Ísafold - 28.02.1921, Blaðsíða 4
ISAFOLD
TJngverjaland sje 1 hernaðarástandi; anlegar breytingar frá því sera nú er.
vegna þess, að verkamenn hafi vilj-
hrekja stjórnina frá völdum með
allsherjar-verkfalli.
Bandamenn og pjóðverjar.
Símað er frá Berlín, að stjórnir
bandamanna ætli, hver í sínu lagi,
að ræða mótmæli Þjóðverja gegn
.skaðabótaköfunum, áður en fund-
urinn hefst í London.
j
Khöfn 22. febrúar.
Rúðstefna.
Frá' Ijondon er sírauð, aS þar hefjist
í dag allsherjar fulltrúaráSstefna,
Sæti í þessari nefnd fengu þeir pró-
fessorarnir Guðmundur Finnbogason
og Siguröur Sívertsen og áttu þeir að
vinna í samráði við stjórnir skólanna.
Nú hafa þeir fyrir nokkru skilað
prentuðu áliti um tilhögun Mentaskól-
ar.s. Er það frumvarp til laga um breyt
ingu á fyrirkomulagi skólans og upp-
kast að reglugerð í samræmi við þessa
breytingu ásamt greinargerð.
Helstu breytingar frá núverandi fyr-
iikomuiagi eru þessar:
Skifting Mentaskólans í gagnfræða-
deiid og lærdómsdeild fellur niður, og
fyrst einkastefna milli Lloyd Georges,; skólinn er gerður að óskiftum 6 ára
Briands og Sforsa,en síðan opinberráð- ( skóia eins og áður var, og skal hann
stefna með 52 fulltrúum af ýmsum lönd j heita „Hinn lærði skóli í Reykjavík".
um. Málefni Grikklands verða þar rædd Skifting sú, sem nýlega hefir verið
fyrst og fremst.
Kosningar
Prússlandi.
gerð á lærdómsdeild skólans í bókmenta
deild og stærðfræðideild, verður eftir
Símað er frá Berlín, að prússnesku t'11- nefndarinnar að eins í 5. og 6.
kosningarnar hafi gengið íhaldsmönn-1 bekk.
um mjög í vil. Kosnir voru samtals 212 | Ti! þess að fá að taka inntökupróf
andstæðingar jafnaðarmanna, en 99 (lil 1- hekkjar verður nemandi að stnrnl-
meirihlutajafnaðarmenn, 24 ýháðir og ast svokaliað forpróf, sem er í því fólg-
27 kommunistar. , 'ö, að skipa 60 algengum íslenzk-
um orðum í rjetta orðflokka villu-
Khöfn 24. febr. laust og reikna villulaust 4 dæmi, eitt
Frá Pýzkalandi. 'l samlagningu, annað í frádrætti, þriðja
Frá Berlín er símað að stjómin hafi í margföldun og fjórða í deilingu. —
eftir hinar nýafstöðnu kosningar aðeins Poir sem leysa þetta rett, fa að ganga
24 atkvæða meirihluta í þingi Prússa, urnlir inntökupróf í íslenzku munnl.
á móti 207 atkvæða meirihluta fyrir °g skriflegri, reikningi, skrift, dönsku
kosningar. Eru flokkamir því að semja °S sögu. Auk þess er ætlast til barna-
um breytingar á stjóminni. skólaþekkingar í landafræði, náttúm-
Allgemeine Elektricitáts Gesellsehaft fræði og teiknun.
(A. E. G.) hefir aukið hlutafé sitt um í skólanum verða kendar sömu náms-
300 miljónir marka, upp í 850 miljónir, greinar og verið hefir undanfarið, en
og er þar með orðið stærsta hlutafélag tilhögun breytt að því leyti, að latína
í pýzkalandi. Tilgangurinn með aukn- er aukin nð mun, byrjað á henni í 2.
ingu þessari er einkum sá, að auka bekk og hún kend skólatímann út. —
fiamleiðslu fyrir útlendan markað. fslenzka er aukin um 1 stund á viku í
Alþjóðasambandsráðið 3 efri bekkjunum. Enska, danska,
kom saman í gær, að því er símað er landafræði og náttúrusaga eru kend að
frá París og er verkefni þess það, að eins í 4 fyrstu bekkjunum, franska í
koma í framkvæmd tillögiftn fundarins tveimur hinum efstu og þýzka í fjór-
- (jenf um efri bekkjunum. Stærðfræði er lát-
Óeirðir í Persíu. in hafa sama stundafjölda á viku eins
Agence Havas hermir að persneskir °g íslenzkan í gegnum allan skólann
„nationalistar“ hafi náð á sitt vald hjá þeim sem ganga bókmentaleiðina,
borginni Teheran og séu að semja um og auk þess er samtals bætt við 10
stjórnarmyndun við „shahinn". stundum i þessari grein í 5. og 6. bekk
Stjórn mynduð í Svíþjóð. hJá þeim sem gánga stærðfræðileiðina.
Frá Stokkhólmi er símað að Sydow Stærðfræðinni er þannig gert langhæst
landshöfðingi sé orðinn stjómarforseti, undir höfði af öllum námsgreinum skól-
en ráðuneytið óbreytt að öðra leyti en ans. —
að skift hefir verið um forsætis- og í stað fomaldarfræðinnar kemur bók-
f jármáiaróðherra. mentafræði í 5. og 6. bekk, sem ætlast
er til að verði kend þannig, að lesin
Khöfn 25. febr. . verði úrvalsrit bókmenta á ýmsum mál-
Norðmenn taka lán. um bæði fom og ný.
■ Frá Kristjaníu er símað, að ríkið Einkunnastiginn breytist til þess sem
hafi tekið 50 miljón króna lán innan- áður var, og skal gefið frá einum upp
lands. Era vextimir 6y2%c og eru það í sex með brotunum l/3 og % á miili.
hæstu vextir, sem hingað til hafa verið Einkunnin 6 gerir 8 stig í aðaleinkunn,
boðnir af innanlandsláni. en 1 dregur frá henni 21 stig, hvort-
pjóðaratkvæði í Efri Schlesiu. tveggja eins og áður var. — petta ger-
Opinberlega er tilkynt frá Berlín, að ir prófin mun þyngri en þau eru nú.
þjóðaratkvæði fari fram í Efri-Sehlesíu ; Yiðvíkjandi kennurum eru sett þau
20. marz. ákvæði, að hver fastur kennari skuli
Grikkir og bandamenn.. \ hafa lokið embættisprófi í þeiri grein
Fréttaritari Politiken í Aþenuborg er hann aðallega á að kenna og hafa
hefir átt tal við forsætisráðherirann 1 staðist próf í uppeldis- og kenslufræði.
gríska. Býst hann við að bandamenn Er kennurum gert að skyldu að kenna
viðurkenni Konstantin sem konung rík- ' 27 stundir á viku eða 3 stundum meira
isins og álítur að Grikkir geti á þrem- ei: nú er heimtað af þeim. Er þeim skylt
ur mánuðum gert út af við Tyrki. Hann að láta af embætti við 65 ára aldur.
krefst þess, að Grikkir fái Smyma. j Skólalækni skal skipa til 3 ára í
! senn. Á hann að hafa miklu nánara
, __... - ....... 1 eftirlit með nemendum en nú á sér stað,
i skoða hvem nemanda sem tekinn er í
! skólann og húsakynni þau er hann á
við að búa, -mæla sjón og heym hvers
! eins og senda skólameistara skýrslu um
þetta. Skal læknirinn í öllu vera heil-
| brigðisráðunautur skólans og er sýni-
------- lega lögð mikil áherzla á starf hans
Samkvæmt ályktun alþingis skipaði í reglugerðarappkastinu.
stjórnarráðið 12. marz í fyrra menta- j Yfirstjóm skólans hefir stjómarráð-
málanefnd til þess að gera tillögur um ið eins og áður, en hefir þar sér við
tilhögun skó 1 afyrirkocnnlagaimi og vænt hönd svonefnt skólaráð. í því skulu
sitja skólanieistari lærðaskólans og tveir
skólafróðir menn skipaðir til 6 ára. Kýs
stjórnarráðið annan en Háskólaráðið
hinn.
Skólagjald skal hver nemandi greiða
í byrjun hvers skólaárs. Nemur það 100
krónum með þeirri vísitölu dýrtíðar- j
uppbótar, sem nú er og breytist með !
henni. Fyrir 2 eða fleiri börn sama
nianns greiðist 1% skólagjald. Menta- j
skólanemendur greiða 50 kr. í próf- j
giald við árspróf en 100 kr. við stú-
dentspróf eftir sömu reglu og skóla-!
gjöldin.
Skólagjöld og prófgjöld renna í
„skólasjóð", en úr honum er fátækum.
nemendum veittur styrkur, er aldrei
nemi minna en þreföldu skólagjaldi. !
Enn fremur leggur nefndin til að
gerð verði áætlun • um hvað mikið
mundi kosta að gera heimavistarhús
við skólann er rúmi nemendur er sækja
skólann Iengra að.
-«•-----
Rv
- • n >
Tillögur mentamálanefndar.
Hættulegur leikur. Einhverjir hugs-
unarlausir og ósvífnir hæjarbúar höfðu
haft það sér til skemtunar fyrri
sunnudagsnótt, að brjóta brunaboða á
Ægisgötu og hringja á brunaliðið. —
Var vitanlega enginn eldsvoði á ferð-
inni. Auk þess höfðu þessir óþokkar
stolið flaggstangarlínu og strengt hana
yfir götuna, þar sem brunaliðið hlaut
að fara um. Hefði auðvitað hlotist af
því stórslys og ef til vill bani einhvers
brunaliðsmanna, ef næturvörður hefði
ekki getað skorið á snúruna. — Er
þetta hið mesta óþokkaverk og vonandi
að hafist upp á sökudólgunum.
Gullfoss fór héðan í vikunni áleiðis
til útlanrla. Earþegar vert5a meSal ann-
ara: Gunnar Gunnarsson kaupm. Ing-
var porsteinsson skipstj., ungfrú Anr.a
Bjarnadóttir, frú Guðrún Helgadóttir,
frú Frederiksen, Otto Tulinius kauprn.,
Jón Björnsson kaupm., Guðm. Eiríkss,
heildsali, Jacobsen kaupmaður, Hall-
dór Guðmundsson rafmagnsfræðingur,
frú María Jónsdóttir kona Ilallgríms
Kristinssonar framkvæmdastj. frú Ása
Kronika, Haraldur Jóhannessen verzlm.
Haraldur Hagan úrsmiður, Eyjólfur
Jónsson inálari og frú hans, Matth. Ein-
arsson læknir og frú hans, Aðalstemn
Kristinsson verzlunarm., Viggo Jensen,
Hjálmtýr Sigurðsson kaupm., Jón Árna
son, Jensen vélstjóri og frú hans.
Alþingi þar hefir lítið markvert gerst
síðustu vikuna, annað, en að skipaðar
hafa verið tvær nefndir, önnur við-
skiftamálanefnd og eru í henni Jón por-
láksson ÓI. Proppé, Pétur Ottesen, Jón
Baldvinsson og M. Kristjáhsson. Hin er
til þess að íhuga f járkreppu bankanna.
óg eiga sæti í henni Pétur pórðarson,
E. Einarsson, porl. .Jónsson, J. Miiller
og Jón A. Jónsson.
Alþýðufyrirlestrar Stúdentafélagsins.
Nýlega hafa verið kosnir í stjóm Al-
þýðufræðslunnar Bjami Jónsson frá
Vogi, Halldór Jónasson kennari og Ás-
geir Ásgeirsson cand. theol. En fyrir
vora í nefndinni Guðm. Magnússon
prófessor og Matthías fommenjavörður
pórðarson. — Nefndin skifti þannig
með sér störfum, að Bjami er formað,
ur, Halldór ritari og Ásgeir gjaldkeri.
Nefndin hefir ákveðið að láta fyrir-
lestrana kramvegis byrja kl. 3 á sunnu-
dögum, því að þá koma þeir ekki í
bága við kirkjugöngur manna.
Á sunnud. hélt Matthías fommenja-
vörður mjög eftirtektarverðan fyrir-
lestur um Ynglinga, hina fomu kon-
unga Svía, og um það er nýjustu rann-
sóknir hafa leitt í ljós um sannsögu-
legt gildi Ynglinga-sögu.
Hámarksverð á nýjum fiski hefir
„IXIO’’>“ Cabm Bi cu'ts ( kipsbrauð) er búið til af mörg-
um rrismunandi te^undom érstak ega het t igt fyrir í lendinga.
í Englandi er „IXIO V“ brauð aðal æðan uin borð í fiski-
skipum.
Fæst i öllum he ztu verzlurium.
Að^æúð að r f: ið „IXIONT“ sé á hverri köku.
Vörumetkið „IXIO.V* : kex er nygging fyrir hollri og
póðri fæðu.
„IXIOð4* Lunch og „IXION“ Snowflake Bircuits
sætt e> ó iðiafnanlept m«ð kafh o te.
Ww
H C Ficher
Rosagade*86
Köbenhavn
Danske og Fretnede Treaorter í Planker, Tykkelaer í
Tiner, Skipstre, aaavel krutnt aora ret.
KaupmaflM'áð Islands 1 Danmörku
hefir skrífstofu í Co t Adelersgade 9 í Kauptnannahöfn. Skrifstofan
gefur félagsirjönnum og öðrum íslenzkutn ksupmönnum fúslega ókeypis
upp'ýsingar um almenn ver^lunar- iðnaðar- og samgöngumál og annað
er að verzlun lýtur.
; vtrölagsnefndin ákveðið nýlega. Kost-
ar pundið nú 20 aura í óslægðri ýsu,
en 26 aura í slægðri. Lúða kostar 55—
65 aura og smálúða 40 aura pundið,
Réttmætt væri að hafa fiskverðið enn
1 lægra ef tillit skal tekið til fiskverðs-
. ins erlendis.
í Kolalækkun enn. Landsverslunin hefir
! enn lækkað kol sín. Er smálestin nú
140 kr. Auk þess lækkar landsversluniu
steinolíu niður í 70 kr. 100 kg„ hafra-
mjöl niður í 45 kr. 50 kg. og rúgmjöl
niður í 74 kr. 100 kg. — Lækkuuin
gildir frá 1. marz.
Farþegar með Gullfossi, auk þeirra
sem áður voru taldir vora Ólafur Thors
og frú hans og Einar Viðar. Er ferð
þeirra heitið til Spánar og Ítalíu og
munu þau verða um tvo mánuði aö
heiman.
pór bjargar báti. Fyrra sunnudag
klukkan 7 reri bátur einn úr Vest-
mannaeyjum. Kl. 4 um daginn stöðvað-
ist vélin. Var veður óhagstætt og reyndi
báturinn að bjarga sér á seglum. Versn-
aði veðrið er leið á kvöldið og gerði
hríðarbyl. Brotnaði þá ráin á bátnnm.
Ljósmerki gaf hann við og við. Hrakt-
ist báturinn alla nóttina. En kl. 5 á
mánudagsmorgun fann pór bátinn og
bjargaði til hafnar.
Krikjusöngshók síra Bjarna Þor-
steinS’Sonar hefir verið útseld og ófá-
anleg nú nm alllangan tíma, sömuleiðis
hátíðarsöngvar hans og að eins fáein
eintölk eru eftir óseld af sálmailagavið-
bæti hans. Bækur þesisar hafa unnið
sér miklar vinsældir uim land alt og
Verkmester
meö stor erfaring i öamp og
motorer söker plaös ombytte til
Islanð paa slip og maskinverk-
steö elier motorfabrik Billet
mrk. „Verksmester“ senöes Sta-
vanger Annonce Expeöition, Sta-
vanger. S A E 8138.
mun mörgum þykja ilt, ef lengi dregst,
að úr vöntun bóka þessara verði bætt;
en það er ótrúlegum erfiðleikum bund-
ið að gefa stórar bækur út í þeesari
fcíð. Tilraunir í þá átt hafa þó verið
gjörðar, og fleiri en ein- pað mun
gleðja hinia mörgu vini þessara bóka
að frjetta það, að þessi erfiðleikar eru
í þann vegmn að verða yfrrtstignir, og
að allar þrjár hinar nefndu bækur
verða gefnar út í ár saman í einni bók,
eii þó ekki fyr en á næsta hausti, og
verða menn að hafa biðlund þangað til.
Hátíðasöngvarnir verða ekki gefnir út
eérstJaklega. H.
Dr. Páll E. Ólason prófessor hefir
nýlega skrifað um prentsmiðju Jóns
hLskups Arasonar í „Nordisk Tidsskrift
för Bok och Bibllioteksvasen".
Hjúskapur. 7. þ. m. gai' síra Ólafur
Ólafsson saman í hjónaband ungfrú
Ágústu Ingjaldsdóttur, Laugaveg 48 og
Guðmund Hallsson frá Stóra-FIjóti í
Biskupstungum.
Hjónaband. Ungfrú Grnðný Pétursdótt-
ir og Sigfús Magnúason voru gefin í
hjónaband af síra Bjarna Jóniasyni
12. þ. m.