að
Hvanná vera búinn að bjóða sig
fram og sömuleiðis Ingólfur læknir
Gíslason.
í Suður-Þingeyjarsýslu er mælt,
að Pétur Jónsson muni einn í kjöri,
fen í norðursýslunni þeir Benedikt
Sveinsson og Steingrímur Jónsson.
í Eylafjarðarsýslu kvað Jón Stef-
ánsson ritstj. bjóða sig frarn með
Stefáni í Fagraskógi. Um fleiri fram-
bjóðendur hefir ekki frézt. En fleygt
er, að Kristján á Tjörnum mdni
kannske bjóða sig fram.
, I Skagafjarðarsýslu er mælt, að
Olafur Briem og Magnús sýslumað-
ui Guðmundsson muni verða i boði.
Ófrétt, hvort Jósef Björnsson hugsi
til þingmensku.
í Húnavatnssýslu hafa verið til-
nefnd 4 þingmannsefni, gömlu þing-
mennirnir 2, og Ari Arnalds sýslumað-
ur og Þór. Jónsson á Hjaltabakka.
í Strandasýslu mun Magnús læknir
Pétursson verða einn í boði.
í Norður-ísafjarðarsýslu verða þeir
Sig. Stefánsson í Vigur og Skúli S.
Thoroddsen cand. jur. f boði.
A ísafirði mun Magnús Torfason
bæjarfógeti bjóða sig fram — og
aðrir ekki.
í Vestur-ísafjarðarsýslu hafa Matt-
hías Ólafsson og síra Böðvar Bjarna-
son þegar boðið sig fram. Þórður
Ólafsson prófastur á Söndum kvað
vera alveg viss, ef hann býður sig
fram. En hann mun hafa kveinkað
sér við það enn, ekki treyst sér
heilsunnar vegna.
I Barðastrandarsýslu munu þeir
Hákon í Haga og Sigurður prófast-
ur Jensson bjóða sig fram.
í Dalasýslu er talað um 2 innan-
héraðsmenn, auk Bjarna frá Vogi.
Eru það þeir sira Asgeir Asgeirsson
og Benedikt kaupfélagsstjóri Magn-
ússon i Tjaldanesi.
í Snæfellsnessýslu hefir frézt að
Halldór Steinsson læknir muni hugsa
til þingmensku og væntanlega líka
gamli þingmaðurinn, síra Sig. Gunn-
arsson.
I Mýrasýslu eru taldir 2 frambjóð-
endur, Jóhann Eyólfsson, gamli þing-
maðurinn, og Pétur bóníli í Hjörs-
ey-
í Borgarfjarðarsýslu hafa verið
tilnefndir Jón Hannesson bóndi í
Deildartungu og Bjarni á Geitabergi.
Þær horfur munu helztar um
flokkaskipun á þingi, að enginn
flokkanna fái algerðan meirihluta í
þingsæti.
Kosnínga- aðferðin
fyrsta vetrardag.
Sá er munurinn á kosningaaðferð-
inni við kjördæmakosningar og allar
aðrar kosningar hér á landi, að krossa-
strikunin er ekki viðhöfð við þær,
heldur stimplun fyrir framan nöfn
þingmannaefna. Kjörseðillinn lítur svona út:
Nafn þingmannsefnis.
Nafn þingmannsefnis.
Og aðferðin að öðru leyti er þessi:
Þegar kjósandi kemur inn í kjör-
stjórnarherbergið, gengur hann að
kjörborðinu og tekur við kjörseðlinum
samanbrotnum.
Síðan gengur hann inn i kjörklef-
ann — tekur stimpil, sem þar liggur
á borðinu, vætir hann í bleksvampi,
sem þar er líka og stimplar siðan
ofan í hvíta auqað framan við nöfn
þeirra þingmannaefna, er hann vill
kjósa.
Hann má ekki stimpla ofan í fleiri
en 1 auga, þar sem kjósa á að eins
einn þingmann, og ekki fleiri en 2
augu. þar sem kjósa á tvo þingmenn.
Hann verður og vandlega að gæta
þess, að stimpilblekið hylji auqun al-
gerlega, stimpla aftur, ef eigi tekst
fyrsta sinni og ekki síður verður
hann að gæta þess, að stimpilmerkið
ná ekki út fyrir svarta borðann.
Mestrar aðgœzlu þarf samt við að
þessu loknu. Hún liggur í því að
perra nóqtt vandlega stimpilblekið á
kjörseðlinum með þerriblaði, sem
liggur þar hjá, þerra svo vel að
engin klessa sjdist nokkursstaðar á seðl-
inum.
Þegar kjósandi er búinn að ganga
frá seðlinum inni í kjörklefanum þ. e.
1. að stimpla yfir hvítu augun eða
auugað,
2. að þerra stimpilblekið *f kjör-
seðlinum,
þá brýtur haun seðilinti saman i sama
brot og kjörstjórnin afhenti hann,
gengur siðan út að atkvæðakassan-
um í kjörstjórnarherberginu og sting-
ur seðlinum sjálfur niður um rifuna
á honum.
Kjósendur, sem eigi treysta sér
til að merkja seðilinn sjálfir vegna
sjóndeyfðar eða annara líkamlegra
vandkvæða mega velja ser einhvern
úr kjörstjórn sér til hjálpar.
Ef kjósandi einhver af vangá
skyldi merkja seðil öðruvísi en hann
ætlaði — þá getur hann afhent kjör-
srjórn hann og fengið að kjósa aftur
í lok kosningarathafnar.
V. B. Ji.
Vandaðar vörur. Ódijrar vörur.
Léreft bl. og öbl. Tvisttan. Lakaléreft. Rekkjuvoðir.
Kjólatau. Cheviot. Alklæði. Cachemire.
Flauel, silki, ull og bóm. Gardinutau. Fatatau.
Prjónavörur allsk.
Begnkápur. —----- Gólfteppi.
Pappír og Rltföng.
Sólaleður og Skósmiðavörur.
^/srzlunin tSSjarn cffrisfjánsson.
wVpjQlr Al| minn verður héreftir í húsi mínu Laugav. 2
L/yUÖRUll (áður Bergstaðastr. 3). Byrjar r. vetrardag,
endar 21. marz. Enginn skyldur að vera allan timann. Námsgr. flestar
sömu og á öðrum framhaldsskólum; um þær geta nemendur valið. —
Aherzla eiukum lögð á tungumálin, að tala þau og rita. Próf þarf ekki
að taka, en námsvottorð fá þeir nemendur sem óska. Kenslugj. að eins
25 kr. fyrir allan tímann og minna fyrir skemmri tíma. Nemendum
veitt móttaka hvenær sem er, ef rúm leyfir. Sendið umsóknir sem fyrst.
Ásm. Gestsson, Laugav. 2, Reykjavik.
Síjórn Landsbankans
og sannsöglin.
3. Bankastjórnin hefir borið
afar alvarlegar sakir á undirgef-
inn starfsmann sinn, og hún hefir
sumpart elcki getað gefið upplýsing-
ar um pœr kœrur, en sumpart orðið
að hverfa frá þeim og taka þœr
með þögninni aftur.
Rök þau, er hér til liggja, eru
dessi:
Þegar B. Kr. bannaði féhirði
aðgang að skjölum bankans og
bókum, spurðist stjórnarráðið fyrir
með bréfi 27. apríl þ. á. um
á8tæður fyrir þessari kynlegu
skipun. Þessu svaraði banka-
stjórnin svo í bréfi 3. maí þ. á.
og byggir þar nauðsyn nefnds
banns einkum á því:
1. Að féhirðir sýni -»sig ber-
an að óvildarhug til bankastjórn-
arinnar, ef ekki einnig til bankans
sjálfs«.
2. Að féhirðir hafi tekið upp
á því, »að hnýsast í bœkur, bréf
og skjöl bankans«. Þeir segja enn
fremur svo: »Sú hnýsni hans er
þarflaus, en getur hins vegar haft
hœttu i för með sér. Og vegna
viðskiftamanna bankans, sem eiga
heimtingu á, að skiftum þeirra við
bankann sé haldib leyndum, álitum
vér, að oss beri ekki að láta neina
hnýsni, sem vér álítum grunsama,
i bœkur bankans, bréf eða önnur
skjöl, við gangast. Ef nokkur af
starfsmönnum bankans, sem vér
erum einráðir um, sýndi sig í slíkri
grunsamlegvi hnýsni, álítum vér
það skyldu vora að taka í taum-
ana, og vísa f>eim manni burtu
tafarlaust. Vér lítam svo á, að
oss beri ekki að bíða eftir því, að
vér fáum óyggjandi vissu. og þvi
síður fulla lagasönnun1) fyrir því,
4) LeturbreyL bankastj.
að sá starfsmaður, sem um er að
rœða, misbrúki þá vitueskju, sem
hann afiar sér á þenna hátt, brjóti
þagnarskyldu sina eða stingi skjöl-
um undir stól. ... Og atvik, sem
gerst hefir i bankanum, hefir gert
það að verkum, að vér höfum ásett
oss að gœta allrar varúðar í þess-
um efnumt.
Hver óbrjálaður maður hlýtur
að skilja framan tilvitnuð um-
mæli bankastjórnarinnar sem ger-
samlega ótvíræða aðdróttun til
gjaldkera um það, að hann ljósti
upp skiftum bankans til óvið-
komandi manna og brjóti þar með
þagnarskyldu sína, eða stingi
undir stól skjölum bankans.
Stjórnarráðið taldi því sjálf-
sagt að krefja bankastjórnina
frekari sagna, og leggur þvi enn
fyrir hana fyrirspurnir í bréfi 5.
mai þ. á. meðal annars um það
a) hvort hún gruni féhirði um
uppljóstur,
b) hvort bankastjórninni hafi
bréflega eða munnlega borist kær-
ur um slíkt,
e) á hverju grunur bankastj.
sé bygður 0. s. fr.
Bank&8tjórnin svarar þá aftur
með hréfi 15. maí þ. á. Um það,
á hverju hún byggi staðhæfingu
sína um óvildarhug féhirðis til
bankastjómar og ef til viU bank•
ans sjálfs, gefur hún engar upp-
lýsingar, skírskotar að eins al-
ment til bréfs sins 3. maí og
framkomu gjaldkera!!
Ennfremur upplýsir banka-
stjórnin, að atvik það, sem hún
nefnir, og kent hafi henni var-
færni, snerti ekki féhírði, svo að
íhenni sé kunnugt.
Og nú virðist hún telja það
<aukáatriði, sem sárlítið upplýsi
málið«, hvort bankastjórnin gruni
féhirði um brot á þagnarskyldu,
hvort bankastjórninni hafi borist