Ísafold - 28.06.1921, Page 1
Vikublað. Verð: 5 kr.
árg. — Gjalddagi 1.
júlí.
Símar 499 og 500.
Afgreiðsla og inn-
Iheimta í Lækjargötu
2. — TaMnLÍ 500.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
Ritstjórar:
Vilhjálmur Finsen og Þorsteinn Gíslason..
XLVIII. árg
Reykjavík, Þriðjudaginn 28 júrn' 1921.
26 tölublað.
Konungskoman.
Fri þvi fullvíst varð um það, að
konungur vor og drotning ætluðu
sér að koma hingað til lands i sum-
ar, var oft á þann atburð minst. Og
síðuri hluta fyrri viku sáust þess ljós
merki hér i bæ, að innan stundar
mundu þessir tignu gestir vorir heim-
sækja höfuðstaðinn, þvi ötularhend-
ur voru hér og hvar að búa alt
undir komu þairra.
Skreyting hafði farið fram aðfara-
nótt hins 26. þ. m. á gðtu þeirri
er konungsfjölskyldan átti að fara
um, Pósthússtræti, frá landgöngu-
bryggjunni að konungsbústaðnum,
Mentaskólannm. Flaggstengur voru
reistar með jöfnu millibili frá stein-
bryggjunni og aila leið upp að skóla
og sömuleiðis meðfram Austurvelli.
Við steinbryggjuna hafði verið reist-
ur heiðursbogi, skreyttur fánum og
þremur kórónum, og fánar blöktu
á öllum stengum á húsum og út úr
gluggum.
Um kvöldið seint þ. 25. þ. m.
sáust konungsskipin koma af hafi.
Sigldu þau norður fyrir Viðey og
lágu þar yfir nóttina. En á níunda
timanum, morgunin eftir, héldu skip-
in áleiðis inn á ytri höfnina. Vom
þar saman komin mörg þúsund manna
niður við höfnina að horfa á, er
konungur, drctning, prinsarnir og
fylgdarlið þeirra stigi fæti á land.
Stundvíslega kl. 10 að morgni þ.
26. lagði konungsbáturinn að stein-
bryggjunni. Gekk forsætisráðherra
þá fram á brygpjuna og heilsaði
.gestunum og bað þá veravelkomna
til tslands. Karlakór söng þá kvæði
eftir ritstj. þessa blaðs, Þ. G,, uudir
laginu »Þú álfu vorrar yngsta Iand«.
En samtímis kváðu við fallbyssuskot
frá öllum hetskipunum úti á höfn-
inni. Á bryggjunni stóðu 30 smá-
meyjar, og stráðu þær blómum fyr-
ir fætur konungs, er hann gekk upp
bryggjuna.
Heilsaði nú konungsfjölskyldan
forsetum Alþingis, sendiherrum, ráð-
herrunum, móttökunefndinni o. fl.
Síðan var haldið inn fyrir heiðurs-
bogann, en þar beið borgarstjóri, og
bauð hann konungsfjölskylduna vel-
komna í íslenska rikið. Talaði þá
konungur nokkur ávarpsorð til fólks-
ins og mælti á íslenska tungu.
Frá bryggjunni var haldið upp að
Mentaskólanum.
Kl. 12 gekk konungur í Dóm-
kirkjuna og hlyddi þar guðsþjónnstu.
Prédikaði biskup. Fór guðsþjónust-
an hátíðlega fram en með venjulegu
sniði. Var henni lokið kl. 1.
Kl. 2 fór hin opinbera móttöku-
hátíð fram I Alþingishúsinu. Sátu þá
hátíð á þriðja hundrað manns. Hófst
athöfnin með því, að fjörutíu manna
blandað kór undir stjórn Páls ísólfs-
sonar söng fyrsta fiokk hinnar nýju
kantötu eftir Þ. G., með lögum eft-
ir Sigfús Einarsson. Að því loknu
flutti forsætisráðherra ræðu og bauð
konungsfjölskylduna velkomna. Að
henni lokinni var hrópað nífalt húrra
fyrir Kristjáni konungi og ætt hans.
Konungur svaraði strax og mælti
fyrir minni íslands. Arnafi hann ís-
lensku þjóðinni allrar gæfu og geng-
is. Hófst þá söngur á rý og voru
sungnir þrir síðustu flokkar kantöt-
unnar.
Þá gekk konungur út á svallr Al-
þingishússins og ávarpaði fólkið.
Var alt Kirkjustræti, Pósthússtræti
og Thorvaldsensstræti þéttskipað
fólki, og svo allur Ansturvöllur.
Kvað konungur sér gleðiefni, að
geta nú, eftir margra ára bið, fetað
í fótspor föður síns og a/a og kom-
ið í framkvæmd heimsókn sinni til
íslans, sem ákveðin hefði verið fyr-
ir löngu. En mannfjöldinn svaraði
með húrrahrópum. Gekk þá koar
ungur aftur inn í salinn, en söng-
flokkurinn söng: »Ó, guð vors
lauds«.
Siðan béldu konungshjónin, prins-
arnir og fylgdarlið konungs aftur
heim i Mentaskólann, ea mannfjöld-
inn dreifðist um bæinD. En þó var
altaf þyrping nálægt bústað konungs.
Frá því móttökuhátíðinni lauk i
Alþingishúsinu og þangað til kl. 7
um kvöldið, var haldið kyrru fyrir.
En þá hófst landsveislan í Iðnaðar-
mannahúsinu. Sátu hana um 250
manns. í þeirri veitslu var drotning
í hinum nýja skautbúnirgi, er is-
lendskar konur gáfu henni.
Forseti sameinaðs þings bsuð gesti
velkomna. Þá talaði hann og stuttu
síðar fyrir minni konungs. A eftir
var sungið kvæði eftir Hannes
S. Blöndal.
Konungur tók því næst til máls
og þakkaði viðtökurnar í sinu nafni
og drotningarinnar. Mintist hann
og nokkrum orðum á samband ís-
iands og Danmerkur, og óskaði, að
vinátta og samstarf mættu eiga sér
stað framvegis milli landanna. Á
eftir lék hljóðfærasveit þjóðsöng
íslands.
Þá afhenti konungnr forseta sam-
einaðs þings gjöf til Alþingis, skraut-
keró Eq forseti þakkaði gjðfina.
Þessu næst talaði Sveinn Björns-
son sendiherra fyrir minni Dan-
merkur, en á eftir var suoginn þjóð-
söngur Dana.
Þá talaði Jón biskup Helgason
fyrir minni Suðar-Jótlands, en
Suður-Jóskur söngur var sunginn á
eftir.
Var þi borðhaldinu slitið, en
gengið út í fremri salinn og menn
kyntir konungi og drotningu.
Veislunni var lokið litlu fyrir mið-
nætti. Og var þi lokið fyrsta mót-
tökudeginum.
í gærmorgun ária dags fór kon-
ungur og drotning isamt bæjar-
stjórn og gestum hennar inn að
Elliðaám. Stóð til vigsla og opn-
un hinnar nýju rafmagnsstöðvar
Reykjavíkur. Hafði konungur lofað
að opna stöðina. Var gestum sýnd
stöðin undir leiðsögu veikfræðinga
og borgarstjóra, en því næst drukkið
kaffi.
Hélt þá borgarstjóri ræðu, og
rakti sögu verksins. Að henni Jok-
inni, setti konungur og drotning
túrbínurnar í gang.
Litlu síðar fór konungsfólkið heim,
þvi rikisráðsfundur átti að hefjast í
Meataskólanum. Uudirskifaói kon-
ungnr þar í gærdag lagafrumvörp
siðasta Alþingis, en þau voru 71
talsins.
Kl. 3 í gær kom konungur á
sameiginlegan fund í Stúdentafélög-
um Reykjavikur. Voru þar saman-
komin um 200 stúdentar eldri og
yngri. Þar á meðal margir embættis-
mena utan af landi, er hér voru
gestkomaudi.
Formaður Stúdentafélags Reykja-
víkur, dr. A. Jóhannesson, bauð
korung velkominn. Var þá suug-
inn hluti af kvæði eftir Einar skáld
Benedikt'son, sem siðar mun birt-
ast hér í blaðínu. Rektor háskólans,
dr. Gnðm. Fianbogason, steig þá
í ræðustól og ávaipiði konung með
ræðu.
Svaraði konungur henni og þakk-
aði, að sér hefði verið gefið færi á
að koma á fund með /slenskum
stúdentum. Hvatti hann þá mjög
til starfa og dáða fyrir land og lýð.
Steig þá Einar Benediktsson í
ræðustól og flutti konungi drápu
mikla og vandaða. Mun hún einn-
ig birtast hér í blaðinu. En Eggert
Stefánsson söng síðari hlnta Stú-
dentakveðjunnar. Tekið var á móti
konungi og hann kvaddur með dyoj-
andi húrrahrópum.
Var svo haldið kyrru fyrir það
sem eftir var dagsins.
I morgun kl. 9 var lagt á stað I
austurferðina. Hefir ýmsum verið
boðið í hana og mun fjöldi manns
taka þátt í henni.-------
LeDgra er móttökufagnaðurinn
ekki komin enn. Hér i Reykjavík
hefir hann tekist mjög sæmilega.
Hafa konungur og drotuing alstaðar
mætý hinum hlýjustu viðtökum a;
fólkinu og þau verið hylt á makleg-
an hátt sem fyrstu konungshjónin,
er bera heitið konungur og drotn-
ing Islands. Sjálf hafa þau og gert
sitt til að vinna fólkið, alstaðar sýnt
alúð og vilja til þess að kynnast
því. Og takist austurferðin vel,
verði náttúra vor svo nærgætin að
sýna sig í allri sinni dýrð og stór-
fengleik, þá má vænta þess að för
konuugsfjölskyldunnar til Islands
verði henni hin ánægjulegasta og
þjóðinni sjálfri til gagns og sóma.
KDnungskaman 1921.
Hlunnjór silgdi sunnan
Sindrasmið að strmdi
för sú’s glæsileg frera
fólknárung með ungan.
Hlógu stikaði háar
hnarrreistur knör rastir
foldar Heklu mót hilding
hlíðar og suud víðis.
Eigi fór of ægi
öðlingur í víkingu
öld með ofurvaldi
Ingólfsgrundar að þvinga.
Fullveldi lét falla
frami verður það gtami
ósmárr í skaut vorri
óðalsstorð huga góðum.
H. S. Blöndal.
-----0—-----
Eftir þingið.
Smápistlar eftir Jón Þorldksson.
VI.
Flausturslöggjöf.
Þingið afgreiddi þrjá stóra laga-
bálka, sem fengið höfðu svo ónógau
undirbúning, og fengu svo litla at-
lugun á þinginu sjálfu, að það verð-
ur að teljast furðanlegt happ, ef ekki
eru stór missmíði á þeim. Hér er
átt við Iögin um ríkisveðbanka, um
ílutafélög og um samvinnnfélög.
?etta eru alt mjög stórir og þýð-
ingarmiklir lagabálkar, en því miður
enginn þeirra fengið þá meðferð, að
forsvaranlegt væri að afgreiða þá á
þessu þingi.
Ríkisveðbankalögin eru svo til-
komÍD, að þingið 19x9 hafði skorað
á stjórnina að undirbúa og gera til-
lögur um lánsstofnun fyrir landbún-
aðinn. Astæðan vitanlega sú, að
Veðdeild Landsbankans hefir ekki
þótt koma landbúnaðinum að næg-
um notum. Mælt er að þáverandi
ráðherra (Sig. J.) hafi eitt hvað leit-
að fyrir sér erlendis, og fengið þá
ráðleggingu, að hugsa ekki um sér-
staka lánsstofnun fyrir landbúnaðinn,
heldur almennan fasteignabanka fyrir
sveitir, sjópláss og kauptún. Siðan
gerði stjórnin Böðvar Bjarkan mála-
flm. á Akureyri út til að rannsaka
og undirbúa málið, ekki lánsstofn-
un fyrir landbúnaðinn sérstaklega,
heldur almennan fasteiguabanka.
Skömmu fyrir þing tilkynnir hann
stjóminni, að verkinu sé lokið, og
segist geta sent álit sitt og til-
lögnr með næsta pósti, en stjórnin
svarar honum, sem rétt og sjálfsagt
var, að timinn aé orðinn svo naum-
ur, að ráðuneytið mnni ekki geta
kynt sér svo mikilvægt mál nægi-
lega vel til þess að hún geti lagt
það fyrir þetta þing. En slikt vildi
höf. frumvarpsins ekki láta bjóða
sér. Hann fer til Reykjavíkur, legg-
ur málið fyrir peningamálanefnd N.
d. og fær meiri hluta hennar (3 og
5) til að taka frv. til flutnings. Ekki
þótti ástæða til að sýna málinu þann
sóma, að prenta skýrsln höfundar-