Ísafold - 25.10.1916, Page 2

Ísafold - 25.10.1916, Page 2
2 IS A F OL D |j 'Hrni Eiríksson | § Tlusíurstræfi 6 ö *2jojnaéar~ &rjéna~ og Saumavörur f2 U ~ hverei ódýrari né betri. u Wá njpj n þvotta* og SCreinlœfisvorur Jjgj beztar og ódýrastar. tSoiRföng og ^œdifœriscjjqfir hentugt og fjölbreytt. Do forenede Bryggoiier. slást í lið með sér, eða þeir yi ðu Þótt gestgjafastaðan út aí fyrir sig sé nægilegt starf handa einum manni, hafði hann þó ýms opinber störf á hendi, svo sem gjaldkerastarf fyrir spitalann fjöldamörg ár, hann var og sáttamaður á Akureyri. Konu sína misti hann 1907; höfðu þau átt 6 börn, fem kornust á fullorðins ár. Tvö eru dáin: Jó- hann kaupm. og konsúll á Akureyri, kvæntur Önnu, dóttur bankagjald- kera H. Schiött, og Ágústa, fyrri kona Olgeirs konsúls Friðgeirsson- ar. En á lífi eru þessi fjögur: Oddný, kona Ingólfs læknis Gísla- sonir á Vopnafirði. María, kona Einars verzlunarstjóra Gunnarssonar á Akureyri, Valgerður og Halldóra, báðar ógiftar. Fyrir 2—3 árum- fór að brydda á sjóndepru hjá honum, sem ágerðist svo, að hann gat að síðustu ekki lesið, en þrátt fyrir það hélt hann sama andans fjöri sem fyr, og mundi engan hafa grunað, að dauða hans bæri svo skjótt að. Minning hans mun lengi geymast hjá hans mörgu vinum. Kl. J. --- ............... ..... Ófriðar-annáll. 27. ág. til 15. sept. Þetta ófriðarsumarið þegar á enda og engin úrsiit. Fyrirsjá- anlegt, að miljónalið stórþjóðanna verður að hafast við einn vetur- inn enn í skotgröfum og öðrum jarðfylgsnum; líða þar kulda 0g allar hörmungar. í fyrra var gengið í skrokk á smárikjunum tveim, Serbíu og Montenegro; nú upp á síðkastið hafa stórþjóðirnar snúið sér að hinum Balkanrikjunum. Ekki ólíklegt, að þar geti einhver úr- slit orðið áður en veturinn geng- ur í garð. Friðrof Rúmena. Undanfarna mánuði hefir verið tíðrætt um væntanlega hluttöku Rúmeníu í ófriðnum. Ýmist hefir það verið uppi á teningnum, að þeir slægjust í lið með Miðveld- unum eða þá héldu sér hlutlaus- um. Oft heflr það heyrst, að þeir væru í óðaönn að safna að sér skotfærum, þó enginn vissi hverj- um þeir ætluðu skotin. Stjórn- arforsetinn Bratianu hefir verið heiminum lifandi ráðgáta, enginn vitað með vissu, hvo'ru megin hann væri. Þann 27. ág. kl. 8^/4 e. m. kom sendiherra Rúmena í Vín með þann boðskap frá stjórn sinni, að frá því kl. 9 sama kvöldið — þ. e. eftir 15 mín. — skoðuðu Rúmenar sig í ófriði við Austur- ríki. Boðskapur þessi kom heimin- um mjög á óvart og þótti frest- urinn til framkvæmda næsta stuttur fyrir Austurríkismenn. En ekki hefir hann komið alveg flatt upp á þá, því nokkrum tímurn síðar var slegið í bardaga í Kar- patafjöllunum. Almenn heift og gremja bloss- aði upp gegn Rúmenurn um öll Miðveldin, því Þjóðverjar höfðu alt frá byrjun ófriðarins skoðað þá sem bundna sér með samning- um, er áttu að tengja þá Þjóð- verjum enn nánar en ítali. Samn- ingar þessir eru gerðir árið 1884, og er svo mælt fyrir þar, að Þjóðverjar, Austurríkismenn og Rúmenar skuldbinda sig til að verjast í sameiningu öllum árás- um og halda saman í ófriði, eða að öðrum kosti halda sér í vin- samlegu hlutleysi utan við ófrið. Er ófriðurinn brauzt út, vildi konungur Rúmena, Carol, slást í lið með Miðveldunum strax, en stjórnin var andvíg því og varð ekki úr. Framan af ófriðnum var ekki um annað talað, en annað- hvort yrði Rúmenía hlutlaus eða með Miðveldum. En seinna fór að bóla á tvískinnung nokkrum meðal þjóðarinnar. Mælt er, að sá tvískinnungur hafi átt rót sína að rekja til sendimanna samherja þar í landi, er unnið hafi að því öllum árum, að koma Rúmenum á band samherja. Hafa þeir kom- ið á allmörgum æsingafundum í borgunum síðustu mánuðina. All- ar ófriðarfréttir þar í landi hafa borið sterkan keim af hlutdrægni með samherjum, og mikið gert að því að opna augu þjóðarinn- ar fyrir því, að sigurinn væri samherjum vís. En vegna samninganna við Mið- veldin, þá er svo að skilja, sem vonlegt er, að þau hafi ekki skeytt eins mikið um, að hafa áhrif á Rúmena til liðsinnis sér; hafa ekki hugsað, að þeir gengju svo á orð sín. — Um miðjan ágúst fór Þjóðverja þó að gruna margt. Fór þá að bera á allmiklum skotfærasend- ingum frá Rússlandi 0g öðrum viðbúnaði. Fram að þeim tíma höfðu Þjóðverjar skift við þá á skotfærum og fengið mat í staO- inn. Sýnir það á hverju mestur er. hörgull þar í landi, að þeir selja skotfæri úr höndum sér fyrir mat. Síðar hafa þýzk blöð full- yrt, að um miðjan mánuðinn hafi Rúmenar gert samninga við sam- herja, að hefja ófrið við Miðveld- in ekki síðar en þ. 28. ág. En þó svo hafi verið, þá ber Bratianu kápuna á báðum öxlum alt til hins'' síðasta, gerir t. d. verzlun- arsamning við Þýzkaland þ. 25., enda þótt ófriðarskeytið hafi þá verið komið á stað áleiðis til Vín. Eins og eðlilegt er létu Þjóð- verjar ekki standa á sér að segja Rúmenum stríð á liendur svo og sambandsþjóðir þeirra Búlgarar og Tyrkir. Æsingin og heiftin gegn Rúmenum í Þýzkalandi hjaðnaði þó brátt að nokkru, Þjóðverjar hugguðu sig við, að alt fram til þessa tíma þá hafa Rúmenar aðallega útbúið sig til varnar gegn Rússum en ekki Miðveldum, þar eð þeir hafa í orði kvcðna verið bandamenn Miðvelda. En áform Rúmena með hluttöku siuni er í orði kveðnu að sameina alla Rúmeni í eitt ríki. Sú sam- eining kemur mest niður á Aust- urríki, þar eð 3 milj. Rúmena eru þar, en ll/2 milj. í Rúmeniu sjálfri. Herafli sá, er Rúmenar geta sent til víga, er talinn um ^/2 milj., og er þvi ólíklegt að þeir búist við að geta áorkað miklu af sjálf8dáðum, enda er liðsauk- inn ekki talinn aðalgagnið, er samherjar fá af hluttöku þeirra. Eins 0g áður er minst, hafa herkonungar samherja horfið frá því, að nokkur úrslit geti orðið á aðal-vígslóðum álfunnar í sum- ar. En til þess alt verði ekki í sama horfi, er veturinn gengur í garð, reyna þeir nú af fremsta megni að láta til skarar skríða á Balkan. Aðalmarkmið þeirra þar er hvergi nærri að afla sér liðs- auka né berja á vesalings smá- ríkjunum Búlgörum og Tyrkjum, keppikefli þeirra er að rjúfa samband Miðveldanna við Mikla- garð. Framtíðardraumur Miðveldanna, hugsjón, er bendir þúsundum i opinn dauðann, er að fá örugt járnbrautasamband um Mikla- garð og alla leið austur til Bag- dad. Að geta sent her manns þá leið austur í Asíu 0g suður í Af- ríku og ná sér þar niðri á ný- lendum samherja. Þá leið ætla þeir sér opna til þess að brjótast úr þeirri úlfakreppu, er þeir nú eru í. Takist samherjum að ná Búlgaríu á sitt vald, er það sund lokað og þá um leið hægai'a að vinna á Tyrkjanum, er getur þá enga aðstoð fengíð frá Miðveld- um. Þá yrði Miklagarður auðunn- inn, og skipagöngur til Svartahafs heftust ekki iengur. Nú í 10 mánuði hefir Sarrail hershöfðíngi safnað liði að sér í Saloniki. Talið er, að haim hafi nú um 400.000 hermanna. Er það samtínungur frá Englandi, Frakklandi, Serbíu, Rússlandi og Ítalíu. — En Búlgarar hafa um 700 000 roanns undir vopnum. — Enda hefir Sarrail hikað við að leggja á stað á móti þeim fram til þessa. E11 á meðan Rúmenía var ekki komin til sögunnar, gátu samherjar aðeins ráðist að þeim ?.ð sunnan. Nú geta Rússar með öllum sínum mannfjölda náð til þeirra yfir Rúmeníu að norðan og lika komist að Austurríki yfir Rúmeníu. Er viðbúið, að her- varnir Austurríkismanna á þeim svæðum, er að hinni fyrverandi vinarþjóð þeirra vita, séu ekki eins vel úr _ garði gerðar og á takmörkum Rússlands. Þjóðverjar hafa seinna fullyrt, að Rússar hafi gert Rúmenum þá koati, að annaðhvort yrðu þeir að að gera sér að góðu álíka með- ferð og Belgía fekk um árið. — Hvað hæft er í þessu, er ekki gott að vita. Önnur staðhæfing Þjóðverja er eftirtektaverðari. Að stjórnvitr- ingar samherja hafi litið svo á, að Búlgörum myndi falla allur ketill í eld, ef þeir ættu von á árásum að norðan líka. Hafi þeir gert sér í hugarlund samherjar að hægt yrði nú að fá Búlgara til þess að ganga að sérfriðar- skilmálum, er samlierjar settu þeim. Til þess að ógna Búlgörum enn meir, létu þeir sem svo, að Grikkir myndu næstu daga slást í lið með þeim líka. Árásir Búigara. En Búlgörum féllust ekki hend- ur. Þreyttir og þjakaðir af bar- áttu og hungri snerust þeir af alefli gegn Rúmenum. Svo hagar til, að Dóná rennur á landamærum Rúmeníu og Búl- gariu, unz hún, hérumbi! 170 km. frá Svartahafi, beygir í norður inn í Rúmeníu og rennur alt norður á landamæri Rússlands og Rúmeníu og þar til Svarta- hafs. — Er hún mjög breið, og liggja mýrar að henni víðast hvar, svo mjög er örðugt að láta her sækja yfir .hana. Búlgarar sneru því snarlega að landspildu þeirri af Rúmeníu, sem er sunn- anvert við ána, er heitir Dobrud- scha. Með aðstoð nokkurri frá Þjóðverjum brutust þeir þar áfram strax fyrstu dagana í sept. Þann 6. sept. unnu þeir kastalann Tu- trakan á syðri bakka Dónár. — Manntjón Rúmena þar talið ein 30/000. Nokkrum dögum seinna unnu Búlgarar kastalann Silistra, sem er nokkru norðar, og um miðjan sept. voru þeir komnir eina 80 km. inn í Rúmeníu milli Dónár og Svartahafs. Þótt Búlgarar séu taldir fyrir þessari árás, þá hafa þeir fengið hjálp, eins og áður er á minst. Sýnir það, að Þjóðverjum þykir mikils um vert, íáð samherjar vinni ekki bug á Búlgurum, að þeir hafa sent liðsauka alla leið* frá Verdun og Belgíu þeim tif léttis í Dobrudscha í byrjun leit út fyrir, að Rúm- enar byggjust við aðalorustunum í Siebenbiirgen, og náðu þeir þar á sitt vald nokkrum bæjum fyrstu dagana. En siðan hafa þeir haft nóg að gera í Dobrudscha. En að kastalarnir tveir, Tutra- kan og Silistra, yrðu Búlgurum auðunnir, sýnir það enn sem fyr í þessum ófriði, að kastalar eru næsta úreltur herbúnaður. Fyrst og fremst hafa þeir ekki veriA bygðir svo, aðjalibyssurnar stóru vinni ekki á þeim, og svo verða þeir umkringdir, ef engar skot- gryfjur eru til varnar í kringum þá. Þegar svo er komið, að að- fiutningar að þeim teppast, þá verða þeir fljótlega uppiskroppa með skotfæri og aðra nauðsynja- vöru, með þeim kúlnaaustri, er nú tíðkast I orustum. Eins og áður hefii' verið skýrt frá hér í blaðinu, hefir kastalinn Verdun ekki enn komið Frökkum að not-- um. Þeir fengu ráðrúm til þess að láta afdrif kastalanna í Belgíu; sér að kenningu verða og grafa sér nýtízku skotgrafir. Rúmenar' voru þetta á eftir tímanum, að' þeir treystu á kastalana enn. Grikkland. Mikið hefir verið um viðburðí á Grikklandi þessar síðustu vik- ur. Þó hefir ekki orðið úr því, að Gríkkir legðu út í ófriðinn, Sundrungin, flokkadrættirnir og' óstjórnin í landinu, keyra svo' fram úr hófi, að engum getum verður leitt að þvi, hvar lendir, Eftir að samherjar höfðu neytt Grikki til þes3 að senda heim mikinn hluta af hernum í sumar, leit út fyrir, að friður og spekt myndi komast á þar í bndi. En er Búlgarar fóru að bæra á sér og til bardaga kom milíi þeirra og Saloniki-hersins, eins og áður er frá skýrt, þá var úti friður- inn meðal Grikkja. Búlgarar óðu inn i Makedóníu og landsfólkiö flýði viða. Eftir fyrirmælum sainherja í sumar, áttu kosningar fram afr

x

Ísafold

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.