Ísafold - 08.05.1921, Page 1
ISAFOLD
S á ^ 1
Rifstjori: Vilhjáimur Fmsen.
'saioiuarpy erns T )*'' )a
XLVIl!
Reykjavík, inanuciaj'iim mai 1921.
'9
tölublað.
ill
ingar sjálfir eflaust lagt margt | ennþá orðin nógu ljós þýðing sú,
Ákveðið hefir verið að fyrsta
landbúnaðarsýningin, sem haldin
er hér á landi, verði opnuð al-
menningi 27. júní næstkomandi.
Er þar um merkan viðburð að
ræða, sem koma mun að miklu
gagni.
Sýningin verður haldin við Lauf
ásveg sunnarlega. Kennaraskólinn
verður notaður fyrir sýningarstof-
ur og andspænis honum, að neð-
anverðu við veginn er verið að af-
girða stórt svæði, sem ætlað er
stærri vélum og þess háttar. Verk-
færahús Gróðrarstöðvarinnar verð-
ur einnig notað til sýningarinnar.
Tilraunir þær, sem gerðar verða
verklega munu fara fram í Gróðr-
arstöðinni að mestu leyti.
Sýningarmunirnir verða: allskon
ar verkfæri og áhöld, smærri og
stærri, sem á einn eða annan hátt
varða búskap, hvort heldur er ut-
an húss eða innan. Verður þeim
skipað niður í flokka, sem hér
segir: 1. Jarðyrkjuáhöld, 2. Garð-
yrkjuáhöld, 3. Heyvinnuáhöld, 4.
Flutningatæki, 5. Reiðskapur, 6.
Girðingaefni, 7. Mjólkuráhöld, 8.
Matreiðsluáhöld, 9. Áhöld til hirð-
ingar og meðferð búfjár, 10. Raf-
magnsáhöld og 11. Önnur áhöld.
Verður sýnt alt það sem til næst
af ofangreindum áhöldum, hvort
heldur er nýtt eða gamalt, útlent
eða innlent.
Jarðyrkjuáhöldin. Undir þau telj
ast dráttarvélar, plógar, herfi,
skurðgröfur o. s. frv. Hefir sýn-
:r.gunni borist margt af þessu tagi
og má þ.ir ' stakle i pla'g-
ingavél eina, sem gerir alt í senn
að plægja, herfa, valta og jafna
jarðveginn. Vél þessi hefir 80 h.a.
og vegur 5 smálestir. Er hún þýsk
en send hingað af sænsku firma.
Plógar, bæði norskir og sænskir,
danskir og íslenskir, verða enn-
fremur á þessari sýningu og sömu-
leiðis margar gerðir af herfum.
Dönsk verslunarhús senda hingað
allmikiS af handverkfærum til
jarðyrkju. Verður sýning þessi
mjög fjölskrúðug til þess að gera.
Maður verður sendur hingað með
plægingarvélinni og auk þess kem-
ur hingað próf. Anton Christen-
sen frá Landbúnaðarháskólanum í
Kaupmannahöfn og mun hann
stjórna tilraunum þeim sem gerð-
ar verða með jarðyrkjuvélar.
Garðyrkjusýningin. Þar verður
sýndur vermireitur og meðferð
hans, áhöld öll til garðyrkju, svo
sem sáðvélar, garðvaltarar, hand-
sláttuvélar, hlúplógar o. þ. h. Sýn-
ing þessi verður í Gróðrarstöðinni
og munu margar tilraunir verða
sýndar í sambandi við hana.
Heyvinnuáhöld sem sýnd verða
eru einkum sláttuvélar og rakstr-
arvélar, þar á meðal nýjar tegund-
ir nokkrar, ýtur og vögur, hey-
vagnar og þrúgur, svo og öll al-
menn handverkfæri, orf og ljáir,
dengingarvélar, hverfisteinar, hríf-
ur og rakstrarkonur. Geta fslend-
gott til þeirrar sýningar, því sum
af þeim áhöldum sem undir hana
falla eru ekki þekt nema í fáum
sveitum en þurfa að vera víða
kunn. Fróðlegt verður einnig að
bera saman verkfæri úr ýmsum
hlutum landsins og afbrigði þeirra
og mismun þann, sem er á al-
gengustu verkfærum. Ætti sýning
er sýningarnar hafa. Hvað land-
búnaðinn snertir hufir þessi sýn-
ing fyrst og fremst þýðingu fyrir
alla þá sem skoða hana. En fyrir
þá sem sýna hefir hún eigi minni
þýðing. Besta auglýsingin sem unt
er að fá fyrir vörur sínar er ein-
mitt sú, að koma þeim á góða
sýningu. Þetta ættu þeir smiðir og
þessi að vera mjög f jölskrúðug.' umboðsmenn fyrir erlendar verk-
Flutningatæki. Það verða eink-, smiðjur er smíða landbúnaðará-
um bifreiðar, vagnar, hjólasleðar I höld að hafa hugfast, og taka
og kerrur. Frá Noregi kemur mik- j þátt í sýningunni. Hafa sum versl-
ið 4 þessa sýningu af vögnum og j unarhús skilið þetta og taka mjög
kerrum og sömuleiðis frá Dan-1 góðan þátt í sýningunni, en þó eru
mörku bifreiðategund, áður óþekt: hin fleiri, sem látið hafa málið af-
hér, verður einnig sýnd þar. ís-! skiftalaust.
lenskir smiðir ættu einnig að geta Af erlendum þjóðum eru það
lagt sýningunni ýmislegt af þessu einkum Norðmenn og Svíar sem
tagi, svo sem \agna, sleða kláfa senda mikið á sýninguna og svo
og hrip.
Danir. Frá Þýskalandi verður einn
inguna með.
Undir reiðskap telst: hnakkar, ig nokkur þátttaka og sennilega
söðlar, reiðingar, klyfberar, reipi, j líka frá Canada.
aktýgi og yfirleitt alt sem er í Sérstök sýning verður á íslensk-
sambandi við notkun hesta, nema j Um héimilisiðnaði og ætlar Heimil-
vagnarnir. Geta íslenskir bændur isiðnaðarfélag _ íslands að sjá um
og svo söðlasmiðir og aktýgja, ef- hana.
laust sýnt margt í þessum flokki. | Þátttakendum úi á landi gefst
Girðingaefnis-sýningin nær eink- j kostur á að senda sýningarmuni
um til allskonar vírtegunda og sína fyrir ekki neitt hingað til
stólpa, ásamt grindum í hlið og. Reykjavíkur með næstu ferð Sterl-
áhöldum til að strengja vír. j ing og ætti það að vera nokkur
Mjólkuráhöld. Ein sýningarstof- hvatning.
an verður eins og fyrirmyndar búr i Búnaðarfélag íslands hefir alla
og sýnd þar öll áhöld sem einkum forstöðu sýningarinnar og þang-
þarf til meðferðar mjólkur, svo ^ að ættu þeir að snúa sér sem fyrst
sem fötur og skjólur allskonar, j er ekki hafa enn gefið sig fram,
j skilvindur, strokkar, smjörhnoðun- en eitthvað hafa að prýða sýn
! arvélar ostamót, skyrkeröld o. s.
frv. Má gera ráð fyrir að þar
, komi saman gamalt og nýtt.
| Margbreyttust verður þó mat-
í reiðsluáhalda-sýningin. Þar munu
í verða í sérstökum flokki öll eldri i
I
1 eldkúsáhöld og nýrri áhöld í öðr-
inm flokki.
Rafmagnsáhalda-sýningin mun
jverða mjög fullkomin. Hefir sýn-
! ingarnefndinni borist mikið af raf- Það er nu raðgert að konungur
magnsáhöldum og Guðm. Hlíðdal og drotning komi hingað til Reykja
verkfræðingur lofað að sjá um víkur sunnudaginn 26. júní að
niðurröðun á þeim og tilhögun alla morgni. í för með konungshjónum
á herberginu, sem þau verða sýnd verða synir þeirra báðir, Friðrik
! í. Þar verða rafsuðuvélar, hitunar- ríkisarfi og Knud prins, enn-
! vélar, lampar allskonar og ótal fremur fröken Schested hirðdama
smærri áhöld, sem gerð hafa verið drotningar, oberstleutenant Appel-
fyrir sem víðtækasta notkun raf-. dom, málarinn prófessor Tuxen,
: magns. í sambandi við þetta má, kommandör Carstensen, Gjemals
geta þess, að á sýningunni mun ofursti, Juel kammerherra, Jón
verða bifreið knúð með rafmagni Sveinbjörnsson konungsritari, enn-
og er hún sú fyrsta sem komið, fremur tveir adjutantar, Sander
hefir til landsins. ! kapteinn og Gotfred Hansen kap-
Af öðrum áhöldum má nefna!tdnn °S loks nokkuð af þjónustu-
vatnsleiðslutæki allskonar, vind- j fólki, um 11 manns.
mylnur, grjótvinnutæki o. fl. o. fl. j Konungur og fylgdarlið mun
Ennfremur mun verða á sýn- j koma hingað til lands á herskipinu
ingunni allskonar upplýsingatöfl-! Valkyrien, nema prinsarnir, sem
ur um vöxt og ástand landbúnað-: háðir koma á herskipinu Heimdalli
arins, myndir af fyrirmyndarbýl- ier verður með í förinni.
Sama dag og stigið er á land
verður konungsfjölskyldunni fagn-
Konungskoman
1921.
um í sveit o. s. frv.
Tíminn er nú orðinn svo naum-
ur til sýningarinnar að þeir að við móttökuhátíð í Alþingishús
hér í Reykjavík og annarstaðar, inu. Yerður þar meðal annars sung
sem hafa í hyggju að taka þátt in kantata, sem Þorsteinn Gíslason
í sýningunni verða að gefa sig hefir ort, en lagið hefir Sigfús
fram sem fyrst. Undirtektimar Einarsson samið. Að kvöldi sama
hér innanlands hafa orðið nokkr-; dags hefir Alþingi boð inni í Iðnó.
ar, en þó ekki eins góðar og átt Næsta dag verður haldið kyrru
hefði að vera. Mönnum hér er ekki fyrir í Reykjavík.
Að morgni þ. 28. verður lagt
upp í 5 daga ferðalag austur í
sveitir. Fyrsta c^aginn verður hald-
ið til Þingvalla í bifreiðum og
komið þangað um hádegi. Verður
þar sýnd glíma, enn fremur verða
ræðuhöld og annar fagnaður. —
2. daginn snemma að morgni verð-
ur farið til Geysis ríðandi. Á ileið-
inni verður morgunverður snæddur
á flötunum austan við Laugarvatn.
3. daginn um hádegi verður far-
ið að Gullfossi og aftur að Geysi
um kvöldið.
4. daginn að morgni verður lagt
af stað frá Geysi ríðandi um Hvítá
á Brúarhlöðum suður Hreppa, um
Skipholt, og þar snæddur morgun-
verður, suður yfir Stóru Laxá að
ósabakka eða Húsatóftum. Þaðan
verður ferðinni haldi áfram á
bifreiðum að Ölfusá og náttað þar.
5. daginn verður farið á bifreið-
um austur fyrir Sogsbrú, en síðan
ríðandi að Sogsfossum. Þar verður
snæddur morgunverður og dvalið
um stund. Um eftirmiðdaginn verð
ur haldið til Reykjavíkur eða til
Ölfusár aftur, og þá þaðan næsta
morgun til Reykjavíkur. Síðan
verður dvalið í Reykjavík 3. og
4. júlí, en þriðjudag 5. júlí verð-
ur haldið á brott áleiðis til Græn-
lands.
í Reykjavík dvelur konungs-
fjölskyldan með fylgdarliði í
Mentaskólanum. Á Þingvöllum og
við Geysi býr konungsfjölskyldan
í konungshúsunum, sém reist voru
1907, en fylgdarlið og aðrir gestir
á Þingvöllum sumpart í Valhöll
og sumpart í tjöldum, en við Geysi
sumir í skála, sem reistur var síð-
astliðið sumar, en sumir í tjöldum.
Við Ölfusá verður búið í útibús-
húsi Landsbankans og í Tryggva-
skála.
Komið geta þau atvik fyrir, að
breytt verði að einhverju frá því,
sem hér hefir verið skýrt frá.
Stjómin og alþingisforsetar hafa
falið þeim Geir G. Zoega vega-
málastjóra, Guðjóni Samúeláfcyni
húsameistara og Haraldi Ámasyni
kaupmanni að hafa á hendi allan
undirbúning og framkvæmdir
vegna konungskomunnar.
Til þess að standa fyrir veiting-
um í Reykjavík og á ferðinni hafa
verið fengnir þeir veitingamenn-
irnir Hakansson og Rosenberg.
Sönginn annast 2 flokkar, bland-
aður kór undir stjóm Páls ísólfs-
sonar og karlakór undir stjórn
Jóns Halldórssonar ríkisféhirðis.
Enn fremur mun lúðrafélagið
Harpa skemta með hljóðfæraslætti.
Undir stjóm formanns Iþrótta-
sambandsins, Axel Tulinius, sem
einnig verður fararsjóri og lög-
reglustjóri í landferðinni, mun
verða höfð íþróttasýning einhvem
daginn á IþróttaveUinum.
Fjárlögin
eftir 3. umr. í neðri deild.
Fjárlögin voru afgreidd úr neðri
deild til efri deildar fyrra laug-
ardag. Um 40 breytingatillögur
höfðu komið fram við þessa um-
ræðu. Fundur stóð langt fram á
nótt, en hiti í umræðum var venju
fremur lítill.
Brtill. frá Jakob Möller um
hækkun sendiherralaunanna úr 12
þús. upp í 20 þús. var feld með
17 : 4 atkv., en varatill. hans ua
hækkun upp í 16 þús. samþykt
með 14 :11 atkv.
Brtill. frá fjárveitinganefnd ua
8000 kr. styrk til Læknafélagsin*
til þess að kosta umbúðasmið til
útlanda feld með 13 :8 atkv.
Brtill. frá fjárveitinganefnd um
endurveitingu til símalagningu
milli Hólmavíkur og Reykjarfjarð
ar (kr. 60.000) og Búðardals og
Króksfjarðarness (kr. 75.000)
voru báðar samþyktar.
Brtt. frá E. E. um að fella
burtu styrkinn til bæjargerðar í
Reykholti, feld með 14 :12 atkv.
Brtt. frá fjárveitinganefnd um
að vextir af fé lánuðu til húsabóta
á prestsetrum skyldu lækkaðir úr
6% niður í 3% var feld með 13
:10 atkv.
Brtt. frá J. A. J. um að ákveða
nú á þingi hvaða unglingaskólar
skyldu njóta styrks úr ríkissjóði,
feld með 17 :6 atkv.
Brtt. frá Jak. M. um að hækka
styrkinn til skólans í Bergstaða-
stræti, samþ. með 15 :4 atkv.
Brtt. frá fjárveitinganefnd um
að hækka fjárveitinguna til kaupa
á listaverkum ú - 3000 kr. upp í
5000 kr. samþ. mað 14 :12 atkv.
Brtt. frá E. E. um 5000 kr.
styrk til útgáfu þjóðsagna Jóns
Ámasonar, feld með 18 :4 atkv.
Brtt. frá fjárveitinganefnd 2000
kr. námsstyrkur til B. Stefánsson-
ar, samþ. með 14 :4 atkv.
Brtt. frá fjárveitinganefnd um
9300 kr. styrk til leiðbeiningar um
húsagerð til sveita samþ. með 16
:5 atkv.
Brtt. frá H. K. um eftirgjöf á
*láni til Suðurfjarðarhrepps, feld
með 16 :10 atkv.
Brtt. frá fjárveitinganefnd um
45000 kr. til útgerðar björgunar-
skipsins Þórs, samþ. með 14 :12
atkvæðum.
Brtt. frá J. A. J. um 5000 kr.
til sjómannahælis Hjálpræðishers-
ins á ísafirði samþ. með 20:6 atkv.
Brtt. frá fjárveitinganefnd, 3000
kr. til hjónanna á Staðarfelli samþ.
með 17 :1 atkv.
Brtt. um hækkun á styrktarfé til
Páls sundkennara 1000 kr., samþ.
með 14 :4 atkv.
Brtt. frá fjárveitinganefnd um
20000 kr. af fé til annara útgjalda
skuli varið til að endurgreiða Ásg.
Péturssyni kaupm. nokkum hluta
af sfldartollunum fyrir árið 1919.
Brtt. frá fjárveitinganefnd um
heimild fyrir stjómina til að veita
Dalasyslu 30000 kr. lán úr við-