Ísafold - 25.04.1921, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD
3
skifti milli þýzkrar og íslenskrar fjöl- Skaftafellssýslu er líkinu lýst svo
skyldu, heldur milli landanna aðeins. nákvæmlega sem unt er, og fer hér
Er vonandi að almenningur skilji i eftir ágrip af þeirri lýsingu:
svo vel nauðsyn og gagnsemi þessa Maðurinn lítur út fyrir að hafa
máls að starfsemin geti fengið byr verið ekki eldri en 30 ára, 2 álnir
í seglin. Er það vel, að byrjað hefir Jl þuml. að h;eð, vel í holdum, kringlu
verið á pjóðverjum, því þeir hafa leitur í audliti, skegglaus, rakaður
veitt bókmentum okkar og þjóðinni ca. 4 dögum áður en hann dó. Hárið
meiri athygli en nokkur önnur þjóð. skoljarpt, Líkið var fatalaust að ofan,
Vegna breytingar þeirrar, sem orðið eu utanyfirbuxur úr striga, prjónað-
hefir á sambandi voru við Dani, munu ar nærbuxur og gráir sokkar.
Danmerkurfarir stúdenta minka mjög, Líkið var óskemt og engir áverkar
þar eð stúdentar hafa nú ekki Garð- á því að sjá, nema fyrir ofan annað
styrk sem áður. Stúdentaskiftin eru augað, þar sáust merki þess að högg
einmitt gott ráð til þess, að greiða hefði komið á meðan maðurinn var lif-
etúdentum götu út í heiminn, þrótt! ai;di. ÖIl líkindi eru til, að maður
fvrir það þó opinberan styrk vanti. þessi hafi verið útlendur, og væri vel
Ennfremur ætti það að vera til gert, ef þeir, sem hafa við útlenda
mikillar gagnsemi stúdentum hér, að togara saman að sælda vildu láta
útlendir stúdentar stundi 'nám við Há- þessa getið við skipshafnirnar.
skóia íslands. Er þar þegar fengin Líkið fanst 5. mars og virtist hafa
nokkur reynsla. Hér hefir dvalið í verið mjög stuttan tíma í sjó.
vetur einn stúdent frá Austurríki, sem
stundar norrænunám við háskólann. --------0---------
Hafa stúdentar, sem annars mundu
máske aldrei hafa fengið æfingu í að
tala þýzku, notað þetta tækifæri til;
að æfa sig í málinu, auk þeas sem , _
, . , „ ! 1 fyrra mánuði samþykti Stórþing-
þ*i m hefir vaxið ahugi a málacnam J r
, . , ,, , , - ' ið norska að veita helstu bönkum i
peirrar þjoðar, sem hlut a að mah og
, . . i Noregi 15 miljón króna lán eða styrk
vikkað sjondeildarhnng sinn.
meðan á viðskiftakreppunni stendur
________^________þar í landi. Er svo að sjá af norsk-
| um blöð'm, nð hún sé engu minni þar
i í Iandi en hér.
Fjárhagsnefnd þingsins hafði komið
\ með þessa tillögu inn í þingið. Urðu
' um hana miklar umræður. Töldu sum.
ir þingmenn varhugavert, að ríkið
'I
IIM lör.is.
Bandamenn hafa nýlega farið þess
á leit við Gliickstadt etatsráð, sem : færj gtyrkja peningastofnallir lands
er formaður í stjórn Landmandsbank-
en í Kaupmannahöfn, að hann taki
að sér að koma skipulagi á fjármál
•
Austurríkis. Sýnir þetta framúrskar-
ins. Þf? hefði nóg með sig. Bank-
arnir væru að sumu leyti einstakra
manna fyrirtæki og yrðu að standa og
falla með þeim örðugleikum, sem steðj
andi traust á þessum danska fjár-1 - - , . . , „ .
r J j uðu að þeim xnnan lands og utan. —
tnálamanni, að honum er trúað fyrir j . . __ , ,,. , ,
’ •’ Aftur voru það aðrir, sem heldu þvi
slíku starfi.
Glúckstadt etatsráð er einn þeiri'a j
manna, sem danska stjórnin hefir uot-
j fram, að viðskiftalíf hvers lands væri
svo háð fjárhagsbolmagni bankanna,
að þeir réðu miklu um hag þess. Segir
ið mestrar aðstoðar af í ýmsum vanda Hka , &m £járhagsnefndar þingainS;
málum landsins, einkum á stríðsárun-
um. Meðan ófriðurinn stóð sem hæst
fór hann 11 sinnum til Englands í
erindagerðum fyrir stjórnina og þótti
jafnan leysa viðfangsefni sín vel af
hendi, hversu erfið sem þau voru.
Hann hefir verið talsmaðar Danmerk-
ur í fjármálum út á við, og nýtur
álits erlendra fjármálamanna, er telja
hann með víðsýnustu og athugulustu
f jármálamönnum í Evrópu. Meðal
annars vakti hann almenna athygli
á fjármálaráðstefnunni í Bryssel
síðastliðnu hausti.
pað er í rauninni alþjóðabandalag-
ið, sem a frumkvæði að þessum af-
skiftum bandamanna af fjárhag Aust-
urríkis. Fjármálaráð alþjóðabandalags
ins hefir setið á ráðstefnu í París
síðan um páska, og einkum haft til
meðferðar viðreisn Austurríkis. Hafa
bandamenn ákveðið að veita gjaldfrest
á skaðabótum þeim, sem Austurríki
var gert að greiðe, er friðui var sam-
inn, og til viðreisnar laniinu hafa
komið fram tillögur, sem kendar eru
rið Ter Meulen, um það, hvernig best
verði bætt úr ástandinu. f>að eru fram
kvæmdir á þessum tillögum, gem
Glúckstadt á að sjá um.
Pykir líklegt að hann muni takast
þetta virðingarstarf á hendur.
-0-
að þessi styrkur sé að eins veittur
með tilliti til almennings heilla, svo
atvinnurekstur geti haldist í horfi.
Fór svo, að tillaga fjárhagsnefndar
var samþykt.
maoa fiiifi
10.
Fundið lik.
Stjórnarráðið hefir beðið oss að
segja frá, að lík hafi fyrir nokkru
rekið á Fagradalsfjöru í Mýrdal, ef
það gæti orðið til þess, að einhver
gæti gefið upplýsingar um hver mað-
urinn er. f bréfi frá sýslumannintun í kvæmdastjóri, sem um langt skeið hef
Framkvæmdarstjómin horin ofurliði.
Forstjóramir Cold og Höst fara frá,
Snemma í þessum mánuði var aðal-
fundur haldinn í Sameinaða gufu-
skipafélaginu í Kaupmannahöfn. Urðu
þar þau tíðindi, að meiri hluti hlut-
hafa knúði þar fram þær ákvarðan-
ir, er framkvæmdastjórar félagsins
vildu ekki við una, en sögðu af sér
starfinu.
A síðastliðnu ári gleypti Samein-
aða félagið tvö eimskipafélög, „Gorm“
og „Dansk Russisk Danpskibsselskab“
og urðu margir nýir menn hluthafar
í félaginu um leið og f jöldi hlutabréfa
komst á sömu hendur. Stjórn félags-
ins samdi svo um við ráðandi hluta
hluthafanna, að lagt yrði til að borga
40 °f0 ársarð og að auki gefa út vara-
sjóðsskírteini fyrir hvart hlutabréf
og fyrir jafnhárri upphæð eins og
hlutaféð er. Skyldu hluthafar fá Q<y0
ársvexti af þessum skírteinum. —
Þótti ýmsum sem hér væri óvarlega
að farið og að hag félagsins væri
stefnt í voða með því að rýra svo
raunverulegar eignir félagsins. Félags-
stjórnin hafði þó að kalla einróma
fallist á þessar tillögur, en Cold fram-
i
ir verið aðalstoð félagsins og talinn
er afburða dugnaðarmaður og hag-
sýnti í útgerðarmálum, kvaðst mimdu
segja af sér starfi sínu við félagið,
ef tillögurnar yrðu sainþyktax. Safn,-
] þykt var með 90.718 atkvæðum gegn
810 að gefa út varasjóðsskírteinin.
Sagði þá Cold framkvæmdastjóri þeg-
ar af sér og sömuleiðis Höst fram-
kvæindastjóri sama félags.
A. O. Andersen.
Kay Reinhardt.
C. M. T. Cold varð framkvæmda-
stjóri D. F. D. S. árið 1908, og hefir
því unnið að þessu starfi í 13 ár. —
Hann fekk á unga aldri sjóliðsforingja
mentun, var síðan í þjónustu Rússa
í nokkur ár, og síðar skipstjóri hjá
Östasiatisk Kompagni. Árið 1901 varð
hann kapteinn í sjóhernum og árin
1905—08 landstjóri á Yesturheims-
eyjuuum dönsku. Hann hefir verið að-
alframkvæmdastjóri D. F. D. S. und-
anfarin 1S ir hefir filajþð blómg-
ast mjög undir stjórn hans. Hann er
formaður „Dansk Dampskibsrederfor-
ening“. Cold er nú 58 ára að aldri.
Höst framkvæmdastjóri er 52 ára,
er sömuleiðis upprunalega sjóliðsfor-
ingi og enn fremur verkfræðingur. —
Hann hefir setið í stjórn D .F. D.
S. síðan 1905.
Peir sem nú hafa tekið við sessi
þessara manna, eru nýkomnir inn í
Sameinaða félagið. Eru þeir báðir út-
gerðarmenn. Annar þeirra er A. O.
Andersen, fyrrum forstjóri í félaginu
„Gorm“. Hann er kunnur mjög sem
dugandi útgerðarmaðnr, og hefir gegnt
ýmsum trúnaðarstörfum; við verslunar
og siglingamál. Hinn er Kay Rein-
hardt forstjóri, og var hann áður í
stjórn „Dansk Russisk Dampskibssel-
skap.
-0
pað er kunnara en frá þurfi að
segja, hve ilt orð liggur á Húnaflóa,
að því er hafnir snertir.
Skipin fást ekki aukaferðir hér
inn, nema í allra brýnustu nauðsyn,
og þá með afarkostum.
Þetta stafar vitanlega af þrí, hvs
hafnirnar eru óvissar og hafnartæki
mega heita alls engin.
Að því er okkur Húnvetninga sneri-
ir, er ennþá að eins um þrjár hafnir
að ræða, Hvammstanga, Blönduós og
Skagaströnd.
pótt hafnir þessar séu dálítið nút-
inunandi, þá hafa þær allar það sam-
eiginlegt, þótt í misríkum mæli sé, að
ekki er iuegt að afgreiða skip, ef nokk
uð verulegt er að veðri.
Sé stormur til muna er ekki hægt
að afgreiða skipin og ABlönduósi get-
ur verið svo í marga daga, að ekki
só hægt að komast milli skips og Lands
fyrir brimi, þótt logn sé. Fyrir þess-
ar sakir eru skipin ófúsari að fara
inn, að eg nú ekki tali um hverjum
firnum munar á uppskipunarkostnaði
móts við það, ef hafnartæki væru fuLl-
komin.
Eg ætla lítið eitt að drepa á hverja
höfn fyrir sig, og jafnframt benda á
hvað gera þarf og hver áhrif það
tiyndi hafa, ef bætt yrði.
Leiðin inn á Hvammstanga er löng
en sæmilega góð, og þegar hiun fyrir-
hugaði viti kemur á Ánastaðabakka
eða Heggstaðanestá, sem vonandi verð
ur áður en langt um líður, þá mun
leiðin verða mjög auðfarin, þótt í
aiyrkri sé.
En fyrir það að innsiglingin er
svona löng, eru skipin ófús að fara
það, einkum ef einhver grunur er á
að garður eða hafís sé í nánd. Gætu
þau átt vísa afgreiðslu á höfninni,
hverju sem viðraði, myndu þau minna
setja fyrir sig vegalengdina.
Og eina ráðið til þess að tryggja
þeim afgreiðslu, er að setja þar upp
hafskipabryggju.
Síðastliðinn vetur samþykti sýslu-
nefnd Vestur-Húnavatnssýslu að fara
þess á leit við stjórnarráðið, að það
léti sem allra fyrst rannsaka hafskipa-
bryggjustæði á Hvammstanga og gera
áætlun um hvað hún myndi kosta.
Á nýafstöðnum sýslufundi fengum
við svar stjórnarinnar, sem var á þá
leið, að fjárveiting hefði ekki verið
fyrir hendi til þessa.
Eg hélt nú að hæstv. stjórn hefði
getað látið einhvern af þeim verkfræð-
ingum, sem hún hefir í sinni þjón-
ustu framkvæma þetta, án þess að
sérstaka fjárveitingu þyrfti til þess,
er. þótt þess hefði þurft með, þá tel
eg með öllu óafsakanlegt, að láta und-
ir höfuð leggjast að verða við tilmæl-
um sýslunefndarinnar.
Nú verður ekki um það deilt, að
eitt af allra mestu nauðsynjamálum
þjóðarinnar, eins og staðhættir eru
hér, er það að hafnir og hafnartæki,
vitar og sjómerki séu sem allra full-
komnust.
Ætti því að mega vænta þess, að
hver góð stjóm láti sér umhugað
um — án vakningar frá öðrum —
að rannsaka sem nákvæmast alt sem
að þeesu lýtur, hringinn í kringum
landið, og þó vitanlega fyrst á þeim
stöðum, sem við mesta erfiðleika hafa
að stríða, og þar sem þörfin á um-
bótunum er sem allra brýnust.
Og þó hæstv. stjórn veitti, upp á
væntanlegt samþykki, fé til rann-
sókna á þessum sviðum, þá myndi það
þarfara og eiga almennari vinsældum
að fagna en sumar aðrar aukafjár-
veitingar, svo sem t. d. viðbót við 18.
gr. fjárlaganna á fjáraukalögum fyrir
1920—21 að upphæð 12619,90.
Eg skal ekki að svo komnu fara út
í það, að sýna með tölum þann hagn-
að, sem leiða myndi af því ef haf-
skipabryggja kæmist upp á Hvamms-
tanga. Fyrst er að rannsaka staðhætti,
og fá nokkurnveginn ábyggilega kostn
aðaráætlun, að því fengnu mun ekki
standa lengi á því að við Vestur-
Húnvetningar gerum okkur og öðrum
Ijóst, hvern hagnað er um að ræða.
Sumir vilja ef til vill segja,að nú séu
of erfiðir tímar til þess að hngsa um
stórstígar framfarir. Þar til er því að
svara, að eg tel sjálfsagt að nota
erfiðu tímana til þess að rannsaka
og undirbúa. pað tekur alt af langan
tíma og hlýtur að gera það. Er þá
gott að hafa málin tilbúin til fram-
kvæmda, þegar betri tímarnir renna
upp.
Á Biönduósi getur vitanlega ekki
verið um hafskipabryggju að ræða,
eins og þar hagar til. En sjálfsagt er
að róa að því öllum árum að hin
fyrirhugaða bryggja innan árinnar
komist upp.
Gamla bryggjan er svo illa sett,
að ekki er við hana eina unandi.
Enda mun það mál — bryggjubygg-
ing innan árinnar — nú full undir-
búið og framkvæmdir aðeins bíða
betri tíma með innkaup á efni til
bvggingarinnar.
Vonaudi eru þeir tímar skamt und-
an.
Á Skagaströnd horfir öðruvísi við.
Þar er, að eg held, eitthvert allra
fegursta og sjálfsagðasta bafskipa-
hafnarstæði. Fullkomin höfn á Skaga-
strönd mundi þó hafa mikil og víð-
tæk áhrif á fleiru en einu sviði. Allir
vita það að Húnaflói er eitt með
fiskisælustu miðum hér við land.
Vanalega „fullur“ af fiski og síld
úr því kemur fram í júlí, enda oftast
margt af skipum þá við veiðar hér
í ílóanum, en þegar líður á sumarið
og sær fer að ýfast verða þan að
flýa burt. Ekki vegna aflaleysis,
heldur vegna þess að þau hafa hvergi
athvarf ef alvarlegur garður kemur.
Væri höfn á Skagaströnd mundi
óefað rísa þar upp blómlegur útgerðar-
bær, til happa fyrir sveitina og hér-
aðið í heild.
Pá er annað atriði í þessu máli
ekki síður mikilsvert, og sem ætti að
gera það að verkum að allir Hún-
vetningar ættu að geta sameinað sig
í því að vinna að framgangi þess
máls, og það er að fullkomin höfn á
Skagaströnd mundi oft í ísaárum reyn
ast eina bjargráðið sem um gæti ver-
ið að ræða.
Það er alkunna að þó að Húnaflói
fyllist af ís þá er vanalegast antt
við Skagatá og þaðan auð vök inn
með Skaganum oft alla leið inn á
Skagaströnd. pó svo sé, er engin von
til þess að skip leggi inn í þá glufu,
til þess að eig aþað á hættu að ísinn
loki þau inni, meðan verið er að tína
vörur í land í bátum — og þáu lendi
svo ef til vill í ísskrifi, þar sem ís-
inn getur skemt þau á alla yegu.
Alt öðru máli væri að gegna, e£ um
fullkomna höfn væri að ræða.
Fyrst og fremst tæki afgreiðslan
mörgum sinnum styttri tíma. Auk
þess hættulítið fyrir þau, þótt þau
lokuðust inni á höfninni, því engar
líkur eru til þess að inn á hana kæmi
svo mikið ísskrif að þeim yrði að
grandi.
í fleiri tilfellum myndi og höfn 4
Skagaströnd vera til happa fyrir hér-
aðið.
Enginn þarf að ímynda sér það,
þótt fullkomnari bryggja verði sett
á Blönduós, að ekki geti oft komið
fyrir að ekki sé hægt að afgreiða skip
þar vegna brima.
Að venjn myndu skipin þá fara
með vörurnar burt til annara staða,
utan Húnaflóa.
Væri höfn á Skagaströnd yiðu vör-
nrnar vitanlega settar þar upp, til
ómetanlegs hagnaðar fyrir viðkomend-
ur, ekki síst ef rafmagnsjámbraut
væri þaðan og til Blöndnóss, og þess
þykist eg fnllviss, að fjarlæg framtáð
beri það í skanti sínu.
Pað hefir sem eðlilegt er talsvert
verið rætt nm það, að við Norðlend-
ingar þurfum að eiga okkar eigið
flutningaskip, og er eg fyllilega sam-
dóma þeim, sem öruggastir eru í því