Ísafold - 16.12.1916, Side 1

Kemur út tvisvar
i viku. Verð irg.
*, kr., erlendis »y kr.
eða * Yx dollar; borg-
ist tyrir miðjan júli
erlendis fyririram.
Lausasala 6 a. eint.
XLIII. árg.
Uppsögn (skrifl.)
bundin við áramút,
er úgild nema kom-
in sé til útgefanda
fyrir 1. oktbr. og
sé kaupandi skuld-
laus við blaðið.
97. tölublað.
Sjöprófið
iit af Goðafoss-strandinu.
(Niðurl.)
Sfeýrsla stýrimanns.
Hér fer á eftir skýrsla sú, er 1.
stýrimaður lagði fram í réttinum og
getið er um i siðasta blaði.
Fimtudaginn 30. nóvember um
kl. 2 f. h. þegar skipið var að fara
fram hjá >Ritnum« á stýrðri stefnu
N. t. Ö. ®/4 Ö. kemur skipstjóri
upp á stjórnpall og segir við 1.
stýrimann: »Við erum alt of langt
frá Ritnum*, og skipar »Bakborð<,
þ. e. að beygja til stb. NÖ. t. N.,
svo NÖ. */* N., NÖ„ NÖ. t. Ö.,
NO. t. Ö'/aÖ. og ÖNO. Allarþessar
stefnurgaf skipstjóri sjálfur ánþess að
spyrja stýrimanninn um fjarlægð,
því, sem fyr sagt, sá hann hve langt
skipið var frá Ritnum. Þegar síð-
asta stefna var gefin, var Riturinn
þv. i SS. O. um 2 sjóm., Log 17.
Skipstjóri fór síðan af sjórnpalli og
inn i Bestikket og bað stýrimann
láta sig vita þegar við færum fram
hjá »Straumnesi«. Kl. 2 og 20 m.
skall á með austnorðanbyl og veður.
Fór þá stýiimaður inn i klefa skip-
stjóra og ætlaði að láta hann vita,
að bylur væri kominn, og er skip-
stjóri ekki var þar, sendi stýrimað-
ur strax útvörðinn, sem var á stjórn-
palli, niður í reykskála að kalla á
skipstjóra, þvi þar hugði stýrimaður
að skipstjóri væri, en háseti (Eyólf-
ur Eðvaldsson) kom bráðan aftur og
kvaðst ekki finna skipstjóra. Sendi
þá stýrimaður aftur niður annan há-
seta (Þorstein Sigmundsson) til þess
tð leita að skipstjóra, með þeim
ummælum, að hann yrði að
finna skipstjórann, — og sagði við
hinn fyrnefnda háseta, að gá vel
fram undan á meðan stýrimaður
hljóp inn í Bestikket og setti út
hina stýrðu stefnu í sjókortið og
virtist hún bera 1 sjómilu af Straum-
nesi, og frá síðustu afstöðu af Rit og
þv. af Straumnesi ættí að vera um
5 sjómílur. Stýrimaður var strax
úti á stjórnpalli aftur, kl. var þá um
2 og 30 m. f. h. Nokkru seinna
kemur háseti, er sendur var að leita
að skipstjóra, og segist ekki finna
skipstjóra. Stýrimaðar sendi enn
þann sama háseta, og segir með
áherzlu, að hann verði að finna
skipstjóra, hvar sem hann sé.
Strax og bylurinn skall á, sagði
stýrimaður við( háseta þann, sem
stýrði, Aðalstein Guðmundsson, að
stýra ekki austar, og leit stýrimaður
öðru hvoru á kompásinn og sá að
svo var gert. Stýrimaður hugsaði
sér að beygja nokkuð frá landi,
þegar 4 sjómílur væru útsigldar, ef
skipstjóri þá ekki væri kominn. —
Þegar kl. var nærri 3 fjórðungar
stundar í 3, kemur skipstjóri á
stjórnpall, og segir þá stýrimaður
við skipstjóra, að hann hvergi hefði
fundið skipstjóra, og að stýrimaður
hefði ætlað að fara að beygja út á,
»já« svarar þá skipstjóri: »stjórborð«
«g til að sjá um að því væri hlýtt
hljóp stýrimaður yfir að stýrinu og
sá að svo var gert, i sama augna-
bliki sá skipstjón og stýrimaður rofa
í land og brot framundan, heldur
um stjórborð, skipstjóri sló þá fullan
kraft aftur á bak, en þrátt fyrir það
rann skipið á grunn og festist.
Að 1. stýrimaður ekki gaf þoku-
merki þegar bylurinn skall á, eða
minkaði ferð, var af því, að skip-
stjóri þrásinnis hefir ávítað stýri-
mennina harðleqa fyrir að gera slikt,
áður en hann, skipstjórinn, væri
kominn á stjórnpall, því það gerði
sér og farþegum svo illí við.
Aftur á móti, eins og áður um-
getið, hljóp stýrimaður irvn í Be-
stikkið og leit efíir stefnunni, sem
sýndi að allt horfði fritt, og jafn-
framt hugði að skipstjóri á hverri
minútu mundi koma.
— Aðspurður, kvaðst stýrimaður
ekki muna eftir því, að skipstjóri
hafi nokkurntíma við þetta tækifæri
spurt um fjarlægðina frá Ritnum.
Hann áleit að skipið hafi verið svo
langt frá Ritnum, að beygja hafi mátt
fyrir, en hann kvaðst þó ekkert
hafa verið spurður um það þá.
Hefði hann verið sjálfráður, mundi
hann þó hafa stýrt skipinu ^/a striki
norðar, þannig að fjarlægðin hefði
orðið hin sama þegar farið væri fram
hjá Straumnesi og hún var er silgt
var fram hjá Ritnum, eða um 2 sjó-
milur.
Stýrimaður kvað skipstjóra sjálfan
hafa sett stefuuua í stjórnklefanum.
Stýrimaður var þá á stjórnpalli og
gat ekkert sagt um það hvort sú
stefna hafi verið rétt, þar sem hann
ekki hafði kortið fyrir sér. Skip-
stjóri hafi svo farið niður, en þegar
bylurinn skall á, þá fór stýrimaður
af stjórnpalli inn í kortaklefann til
þess að athuga stefnu skipsins eftir
kortinu, og sá hann þá, að stefnan
bar um 1 sjómilu út af Straumnesi.
Þá kvaðst stýrimaður, er hann var
spurður um hvers vegna hann hafi
ekki stöðvað skipið eða gefið hljóð-
breytingu í gufupípuna þá er byl-
urinn skall á, ekki hafa mátt stöðva
ferð skipsins eða nota gufupípuna
nema tilkynna skipstjóra það áður.
Það væri fyrirskipun frá skipstjóra
til stýrimanna skipsins, eins og get-
ið væri um í hinni skriflegu við-
bótarskýrslu hans.
Nielsen: Hefir stýrimaður þá aldrei
mótmælt þessari ólöglegu fyrirskip-
un skipstjóra?
Stýrimaður: Jú, og eg hefi áður
notað gufupípuna en fengið skarpa
ávitun fyrir.
Þessu til sönnunar tjáði stýri-
maður réttinum, að eittsinn á leið-
inni frá New York til Reykjavíkur í
síðastliðnum nóvembermánuði hafi
annar stýrimaður haft vörð á stjórn-
palli, þá er hrið skall á. Sendi hann
þá niður í reyksal að sækja skip-
stjóra, en þar sem hann ekki kom,
gaf hann þokumerki meðgufupipunni.
Fyrir þetta ávítaði skipstjóri annan
stýrimann mjög harðlega, kvað sér
verða mjög ilt við og farþegar
órólegir ef skyndilega væri far-
ið að nota gufupipuna. í sömu
andránni kom fyrsti stýrimaður á
stjórnpallinn og reyndi hann þá
að vekja athygli skipstjórans á því,
að bylur væri á og að það væri
betra að nota gufupipuna, en við
það var ekki komandi. Bylurinn
hélst tvær vökurnar næstu, en
eina skiftið sem gufupipan var notuð
á þeim tíma, var þá er annar stýri-
maður gaf merkið og fékk ávítun fyrir.
Aðspurður kvaðst stýritnaður álíta,
að sér bæri að hlýða skipun skip
stjóra, en þó ekki ef hann hefði
hugmynd um það, að skipið væri i
yfirvofandi hættu statt.
Nielsen: Hvað mundi stýrimaður
hafa gert, trl þess að koma i veg fjyrir
þetta strand, ef hann hefði ekki haft
þessar fyrirskipanir ?
Stýrimaður: Þegar bylurinn skall
á mundi eg hafa gefið alþjóðlega
hljóðbendingu og hefði skipstjórinn
þá ekki komið upp á stjórnpallinn,
þá hefði eg minkað ferð skipsins
eða stöðvað það alveg eftir ástæð-
um, og mælt dýpið (lóðað).
Aðspurður kvaðst stýrimaður hafa
litið eftir því að haldin væri rétt
stefna eftir kompás. Utvörður skips-
ins hafi fyrst verið fram á skipinu,
en þegar veðrið veisnaði hafi hann
komið upp á stjórnpallinn. Stýri-
maður hafi fyrst orðið var við að
skipið rendi í ládauðan sjó um leið
og skipstjóri kom upp á stjórnpall-
inn — rétt áður en skipið rendi á
klettinn. Hafi hann þá mælt þessum
orðum við skipstjórann þá er hann
kom upp á pallinn : Eg er einmitt að
láta beygja við, og hafi skipstjóri þá
fallist á það.
Aðspurður segir stýrimaður að
skipstjóri og hann hafi ekkert talað
um straum.
Aðspurðurkvaðhann hafaliðiðum 5
minútur frá þvi að skipstjóri hvaif
honum og þangað til bylurinn kom.
í dagbókarkladda skipsins hafði stýri-
maður ritað að skýringu vantaði, á
eflir orðunum: »Beygðum fyrir Rit»
en það kvaðst hann hafa sett inn
eftir að skipið strandaði, því að sér
hefði virst það þurfa skýringar við.
Kvaðst hann hafa bent skipstjóra á,
að ástæða væri til þess að gefa þessa
skýrslu, en hann sagt að það mætti
gera á eftir [fyrir rétti) Ekki kvaðst
hann vita hvers vegna skipstjóri hefði
eigi viljað hafa írekari skýrslu í dag-
bókinni. Var siðan spurður hvort hann
hefði samið skýrslu sina sjálfur og
kvað hann svo vera.
Hann sagði að skipstjóri hefði
þegar tekið við sjjórn þá er hann
kom upp á stjórnpall, en engar ráð-
stafanir aðrar gert en þær, sem um
getur í sjóferðaskýrslunni (sér vitan-
lega). Um 20 mínútur hefði gengið
í það að leita að skipstjóra og ekkert
liðið á milli þess að mennirnir voru
sendir. Ekki kvaðst hann vita hvar
skipstjóri hefði fundist.
Um það hvort hann áliti að nægi-
lega varlega hefði verið farið, sagði
hann það, að ef hann hefði ráðið,
mundi hann hafa stýrt fyrir Straum-
nes með sömu fjarlægð og fyrir Rit,
eða hálfu sriki utar.
Hann bar það, að hann hefði eigi
verið undir áhrifum víns og skip-
stjóri eigi heldur, að því er hann
hefði séð.
Þá var skipstjóri kallaður fyrir
aftur, og var fyrir honum upp les-
inn fratnburður stýrimannsins.
Kvaðs ’mætti hafa það við þann
framburð að athuga, að hann hafi
aldrei b.innað stýrimönnum að hreyfa
vélasimann eða breyta frá stefnu.
Hitt hafi hann sagt þeim, að Játa
sig vita, áður en þeir gæfu hljóð-
bendingu eða blésu i gufopipuna.
En hann kvaðst álíta, að sú skipun
hljóti að falla burtu ef stýrimaður,
sem vörð hefði á stjórnpallinum,
næði ekki i skipstjórann, þegar stýri-
maður sendi boð eftir honum. Og
hvað þvi viðvikur að breyta frá
stefnu, hafi stýrimaður þráfaldlega
gert það án þess að spyrja sig að.
Hvað snerti dæmi það, sem minst
var á, að hann hafi ávitað annan
stýrimann fyrir það, að hann hafi
blásið i gufupipuna, lætur hann þess
getið, að skipið hafi þá verið úti á
miðju hafi og hann álitið að þeir
sæn ljós DÓgu langt frá til þess að
forðast skip, en engin hætta af öðru
en skipum.
A hinn bóginn „kveðst mætti ekki
hafa viljað gera meira vart við sig
en þyrfti, ef herskip skyldi vera i
nánd. Mættur fór þá inn i stjórn-
klefann og sagði»við stýrimanninn,
sem var á verði, og mættur heldur
að hafi verið fyrsti stýrimaður, að
láta sig vita ef dimdi og gefa öðrum
stýrimanni sínum bendingu um þetta,
þá er hann kæmi á vörð kl. 12.
Mættur neitar þvi, að fyrsti stýri-
maður hafi haldið því fram við sig,
að nauðsyn væri að blása í gufu-
flautuna. Það var svo langt frá því,
að 1. stýrimaður héldi því fram, að
nauðsynlegt væri að gefa hljóðbend-
ingu, að hann félst á það, að skipa-
Ijós mundi sjást í hæfilegii fjatlægð.
Ennfremur athugaði mættur það, að
eftir að hann hafði'sett seinustu stefnu
frá Rit, þá hefði hann fartð inn i
herbergi sitt við hliðina á Bestik-
rúminu, þá hefði 1. stýrimaður kom-
ið þar inn ög farið að rita í dag-
bókarkladdann. Kveðst mættur þá
hafa farið inn i Bestikrúmið og
spurt stýrimanninn að því, hvað
skipið væri langt frá Rit. Hefði stýri-
maður sagt, að það væri 2 kvart-
mílur, og sama sá mættur að stóð
í dagbókarkladdanum, án þess
að þess væri getið, að það væri
ágizkun, sem vera átti ef fjárlægðin
var ekki tekin nema eftir ágizkun.
Þá kveðst mættur ekki hafa séð
brot á stjórnborða heldur framundan
og á bakborða, þó geti verið, að það
hafi lika sézt á stjórnborða.
Um stefnur þær, er stýrimaður
segir að breytt hafi verið, þegar
beygt var fyrir Ritinn, kveðst hann
hafa talað um það við stýrimanninn
áður og hann þá ékki sagzt muna
þær nákvæmlega.
Að þvi er snerti viðbótsskýrslu
stýrimanns, þá segir mættur að þeir
hafi talað um það áður, hann og
stýrimaður, að láta það standa óbreytt
sem skrifað hafi verið í dagbókina,
en skýra svo frá hinu munnlega
fyrir rétti. Annars höfðu þeir báð-
ir saman gert uppkast að skýrslu í
líka átt, eins og stýrimaður nú hefir
komið fram með, og hafi sú skýrsla
verið í skipsdagbókinni er stýrimað-
ur tók við henni i fyrradag að því
er mættan minnrr. Um þessa skýrslu
stýrimannsins kveðst mættur ekki
vita fyr en nú.
Að gefnu tilefni skýrði mættur
frá því að siðasta stefuan hafi verið
tekin, áður en hann spurði stýri-
mann um fjarlægðina. Að ætlun
skipstjóra sjálfs var svo bjart þegar
stefnan var tekin, að ef ekki dimdi,
þá var altaf hægt að laga stefnuna
ef á þyrfti að halda.
Að gefnu tilefni segist skipstj. eigi
hafa skýrt stýrimanni né öðrum frá
því hvar sfn væri að leyta þegar
hann fór niður af stjórnpalli, því að
meðan svo bjart var, taldi hann þess
ekki þörf.
Þá mætti aftur fyrir réttinum 1.
stýrimaður, og voru þeir skipstjóri
látnir bera sig saman. Heldur stýri-
raaður því fram, að þeir hafi skilið
það svo yfirmennirnir, að þeir mættu
ekki gefa hljóðbendingu eða minka
ferð án þess að láta skipstjóra vita,
en stýrimaður skildi ekki þessa fyr-
irskipun svo, að hún ætti að gilda
ef fyrirsjáanleg hætta gæti verið fyr-
ir skipið. Um tilfelli það er kom
fyrir i Ameríkuferðinni og áður er
skvrt frá, segir stýrimaður að hann
hafi fyrst ætlað með hægð að sann-
færa skipstjóra um að það væri svo
dimt að það þyrfti að gefa þoku-
bendingu, en skipstjóri hefði haldið
því fast fram að það væri ekki þörf
á því. Segir stýrimaður að vera
meigi að hann hafi gefið það eftir,
að minsta kosti með þögninni, að
þessa væri máske ekki þörf, enda
hefði rofað til annað slagið. En þó
var altaf bylur. Hann skýrir frá
því, að skipstjóri hafi sagt við sig
þá er hann fór þá af stjórnpallÍDum,
að gera sér aðvart ef dimdi meira,
og það megi vel vera að hann hafi
beðið sig að segja öðrum stýrimanni
það sama.
Stýrimaður segir að það geti skeð
að skipstjóri hafi spurt sig um fjar-
lægðina eftir að stefnan var sett hjá
Rit, þó að hann muni það ekki, en
hann kveðst muna að þetta hefði
komið til orða eftir að skipið strand-
aði. Um stefnurnar er stýrimaður
hefir gefið upp, er hann beygði fyr-
ir Rit, þá skrifaði hann þær ekki
hjá sér þá, en hetír síðan sett þær
eftir minni; tjáist muna fyrir víst
þrjár til fjórar siðustu stefnurnar.
Þá skýrir hann frá því að þeir
skipstjóri og hann hafi skrifað i
félagi viðbótarskýrslu við dagbókina
í lika átt og skýrsla stýrimanns, en
ekki eins langa. En svo hefði það
orðið úr að skrifa nýja skýrslu, eins
og hún er sett í dagbókina.
Að gefnu tilefni skýrir stýrimaður
frá því að skipstjóri hafi aldrei
bannað þeim að breyta stefnu. Stýri-
menn hafi mátt víkja frá stefnu ef
fyrirsjáanleg þörf var á því. Skip-
stjórinn setti stefnuna i þetta sinn
með þeim ummælum, að láta sig
vita er skipið færi fram hjá Straum-
nesi.