Ísafold - 21.09.1921, Blaðsíða 3
ÍSAFOLD
a
Odýrar vfirur
nýkomnar:
Léreft, bl. og óbl., frá 1.10 pr. m.
Sængurdúkur, — Dúnléreft,
Flúnnel, hv. og mislit,
Tvisttau, — Sirz, — Pique,
Lastingur, margir litir,
Nankin, blátt og grátt,
Ermafóður, — Vasaefni,
Millifóður, — Alpacca,
Kadettatau.
Kjólatau, ullar, — Morgunkjólatau,
Cheviot, — Alklæði grænt,
Moll, margir litir, — Vaskasilki,
Svuntuefni, silki og ull,
Flauel, — Dúkar,
Serviettur, — Vasaklútar,
Rúmteppi, — Dívanteppi,
Molskinn, — Slitbuxur,
Axlabönd, fleiri tegundir,
Gardinuefni, margar tegundir,
Sokkar, kven. frá kj 1-20
Karlmannafatnaðir, mikið úrval,
Drengjaföt og Regnfrakkar karla
og kvenna mjög ódýrir.
Reykjavik
Eyrarbakka StokkseyH.
fremur er það sagt, að innan >Tima-
klikunnar« hér sé megnasta sundur-
lyndi, métingur og óánægja. Það er
sagt, að varla geti hjá því farið, að
ritstjórinn hröklist frá blaðinu áður
en langt nm líður o. s. frv. o. s.
frv. — Þetta alt saman og hvað út
af fyrir sig er efni, sem lesendum
Tímans mundi þykja ekki ófróðlegt,
að fræðast um, og miklu nær virð-
ist það standa ritstjórn Tímans, að
lofa þeim að heyra eitthvað um
þetta í blaðinu, en að ala þá á ei-
lífu narti og nuddi um önnur blöð,
sem ekki taka neitt tillit til þess,
sem Tíminn hefir að segja um fyr-
rkomulag þeirra eða ritstjórn.
Timinn og nautin. Undar-
legt er það líka, hve Tíminn virðist
vera hræddur um að til standi ein-
hver skoðun eða rannsókn á naut-
um. Hann ritar nú á móti henni
blað eftir blað með þeim venjulega
hamagangi og bolabrögðum, sem
einkenna ritmensku hans þegar hon-
um þykir eitthvað mikið við liggja.
Mrg.bl. er sagt, að þessi hræðsla
hans við ímyndaða, fyrirhugaða nauta-
rannsókn stafi af misskilningi á smá-
grein, sem birtist hér í blaðinu fyrir
löngu, og telur það sér því skylt
að leysa hann af þessum ótta og
lýsa yfir, að það veit efeki til þess
að til standi nein rannsókn á naut-
um hér á landi, hvorki í Laufásiné
annarsstaðar. Hitt er annað mál,
að kenningar Tíroans um það, að
kýr geti alls ekki smitast af naut-
um, munu tæplega vera óyggjandi,
fremur en margt annað, sem blaðið
kennir, og ætti það að láta þær
kenningar niður falla, en reyna held-
ur að mótmæla því með rökum,
sem sumir halda fram, að menn geti
smitast af nantum andlega og þannig
komi fram það, sem Helgi Péturss
kallar »nautsku« hjá mannfólkinu.
---0---——
Radium
hefir nýlega fundist í Kongo hinni
belgisku. Hefir nefnd visindamanna
verið send á fundarstaðinn, Katanga,
tíl þess að rannsaka námurnar.
fiinn bErsyndugi.
Skáldsaga eftir Jón Björnsson.
Hugsanirnar féllu eins og skriða yfir Skarp-
héðinn. Hann gat engu svarað sér og ekki
komist til botns í neinu. Og sjálfan sig skildi
hann síst. Þetta var líkast óteljandi, ram-
flóknum þráðum, sem hvergi fanst upphaf
eða endir á.
En svo læddist örlítil hugsun að honum,
lítil en óljós. Hún smáskýrðist, fékk lit og
lögun. Og óðara var eins og hastað væri á
öldurótið í sál hans. Honum stóð alt í einu
fyrir hugskotsjónum augnablikin, sem hann
stóð með Arnfríði í faðminum. Honum fanst
hann enn finna hjartslátt hennar, hitann af
brjóstunum, andardráttinn, eldinn í kossunum.
Hann lét endurminninguna þagga allan kviða
svo honum varð aftur rótt.
VIII.
»Hún fór svona —«
Veturinn leið. Mennirnir hugsuðu, störf-
uðu, glöddust, syrgðu og syndguðu. Sumir
lifðu. Aðrir dóu. Og enn aðrir fæddust. Móða
lífsins streymdi, streymdi.
Dagarnir komu og fóru, sumir með snjó
og kulda, aðrir bjartir og hressandi. Næt-
urnar grúfðu hljóðar yfir sveitinni, breiddu
blægju sína yfir þá, sem liðu, gáfu þeim efni
í drauma, setn þráðu og vonuðu. Nóttin er
fæðingarstund þúsund leyndra hugsana í gleði
og sorg.
Skarpheðinn hélt upptekrium hætti með
störf sín auk kenslunnar. Um jólin hafði
hann komið á samkomu til ágóða fyrir ung-
an mann fátækan, sem sýnt hafði óvenju-
lega hljómlistarhæfileika. Hánn var á þön-
um allan dagínn og hélt sjálfur erindi á
samkomunni um hljómlistiná, stýrði öllu og
gæddi alt líf. Alstaðar þar, sem hann bar
að, varð glaumur og gleði. Listamanninum
áskotnaðist við þetta laglegasta fjárupphæð.
Eftir þetta varð Skarpheðinn í augum hans
einsdæmi mannlegrar hjálpsemi.
Arnfríður og hann höfðu verið mikið sam-
an, sjaldan þó svo, að aðrir vissu. Hún hafði
beðið hann þess svo innilega, meira að segja
krafist þess, að þau færu sem allr'a duld-
ast með samband sitt. Hann skyldi ekkert
í þeirri kröfu. Og þó hann spyrði um ástæðu
til hennar, fór hún undan í flæmingi og
svaraði undan og ofan af. Skarpheðni fanst
þetta undarlegt. En hann gleymdi því jafn
óðum. Hún hafði sérstakt lag á því að halda
honum innan vissra takmarka. Hann varð
að játa, að hún réði yfir honum. Hún leit
á hann — og hann varð lamaður af fögn-
uði. Hún gat beygt hann og sveigt til allra
hliða. — ,
Eitt kvöldið höfðu þau farið á skíði. Tungls-
ljós var og töfrandi fagurt veður. Þau voru
tvö ein og stikuðu lengst upp í fjall. Þau
rendu sér lítið og duttu alt af, sukku á kaf
í fönn og töpuðu síðast einu skíðinu. Langur
tími fór í leit að því, og loks fanst það á
melbarði einu. Þar settust þau, heit og
þreytt af leitinni.
Þeim fanst kvöldið óumræðilega fagurt.
Sveitin var snævi þakin frá fjallatindum til
sævar. Tunglið varpaði blágrænum æfintýra-
ljóma yfir hana alla. Sjórinn lá spegilsléttur
með gullinn geislastaf mánans eins og glamp-
andi brú yfir sig. Miljónir stjarna tindruðu.
Og við og við blikuðu norðurljósaleiftur hér
og hvar um himinhvolfið, og urpu þau alla-
vega litum blæ 4 fjallatindana og gerðu enn
bjartara.
»Hvað þykir þér fegurst af þessu?« spurði
Sharpheðinn, þegar þau höfðu setið þegjandi
um stund og horft á þessa dýrð. (
»Þú sjálfur* sagði Arnfríður, eftir nokkura
þögn.
Skarpheðinn brosti.
»En svo þar næst?«
»Sveitin«.
»Er það ekki vegna þess, að hún er með
þennan ljóma yfir sér?«
»Nei. Eins þó að ekkert tunglskin, engin
norðurljós væri yfir henni«.
Rétt í þessu varð albjart í kringum þau
svo þau litu upp og i kringum sig. A vestur-
himninum spratt alt í einu fram undursam-
legur logi með öllum hugsanlegum litbrigð-
um. Stjörnurnar urðu að fölum, fátæklegum
neistum í samanburði við þetta, tunglið eins
og fölskvaður, útbrunninn viðarbútur. Fjöll-
in, sjórinn, snærinn, þau sjálf — alt varð
svo lítið og einskisvert, þegar þessi volduga
litabylgja geystist yfir höfðum þeirra og
breiddi sig um himinhvolfið.
»Drottinn minn!« hrópaði Skarpheðinn,
stóð á fætur og starði gagntekinn á þetta.
»Þetta er það fegursta, dásamlegasta, Arn-
fríður!*
Hún stóð lika á fætur og hallaðist upp að
honum og hvislaði í eyra hans:
»Þetta er fallegt. En þú ert samt enn þá
fallegri*.
Þau settust aftur.
»Víst eru þessi ljósbrigði fögur«, sagði Arn-
fríður eftir nokkura þögn. »En eg vil þreifa
á fegurðinni og finna að hún er lifandi.
Þessi fegurð er dauð. En þú ert lifandi feg-
urð — og hún er mér alt«. Um leið kysti
hún hann.
Skarpheðinn mótmælti. En hann komst
ekki langt. Hún hafði ekki rök á móti hon-
um, en hún hafði annað enn hættulegra vopn.
Hún lokaði á honum munninum með koss-
um, blossandi, ástríðuríkum. Og þá lagði
hann árar í bát og gafst upp................
Þegar þau komu heim, sitt í hvoru lagi,
heyrði Skarpheðinn út undan sér, að verið
var að tala um, að Ármann væri búinn að
sitja lengi fyrir handan. Og vinnukonan ein
skaut því fram, að hann mundi vera að
bíða eftir heimasætunni, annars mundi hann
ekki hafa setið svona fast.
Skarpheðni brá ónotalega. Hvern þremil-
inn var Ármann að snuðra í kringum Arn-
fríði? Og því sagði vinnukonan þetta svona
illkvitnislega?
En hann fekk engan tíma til að hugsa um
þetta. Maður kom að finna hann og með
honum fór hann á fund einn. . Og annirnar
grófu þetta í gleymsku.
Einn dag, síðari hluta, var Skarpheðinn
einn inni í húsi og lék sér við 5 ára gaml-
an drenghnokka, son Þórunnar og Halldórs,
hafði Skarpheðinn tekið miklu ástfóstri við
hann og lét hann stafa á kvöldin stundum.
Skarpheðinn var hesturinn hans, skreið á
fjórum fótum um gólfið, en drengurinn sat
klofvega á baki hans og barði fótastokkinn
af alefli.
Þegar Skarpheðinn var orðinn uppgefinn,
settist hann á eitt rúmið, en sveinninn stóð
við hné hans og sagði honum frá ýmsu, sem
fyrir hann hafði borið um daginn. Sumt var
óvenjulega merkilegt, eins og t. d. það, að
kisa hafði átt þrjá ketlinga frammi í eldhúsi
og engin yfirsetukona hafði verið hjá henni.
Og þá var það ekki minna um vert, að hann
hafði komið upp í lambhús og séð öll lömb-
in eta hey ofan af dal. Og svo Ármann!
Hann hafði komið í dag.
»Ármann!« tók Skarpheðinn upp eftir
drengnum, »kom hann í dag? Hingað til
pabba þíns?«
»Nei, fyrir handan, hjá Pétri*.
»Er þetta víst, Kári minn?«
»Eg sá, þegar hann kvaddi hana Friðu
frammi í göngunum. Hún kysti hann eins
og um daginn«.
Skarpheðinn hrökk saman.
»Hvaða vitleysa er þetta, vinur minn. Það
hefir Arnfríður aldrei gert«.
»Jú, jú!« Kári tók til stund og stað »og
— hún fór svona —« drengurinn teygði sig
upp að vörum Skarpheðins og kysti hann
hvað eftir annað — ætlaði aldrei að hætta.
Það fór hryllingur um kennarann. Hann
misti valdið á sjálfum sér, vissi ekkerthvað
hann gerði en varð þó eitthvað að aðhafast.
Hann sló drenginn snoppung svo hann hraut
langt fram eftir gólfinu.
En jafn skjótt Qg höggið var riðið af,
skammaðist hann sín fyrir þennan ódreng-
skap. Drengurinn hafði rekið upp hljóð af
sársauka og undrun. Hann sveið í kinnina,
og hann skildi ekki þetta þunga högg —
allra síst af Skarpheðni, sem hafði borið
hann á höndum sér. Hann grét eins og litla
brjóstið ætlaði að springa, og leit hræddum,
gráthjúpuðum augum á kennarann. En nú #
Var meðaumkunin orðin einvöld i huga hans.
Hann beygði sig niðurr og lyfti sveininum
upp í fang sitt, lagði höfuð hans undir
vanga sinn, gekk með hann um gólfið, tal-
aði við hann, bað hann að fyrirgefa sér,
bauð honum óteljandi barnagull, peninga —
alt, sem honum datt i hug. Hann varð sjálf-
ur að barni, sagðist aldrei gera þetta aftur
— aldrei.
Eftir nokkra stund varð drengurinn ró-
legur aftur. En hann skalf enn af ekka og
augun fyltust jafn ótt af tárum. Skarpheð-
inn settist með hann á hné sér, þerraði döp-
ur augun, kysti hann á kinnar og enni og
strauk blíðlega um sáru kinnina. Hún var
rauð eftir höggið. Þannig sat hann, náfölur
og ráðþrota, með drenginn á hnjánum, þegar
Þórunn kom inn.
Skarpheðinn tók ekkert eftir henni. Hún
staðnæmdist hikandi innan við dyrnar. Það
var eins og birti yfir andlitinu, þegar hún
sá hann sitja þarna með sveininn í fangi •
sér. Drengurinn hallaði höfðinu upp að brjósti
Skarpheðins og hreyfði sig ekki.
Þórunn stóð hreyfingarlaus, horfði bara —
horfði yfirbuguð. Ef Skarpheðinn hefði litið
upp, hefði hann tekið eftir þessu seiðandi
augnaráði, sem hann hafði stundum orðið
var við. Og brjóstið hófst og féll — hófst
og féll eins og stormvakið haf væri i hreyf-
ingu þar inni fyrir.
Loks stóð Skarpheðinn hægt á fætur og
setti sveininn á gólfið. Þá sá hann Þórunni.
Hún leit strax niður, en hann sá augnatillit
hennar. Hvorugt sagði orð. Hún þorði það
ekki, vissi ekki, hvað hún kynni að segja
nú. Hann gat ekkert sagt, fann enga hugs-
un. Svo gekk hann út.
Það var orðið hálfdimt. Veðrið var svalt
en bllðalogn. Nokkurar stjörnur týrðu neðst
niðri við sjóndeildarhringinn í austri. Það
bjarmaði upp af tunglinu bak við háan klett-
óttan hnjúk. í vestri var deyjandi dagur að
hverfa og sló roða yfir loftið umhverfis eins
og stórt ljós iogaði yfir dánum manni.
Skarpheðinn reikaði út frá bænum. Hann
gat ekki áttað sig á þessu, sem drengurinn
hafði sagt. Þetta hlaut að vera rugl. —
Nei, ónei! Barnið fór ekki með markleysu.
Hann gekk lengi án þess að vita, hvert
hann stefndi. Bara gekk, eins og hann væri
að reyna að flýja frá þessu ráðþroti og til
vissu. Spölkorn utan við bæinn geystist tær
bergvatnsá fram til sævar, gnauðandi og
gustmikil milli þykkra klakaskara. Hún var
víðast undir snjó, en þarna lagði hana aldrei.
Hún stöðvaði Skarpheðinn. Hann fleygði sér
niður í snjóinn á skörinni.
»Og hún fór svona —« hafði sveinninn
sagt. Það var það fyrsta, sem honum datt
í hug. Og drengurinn hafði kyst hann ótal
kossa.
Svo Arnfríður lék sér að tveimur í einu.
Munurinn að eins sá, að Ármann var búinn
að njóta hennar margfalt lengur. Skarpheð-
inn spratt á fætur og varð öllum sjóðheitt
af geðshræringu. Þá tók hann eftir því, að
hann var frakkalaus.
Hann fleygði sér aítur niður í snjóinn.
Nú skildi hann komur Ai'manns til þeirra
mæðgna. Nú skildi hann vinnukonuna Nú
skildi hann áfergju Arnfríðar, að þau færu
sem leyndast með ást þeirra. Ást! Hann
beit saman tönnum og spýtti og þurkaði sér
um varirnar. Þær hlutu að vera flekkaðar
af þvi að hafa snert munn þessarar nöðru.
Já, einmitt nöðru!