Ísafold - 10.12.1921, Page 1

Ísafold - 10.12.1921, Page 1
Vikublað. Verð: 5 kr. árg. — Gjalddagi 1. júlí. Símar 499 og 500 XLVIII .árg Afgreiðsla og inn- heimta í Lækjargötu 2. — Talsími 500. Í8afold»rprent8miðja h.f. 49 tölublað tannlœknir Próf frá tannlæknisskóla Khafnar Heima kl. 10—2. (Panta má sérstakar móttökust.). Hverfisgötu 14. Reykjavík. Bækur. Á íslensku eru til, ásamt fleiru, þessar skáldsögur eftir Gunnar Gunnarsson: Sælir eru einfaldir. ísl. þýðing eft- ir Vilhj. Þ. Gíslason. I bandi kr. 13,50. Drengurinn. íslensk Þýðing eftir Þorst. Gíslason. Verð: kr. 3.80. Vargur í Véum. ísl. þýðing eftir Vilhj. Þ. Gíslason. Verð: kr. 6,00. í bandi kr. 7,50 og kr. 8,00. Ströndin. ísl. þýðing eftir Einar H. Kvaran. Verð: kr. 7,00. í bandi kr. 10,00. Sögur. Verð: kr. 1,50. Eftir Ásgeir Jónasson. I. Aðalgallarnir. Margt er skrifað og skrafað um, sem minni nauðsyn er á en sam- göngurnar á íslandi Og kring um það. Alþingi fleygir t. d. 7—8 hundruð þúsundum króna á ári til strandferða, og eftir því sem þeim er hagað, lítur ekki lít fyr- ir að hugsað sé um að allur sá fjáraustur komi að þenm notum sem ætla mætti eftir tölunum. Þingmenn toga hver í skækil síns kjördæmis að því er snertir ferða- fjölda skipanna, án þess að at- huga hvort þaa hafa þangað nokk- urt erindi, eða taka tillit til þess kostnaðar sem slík ferðalög baka litgerðinni, og ekki síst öllum þeim fjölda fólks, sem ferðast með skip- unum og verður að sætta sig við ýmislegt krókavafs sem er oft með öllu óþarft eða til hagsmuna fyr- i einstaka menn, og svo fær fjöld- inn ánægjuna af að borga brús- ann. Á vorin er vanalega fjöldi af fólki sem skifta verður um at- vinnu og þá líka um dvalarstað og óhætt að fullyrða að frá Reykjavík og þar í grend séu jafn vel þúsundir fólks sem þurfa að komast í allar áttir til atvinnu sinnar; er það næstum hörmulegt að margt skuli þurfa 8 til 10 daga, stundum alt að hálfum mán- uði og það af besta tíma ársins til þess að komast þangað sem það ætiar sér, ef um leið er tekið til- lit til vegalengdarinnar; svo er í ofanálag öðru fólki á ýmsum stöðum ekki mögulegt að nota sér t. a. m. fiskisældina af því að fólkið vantar. Ef það væri til- fellið, sem ekki er, að mestur hluti ffrðafólksins sé að skemta sér, þá hefir ríkissjóður ekki efni á að láta því svo dýrt leifang í té sem gufuskip með öllu tilheyrandi. Það eru engin undur þótt menn sem þurfa að nota skipin séu óá- nægðir með þetta fyrirkomulag, þegar svo bætist við meðferðin sem menn sæta meðan þeir eru um borð, því hún er áreiðanlega ekki samboðin siðuðu fólki, eins og skiljanlegt er af því, að láta verður allar tegundir af farmi ofan í fanurými skipanna, alt frá gullskrauti og silki til síldar og steinolíu og svo allar tegundir af íslenskum fénaði. Innan um þetta alt saman er svo hrúgað fó'lki, körlum og konum, ungum og gömlum, sjúkum og heilbrigðum, á meðan nokkur smuga er til. Af- gangurinn verður að halda til á þilfari hverju sem viðrar og svo troða sér í klefa skipshafnar, hafa af henni hvíld, sem hún vana lega. hefiv fulla þörf fyrir, og vera á margan hátt til óþæginda. Um leið og þetta kásisuferðalag í farmrýmum skipanna kemur mjög í bág við velsæmistilfinning- ar siðaðra manna, leiðir oft af því skemdir og vantanir á vörum, og pósti og verður það útgerðinni stundum talsvert ódýrt, en ókunn- ugir kenna ódugnaði eða hirðu- leysi yfirmannanna. Ennfremur er með nviveraudi fyrirkomulagi öllu fólki, skipshöfn og t'arþegum, stefnt í stóran voða með því hvað öll björgunartæki eru ófullnægjandi ef slys ber að hendi, sem ætíð getur komið fyrir. Hvernig sem slysinu væri háttað, hvernig sent veður eða sjór væri, og næstum hvar sem skipið væri statt, þá væri mjög lítil vou um að bjargast mundi nema lítill hluti fólksins, sem vanalega er miklu fleira en gert er ráð fyrir að bát- arnir rúmi eða beri, því að þeir eru smíðaðir eftir stærð farrým- Hima og farþegafjölda á þeim. Þetta, er eg nú hefi bent á, virðist mér nægja til að sýna að núverandi fyrirkomulag sé alger- lega ófært, og væri hin stærsta nauðsyn á að nýar leiðir yrðu fundnar, sem orðið gætn til bóta, bæði hvað viðkemur sparnaði og gagni, því að strandferðimar, eins og þær eru nú, eru alls ekki sam- boðnar siðuðu fólki. II, Umbætur fólksflutninga.. Hið fyrsta sem mér dettur í hug or að skilja algerlega í sundur fólks og vöruflutninga, og skal eg reyna að gera grein fyrir hvemig hygg að slíkt mætti fram- kvæma. Það þarf fyrst og fremst eitt skip, svo sterkt og vandað að öll- um útbúningi, að því megi bjóða hiklaus ferðalög kringum íslands- strendur a öllum árstímum, 600 til 700 smálestir (nettó) að stærð, er hefði rúm fyrir 200 farþega, og skiftist auðvitað í fyrsta, annað ög þriðja farrými. Á fyrsta far- rými væri rúm fyrir 30 menn. Það ætti að vera útbúið á þægi- legasta og fullkomnasta hátt og pví þannig fyrir komið, að ekki gætu aðrir gengið þar um en þeir, sem þar eiga að vera. Auðvitað yrði það að seljast talsvert dýrt, með því hygg eg að væri komið í veg fyrir að þar ferðaðist annað fólk en það, sem hefir efni á því og getur verið með fólki af öllum stéttum. En á þessu hafa verið misbrestir, mest vegna þess, að ekki hefir verið um annað far- rými að ræða,og fátæklingar marg ir heldur kosið að eyða þar mikl- um peninigum en ferðast í farm- rúmunum eða á þilfari. Annað farrými hefði rúm fyrir 100 til 120 manns og skiftist í herbergi sem rúm væri í fyrir 2 til 6 menn. Þar ætti allur út- búnaður að vera sterkur og skraut laus en þokkalegur svo að eng- inn almennur borgari þyrfti að. kinoka sér við að ferðast þar. I Eg geri ráð fyrir að mestur hluti fólks mundi nota annað farrými, ef það væri ekki mjög dýrt. Þá er loks þriðja farrými. Þar væri rúm fyrir 50 til 70 manns skift í herbergi með rúmum í. Það væri dálítið ódýrara en annað far- rými. Því mætti haiga þannig, að hægt væri að taka það algerlega burtu, og nota það fyrir farm, þegar skipið væri á þeim ferðum, sem ekki þvrfti að nota fyrir fólk. Ef skip þetta gæti farið 14 mílnr á vöku eins og ægkilegt væri, þá gæti það farið frá Reykja vík kringum land og til Reykja- víkur aftur, komið við á 14 til 16 höfnum, staðið við á þeim 1—5 klst., á tæpum 5 dögum. Eg hefi athugað það að með 12 mílna ferð og 14 viðkomustöðum, þarf 5 daga og 6 klst., alt rúmlega reiknað. Afgreiðsla þessa skips þyrfti að vera með alt öðru móti en vana- legt er. Farþegar þyrftu að af- henda afgreiðslu skipsins allan flutning sinn ákveðnum tíma fyrir komu þess. Flutningurinn væri þar merktur númeri og við kom- anda afhent anuað tilsvarandi númer, síðan semur afgreiðslan lista yfir nöfn farþega, númer stykkjafjölda og ákvörðunarstaði. Listinn væri í tveimur eintökum, annað afhendist stýrimanni en hitt sendist viðkomandi afgreiðslu. Upp- og útskipun flutnings ann- ast afgreiðslan ein, öðru dóti alls ekki veitt móttaka urn borð. Þetta þarf alt að vera altilbúið að öllu leyti áður en skipið kemur á höfn- ina, því að skipið má ekki tefja eina míniitu fram yfir þann tíma, er tiltekinn væri á ferðaáætlun þess fyrir hverja höfn. Póstur þarf auðvitað að afgreiðast beint frá þeim stað, sem hann er tekinn á, til þess staðar sem hann á að afhendast á, svo að aldrei þurfi að bíða eftir niðurröðun á honum. Með svona afgreiðslu væri far- þegaflufningi betur borgið en nú er, ekkert þarf að týnast, alveg komið í veg fyrir misgrip, sem oft eiga sér stað, eyðilegging yrði Svanurinn. Tileinkað H. H. Ha-nn hóf sig til flugs. — Yfir háfjallalandiS harst hljómrödd hins göfuga svans. í henni var sólskin og sumar. Hann söng sig aff hjarta manns. Ltfsgleði, ástir, viðreisn og vonir var vifflag í söngvum hans. En þjóffinni hlýnaði um hjartarætur, er heyrði ’ún hljómana þá. peir vöktu ’enni dvrfsku til dáða og drauma og framaþrá. þeir kvöddu til vinnu hrafta hennar og köllvðu framsókn á. Pað hirti yfir ströndum og breiðum sveitum. — pá hrosti hin fátœka þjóð, því henni var foringi fœddur, sem fœrði sitt hjartablóð og söng og gleði, vonir og vorið og viljans heitu glóð. pá losnuðu kraftar úr leeðing og fjötrum. og lukust upp greiðfœr sund. 'Hinn íslenski himin varð hœrri og hamingjudrýgri hver stund. -----En nótt fylgir degi og fallið flugi og fölnun hlómstrandi grund. Nú liggur í sárum svanurinn hvíti og söngur hans þagnaður er. En rödd úr huns Hfsglöðu Ijóðum nm landið eggjandi fer. — Um gleðinnar konung grúfir þögnin en — geisla af slóð hcms ber. Jón Björnsson. engin á móti því sem nú er, þar sem hver hefir séð um sitt dót, rifið, tætt og' skemt á margan hátt þangað til loks að hið rétta hefir fundist. Þar að auki hefir oft ekki verið til rúní fyrir flutning farþega, nema á þilfari, og orðið þar fyrir stórskemdum, bæði af sjó og veðri. Með þessu móti væri líka fengin lögun á að fólk ekki flytti meira í fari sínu en til- tekið væri. En því hefir verið ábótavant. Sömuleiðis væri hægt að koma í veg fyrir að fólk ferð- aðist með skipinu án þess að borga. far sitt, þar eð listinn frá af- greiðslunni segði ætíð til hverjir hefðu komið á hverri höfn, en það hefir oft kostað mikla fyrir- höfn með gamla laginu- og er erf- itt að segja hvernig hefir tekist að fá alt rétt, því misjafn sauður er í mörgu fé. Með þessu móti kæmist fólk ferða sinna á 2 til 4 dögum sem áður þturfti 4 til 10 daga til, stundum 14 til 16 og stundum enn meira; og ef tími er sparaður þá er mikið unnið, að minsta kosti fyrir það fólk, sem hefir þá skoðun að tíminn sé pen- ingar og notar 'hann. Skip þetta gæti farið 2 hring- ferðir á 10 til 12 dögum eða má- I ske styittri tíma (og ætti það ekki ætíð að vera bundið við að fara allan hringinn ef annað sæist bet- ur henta), skeð gæti að tíiuiim yrði stimdum jafnvel styttri, alt eftir fjölda viðkomustaða því að ekki getur komið til mála að það fari inn á hverja vík, og væri áreiðanlega mikið unnið samt. Nú væri alveg óþarft að skipið væri altaf í þessum ferðum, «g geri eg ráð fyrir að hægt væri að senda það til næstu hafna á Mnglandi eða Noregi, eftir farmi eða með farm, og væri hægt að koma því svo fyrir, að þá ætti eittlhvað af hinum skipunum leið um helstu hafnir á meðan. Flutning þann, er það tæki eða kæmi með, yrði allan að taka eða setja í land á einni höfn, því að á strandferðmn má það alls engan flutning taka eða hafa nema farþegaflutning «g búslóðir sem fólk þarf að hafa með sér, þó ekki lifandi fénað. Ekki tel eg hyggilegt að ríkissjóður ætti skip þetta, fyrst vegna þess, að stund- j, um álíta einstakir menn að þeir eigi eitthvert tilkall til eigna hans til eigin afnota, t. d. þegar nm skip er að ræða, að ætlast til að þau sæki sig eða skili sér í land eða jafnvel vandafólki sínu, á stöðum sem alls ekki eru á áætlun skipanna. Annað það, að í stjórn- %

x

Ísafold

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.