Ísafold - 06.06.1921, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD
*
S
sérstaklega gert iít til þess að sjá
um, að mér liði vel á ferðinni. Eg
hafði fyrir mörgnm árum kent hon-
um frumatriði varkárninnar á hans
fyrstu sjóferð; hann var þá þrevetur
og það var á Vestu sálugu. Hefði eg
ekki verið með, þá hefði hann ver-
ið dottinn iltbyrðis og druknaður,
áður en kom út fyrir Hjalteyri (við
fórum frá Akureyri). Jæja, nú var
Eggert Briem (því sá var maðurinn)
sem sagt sendur mér til liðs og má
nærri geta, að honum væri ljúft að
1,'ta eftir mér, enda íók hann sér
stöðu í rúminu upp yfir mér, svo
að hann gæti sem best séð til min
og vék þaðan aldrei, alia leiðiná til
Eyjafjarðar; reisti hann sjaldan höf-
uðið frá koddanum, nema hvað hann
þurfti stundum, þegar Srerling valc
nokkuð meira, að teygja það út yfir
rúmstokkinn — til þess að gá að
mér — nú þurfti eg ekki að gá að
honum, hann fór sér ekki að voða!
Þegar kom út fytir nesið fór eg
upp að sjá, hvernig þar væri um-
horfs; þar var slangur af farþegum,
en veðrið normalt siðari ára sunn-
lenskt júlíveður, o: súld af suðvestri,
beint i nefið á Sterling, og hurfu
þvi flestir farþegarnir smám saman.—
Stfna mín, sem þá var að halda há-
tíðlegan 13. afmælisdag sinn, stóð
sig eins og hetja vestur á Sviðið,
svo fór hún að fölna upp og hvarf
bráðlega; konan var komin »til kojs«
víð Gróttu. Þegar kom suður fyrir
Skagann, út í Atlantshafið opið, var
ekki eftir nema einvalalið — fáein-
ar hræður, færar i flestan sjó, þar
á meðal hinir nýböknðu »kontú-
bernalar* mínir. Fórum við að mæla
— með ágiskunaraðferðinni — öldu-
hæðina og varð útkoman 1,5—2 m
Eg þraukaði við uppi þangað til við
vorum komnir fyrir Reykjanes —
i Grindavíkursjóinn; þá var farið að
liða að miðnætti og þá fór eg niður.
Það var heldur en ekki krökt af
fa'þegum, öll rúm full, rej'kingjasal
urinu og borðsalurinn sömuieiðis;
hvar sem litið var og eitthvað var
til að liggji á, var maður. Þar við
bættust margir Vestmanneyingar; þeir
voru alstaðar, þar sem ekkert var til
að liggja á, nema gólfið; eg man
það, að eg var nærri dottinn um
eitthvað í göngunum fyrir utan klefa-
dyrnar mínar um nóttina, — eg ætl-
aði að líta eftir mæðgunum. — Hjelt
eg að það væri stór hundur, sem
hefði hringað sig þarna saman, en
við nánari aðgætslu sá eg að þetta
var sofandi maður! Vestm.eyingar
teljast annars ekki til farþega og eru
heldur ekki skoðaðir sem flutuingur
eða vörur, þvi þeim er ekkert pláss
ætlað; þeim er stungið hingað og
þangað, þar sem þeir eru ekki fyrir
neinum, bak við Btiga, nndir bekki,
og víðar, en í einu tilliti er þeim
gert jafnt nndir höfði og öðrum
mönnum, og það mönnum af skárra
tæginu: þeir fá að borga fargjald
eins og farþegar á fyrsta plássi.
Svona er það á öllum stærri far-
þegaskipum, sem annars bafa getað
fengið það af sér, að koma við i
Eyjnm. En það hefir nú viljað bresta
á það siðari árin.
Nóttin leið með töluverðum hlið-
arsjó og veltu og mikilli sjósótt og
vissi eg Htið hvað leið, þangað til
Sterling blés undir Ytstakletti kl.
og skömmu síðar féli akkerið á Vík-
inni fyrir utan Vestmanneyjahöfn,
og var þá komið besta veður, og
varla er nokkursstaðar hér við land
einkennilegri og i sumu tilliti feg-
urri skipalega en þessi: til hægir
handar dökkbrúnn og dökkgrænn
Ytstiklettur með klettahellinn gap-
andi á móti manni og svo Heima-
dettur eins og tröllatorfkofi, með mó-
gulum eða leirljósum sextugum til
áttræðum móbergsveggjum og enn
þá hærri grænni grasþekjunni uppi
yfir. Klettarnir óma af lunda- og
fýlsgargi og fuglarnir þjóta fram og
aftur uppi yfir manni. Framundan
er höfnin og mótorbátaflotinn, 70—
80 bátar og að baki henni Klifið,
slétt að ofan, þverhnýpt og alvarlegt
en með grænum brekkum neðan
undir, svo breiðir bærinn sig fjöl-
breyttur en all óskipulegur til vinstri
handar upp frá höfninni upp í hraun-
ið og upp undir Helgafell, sem tak-
markar útsýafð til suðurs. Nú var
víkin slétt, en þó ekki laos við und
iröldu, og það er hún sjaldan, þvi
að hún er úthaf, og rjúki hann upp
á austan, er best að hypja sig burtu
hið bráðasta.
Við lágum fram yfir hádegi við
Eyjarnar og sigldum svo i besta veðri
með undirðlduna á eftir út á milli
hinna hálf niðurrifnu eldeyja, Bjarn-
areyjar og Eiliðaeyjar og austur með
söndum. Eg hafði hlakkað til að sjá
Mýrdalsjökul, hvernig hann mundi
líta út eftir Kötlugosið, en þeir háu
herrar, hann og Eyjafjallajökull gamli,
voru ekki svo kurteisir, að þeir vildu
taka oíaa þokuhjúpinn sem huldi þi
eins og luntalegur »sixpence« rétt
niður að jökulmörknm, aftur á móti
sist »Kötlutangi«, sem hlaupið ruddi
fram rétt fyrír vestan Hjörleifshöfða
og mun nú vera syðsti oddi lands-
ins.
Úti fyrir Mýrdalssandi og í Með
allandssjónum var slangnr af vana-
legum fuglum fýl, ritu, kjóa og skúm,
en auk þeirra fylgdo skipinu nokkrir
mávar mjög líkir svartbak, en mun
niinni, með ljósgnla fætur; voru
þeir oftast 3—4 saman, en flest 10.
Eg hefi aldrei séð þá hér áður lif-
andi, gat ekki betur séð en að það
væri sildarmávur eða litli svartbakur
(Ltrus fuscas). Hefir einn fugl af því
tægi verið skotinn hér fyrir nokkr-
um árum við Rauðará. Fiétt hefi eg
síían að þessi fugl muni verpa eitt-
hvað í Meðal andinu. Hann er al-
ge*gur við Færeyjar og lengra suður
og væri ekkert á móti því að þessi
fagri fugl vildi ílendast hér.
-------0------
tirgur i „Timanum11.
Siðan þingi sleit má he ta að logn
sé yfir stjórnmálunum. Nokkrar urg
ur eru þó enn í »Tíma«-mönnuro,
enda urðu þeir undir í öllum við-
skiftum í þinglokin. En nú hafa
þeir gott tóm til þess að ihuga að-
ferðir sínar síSastliðnu mánuðina í
stjórnmálaafskiftunum, og ættu að
nota það og láta það verða til þess,
að þeir beiti sömu aðferðunum aldrei
framar, Nú hafa þeir fengið að reyna,
að þær eru ekki eins sigursælar og
þeir munu áður hafa hugsað. Af
reynlsunni eiga menn að læra, og
af ósigrunum eiga menn að verða
hygnir. Það stappaði nærri, að þeir
hefðu fælt frá sér i þinglokin alla þá
þingmenn, sem þeir i byrjun þings-
ins gerðu sér vonir um að hafa á
sínu bandi. Ekki aðeins með gaura-
ganglnum í blaðinu, heldur jafnvel
enn meir með áleitninni og undir-
róðrinum þar fyrir utan. Þingmenn-
irnir'þo,J •'kki áfergjuna og hristu
af sér fa justu tilraunina gerði
»Tíma«-liðið skömmu fyrir þingslit-
in, boðaði alla Framsóknarmenn á
fund til sin og ætlaði að leggja þeim
lífsreglnrnar. En það fór svo, að
aðeins einn þingmaður sinti fnndar-
boðinn. Hinir komu ekki. Fréttin
seig út, það sást ólundarsvipur á
vonbrigðamönnunum og það var
brosað — á »Tíæans« kostnað.
Hálfgert óráð virtist vera á blað-
inu kringum þingslitin. Ein grein-
in byrjar á þvi, að stjórnin hafi
í bankamálunum orðið að »ganga
undir ok þingviljans®. En síðar í
sömu greiniuni er talað um »skip-
anir stjórnarinnar* i sama málinu og
látið heita svo sem þingið hafi orð-
ið að hlýðu þeim nauðugt, stjórnin
hafi »beitt oíbeldi við þingið*. Mega
allir sjá, að eitthvað muni óheilbrigt
i slíkri frásögn, enda er sannjeikur-
inn sá, að þing og stjórn komu sér
að lokum vel samaa nm þetta mál
og að hvorugt getur skorast undaD,
að bera sinn hluta af ábyrgðinni af
framkvæmd þess.
Stýrimannaskólinn.
Þeir nýsveinar, sem ætla að sækja um inntöku í stýrimanna-
skólann í haust, eiga að senda forstöðumanni skólans beiðni um
það fyrir 1. september, stílaða til stjórnarráðsins, og láta fylgja
þessi vottorð:
1. Skírnarvottorð.
2. Sjóferðavottorð fyrir minst 6 mánuði.
3. Sjónarvottorð frá augnlækninum í Reykjavtk.
4. Siðferðisvottorð.
5. Heilsuvottorð.
Innsækjandi á að vera vel læs, sæmilega skrifandi, kunna 4
j höfuðgreinar i heilum tölum brotum og rita íslenzku stórlýtalaust.
Inntökupróf verður haldið.
Reykjavík 3. júní 1921.
Halldörsson.
Eftin þingið.
Smápistlar eftir Jón Þorldksson.
Mér varð sú skissa á, að lofa rit-
stjóranum nokkrum smápistlura um
þingið nýafstaðna og gerðir þess.
En satt að segja er svo komið fyrir
mér, eftir meira en þriggja mán-
aða setu á þeirri göfugn samkomu,
að eg vildi helst ekki þurfa að hugsa
nokkurn skapaðan hlut um þingmál,
og því siður skrifa neitt um þau,
heldur taka mér algerða hvild frá
öllu sliku. Nú gengur ritstjórinn
eftir loforðinn, og verð eg þá að
efna það að nafninu til, en bið les-
endnrna íyrirfram afsökunar á því,
að efndirnar verða lftilfjörlegar.
I.
Fjámáiakpeppan.
Af þessu þingi var iyrst og fremst
til þess ætlast, að það réði fram úr
Tjárkreppunni, sem hófst hér fyiir
! rúmu ári og farið hefir sífelt versn-
andi síðan. Ollnm gætnnm og skyn-
sömum mönnum var^ þó fyrirfram
ljóst, að það var ekki á valdi þings
og stjórnar að bæta úr fjárkreppunni
nema að litlu leyti. Hún ei sem sé
i rauninni ekkert annað en fátækt,
sem gerir vart við sig á þann hátt,
að landsmenn hafa ekki efni á að
borga þær vörur, sem þeir hafa feng-
ið frá útlöndum og þurfa að fá það-
an. Til þessarar fátæktar liggja auð-
vitað margar orsakir, eins og til allra
viðbarða sem gerast, en mes a or-
sökin, eða sú sem greinilegast varð
komið auga á, var sii, að landsmenn
höfðu keypt trlendis miklu meira
af dýrum vörum og dýrum munum
(þar á meðal skipum), en þ*ir voru
borguuarmenn fyrir þegar afurðir
landsins jafnframt hriðféllu i verði,
sumar jafnvel svo, að þær seldust
ekki fyrir flutningskostnaðinum til út-
landa einnm saman. Ekkert löggjafar-
vald hefir nokkurntima getað afnumið
fátækt heils lands beinlinis með laga-
setningn. Þess var því ekki að vænta,
að þingið gæti ráðið fram úr fjár-
kreppunni á þann hátt, að afnema
hana, eða gera ráðstafanir til þess að
hún hyrfi alt i einu. Gegn fátækt-
inni er ekki til og hefir aldrei verið
til nema eitt ráð, að eyða minna en
aflað er. En þetta ráð er seinvirkt,
og verkefni þingsins i málinu var
það, að útvega greiðslufrest á að-
kallandi skuldum, tií þess að atvinnu-
rekendur landsins gætu fengið svig-
rúm til að halda atvinnnrekstrinum
áfram, í von um að fjárkreppan, eða
öðru nafni fátæktin, sje nú búin að
gefa landsmönnum nægilega áminn-
T v i s t a u
ensk, fjölbreytt og smekkleg munstur.
Fyrirliggjanöi í heilösölu hjá
O. Friðgeirsson & Skúlason
Hafnarstræti 15 Sími 465.
Fyrirliggjanöi í heilösölu:
Kaffi, kaffibœtir (kvörnin), sveskjar, cacaópulver,
smiðajárn, eldspitur sænskar, ullarkambar bestu tegunð,
munntóbak, nýjar kjSttunnur i stðfum, vindlar
stórir og smáir.
O. Friðgeirsson & Skúlason
Hafnarstræti 15 Sími 465.
ingu til þess að þeir haldi ekki áfram
að eyða meirn en aflast, heldur noti
nú næstn árin til þess að losa sig
úr kreppunni með dugnaði og spar-
semi. Jafnframt útvegun greiðslu-
frestsins þurfti svo að gera alt það
sem i valdi löggjafans stóð til þess
að bæta aðstöðu atvinnuvega lands-
ins svo að framleiðslan og fjáröfl-
unin geti orðið sem örust.
Til fyrirgreiðslu atvinnuveganna
var fyrst ,létt af öllum verslunar-
höftum á nauðsynjavörum. Um það
náðist fljótt allgott samkomulag, og
hefir það atriði verið svo ýtarlega
rætt f blöðum, að ekki mun þörf
frekari útlistunar. Því miður var
ekki hægt að greiða fyrir framleiðsl-
unni með þvf að létta skatta og
opinber gjöld, heldur þótti óhji-
kvæmilegt að leggja nýjar byrðar á
landsmenn, og verður að því vikið
síðar.
Útvegnn greiðslufrests á aðkall-
andi skuldum var og er bankamál
Bankarnir eiga að vera aðal-milliliðir
fyrir greiðslur frá landinn og til
landsins. Þegar meirá er keypt en
nnt er að borga, þá lendir mistnun-
urinn fyrst á bönkunum. Þeir geta
1 haldið ölin i horfinu um stund með
; þvi að taka af inneignum sínum er-
! lendis, ef nokkur eru, og því næst
> með því að nota lánstraust sitt er
ílendis. En haldi landsmenn áfram
j að eyða meiru en þeir afla, eða
kaupa meira en landsafurðirnar hrökk-
jva fyrir, þá ganga fyrst inneignir
' bankanna til þurðar og síðan láns-
traust þeirra. Nú var svo komið að
lánstraust Islandsbanka var uppnotað,
og hann hafði tekið að sér greiðslu
erlendis á allmiklum upphæðum fyr-
ir skiftavini sfna, sem hann gat
ekki inl af hendi, en þetta vorn
sknldir fallnar i gjalddaga og hefði
þvi þurft skjótra úrræða þegar í
þingbyrjun. En samkomulagið inn-
an^ þingsins var fjarri þvi að vera
svo gott, að þetta mál gæti fengið
skjóta úrlausn; það dróst fram f
þinglok, en áður haiði þó Lands-
bankanum verið veitt aðstoð til lán-
töku (ábyrgð rikissjóðs). Fyrir úr-
lausn málsins að því er íslands-
banka snerti tafði m. a. það, að um
leið þurfti að gera skipun á seðla-
útgafuiétti hans það sem eftir er
af leyfistíma hans.
Ut um heim.
Þýskaland.
Slðan það fréttist að Þjóðverj-
ar hefðu á síðustu stundu látið
undan Bandamönnum og tekið
kröfum þeirra til skaðabóta hefir
verið hljótt um málið. önnur tíð-
indi, uppreisnin í Efri-Schlesiu og
misklíð Frakka og Breta hefir
dregið að sér athygli manna og
skaðabótamálið, sem þó er að
ýmsu leyti merkasta málið, sem
nú er á döfinni, hefir horfið í
skuggann.
Símons utanríkisráðherra Þjóð-
verja hafði barist fyrir þýzka
málstaðnum með hnúum og hnef-
um, svo sem vera bar, og munu
Þjóðverjar lengi vel ekki hafa
verið vonlausir um, að barátta
bans mundi bera einhvern ávöxt.
Að minsta kosti benda undirtektir
þýzka þingsins undir framkomu
Simons á Lundúnaráðstefnunni í
þá átt, því honum voru vottaðar
þakkirfyrir framkomuna,ogþingið
lýsti trausti á stjórninni. Simons
ætlaði að láta tímann vinna fyrir
sig og reyncli að draga alt á lang-
inn og fá hvern frestinn eftir
annan til málsslita,. Leið svo og
beið. En bandamenn mintu Þjóð-
verja rækilega á, að innan fyrsta
mai yrðu þeir að hafa sagt já
eða nei við skilmálum þeirra og^