Ísafold - 26.10.1921, Blaðsíða 4

ft
ÍSAFOLD
■ ******
verja hefir haft góð orð ura að
verða við kröfu bandamanna, og
þegar Karl keisari ætlaði til Buda-
peet var herlið látið varna honum
þess. Eigi var hann samt farinn rir
iandinu þegar síðast fréttist og
má vel vera að hann reyni nú til
þrautar að komast til valda, ekki
síst fyrir þá sök, að vitanlegt er
að flokkur manna í landinu vinn-
ui' öllum árum að því, að koma
konungsstjórri á aftur, eigi aðeins
í Ungverjalandi, heldur einnig í
Austurríki.
Sitt af hverju.
Sovjetstjómin í Moskva hefir
mælt svo fyrir, að hændur allir
í landinu skuli vinna 100 daga
þegnskylduvinnu á ári hverju í
þarfir stjómarinnar. Er þetta á-
kvæði komið fram vegna þess, að
bændur hafa verið mjög ófúsir á
að láta afurðir sínar af hendi við
stjómina, og á því vinnan að
koma í staðinn.
Þá hefir stjómin stofnað banka
í Moskva til eflingar verslun og
landbúnaði Rússa. Er stofnfé bank
ans 2000 miljard rúblur og mun
hann eiga að hafa útibú víðsveg-
ar um heim. Hefir þegar verið á-
kveðið að stofna útibú í Berlín.
Þýska markið hefir enn fallið
og hafa hver tíu mörk komist
lægst niður í 29 aura. Samfara
þessu hafa verðbréf öll stigið fer-
lega í kauphöllinni í Berlín, því
ailir reyna að losna við mörkin
og kaupa því verðbréf 'í staðinn.
Hefir eftirspurn orðið svo mikil,
að sum verðbréf hafa stigið um
1000 stig á fáum dögum.
Við bæjarstjómarkosningar er
nýlega fóm fram í Berlín urðu
jafnaðarmenn í minnihluta, en áð-
ur hafa þeir haft meiri hluta um
langt skeið. Fengu þeir aðeims
81.500 atkvæði en hinir flokkam-
ir til samans 842.000 atkvæði.
Ludwig fyrrum konungur í Bay-
em er nýlega látinn. Hann var
■sonur Luitpolds þess, er annaðist
ríkisstjóm í Bayem frá 1886 fyr-
ir hönd Ludwig II og Otto, er
báðir voru geðveikir. Haustið 1918
varð hann að afsala sér konung-
dómi eins og flestir þjóðhöfðingj-
ar Þýskalands. Hann var fæddur
1845.
Rússar hafa sent verslunarnefnd,
70 manns alls, til Kristiania. Á
hún að annast viðskifti milli Rússa
og Norðmanna samkvæmt samn-
ingum þeim, er samþyktir hafa
verið um viðskifti þessara þjóða
5 haust.
Her Ameríkumanna, sem verið
hefir í Rínarlöndum til eftirlits,
hefir nú verið kallaður heim. —
Nokkuð af setuliðinu hafði verið
kvatt heim áður, og er það því
tiltölulega lítill her, sem Ameríku-
menn höfðu í Þýskalandi síðustu
mánuðina.
Ljóslækningastofa Niels Finsen
í Kaupmannahöfn varð 25 ára um
helgina síðustu. Á afmælinu var
vígt nýtt hús handa stofnuninni
og kostaði það 3 miljónir króna.
Fara Ijóslækningar mjög í vöxt
og stofnunin færir stórum út kví-
amar, er hún kemst í hin nýju
húsakynni.
Fyrir ríkisþing Dana hefir ver-
ið lagt frumvarp eitt allmerkt um
atvinnubætur og ráðstafanir gegn
atvinnuleysi. Samkvæmt frv. á að
stofna atvinnubótasjóð, er haii alt
að 80 miljón kr. höfuðstól, og
eiga vinnuveitendur, verkamenn
og ríkið að leggja fram féð.
Innl. fréttii*.
Landhelgisbrot. íslands Falk kom
inn til ísafjarðar nýlega með þýzkan
botnvörpung „Yorwárts" og heitir
skipstjórinn Baudeck. Botnvörpungur
þessi fekk sekt fyrir landhelgisbrot
í sumar, en eigi hefir enn frést
af prófunum í máli hans nú.
„Sextíu leikir, vísur og dansar“
heitir bók, sem Stedngr. Arason kenn-
ari hefir safnað efni í og samið og
nýkomin er í bókaverslanir. Er hún
einkum ætluð til afnota við skemtanir
úti og inni.
Tíu ára kennaraafmæli. Á nýliðnu
sumri hafði próf. theol. Sigurður P.
Sivertsen gegnt kennaraembætti við
guðfræðisdeild háskóla íslands í sam-
fleytt 10 ár, eða alt frá stofnun
háskólans. Hefir hann áunnið sér á
þessum tíma almennar vinsældir nem-
enda sinna, eldri og yngri. Færðu
þeir honum nýlega minjagrip, málverk
fagurt eftir Ásgrím, til viðurkenn-
•
ingar fyrir alúð hans og ósérplægni
í fræðarastarfinu þessi 10 ár.
Hjónaband. 22. þ. m. voru gef-
in saman í hjónaband hér í bæn-
um af síra Bjarna Jónssyni mark-
greifi du Grimaldi, sem hér hefir
dvalið í sumar, og frk. Þuríður Þor-
bjarnardóttir, áður kaupmanns hér í
Rvík. Áður höfðu þau fengið borg-
aralega vígslu hjá bæjarfógeta, en
greifinn telur hjónabandið ekki full-
komið án kirkjulegrar vígslu. Brúð-
hjónin fara til útlanda með Gullfossi
í dag.
Hjónaband. Ungfrú Guðrún Tóm-
asdóttir frá Barkarstöðum í Fljóts-
hlíð og Jón Sigurpálsson afgreiðslu-
maður Vísis' voru gefin saman í borg-
aralegt hjónaband síðastliðið laugar-
dagskveld.
Háskólinn. Guðmundur Finnboga-
son prófessor byrjar fyrirlestra sína
fyrir almenning um „Samlífið og
þjóðarandann" í Háskólanum kl. 6
í kveld.
Uppsprettulindir heitir bók, sem
nýkomin er í bókaverslanir. Eru það
erindi eftir Guðm. Finnborgason, þau,
sem hann flutti hér á síðastliðnum
vetri. Erindin heitn: „Mennimir, sem
verða úti“, „Alþýðulíf og hugsunar-
háttur í sveit“, Arfleifð kynkvísl-
anna“ og „Bolsvikingin“.
íslenskur ríkisborgari heitir bækl-
ingur, sem nýkominn er út. Eru í
honum helstu stjórnarlög íslands og
kosningalög til Alþingis, sveitar og
bæjarstjóma. Jón Kjartansson full-
trúi lögreglustjóra hefir safnað.
Frú Guðrún Björnsdóttir frá Sig-
urðarstöðum á Sléttu, áður bæjarfull-
trúi hér, kom með Gullfossi um dag-
inn frá ísafirði, og einnig frú Lára
dóttir hennar. Hefir frú Guðrún leg-
ið á ísafirði um tíma, eins og áður
er um getið hér í blaðinu, en nú er
hún orðin hress að mestu leyti. Hún
dvelur hér syðra í vetur.
Gunnar Hafstein, sem verið hefir
bankastjóri í Færeyjum í 12 ár, hefir
nú látið af þeim starfa. Fór hann
alfarinn frá Færeyjum í sumar til
Kaupmannahafnar. Hafa Færeyingar
fengið nýjan bankastjóra, Hessen-
schmidt að nafni.
Ellistyrktarsjóðurinn. 402 uusóknir
hafa borist um styrk úr Ellistvrkt-
orsjóðnum Má veitn úr honuin alt
nð 34,0 >0 kr. Fátækmnef.i'i h«,pir
lagt til að 392 af umsóknrn' þessum
væru teknar til greina og að 13,000
kr. væra veittar úr sjóðnum.
Ólafur Þ. Halldórsson (cand. phil.
er nýkominn hingað til bæjarins. Hef-
ir hann dvalið á Spáni síðastliðið ár.
íslensk veðurfarsbók fyrir árið 1920
hefir veðurfræðideild löggildingar-
stofunnar gefið út nú nýlega. Er þar
safnað saman í heild veðurathugun-
um þeim, sem gerðar voru hér á
landi þetta ár á ýmsum stöðum á
landinu, er verið hafa- 18 að tölu.
Iðunn. Júlí—október heftið er ný-
lega komið út. Ritar ritstjórinn þar
um ítalska skáldið Dante í tilefni af
600 ára afmæli hans er var í sumar.
Löng ritgerð er þar, þýdd, eftir Em.
Linderholm, og heitir „Frá kreddu-
tímunum til fagnaðarerindisins' *.
Freysteinn Gunnarsson ritar um „al-
þýðuskóla í Svíþjóð“, J. Magnús
Bjarnason á þar eitt æfintýri. Löng
ritgerð, þýdd, er þar og um Ein-
stein. Auk þess eru í heftinu, smá-
saga ein og ljóð.
Dánarfregn. 18. þ. m. audaðist
hér í bænum frú Ragna kona Þor-
steins Jónssonar útgerðarmanns frá
Seyðisfirði.
Bæjarlán. Borgarstjóri Reykjavík-
ur er nýkominn frá Kliöfn og hefir
fengið þar loforð um 400 þús. kr.
lán handa bænum til rafmagnsveit-
unnar, ef bankarnir hér lánuðu 200
iþús., landsstjórnin væri í ábyrgð fyr-
ir láninu og rafmagnsstöðin sett að
veði. Stjómarábyrgðin e rfengin, en
ekki enn loforð um lán hjá bönkun-
um hér.
Próf. Ágúst H. Bjamason flytur á
haustmissiri því, sem nú fer í hönd,
fyrirlestra í hásíkólanum um hug-
lækningar í trú og vísindum. Aðal-
inntak fyrirlestranna verður:
I. Heilsubætur trúarinnar. Hug-
hvörf — sinnaskifti. Andleg heil-
brigði (sbr. Will. James: Varieties
of Religions Experience).
II. Huglækningar á hermönnum, er
hafa orðið fyrir „andlegum slysum“ í
stríðinu. (Hadfield: (Psychology of
Power).
III. Sálargrenslan og sálubót.
(Lækninga-aðferðir Freud’sogJung’s)
IV. Sálarlækningar. (Pierre Janet:
Médications psychologiques).
Fyrirlestramir verða fluttir í 1.
kenslustofu á miðvikudagskvöldum,
kl. 6—7 og byrja þann 19. þ. m.
Landráðasagan. Jónas kennari
Jónsson frá Hriflu hefir nú í Tím-
anum sagt frá afskiftum sínum
af landráða-ákærunum áður, og
kemur frásögn hans heim við það,
sem sagt var um það mál nýlega
hér í blaðinu. Hann mælir mjög
með því, að rannsakað sé, hvað
hæft sé í ákæru Jóns Dúasonar,
en virðist vera hinu mótfallinn,
að rannsakað sé, hver nú hafi
komið málinu á stað. Honum er
ef til vill ekki fullkunnugt um
það, að margir eigna einmitt hon-
um, að hafa komið því í útlend
blöð, og þetta mælist alls ekki vel
fyrir, ef satt skyldi vera, sem
hér skal ekkert fullyrt um. Menn
hafa þess vegna lesið með gloUÍ
þau ummæli í grein hans, sem
andæfa rannsókn á þeirvi hlið
málsins. Það má vel vera, að rétt-
ast væri að rannsaka málið frá
rótum, enda þótt telja megi víst,
að sú rannsókn yrði ekki til ann-
ars en að staðfesta það, sem allir
þykjast vita fyrir fram, að land-
ráðasagan sé tómur hugarburður.
Þess hefir ekki heyrst getið hér,
að neinn maður hafi lagt trúnað
á hana, og J. J. segist ekki held-
ur gera það, — og þess vegna er
það, að athygli manna hefir mest
snúist að því, hver það sé, sem nú
hafi komið sögunni á loft, og hvað
hann hafi ætlað sér með því.
ia.KHKiaSSSli 'f SV. ~'T'
,,IXION“ Cabin Biscuits (skipsbrauð) er búið ti.1 af mörg-
um rnismunandi tegundum rérstaklega hentugt fyrir í lendinga.
í Englandi er „IXION“ brauð aðalfæðan um borð í fiski-
skipuni.
Fæst i öllutn he'ztn verzlumim.
Aðgætið að nafnið „IXION'“ sé á hverri köku.
Vörumerkið „IXIOJV“ á kexi er trygging fyrir hollri og
góðri fæðu.
„IXION*4 LuDch og „IXION“ Snowflake Biscuits
ósætt er óviðjafnanlegt með kaffi og te.
J. J. reynir í grein sinni að
nota málið í árásarefni á forsætis-
ráðherra. En lítið mun verða úr
því högginu hjá honum, eins og
mörgum fleiruin. Það sjá allir, að
meðan á ófriðnum stóð, gat verið
hættulegt að hreyfa þessu máli.
En að honnm loknum er málið
lagt fyrir þingið, eftir ósk kær-
andans, og annað né meira verð-
ur ekki af forsætisráðherranum
heimtað. Þeir Tímamennirnir vissu
þá um máiið, eins og margir fleiri,
en gerðu ekki annað en hlæja að
því. En nú hefir J. J. verið
nefndur í sambandi við uppvakn-
ing málsins af því að menn vissu
að málsskjölin höfðu verið í hans
höndum, en þektu ekki til þess
að nokkur annar maðnr hefði í
þan náð, fyrir utan kærandann
sjálfan, sem nndir eins og málið
kom fram nú lýsti því yfir, skýrt
og skilmerkilega, að hann hefði
ekki átt nokkurn þátt í því, að
vekja það upp að nýju. Ef til
vill ætlast J. J. til þess, að Tíma-
greinin feli í sér neitun frá hans
hálfu. En hún er þá ekki svo
skýrt orðuð, að hún fullnægi
mönnum, og þyrfti hann að bæta
úr því í næsta blaði.
J. J. segir m. a. í Tímamixn að Jóh.
Jóhannesson bæjarfógeti bafi verið
ófær til þess að fjalla um land-
ráðakæruna gegn Einari Amórssyni
af því, að bann hafi meðan E. A.
var ráðherra verið í stuÖningsflokki
hans á alþingi og því borið ábyrgð á
honum. En Jóh. Jób. var alls ekki
á þingi þau árin, sem E. A. var ráð-
herra, svo að allir mega sjá, að
þarna er farið með fleypur og mark-
leysu.
Samanburðurinn. Það stóð nýlega
grein í Tímannm, sem átti að vera
svar við greininni „Dálítill saman-
burðnr“, sem fyrir nokkru birtist
hér í blaðinu. En svarið verður að
tómri vitleysu vegna þess, að hér var
Tíminn borinn saman við Lögréttu,
en í svargreininni er hann að bera
sig saman við Morgunblaðið. Allir
hljóta að sjá, að engm sanngimi væri
1 því, að ætla Tímanum að standast
Nýprent að:
Sig. Heiðdai: Flrannaslóð, sögur-
Svör við Reikningsbók Ólafs Dan-
íelesonar.
Fást hjá bóksölum.
samanburð við Morgunblaðið, þegar
um er að ræða mikið og fjölbreytt
efni, þar sem það er miklu stærra og
dýrara blað. En hann var borinn
'saman við Lögréttu, sem er í líkri
stærð og hann og flytur álíka mikið
lesmál. Tíminn bauð sjálfur upp á /j
þann samanburð, sem þar var gerð-
ur, en hann varð svo bersýnilega und-
ir í honum, að ekki verður um Þa®
þráttað. Það, sem hann sagði í svar-
greininni, var alt eins og úti á þekju
og þótti Morgunbl. og Lögr. því varla
ómaksins vert að ansa því neinu. Eb.
nú minnist merkur maður utan
Rvíkur á þetta í bréfi og segir m-
a.: „Samanburðurinn var góður, og
hann talar skýrar en langt mál. Svar
Tímans er alt út í hött“. Svo minn-
ist hann á marga galla, sem honum
þykir vera á Tímanum og hans ráði.
En Mbl. og Lögr. sjá ekki ástæðu
til að prenta það, enda þótt alt, sem
í bréfinu stendur, sé rétt athugað.
Tíminn fær án efa nægar fregnir
af því, að menn eru ekki alment eins
ánægðir með hann og ritstjórinn |
mundi óska, þótt þ»u láti vera að
flytja honum þær. En samanburður-
inn sýndi þaö, eins og menn muna,
að í Lögr. höfðn birtst ritverk eftir
fjölda af merkustu rithöfundum lands-
ins þann tíma, sem hann náði yfir,
en í Tímanum hafði verið mjög „fátt
um fína drætti“.
------0------
Nýr sæsími.
í ráði er að leggja sæsíma frá
ítalíu til Suður-Ameríku. Verður
hann lagður frá Róm, um Spán,
Brasilíu, Urugay til Argentínu og
ef til vill verður hann einnig lát-
inn liggja um Canarisku eyjarnar
og Capvereyjar.