Ísafold - 12.01.1921, Qupperneq 3

I8AF0LÐ
setja hámarksverð á vissar teg-
undir af skótaui, karlmannsfatnaði
og öðru er að því lýtur. Alt þetta
starf varð árangurslaust, því að
skömmu eftir að samkomulag hafði
náðst um hámarksverð á nokkrum
tegundum á skófatnaði, auglýstu
skósalar, að þeir seldu skófatnað
með taisvert lægra verði en há-
marksverðið var Um bámarksverð
á karlmannsfatnaði eða saumalaun-
um og öðru efni en yfirborði hefir
ekkert heyrst enn, en mér er kunn-
ngt um að hér kostar hið síðar-
nefnda 140—150 krónur, en í Höfn
kostar það að sögn 110—120 kr.,
og þó hefir hvorttveggja þetta hing
að ti.1 verið talsvert dýrara í Höifn
^en hér.
Eg skal nii ekki þreyta lesendur
með fleiri dæmum, 'því mér finst
augljóst,að meðan nefndirnar starfa
eins og þa*r hafa gert, annars vegar
neita um lallan innflutning á vörum
og hins vegar láta haldast það verð,
sem varan kostaði hér meðan alt
var sem dýrast, þá hlýt.ur dýrtíðin
að haldast í landinu. — Hámarks-
verð getur heldur ekki náð nema til
fárra vörutegunda; allar aðrar vör-
ur geta menn selt með hvaða verði
seui vera skal, og þegar einstakir
kaupmenn, sem liggja með miklar
birgðir af einhverri vörutegund,
sem ekki er hámarksverð á, fara að
taka eftir því, að þeir eru því nær
-einir um hituna, þá er ekki nema
eðlilegt að þeir noti sér af því.
Þá er spumingin: Geta nefndim-
ar unnið saman, þannig að að gagni
megi koma fyrir landið? Eg er
þeirrar skoðunar að þetta sé mjög
örðugt og svari alls ekki kostnaði,
því enda þótt hægt sé að búa til
reglur fyrir samvinnu þeirra á milli
sem gætu litið nógu vel út á papp-
ímum, þá er eg hræddur um að
þegar í „praxis' ‘ kemur, að þá muni
lalt fara í handaskolum, verða fálm
út í loftið.
Það eina gkynsamlega, sem eg
hygg að sé, er að upphefja allat
þessar nefndir og leyfa frjálsan
innflutning á vörum. — Samkepnin
er orðin svo mikil, að við það hlýt-
ur að skapast sanngjamt verð á
vöranni.
En er þá ekki hætta á því að
herði að þessari peningakreppu,
sem landið er komið í ? spyrja menn
Það er undir bönkunum komið,
þeir eru sá eini rétti „Regulator“
í þessu efni. Þeir verða að hætta,
etf þeir þegar ekki em hæt.tir, að
lána eignalitlum — eða eigmalaus-
um .,spekulöntum‘ ‘, til þess að
kaupa vörur í vitleysu til þess
að spekúlera með. Hitt er búið að
sýna sig, að á þeim hvílir engín
gkylda til þess að yfirfæra ir neign-
ir mianna, hvað þá lán, til útlanda.
Allir hérlendir kar.pmðUK, sem
kaupa • örur erlendis, vita að þeir
fá þær ekki nema annað hvort með
samningum um borgun á vissum
tím.-t eca torgun út í hönd, og er
lendir viðskiftamenn þeirra vita nú
hver vandkvæði geta verið á því lað
fá peninga héðan, ef ekki er greit'
út í hönd- Báðir málsaðilar nunu
því fara varlega í sakimar og því
ekki mikil hætta á að úr þessu safn
ist óþarflega mikið af vörum í
landinu eða peningakreppa sú, sem
verið hefir, en sem vonandi er að
læknast, baldist við, eða skapist á
ný-
Gamlársdag 1920.
Fyrir nokkra strandaði þýzka
mótorskiþið „Martha' frá Hamborg
við Meðallandssand, er það var á
leið frá Þýzkalandi hingað. Skip-
verjar eru nýkomnir hingað til bæj
arins og höfum vér hitt skipstjóra
og stýrimann að máli og beðið þá
að segja frá atvikum.
— Það var 11. desember, segir
skipstjóri, að við vorum komnir
upp undir landið.Eftir öllum athug-
unum okkar átti skipið að vera
miklu vestar, en raun varð á. Vind-
ur var talsverður *af suðaustri og
skyndilega kastaðist skipið á land,
og alla leið upp í brimgarð, sem vér
ekki sáum, því hríð og haglskúrir
skiftust á.
Það var ennfremur svarta myrk-
ur er þetta skeði.
Skipstjóri tekur síðan upp vasa-
bók sína og les upp langan kafla
úr skýrslu þeirri, er hann mun ætlia
að gefa eigendum og hlutaðeigandi
yfirvöldum, þá er hann kemur til
Hamborgar. Ber sú skýrsla það
með slr að skipverjar, sem voru 13
talsins, hafi komist í miklar mann-
raunir og að það megi heita hepni,
að nokkur þeirra komst lífs af. —
Enda þakkar skipstjórj það ein-
göngu hinni ágætu framkomu
þeirra íslendinga, er komu skip-
verjum til hjálpar.
Eftír að skipið var strandað
gengu boðarnir í sífellu yfir það.
Var öllum skipverjum skipað í skjól
á aíturþilfarinu, en skipið festist æ
rneir í sandinum. Til dæmis um það
hve brimið var mikið má nefna að
davið sem bar stærsta skipsbátinn,
brotnaði alveg eins og hann væri
eldspýta-
Að lokum afréðu skipverjar að
reyna að komast í land og tókst það
að lokum eftir nokkra erfiðleika.
Vissu þeir ekkert hvar þeir vora —
sáu ékkert nema svartan sandinn,
ekkert f jall og enga jökla enda var
orðið áliðið dags. Bjuggust þeir nú
við iað þurfa að dvelja þarna «f til
vill lengi og voru farair að búa um
sig eftir föngum, er á vettvang
komu tveir menn, Islendingar, frá
bænum Strönd. Höfðu þeir orðið
skipsins varir. Fór annar þeirra til
bæjar eftir hjálp en hinn beið. ög
síðar um dginn voru skipverjar all-
ir fluttir út að Strönd.
Farangri höfðu þeir engum bjarg
að úr skipinu.Þeir voru allir blautir
mjög og kaldir. Segir skipstjóri að
udrun þeirra hafi verið mikil er þeir
riðu heim að Strönd og komu þar í
stór og hlý húsakynni — og móttök
urnar. Skipstjóri stendur upp úr
sæti sínu og segir:
— Eg hefi ferðast víða um heim-
irm og átt þess kost að kynnast
mörgum þjóðum — en eg hefi
hvergi komið þar sem gestrisni er á
hærra stigi. Vér getum ekki nógsam
lega lofað °8 þakkað þá miklu um-
hyggju er fólkið á Strönd, og al-
staðar þar sem við komum, bar fyr-
ir vellíðan okkar. Og við Þjóðverj-
ar sem höfum verið í 5 ár í stríði
og hugðum að því loknu að allar
þjóðir væru oss óvinveittar — yig
finnum margfalt til þess hve vel
okkur var tekið hér á íslandi, og
því gleymir enginn okkar nokkra
sinni.
Á Strönd dvöldu skipverjar til
23. des. í bezta yfirlæti. Fólkið
gerði alt sem það gat til þess að
láta mönnunum líða vel. Þeir fengu
þur föt, heitan mat og kaffi og
- a
mjólk eftir vild. Fóru þeir með
raarga hesta tvisvar út á strand-
staðinn til þess að sækja matvæli
og bjarga því er hægt var. Var skip_
ið orðið mjög brotið og tekið að
grafast í sandinn, og verður tæp-
lega meiru úr því bjargað en þegar
hefir Verið gert-
Ur Vík var sóttur tiílkur, maður
er talaði nokkuð ensku. Bætti það
mjög aðstöðu Þjóðverjanna, því
enginn gat skilið framandi mál á
Strönd. 23. des. héldu þeir áleiðis
til Reykjavíkur.. Var fylgdarmaður
þeirra vestur að Þjórsárbrú Jó-
hannes Guðmundsson og kvaðst
skipstjóri dáðst áð því hveraig
hanai hafi komið öllum skipverjum
yfir vötnin, sem voru flest nær
ófær vegna vaxta og jakahlaupa,
án iþess að nokkurt óhapp kæmi fyr_
ir. Það hafi verið þrekvirki, sem
enginn annar en íslendingur hefði
getað gert og aðeins á íslenzkum
hestum. Frá Þjórsárbrú komu skip-
verjar hingað í bílum, allir heilir
heilsu.
Skipst.jóri og stýrimaður á. Mar-
tha eru báðir ungir rnenn, framúr-
skarandi dngnaðarlegir. Þeir hafa
háðir verið 5 ár í ófriðnum, skip-
stjórinn sem fyrirliði á tundur-
•spilli öll árin. „Mart;ha“ var aðeins
4 mánaða gamalt járaskip 750
smálestir að stærð og hafði 180 hest
afla vél.
Áður en skipverjar fóru frá
Strönd gáfu þeir skipsbjölluna til
kirkju He.m í ráði er að reist verði
að Langholti þar eystra. Á hún að
hringja þákklæti skipverja út til
safnaðiarins, þá er fólk gengnr til
kirkjnnnar.
Simfregnir.
Frá frittaritara Isafoldar.
Khöfn, 30. des.
Ha/rding vill draga úr herbúnaði
Bandáríkjanna.
Frá New York ér símað, að Har-
ding, hinn nýkjörni forseti Banda-
ríkjanna, sé að hefja baráttu fvri.v
því, að draga úr herbúnaði Banda-
ríkjanna. Brezkir stjóramálamenn
fagna mjög þessum fregnnm, og
fullyrt er, að Japanar sjeu einnig
fúsir til að draga úr herbúnaði hjá
sér.
D ’Annunzio flúinn frá Fiutne.
Frá Róm er símað, að D’Annun-
zio sé flúinn frá Fiume. Fór hann
þaðan í flugvél og lét svo um mælt
að skilnaði, að Ítalía væri þess ekki
verð að deyja fyrir hana. — Bæjar-
stjórin tók við stjórninni af honum.
Bolshvíkingar og Rúmenar.
Reuters fréttastofa skýrir frá því.
að bolshvíkingar hafi dregið saman
12 herdeildir á landamærum Rú-
meníu. — Hersveitir Ungverja hafa
lagt undir sig hlutlausa beltið á
landamærimum í trássi við fulltrúa-
nefnd bandamanna.
Frá frum.
Frá London er símað, að nefnd
verkamanna hafi rannsakað ástand-
ið í írlandi og gefið mjög einhliða
skýrslu um það.
Aikvœðagreiðslan í Vilna.
pví er mótmælt í Genf, að fallið
st frá atkvæðagreiðslunni í Vilna.
Banka-gjaldþrot.
Frá London er símað, að Barce-
lona-bankinn hafi stöðvað útborg-
anir sínar, en kröfur þær, sem hann
á að svara, nema um 1000 miljónir
peseta.
Undirróður bolsvíkinga.
Frá Kristjaníu er sínað, að lög-
reglan hafi fundið þar bolshvíltinga-
raiðstöð, sem dreifir út ritsmíðum
og peningum til imdirróðurs á Norð
urlöndum og England,i. „Socialde-
mokraten“ norski segir, að norski
jafnaðarmannaflokkurinn ætli auð-
vitað að halda þessari „fræðslustarf-
scmi“ áfram, því eitt af aðalætlun-
arverkmn flokksins sje að breiða út
þekkingu á rússneskum högum. Ef
emhverjir örðugleikar verði á því,
þá verði að yfirstíga þá.
„Verdens Gang“ hefir komið upp
um ítarlegar fyrirætlanir bolshvík-
inga nm að ná völdunum í sínar
hendur.
Khöfn 31. des.
Bandamenn og þjóðverjar.
Havas-fréttastofa segir frá nýj-
um fyrirskipunum bandamanna um
afvopnun pýzkalands. pjóðverjar
lý'stu því yfir 22. nóv., að þeir
mundu ekki afvopna Vestnr-Prúss-
land og Bayern af ótta við bolsh-
víkinga, en því máli hefir verið skot-
ið til stjórna bandamanna. — Her-
málanefnd bandamanna hefir rann-
sakað hvernig pjóðverjar hafi full-
nægt ákvörðunum þeirra, en'þýzka
stjórnin þorir ekki að birta orðsend-
iiigar bandamanna af ótta við óeirð-
ir. að því er símað er frá Berlín.
Khöfn, 2. jan.
Atvinnuleysið í Bretlandi.
Frá London er sínað, að stjóm-
in hafi ákveðið að stytta vinnutíma
alira verksmiðjuverkamanna, til þess
að fleiri geti fengið vinnu, og á
þannig að sjá borgið einni miljón
atvinnulausra manna.
Khöfn 3. jan.
Samningar Rússa og Breta.
Frá London er símað, að við-
skiftasamninguni Breta og Rússa
sé senn lokið. Horne, verslunar-
málaráðherra, og Krassin, fulltrúi
Rússa, hafa samið alveg nýtt upp-
kast að samningunum, og vantar
nú ekkert annað en undirskriftim-
ar. En málið hefir valdið misklíð
milli verslunarráðuneytisins breska
og utanríkisráðuneytisins (Balfour)
sem á allan hátt reynir að spilla
fyrir því, að samningar takist.
Valera.
er að sögn kominn til Dublin til
þess að taka að sér forustu bráða-
birgðastjórnarixmar írsku
Fiume-samningarnir.
Frá Róm er símað, að samning-
amir um Fiume séu nú undirskrif-
aðir, en ákvæðunum haldið leynd-
um.
«
Khöfn 4. jan.
Atkvæðagreiðslan í Efri-Schlesiu.
Frá Berlín er símað að atkvæða-
greiðslan í Efri-Schlesiu, um það,
hvort hún skub lúta Póllandi eða
Þýzíkalandi eigi að fara fram um
miðjan marzmánuð.
Bandameim og Þjóðverjar.
Frá Berlín er símað að þýzka
stjórain hafi nú birt orðsendingu
bandamanna frá 31. desember á-
samt svari sínu.Er þar sagt að vam
efndir Þjóðverja, á skuldbinding-
um sínum, sem aðeins sé um að ræða
í örfáum atriðum, stafi af því, að
gersamleg-a ókleift hafi verið að
fullnægja þeirn.
Reuter skýrir frá því, að her-
stjómir Frakka og Breta séu aÞ
gerlega sammála um alt, er lúti að
afvopnun Þýzkalands, nema nm
frestinn.
Herstjórn Breta nnir vel þeirrt
skilagrein, sem Þjóðverjar hafa
gert á öllu því , er þeim bar að
láta iaf hönduan og segja, að þeþr
'hafi ónýtt hergögn heima fvrjy,
samkvæmt skilmálunum. Telja þeir
þess vegna að sýna verði Þjóðverj-
um nokkra tiltrú, úr Iþví að þeir
hafi staðið svo vel við samningana
i Spa-
Khöfn 5. jan.
Kanada og Bretland.
Frá London er símað, að Kanadfc-
stjórnin leggist fast á móti þvl, jjf
samningurinn milli Breta og .lapana
verði endurnýjaðnr. Ef Bretar far)i
ekki að vilja Kanada í þessu máli, H
ætlar Kandastjórn að skipa sérstakán
sendihérra fyir Kanada í Washingtom
Blöðin í Kanada ræða um meira frjájn-
ræði í utanríkismálum.
I
Afvopnun pýzkalands.
Frá Königsberg er símað, að borj£-
aravarðsveitirnar í Austnr-PrússlancS
muni með öllu aftaka að láta vopn sín
af hendi, jafnvel þótt það kostaði blóða
úthellingar.
f
Óeirðir í Flensborg.
f Flensborg hafa orðið óeirðir nokkt
ar nýverið, og þar að kom, áð he»
menn hófu skothríð á múginn, sem gert
hafði aðsúg að hermannaskálanum. -y
Margir menn voru drepnir og særðir,
en síðan dreifðist mannfjöldinn. —*
(Skeytið ógreinilegt, en þetta uppþot
virðist hafa orðið út af Iþví, að ein*
hver foringi Kommunista þar í borgv
inni hafi verið drepinn áður).
þjóðverjar borga Belgíu 7 miljarða
í skaðabætur.
Frá Rotterdam er símað, að Þjóð^
verjar muni þegar í þesum mánuðl
greiða Belgíu 7 miljarða marka i
skaðabætur.
Stjómarskiftin í FrakklandL
Frá París er símað að búist sé vi$
því að Leygues forsæt.isráðherr*
segi af sér. Þingið á að koma samao
á þriðjudaginn.
Khöfn 8. jan.
Baráttan gegn berklaveikinni.
Aðstoðarformaður Pasteur-stofxt-
unarinnar, Calmette, sá sem fanxx
upp slöngueitur-serúmið, hefir látið
Havas-fréttastofu tilkynna það, að
tilraunir, sem hann hafi gert síðustu
34 mánuðina, virðist hafa borið
þann árangur,að takast megi að gera
nautgripi ónæma fyrir berklum, með
því að sprauta í hálsæð þeirra 20
milligr. af kúaberklum ræktuðum J
samsuðu af glucerini og galli.
Bretar og írar.
Frá London er símað, aðLloyd
George hafi boðið de Valera íra-
forseta að koma á fund sinn til
samninga. — Sinn-Feinar gruna
stjórnina um græsku, og hyggja að
þetta sé gildra, sem hún ætli að eins
að nota til þess að ná de Valera &
sitt vald.
Fjárhagur Austurríkis.
Frá Wien er sxmað, að búist sje
við algerðu fjárhagshruni ríkisins,
því að útgjöldin fari vaxandi.
Fundist liafa um 100 hellar fullir
af dýrustum fosforsúrum áburði,