Ísafold - 22.11.1916, Blaðsíða 2

2
IS AFOLD
fá eftirlaun, nema maðurinn eða konan hafi verið í landsins þjón-
ustu í 10 ár. Þegar laun hækka eftir embættisaldri, ætti hækkun-
in ávalt að koma eftir sama árafjöldann, 3 eða 4 ár.
En hér þarf enn meira með. Hér þarf á 9 árum að byggja
sýslumannssetur yfir hvern sýslumann á öllu landinu. Við hvert
sýslumannssetur þarf fangaklefa einn eða tvo, þar sem sakborn-
ingi er líft fyrir kulda og illri aðbúð. Hver sýslumaður þarf skrif-
stofufé eitthvað í áttina til þess, sem nefndin stingur upp á. Þeim
embættum má ekki fækka, eins og nefndin stingur upp á. Alþýða
verður að geta náð í lögfróðan og óvilhallan mann til að bera upp
fyrir honum vandkvæði sín, eins þótt hún sé í Dölum eða Strönd-
um. Vegna afnáms amtmannaembættanna þarf tvo sýslumenn að
auki, sem eftir skipun taka við embættum föstu sýslumannanna
4—6 mánuði og stýra þeim. Á meðan hefir fasti sýslumaðurinn
frí og full laun. Þetta er haft svona í Þýzkalandi, og er tekið
eftir ræðu, sem Hannes Hafstein hélt á þingi fyrir nokkru. Á eng-
an hátt verður betra eftirlit haft með sýslumönnum en þetta, enda
er hvergi duglegri stjórn til en í Þýzkalandi. Sýslumannsembættin
hafa verið álitin vel launuð, en launin hafa ekki verið merkari
en það, að þrettán sýslumenn, sem hafa farið frá síðan 1880 og
þangað til nýlega, án þess að komast í hærra embætti, hafa verið
gjaldþrota, ýmist þegar þeir fóru frá, eða þegar þeir dóu. Að eins
þrír af þeim voru skuldugir við landsjóð. Svo þarf landið toll-
stjórn; þótt hún kostaði 100,000 kr. á ári, þá er efasamt, að það
væru nein útgjöld í rauninni. Tollmennirnir þurfa að kunna dönsku,
ensku og þýzku og öll tolllögin; vera helzt lögfræðingar. Svo er
prestastéttin. Annaðhvort er að sinna henni almennilega, eða við
fáum fríkirkju með ómentuðum kennimönnum, sem fylla alt okkar
andlega andrúmsloft með eldi og brennisteini, og gera fólkið hundr-
uðum saman að trúarvitfirringum. Við íslendingar höfum á siðari
dögum gert mikið til að æfa og menta skynsemina, en í hjarta-
kuldanum norður hér, hefir án efa verið hugsað of lítið um að leiða
og þýða tilfinningalífið, sem þó er miklu meira úm vert. Tilfinn-
ingalífið sigrar ávalt skynsemina, þegar til lengdar lætur. Kirkjan
verður að leiða það, bæta það og hefja það hjá okkur. Prestana
ættu söfnuðirnir alls ekki að kjósa.
Með læknunum, sem hætta að vera til annars staðar en í
Reykjavík, og sýslumönnum nefndarinnar, verður algerlega ómögu-
legt að hafa sóttvarnir á landinu. Ef prestaleysið fylgir lækna-
leysinu og sýslumannaleysinu (eg kalla sýslumenn nefndarinnar
öðru nafni), þá verður ekki unt að bólusetja almenning um sinn.
Farandsóttir fara aftur yfir land alt, og taka tíundir af mannslíf-
unum í þúsundatali. Nefndin er að eyðileggja þjóðmenning vora.
Eg hefi heyrt þeirri setningu fleygt, að hér á landi væru svo
margir embættismenn. Hvergi eru þeir fámennari en hér. Aðrar
þjóðir hafa liðs- og ttotaforingja, og þess vegna hér um bil þrjá
embættismenn, þar sem við höfum einn.
Gott plöntusafn
handa barna- og ung’lingaskólum
til sölu.
I safninu eru flestar æðri plöntur, íslenzkar, vel pressaðar, upplímdar
á góðan plöntupappir og nafngreindar.
Stefán skólameistari Stefánsson gefur þeim er þess óska upplýsingar
um safnið.
Litlahóli í Eyjafirði 17. okt. 1916.
Yilhjálmur Jóhannesson.
Eri. simfregnir
Ljósframleiðsluvél
Opinber tilkynning frá brezku utan-
ríkisstjórninni í I.ondon.
London ódagsett.
(»Air Gas Michine«)
er til sölu með tækifærisveiði. Véíin hrfir verið notuð til upplýsingar ii
skrifstofu og vörugeymsluhúsi okkar í þrjá vetur. Framleiðslumagn er
50 ljós, 100 kerta.
Vikuskýrsla frá vígstöðvum Breta:
lllviðri hefir hamlað mjög hernaðarfram-
kvæmdum á vigstöðvum Breta og Frakka
hjá Somme; ausandi rigning hefir verið
nær hvern dag og segir Sir Douglas Haig,
að alt landið milli Ancre og Somme sé
eitt forarfen. Þrátt fyrir þetta höfum vér
sótt dálítið fram á stöku stað, einkum
fyrir norðaustan Les Boeufs, i áttina til
Transloy. í siðustu orustunni, sem þar
var háð, tóku Frakkar tvær skotgrafir óvin-
anna, handtóku 125 Þjóðverja, en á með-
an sóttu Bretar fram vinstra megin.
Frakkar hafa einnig sótt töluvert fram
hjá Sailly-Saillesel og þar í grend og hófu
sókn eftir að hafa algerlega hindrað til-
raun Þjóðverja að reka þá burt úr þorp-
inu. Hófu Frakkar þá sókn milli Sailly-
Saillesel og Les Beoufs og náðu talsverðum
sigri. Á tveim dögum voru handteknir
736 menn á þessum slóðum.
Sunnan við Somme gerðu óvinirnir mörg
áhlaup og biðu mikið manntjón, en náðu
þó fótfestu á stöðvum þeim, er Frakkar
höfðu nýlega tekið af þeim hjá La Mais-
onette. Annars staðar héldum vér öllum
vorum stöðvum.
Frá Saloniki-víg-
stöðvunum.
Það er nú helzt þaðan að frétta, að
Bretar sóttu fram yzt i hægra herarmi
austan við ána Struma. Þorpið Beiraklii-
Djuma, sem var ramlega viggirt, tókum
vér með áhlaupi og þorpin Kumli og
Prosenik voru einnig tekin. Allri þessari
sókn var stýrt snildarlega vel og rúmlega
300 menn voru teknir höndum.
Beiraklii-Djuma er sex milum norðvest-
ur af Demir-Hissar og Kumli og Prosenik
eru nokkrar milur þaðan til suðausturs og
hin siðarnefnda hinum megin við járnbraut-
ina milli Seres og Demir-Hissar. Bretar
hafa þannig náð föstu tangarhaldi á járn-
brautinni.
Brúkuð innlend
G. Gíslason & Hay.
Alpha-mötorinn.
Alpha-mótorinn er ntbreiddasti mótorinn hér á landi og hefir fengið beztu með-
mæli allra þeirra er nota hann.
Alpha-mótorinn befir fengið hæsta verðlaun á nær öllum mótorsýningum, er
haldnar hafa verið.
Alpha-mótorinn er með hinnm nýju endurbótnm talinn ábyggilegastur allrn
mótora.
Alpha mótorinn brennir ýmsum jarðolíum.
Umboðsmaðnr á svæðinu frá Gilsfirði vestra til Portlands, að undanskildnm
Vestmannaeyjnm, er undirritaður, sem einnig útvegar öll varastykki til þessa mót-
ors, 8vo fljótt sem auðið er, og gefnr að öðru leyti allar nánari upplýsingar.
Hannes Hafiiöason
Sími 294. (heima kl. 2—5 e. h. á Smiðjustig 6 i Rvik).-
Krone Lager
Frímerki
kaupir hæsta verði
Sig. Pálmason, Hvammstanga.
Siafseíningarorð-bák
Björnn Jónssouar er viðurkend langbezta leiðbeiningarbók um ísL
stafsetning.
Fæst hjá öllum bóksölum og ‘kostar að eins 1 krónu.
Samvizkubit.
17 lö
Samvizkubit.
Samvizkubit.
19 20
Samvizkubit.
vera mennf Hvers vegna verðum vér að
vera tvífarar? O, farið þér, herra prestur,
og talið þér við þá 1 Eru það giftir menn ?
Eiga þeir konur og börn? Eða foreldra?
— Þeir eru allir ókvongaðir — svaraði
prestur. — En nóttina, sem í hönd fer,
gætuð þér þó að minsta kosti gefið þeim 1
— Engin leiðl Skipunin segir: fyrir
kvöldlestur, og með morgninum eigum við
að taka okkur upp. Farið þér inn til
þeirra, herra prestur! Farið þér til þeirra 1
— Eg skal fara! En minnist þess, herra
flokksfyrirliði, að vera ekki snöggklæddur,
er þér farið út; þér munuð þá sæta sömu
afdrifum og þeir, því að, eftir því sem þér
segið, er það búningurinn sem skapar her-
manninn.
Og presturinn fór.
Herra von Bleichroden lauk við bréf sitt
í snatri, þótt geðsmunir hans væru æstir.
Hann lakkaði það svo og hringdi eftir boð-
liðanum.
— Sjáið um að bréf þetta komist á
póstinn — sagði hann við þann er inn
kom — og látið liðþjálfann koma inn.
Liðþjálfinn kom.
— Þrisvar sinnum þrír eru luttugu og
níu, nei, þrisvar sinnum sjö eru . . . þér
takið þrenna . . . farið við 27. mann og
takið fangana af lifi áður en ein stund er
liðin. Hér er skipunin.
— Skjóta þá? — spurði liðþjálfinn og
dró það við sig.
— Skjótið þál Veljið til þess lökustu
mennina, þá sem voru i skothríðinni áður.
Þér skiljið! T. d. nr. 86 BeseJ, nr. 19
Gewehr og eitthvað í þá áttina! Sendið
mér einnig 16 menn til aðstoðar, nú sam-
stundis. Beztu drengina! Við förum
njósnarför til Fontainebleau, og þegar við
komum aftur skal þessu vera lokið. Hafið
þér skilið?
— Sextán menn til aðstoðar hr. fyrirliðan-
um, tuttugu og sjö handa föngunum. Guð
varðveiti herra fyrirliðann I
Og svo fór hann.
Flokksfyrirliðinn hnepti kjólnum vandlega
að sér aftur, girti sig sverðinu, og stakk
marghleypu í vasann. Að þvi búnu kveikti
hann i vindli, en hann gat ekki reykt, því
að hann vantaði loft í lungun. Hann
þurkaði rykið af skrifborðinu. Hann tók
upp vasaklút sinn og núði með honum
pappírsskærin, lakkstöngina og reglustikuna.
Hann lagði pennastöngina og mæiikvarðann
samhliða og lét þau mynda rétt horn við
þerriblaðið. Því næst fór hanu að setja
húsgögnin í lag. Að því búnu tók hann
greiðu og bursta og lagaði hár sitt fyrir
framan spegilinn. Hann tók ofan litaspjald-
ið og athugaði litaklessurnar, hann mátaði
á sér allar rauðu húfurnar og reyndi að láta
pentgrindina standa á tveim fótum. Þegar
hann heyrði glamrið í vopnumaðstoðarflokks-
ins, var enginn sá hlutur í herberginu, er
hann hafði eigi hreyft við. Og svo gekk
hann út til manna sinna, skipaði: »ti! vinstri,
fram 1« og hélt svo með flokkinn áfram út
úr borginni. Það var því likast sem hann
væri að flýja fjandmanna ofurefli, og sveit-
in átti fult í fangi með að fylgja honum.
2*
Þegar hann kom út á vellina, lét hann*
flokkinn ganga í halarófu, hvern mann
aftur af öðrum, til þess að þeir træðu ekki
grasið niður að óþörfu. Hann leit ekki
við, en sá, sem næst honum gekk, gat séð1
vöðvakipring undir nærskornu fötunum &
bakinu, eins og þegar maður skelfur eða
býst við að verða barinn á bakið. Við
skógarjaðarinn var numið staðar. Hann
skipaði mönnum sínum að vera hljóðum
og hvíla sig, en sjálfur gekk hann inn í
skóginn.
Þegar hann var orðinn einsamall, og
hafði gætt rækilega að því, að enginn sæi
til hans, varp hann öndinni mæðilega og
sneri sér að þétta myrkviðinum, þar sem
þröngu götuslóðarnir til Gorge-aux-Loups
lágu. Lágviði og runnar voru þegar komn-
ir í skugga, en uppi í hávöxnu eikunum
og bækitrjánum skein sólin enn þá glatt.
Honum fanst eins og hann lægi niðri á
rayrknm *Sjávarbotni og sæi gegnum græn-
leitt vatnið dagsljósið fyrir ofan sig, en því
ætti hann aldrei framar að ná. Skógurinn
2