Ísafold - 06.01.1926, Blaðsíða 4

ÍSAFOLD
sst á, gilda frá þessum áramótum
i þrjá ár.
Lítilsháttar verkfall gerðu einn
ig kvenmenn, er unnu að síldar-
sðltun á Siglufirði. Var það til
Ijrkta leitt, eftir fáa daga, með
kauphæklrun.
Ný iðnfyrirtæki.
Sjerstaklega má benda á nokkr-
ar síldarbræðslustöðvar á Norður-
«sg Vesturlandi, sem bæði hafa
rerið reistar og mikið endurbætt-
f Reykjavík var stofnuð á ár-
itíu niðursuðuverksmiðjan „Ing-
Æfur“, er sjerstaklega hefir tek-
ið sjer fyrir hendur að tilreiða
gáða og ljúffenga fæðu úr síld.
Hinnig sýður hún niður ýmsar
aðrar innlendar matvörur.
f Reykjavík var einnig sett á
«tofn ullarverksmiðjan ,Gefn‘, og
mjög stækkuð og endurbætt öl-
gerðin „Egill Skallagrímsson",
edns og ölið sjálft ber best vitni
ura-
Á ísafirði var stofnuð smjör-
lákisgerð.
Vegna þess að 7. des. brann nið-
ursuðuhús Mjólkurfjel. ,,Mjöll“ í
Borgarfirði, hefir fjelagið orðið
ao hætta starfsemi að sinni.
pessi tímamót verða verslunar-
stjettinni sjerstaklega minnisstæð
vegna þess, að nú legst niður einka
sala ríkisins á tóbaki og stein-
olíu.
Á stríðsárunum og jafnvel fram
á síðustu tíma hefir sá andi ríkt
í miklum meiri hluta þjóðarinnar
að kaupmönnum, sem ríkið selur
verslunarrjettindi, megi eigi
treysta til þess að annast þennan
atvinnurekstur; ríkið þurfi
því að hafa þar hönd í bagga,
og einstaklingar að „bind-
ast sjálfbjarga samtökum“, sem
þeir kalla svo, til þess að draga
verslunina úr höndum kaup-
manna. — Afleiðingarnar af
þessu einokunar- og kúgunar-æði
eru ekki allar komnar í dagsljós-
ið. Eitt vígið er þó hrunið, og
víman rennur óðum af þeim sem
hæst hafa galað. En „timbur-
mennirnir“ verða auðvitað að
verki fyrst um sinn, bæði á póli-
tíska- og verslunarsviðinu.
Á gamlársdag 1925.
Garðar Gíslason.
-O-OQO--O-
Kanpdeilur og ryskingar
i Vesfanannaeyjnm.
Sextíu manns ganga í hóp að verkamönnum, er vinna
að kolauppskipun og hóta ofbeldi ef vinnan ekki hætti.
Kr. Linnet bæjarfógeta tekst að koma á „vopnahljei."
Fram að nýári hefir alment
timakaup verið þar óbreytt, þrátt
fyrir lækkandi vöruverð og mink-
andi dýrtíð. Það hefir verið kr.
1,20—1,30. En upp úr nýári var
J*að áformið að kaupið lækkaði
niður í kr. 1,10 um tímann. Hafði
formaður verkamannafjelagsins,
Eiríkur Ögmundsson, látið svo
*m mælt, að hann mundi mæla
■íeð því við fjelagsmenn, að þeir
gengju að þessu kaupi.
í fyrradag var unnið við upp-
skipun á kolum úr skipi, sem
fcom til Gísla Johnsen. Fór alt
íriðsamlega fram. Var álitið, að
iormaður verkamannafjelagsins
mundi geta komið því til leiðar
að verkamenn sýndu sanngirni og
gengju að þessu kaupi.
í fyrrakvöld var fundur hald-
inn í verkamannafjelaginu. Þar
var kosin samninganefnd.
En þar var einnig, eftir því,
lem Tsafold var símað í gær.
samþybt að ganga ekki að neinni
kauplækkun.
Tillögur formannsins voru virt-
ar að vettugi, og hann ekki kos-
inn í nefndina. Þessir hlutu kosn-
ingu:
ísleifur Högnason, kaupfjelags-
atjóri, er menn 'kannast við af
ummælum um hann í samvinnu-
tímaritinu. Er hann einn af allra
fylgispökustu mönnum Hriflu-
Jónasar og honum samgróinn. —
Hvað élskar sjer líkt.Aðrir nefnd-
armenn:
Jón Rafnsson, og Haukur Sig-
iúed Björnsson.
Þegar vinnan byrjaði við kola-
skipið í gærmorgun, söfnuðu
þessir menn liði, og komu einir
60 saman á vettvang. Höfðu
nokkrir þeirra prik með sjer, ef
kæmi til barsmíða.
Verkamenn þeir, sem voru i
kolavinnunni urðu brátt ofurliði
bornir og urðu að hætta vinnu.
En margir þeirra ef ekki allir
voru fastir starfsmenn verslunar-
innar og kom þeim þvi samþykt
verkamanna ekkert við. En hinir
uppvöðslusömu liðsmenn ísleifs
Högnasonar skeyttu því engu, þvi
þeim mun hafa verið það efst í
hug að njóta liðsmunar, og sýna
fram á, að þeir gætu ráðið hvort
unnið yrði eða ekki.
pegar verkamenn, er voru að
vinnu sáu sitt óvænna, leituðu
þeir til bæjarfógtans. Kom hann
brátt á vettvang. Höfðu nokkrir
menn lent í ryskingum áður en
hann kom. En honum tókst brátt
að stilla til friðar,
og stakk hann upp á því, til
samkomulags, að daglaunamönn-
um yrði borgað sama kaup og
verið hefir uns samningar tækj-
ust.
Komst þá kyrð á. En atvinnurek
endur tóku enga daglaunamenn í
vinnu í gær; þeir höfðu ekki
aðra menn í vinnu en þá, sem
ráðnir eru til lengri tíma.
Er ísaf. átti tal við bæjarfó-
getann í gærkvöldi, sagði hann
miklar æsingar í Eyjum, út af
þessu máli og mætti búast við
því, að eigi væri sjeð fyrir end-
annan á þeim fyrst um sinn.
Landsverslunin breytir til.
Auglýsir stórkosth ga verðlækk-
un jafnskjótt og einokuninni er
Ijett af.
Hvað veldur?
Á sunnudaginn var auglýsti
Landsverslunin útsöluverð stein-
olíu sem hjer segir:
Sunna 30 aura kílóið.
Mjölnir 28 aura kílóið.
Gasolía 22 aura kílóið.
Sólarolía 22 aura kílóið.
Fram til áramóta var verðið
þetta:
Sunna 34 aura kg.
Mjölnir 32 aura kg.
Gasolía 26 aura kg.
Verð Sólarolíu er óbreytt frá
því sem var.
Landsverslun hefir eigi, að því
er kunnugt er, fengið neinar
birgðir af olíu þessa daga.
Markaðsverð á steinolíu hefir
undanfarið farið fremur hækk-
andi en lækkandi.
En þrátt fyrir þetta lækkar
Landsverslunin olíuverðið, jafn-
skjótt og einokuninni er Ijett af.
Skýlausara vantraust er ekki
hægt að gefa hinni nýsáluðu ein-
okun. Ætla mætti að þeim renni
til rifja einokunarherrunum, dig-
urmælin um ágæti einokunarinn-
ar, þegar þeir nú opinbera það
alþjóð, að á þeim degi sem ein-
okuninni er ljett af, lækkar verð-
ið að miklum mun.
Hvað veldur vérðlækkuninni?
Almenningur á heimtingu á að
fá því svarað.
Hefir olían fram til þessa verið
seld svo geysilega ósanngjörnu
verði ? Gat Landsverslunin, þrátt
fyrir hinn illræmda samning, selt
olíuna mun lægra verði en verið
hefir?
Slíkt er ekki trúlegt.
Eða býst Landsverslunin við,
að nú verði að viðurkenna hve
samningurinn var óhagstæður, og
að framvegis sje hægt að fá ódýr-
ari olíu en áður? — Nú verði al-
þjóð loks að fá að finna til þess,
hvílíkum okurkjörum við höfum
verið beittir. Nú fái Landsversl-
un framvegis ódýrari olíu en
fjekst á meðan samningurinn var
í gildi.
Betra seint en aldrei.
ísafold getur ekki annað en
vottað Landsverslun þakklæti
fyrir, hve viðbragðsfljót hún var,
að sýna ólieilbrigði einokunarinn
ar og gagn það, sem almenningi
flýtur af frjálsri samkeppni — í
steinolíuverslun sem annarsstaðar.
Hin snögga verðlækkun er til-
hlýðilegur minnisvarði á leiði
hinnar nýsofnuðu einokunar.
Heilsufarsfrjettir.
Taugaveikin á Vesturlandi.
Engin ný tíðindi. Hjeraðslæknir
á ísafirði telur taugaveikisfarald-
urinn í sínu hjeraði „alveg um
garð genginn". Einn sjúklingur
ljest af afleiðingum veikinnar
(hjartabólgu).
Yfirleitt gott heilsufar á Vest-
urlandi.
Mislingamir á Akureyri.
25 heimásveinar í gagnfræða-
skólanum liggja í mislingum. ■
H.f. EimskipafjBiag fslands.
Aðalf nndnr.
Aðalfundur Hlutaf jelagsins Eimskipafjelag Islands, verðuf
haldinn í Kaupþingssalnum í húsi fjelagsins í Reykjavík, laugar-
daginn 26. júní 1926, og hefst kl. 1 e. h.
DAGSKRÁ:
1. Stjórn fjelagsins skýrir frá hag þess og framkvæmdum á liðnu
starfsári, og frá starfstilhöguninni á yfirstandandi ári, og
ástæðum fyrir lienni, og leggur fram til úrskurðar, endur-
skoðaða rekstrarreikninga til 31. desember 1925, og efnahags-
reikning með athugasemdum endurskoðenda, svörum stjórnar-
innar og tillögum til úrskurðar frá endui'skoðendum.
2. Tekin ákvörðun um tillögur stjórnarinnar um skiftingu árs-
arðsins.
3. Kosning fjögra manna í stjórn fjelagsins, í stað þeirra sem
úr ganga samkvæmt fjelagslögunum.
4. Kosning eins endurskoðanda í stað þess er frá fer, og eins
varaendurskoðanda.
5. Umræður og atkvæðagreiðsla urn önnur mál, sem upp kunná
að verða borin.
Þeir einir geta sótt fundinn, sem hafa aðgöngumiða.
Aðgöngumiðar að fundinum verða afhentir hluthöfum og
umboðsmönnum hluthafa á skrifstofu fjelagsins í Reykjavík, dag-
ana 23. og 24. júní næstkomandi. Menn geta fengið eyðublöð yfrir
umboð til þess að sækja fundinn hjá hlutafjársöfnurum fjelags-
ins um alt land, og afgreiðslumönnum þess, svo og á aðalskrifstofu
fjelagsins í Reykjavík.
Reykjavík, 16. desember 1925.
Stiórniii.
Annars gott heilsufar þar nyrðra,
símar hjeraðslæknir á Akureyri.
BarnaveiM í Reykjavík.
Átta hafa veikst alveg nýlega,
— eiga heima á Njálsgötu, Berg-
þórugötu og Óðinsgötu. Veikin er
væg, segir hjeraðslæknir, og all-
erfitt sem stendur að greina hana
frá vanalegri hálsbólgu, sem tals-
vert er um í. bænum.
Kvefsóbtin á Suðurlandi.
heldur enn áfram. Þung er hún
ekki. Þó þafa nokkrir sjúklingar,
einkum börn, fengið lungnabólgu
upp úr kvefinu.
Læknar telja lieilsufar yfirleitt
gott. Hjeraðslæknarnir í Hafnar-
firði og á Akranesi segja t. d.
báðir óvenju lítið, um veikindi,
eftir því sem vant er að vera á
þessum tíma árs.
4. jan. 1926.
G. B.
hana selur og hefir hann veiðst
talsvert,.
Fislcveiði■
er töluverð á Siglufirði um þess-
ar mundir.
Jarðarför
Páls sál. Jónssonar í Einarsnesi
fór fram fyrra miðvikudag. Hall-
dór skólastjóri Villijálmsson á
Hvanneyri hjelt fallega húskveðju
á heimili hins látna, en í kirkjunni
talaði sjera Einar Friðgeirsson á
Borg. Líkfylgdin var fjölmenn.
f Borcjarfirðinum
láta bændur vel yfir tíðarfarinu,.
snjór er þar lítill, aðeins föl á jörðu.
Skepnur eru enn að mestvx á jörðu.
Frjettir víðsvegar að.
S njókyngi
er svo mikil á NorSurlandi um
þessar mundir, að elstu menn muna
ekki annað eins um þetta leyti árs.
Sagði tíðindam. ísaf. á Sauðár-
krók 2. þ.m. að allar samgöngurá
landi mættu kallast teptar vegna
snjókynginnar, og má heita jarð-
laust víöast hvar í Skagafirðinum.
Á Skagaströnd
eru menn hræddir um að 12—14
hross hafi hrakið fyrir björg og far-
ist í sjó; hafa þau ekki fundist
ennþá. Annars vita menn ekki af
fjársköðum nyrðra, eða ekki neitt
svo um muni. Ein og ein skepna á
einstaka bæ, annað ekki.
Snjóflóð
í Heljardal á dögunum tók 12
símastaura og sópaði burt,..,
Smásíld
er nokkur inni á Skagafirði. Eltir
Þýskur skipstjóri, Woker a®
að nafni, er var skipstjóri á
„Mörtu“, sem strandaði austur í
Meðallandi fyrir nokkrum árum,
sendi þýska aðalræðismanninum
lijer í bænum símskeyti á gaml-
árskvöld, þar sem hann óskar ís-
lensku þjóðinni gleðilegs nýjárs.
Kefir hann ætíð munað eftir við-
tökum þeimv er þeir skipbrots-
menn urðu aðnjótandi hjer og
sent um hver áramót slíkt heilla-
óska'skeyti.
Nýi sáttmáli. Svo heitir ritling-
ur, sem er nýkominn út eftir Sig-
urð Þórðarson, fyrv. sýslumann
frá Arnarholti. Hann tekur til
meðferðar stjórnmálaástandið í
landinu nú og áður fyr o. fl. o. fl.
„Almenn rökfræði“ eftir Ágúst
H. Bjarnason próf., önnur prent-
un, er pýlega komin út, aukin og
endurbætt. Fyrri útgáfa kom út
fyrir 12 árum.
Áramótagreinar. — Framhald
af þeim koma í næsta blaði.
Af sjerstökum ástæðum kemur
2. tbl. þessa árg. á undan 1. tbl-
Fyrsta tbl. kemur með næsta
pósti; það verður með nokkuð
sjerstöku efni.
Dánarfregn. 2. þ. m. ljest á
Húsavílc Ásgeir Blöndal, fyrv.
hjeraðslæknir, tæpra 68 ára
aldri.