Ísafold - 11.04.1921, Side 4

4
ÍSAFOLD

Einkenninlegt er ,það, að tóbaks-
frumvarpið skuli vera rekið áfram
áður en þingið hefir tekið afstöðu
tii landsverslunarinnar. 'Sú afstaða
verður að koma í ljós og hlýtur að
gera það. Og landslýður allur heimtar
að hún komi s k ý r t í Ijós. Stjórnin
á líka heimting á því, svo að hún
þurfi ekki að vera í vafa um hvað
hún eigi að gera. Ætti því meining
þingsins um það mál að vera í minni
umbúðum en ennþá eru utan ugí við-
skiftahömlurnar. pingið verður i
láta uppi stefnu í landsverslunarmál
inu og ekkert lægi beinna við en
tóbakssölufrumvarpið hefði lotiðþe.rri
stefnu.
Svo maður víkji að sjálfu máli ru.
tóbakseinkasölunni. Tóbakið ve. ur
dýrara. Það vita allir, en lát.i það
lugga sig, að verðmunurinn renni '
sársvangan ríkissjóðinn. En saniK. ..emt
reynslu þeirra þjóða, sem hafa hjá
sér tóbakseinokun, þá verður tóbaiiið
líka verra. Og athugandi er hvort það
atriði getur ekki rýrt tekjumar, því
bersýnilegt er að menn mundu nota
minna af vondu tóbaki en góðu. Og
um leið risi upp hættan á því, að
menn færu að flytja inn tóbak á
laun. — Landið þarf að verja stór-
fé til þess að reka verslunina með,
og það á þeim tíma, sem það hefir
orðið að fresta í miðjum klíðum bygg-
ingum húsa, sem brýn þörf er á. Og
þeir sömu menn, sem mæla með því,
að námsmönnum sé neitað um lítil-
fjörlegan styrk — og hafa brjóstheil-
indi til þess að segja, að þeir geti
,,frestað“ námi sínu og telja þetta
nauðsynlegt vegna féleysis ríkisins —
þeir sömu menn leyfa sér á sama
ynja, hefir verið hnept í varðhald af
Bolshevikkum og setið þar í þrjú ár.
Hefir Tatiana -ystir hennar farið á
fund Lenin og Trotsky til þess að
reyna að fá hana látna lausa, Og bænd
urnir í nágrenninu, sem er mjög vel
til liennar. En hvort tveggja hefir
orðið árangurslaust. Eigur hennar
hafa verið teknar af henni og hún
klæðist tötrum og heilsan er biluð. En
hún hefir þó eigi enn látið hugfall-
ast.
Se.rgius greifi, sonur Tolstoj, og
kona hans eiga heima í Moskva, og
hafa orðið að selja allar eigur sínar
til þess að hafa málungi matar. I
fyrravetur urðu þau að nota stóla
sína og borð til eldsneytis.
Ui
Norðmenn eru um þessar mundir
að endurnýja viðskiftasamninga sína
við Frakka. Hefir þessi samninga-
gerð valdið miklum vandræðum i Stór-
þinginu norska og margir flokkafund-
ir og leyniráðagerðir verið um samn-
inginn. pví þannig er málið vaxið, að
Frakkar set.ja þá kröfu, að þeir megi
flytja til Noregs víntegundir þær, er
þeir framleiða. í bannlögunum norsku
er leyft að flytja inn vín, sem eigi
hafa nema 12% áfengi. En til þess
að frönsku vínin fái landvist í Noregi
þarf að hækka þetta mark upp í 14%.
Er búist við að Stórþingið geri þetta,
þó með nokkrum skilyrðum, sem banu
menn hafa sett,. Frakkar hafa enn
fremur krafist þess, að einstök héruð
. . . „ , 4 í landinu megi ekki banna innflutning
þmgmu að stuðla að þvi, að landið
> In
leggi hundruð þúsunda í — tóbaks-
verslun! Hún á að gefa landinu betri |
arð, en mentun þessara manna, sem
eiga að „fresta námi“. Eða er það
af umhyggju fyrir einokunarstefn- j
i
unni að lagt er til að slá náminu á
| léttra vína til einstakra manna, þótt
sölubann sé í héraðinu, og að ekki sé
! gert upp á milli franskra vínfirma,
þó ríkið taki í sínar hendur einka-
sölu á léttum vínum. Er útlit fyrir
að samkomulag náist um endurnýjun
! verslunarsamningsins á þessum grund-
frest og öðrum slíkum „óþarfa‘ ‘, svo .
. , Jveili. Það er einkum timbur og trjá-
fe faist til hmnar þarflegu emokunar ? I
' kvoða, sem Norðmenn selja Frökkum
og eru frnmleiðendur þessara vöru-
tegunda nú vongóðir um að sú verst-
un geti blómgast áfram.
Öðru máli er að gegna um Spán ug
Portugal. Sherry og Portvín, sem
j framleitt er í þeim lcndum er ste 4.-
febrúarmánuði segir; ara en 0fangreint hámark leyfir. í
maður, er dvalið hefir 8% ár í Rúss- J bm hefir verig lögS aðalárersla-i á
landi, frá því, að börn Leo Tolstoj! það að komast að
samningum við
m Tolsfoi í neiið.
í „Times“
æigi við hin verstu kjör að búa. Mað-
ur þessi dvaldist lengst af á „Yas-
naya Polyana“, sem var búgarður
Tolstoj, og er því sjálfur söguvottur.
Ekkja Tolstoj dó í október 1919 og
lét eftir sig dagbók, er ber með sér,
að hún hafi átt við hungur og harð-
rétti að búa síðustu ár æfi sinnar.
Segir hún það fyrir, að börn henn-
ar muni eiga mikla mæðu fyrir hönd-
um. Og það hefir ræst mjög eftir-
minnilega.
Bolshevikkar hafa nú slegið eign
sinni á búgarð Tolstoj og sett þar
niður 70 verkamannafjölskyldur, en
dóttir Tolstoj, Tatiana greifynja hefir
verið sett til þess að sýna forvitnum
ferðalöngum herbergin, sem faðir henn
ar hafðist við í fyrrum. Eru þau til
sýnis á hverjum fimtudegi og sunnu-
degi, og koma menn þangað þúsundum
saman fyrir forvitnis sakir. Sumir
bjóða stúlkunni vikaskilding, en hún
neitar að taka við gjöfum. Stundum
koma erindrekar stjórnarinnar og setj-
ast að á búgarðinum. Eru þeir flestir
siðlausir og hrottamenni. Byggingar
allar á jörðinni eru orðnar mjög hrör-
legar og jörðin af sér gengin. Tatiana
Frakkland, en þegar því er lokið,
verða samningarnir við Spán og Portú
gal teknir fyrir. Norskir útgerðar-
menn eru kvíðafullir mjög um afdrif
þessara samninga, því að mikið er í
veði, ef þeir hætta að geta selt fisk
sinn til Spánar. En sagt er, að Spán-
verjar geri það að ófrávíkjanlegu skil-
yrði, að þeim sé leyfður innflutningur
á víni til Noregs. Er því eigi ólík-
legt, að Norðmenn neyðist til að færa
hámarkið enn ofar. En sterka drykki
(koníak) leggja þessar vínyrkjuþjóðir
enga áherslu á að fá innflutnings-
leyfi fyrir.
IVIarx og Lenin.
Fyrir nokkru skrifaði fyrverandi
forsætisráðh. Sigurður Ibsen, sonur
Hinriks Ibsens, langa og merkilega
grein í „Politiken" um þá Marx og
Lenia. Sýnir hann þar fram á að
líarx er fyrirrennari Lenins, þó sá
síðari hafi farið langtum framar í
einræðistilraunum öreigalýðsins.
Dálítill kafli úr þessari grein S.
hefir ofan af fyrir sér með því að j Ibsens nægir til þess að sýna hveraig
vefa sjöl. i hann lítur á Bolsevismann og braut-
Önnur dóttir Tolstoj, Satcha greif- ryðjendur hans.
Á einum stað segir hann m. a.:
Eins og málum er nú skipað getur
öreigahreyfingin ekki annað en kept
lengra en Marx. Þjóðfélagsbreytingin
sein í lians augum var aðeins meðalið,
verður nú að hinu eiginlega markmiði.
En verði það markmið sett, að aðal-
atiiðið sé gerbreyting þjóðskipulagsins
þá er ekki lengur um það spurt
hvort Lenin er í samræmi við Marx
eða ekki. Sambandið milli kennara og
lærisveins fer út um þúfur. Marx
verður fyrirrennari, Lenin fullkomn-
ari, a.nnar verður Jóhannes en hinn
Messías. En að rjettu lagi sá Messías,
sem hingað til hefir aðeins getað
niyndað helvíti.
En því er nú eitt sinn svo varið,
að þeir sem gera það að iðju sinni
að gera aðra hamingjusama, þeir strá
oftast lika óhamingju i kring um sig,
og vinna með því í þágu hins góða.
í Rússlandi sjáum við stjórn sem
brýtur allan náttúrlegan og lagalegan
rétt. Hún lítilsvirðir þjóðarviljann,
þolir engan andúðarflokk, hún kirkir
blaða- samkomu- og kosninga-frelsi.
Hún tekur lögin og afmáir þau en
setur i staðinn „yfirnefnd" sem lætur
myrða þúsundir án dóms og laga.
Hún lítilsvirðir alla, jafnvel iðn-
verkamennina sem, eftir fræðikenn-
ingum hennar eiga þó að vera hin ráð-
andi stétt: hún heftir svift þá verk-
fallsréttindum, lengt vinnutíma þeirra
og lagt þá undir óbeygjanlegt ok,
sem væri óhugsanlegt í frjálsu þjóð-
félagi. Og alt þetta án annars árang-
urs en fjárhagslegs hruns og alskonar
ejmdar.
prátt fyrir það hefir þessi stjórn,
sem hefir sára fáa áhangendur meðal
Rússa, unnið sér óteljandi fylgismenn
víðsvegar um heim, þvví í augum ör-
eigalýðsins hefir hún unnið sér þann
heiður, sem þurkar út allar syndir og
bresti: Hún hefir komið hærri stétt-
unum fyrir kattarnef, eyðilagt þá
ríku, aðalinn, þá mentuðu. Djúphyggjn
maðurinn Marx gat kent öreigalýðn-
um að hata, en stjórnmálamaðurinn
Lenin gat fyrstur fullnægt hatri han*.
Þó er Lenin ekki af öreigaættum
fremur en aðrir forgöngumenn Bolse-
vismans. En hann stjórnar í nafni
öreiganna og á þann hátt að slegið
er á tilfinningarnar. Og það sem ör-
eigalýðnum finst frelsi og framgang-
ur, það er einmitt sú valdboðspólitík
sem skelfir aðrar stéttir þjóðfélagsins.
Beykjavikiir annáll.
Lausu prestaköllin. Um Kálfholts-
prestakall hefir síra Tryggvi Fv&ran
á Mælifelli sókt, en um AuVikúIu-
prestakall síra Björn Stefánsson, son-
ur hins fráfarandi prests, Stefáns
M. Jónssonar.
Hesti stolið. — Fyrri mánudags-
nótt kom maður ofan úr Mosfells-
sveit hingað í bæinn til þess að sækja
meðul í lyfjabúðina. Meðan hann beið
eftir afgreiðslu hvarf annar hestur
hans og varð leit að honum árangurs-
laus, þangað til hesturinn fanst dag-
inn eftir og var þá allur svitastork-
inn. Hefir eigi hafst upp á þjófnum
enn.
Um 35,000 krónur hljóp afli og veið-
arfæri útlendu botnvörpunganna átta,
sem „Fylla“ tók fyrir páskana. Kostn
aður við uppskipun aflans o. fl. varð
mikill, með því að vinna varð að henni
í eftirvinnu. En þó verður það lag-
legur skildingur sem landhelgissjóði
áskotnast fyrir þennan feng. Sektirnar
voru 81,500 krónur.
Hafnsögusjóður Reykjavíkur. Eignir
hans nema nú, samkvæmt skýrslu
hafnarstjóra, samtals 11,221,35.
Vitamálaskrifstofan hefir nú til með
„IXIO V“ Cabin Biscaits (?kipsbrauð) er búið til af mðrg-
um mismunandi tegundum sérstaklega hentugt fyrir íslendinga.
I Englandi er „IXION“brauð aðalfæðan um borð í fiski-
skipum.
Fæst i öllum helztu verzlunum.
Aðgætið að nafnið „IXION“ sé á hverri kðku.
Vörnmerkið „IXION“ á kexi er trygging fýrir hollri og
góðri fæðu.
„IXIO Lunch og „IXION“ Snowflake Biscuits
sætt er óviðiafnanlegt með kaffi og te.
Leikmót
er í ráði að halda hér í Reykjavík, 17, 18
og 19. jiini n. k. og er öllum félögum inn-
an í. S. í. leyfð þátttaka.
Kept verðui* i þessum iþróttum:
3. Stökk: ,
a. Hástökk með atrennu.
b. Langstökk.
c. Stangarstökk.
4. Köst:
a. Spjótkast.
b. Kringlakast.
c. Kúluvarp.
I. Islenzk glima.
2. Hlaup:
a. 100 stiku.
b. 800 „
c. 1500 ;
d. 5000 „
e. Boðhlanp 4X100 st.
f. Yiðavangshlaup.
(um 5000 stiknr)
5. Fimtarþraut- (1. Langstökk með atrennn. 2. Spjðtkast betri hendi. 3, Hlaup
200 stikur. 4. Kringlukast. 5. Hlaup 1500 stikur).
6. Fimleikar s flokkum (minst 12 menn).
A móti þessu verður Islandsgliman háð.
Þátttakendur gefi sig fram skriflega fyrir 1. júni n. k.
Glimufélagið Armann sér um glímuna og umsóknir um þátt-
töku í henni séu sendar því, en aðrar umsóknir sendist Iþrótta-
félagi Reykjavikur, sem gefur allar nánari upplýsingar.
Framkvæmdanefndin.
ferðar rannsókn á nauðsyn þess að
sett verði merkjadufl á Bygggarðs-
boða. Hefir það oft verið til umræðu
í hafnarnefnd.
Rttjarstjórnin hefir falið hafnar-
: £dc að semja hið fyrsta taxta um
flutniugsgjöld, pakkhúsleigu, nm- og
út-skipun og aðra slíka vinnu við höfn
ina, og ef þess gerist þörf, að fá
heimild til þess hjá þinginu að setja
slíka taxta. Hefir hafnarstjóra verið
falið að leita upplýsinga hjá Eim-
skipafélagi íslands og Sameinaða fé-
laginu um pakkhúsleigu og uppskipun-
arkostnað.
Hallgr. A. Tulinius, sem undanfar-
in ár hefir verið fulltrúi hjá H. Bene-
diktsson, er nú genginn inn í firmað
sem meðeigandi. Firmað heitir eftir-
leiðis: H. Benediktsson & Co.
Skákþing íslendinga stendur hér yf-
ir nú. Eru tveir þátttakendur utan af
landi, Ari Guðmundsson bankaritari
frá Akureyri í I. flokki og Hall-
grímur Jónsson frá Akranesi í II.
flokki. Eru 7 í I. flokki en 13 í H.
Slysfarir. Á annan í páskum vildi
það slys til á bænum Giljum í Mýr-
dal að unglingspiltnr, 17 ára að aldri,
fórst í snjóskafli er hrundi á hann og
tók hann með sér ofan í gil nálægt
bænum. Var pilturinn að bera hey
til sauða, sem hafðir voru fyrir vestan
bæinn.
Hæstaréttardómur féll í þjófnaðar-
málunum miklu fyrir nokkru. Helstu
breytingarnar á héi ai«dóminum eru
þær að refsing Viðar Vik hefir
verið hækkuð um 2x5 daga upp í
6X5 og á hann að verða burt úr
landi er hann hefir afplánað reí«-
inguna. Guðjón Guðmundsson hefir
verið dæmdur í 2X5 daga fangelsi
(áður 3X5) og Gústaf Sigurbjarnar-
son í 8 mánaða betnmarhússvirlnu
(áður 9 máuuði).
Þýzkan hotnvörpung tók „Fylla“ 1.
apríl og fór með hann til Vestmanna-
eyja. Botnvörpungurinn var ekki að
veiðum en hafði veiðarfæri ólöglega
umbúin. Var hann sektaður um 2000
krónur.
Nýr togari. — Fyrra laugardags-
kvöld kom hingað nýr togari frá
Þýzkalandi. Er hann eign hf.. Grótti
og heitir Menja. Togarinn er smíðaðnr
í Hamborg og liefir Hjalti Jónsson
framkvæmdastjóri dvalið þar undan-
farna mánuði til þess að líta eftir
smíðinu. Kom hann með skipinu. —■
Menja er 135 feta löng, vélin hefir
560 hestöfl. Skipið er mjög vandað í
alla staði. Fór það frá Hamborg á
laugardaginn fyrir páska og var þann-
ig rétta viku á leiðinni. Skipstjóri
er Karl Guðmundsson.