Ísafold - 25.02.1926, Síða 1

Ísafold - 25.02.1926, Síða 1
Ritstjórar: Jón Kjartamson. Valtýr Stefánsson. Sími 500. Auglýsingasími ' 700. ISAFOLD Arg2».ffurinn kostar 5 krónur. Kjalddagi 1. júlí. Afgreiðsla og innheimta í' Austurstræti 8. Sími 500. DAGBLAÐ: MORGUNBLAÐIÐ 51. árg. 12. tbL Fimtudaginn 25. febrúar 1926. ísafoldarprentsmiðja h.f. Gengismálið 0£ „fulltrúi landbúnaðarins“. leikana á því að „stýfa‘ ‘ lcrónuna.! Slík er nú vandvirknin hjá þess- um „fulltrúa landbúnaðarins* ‘. Eigi skal að svo komnu nein- ] Isíendingar eiga ekki því láni um getum að því leitt, hvað af að fagna, að eiga marga fjármála þessu afkvæmi „fulltrúa landbún- j menn. Er það líka varla von hjer aðarins“ í Gengisnefndiuni verð- í fábreytninni og með þeirri ur, og eigi heldur að því, hverjar stuttu lífsreynslu, sem þjóðin enn afleiðingar það kann að hafa fyr- hefir á fjármálasviðinu. En ís- ir þjóðina, að frv. þetta er fram lendingar eru líka einstaklega komið. Hitt dylst oss ekki, að j lagnir á það, að nota ekki þá góðar afleiðingar hefir það aldrei j litlu fagþekkingu sem þeir hafa, að frv. er fram komið, síst ef! þegar þarf að leysa úr einhverju það reynist rjett, sem heyrst hef- mikilvægu fjárhagsmáli. Fer því ir, að annar stærsti fldkkur þings- oft ver fyrir þeim, en ella hefði ins fylgi óskiftur frumvarps- þurft að fara. I ómyndinni. Verður því eigi trú- Sú ógæf.a hefir oft hent þessa að, fyr en á revnir, að þjóð vor þjóð, að þeim mönnum hefir ver- ■ eigi á þingi marga fulltrúa, sem ið falið að ráða fram úr mestu svo eru sneyddir fjármálaþroska, vandamálum hennar, sem síst eru að þeir geti undirskrifað þetta til þess hæfir. Til þess að ráða frumvarp um „stöðvun á verð- fram úr vandasöinustu fjárhags- gildi krónunnar“. málum liennar eru stundum valdir menn, sem enga fjármálaþékkingu hafa, enga reynslu hafa á sviði Tíma-menningin. fjármálanna, aldrei nálægt fjár- ------ málum komið og aldrei sýnt það, Út af skrifum Jónasar frá að þeir bæru minsta skyn á fjár-; Hriflu í síðasfa blaði Tímans, er mál. t rjett að taka þetta fram: Er þá nokkur von til þess, að 1) Jónas kyngir með þögninni allar þær tillögur, sem fram koma j einni fyrri lýgi sinni. Hann get- í peninga- og fjármálum þjóðar- ur eigi fundið neina leið til þess innar, sjeu bygðar á þeirri að afsaka ummæli sín um „for- reynslu og þekkingu á málefninu, menskuvafstur“ í Búnaðarfjelagi .sem nauðsynleg er til öryggis fyr Islands. Góöur öráttur. Mynd þessi er blaðinu send frá Kaupmannahöfn og fylgir eigi önnur skýring en sú, að hjer iaf geti margur fengið góðan málsverð. — En mynd þessi er auðþekt, að minsta kosti fyrir Reykvíkinga, því að hún er úr íslensku kvikmyndinni hans Lofts Guðmandarsonar, og ertekin um borð í „Skallagrími". Maðurinn, sem heldur á þorskinum, heitir Magnús Lárusson, og var háseti á skipinu. -°o°- Álit bankaaebtdarlDnar er komid ut. ir því, að það eitt sje til málanna lagt, sem alþjóð er fyrir bestu ? Ágætt sýnishorn af því, hve 2) Hann endurtékur enn ósann- indin um hiniar alkunnu 613 þús. (tekjuskattinn); (13 er dottið slcaðlegt það getur orðið fyrir aftan af í notkuninni). þjóðarheildina, að óliæfum mönn- j 3) Hann játar á sig ofnotkun um sje falið að ráða fram úr. lilunninda við þingið, en er auð- vandasömustu málum hennar, er ] sjáanlega sár út af því, að þurfa nýkomin tillaga frá einum manni! framvegis að látia Sís borga undir úr Gengisnefndinni, um framtíð allar Gróusögur sínar út um land. ísl. krónunnar. Maðurinn nefnir; 4) Hann reynir að leiða at- sig „fulltrúa Iandbúnaðarins“ og hyg'li lesendanna frá því, að hann gerir tillöguua í nafni landbún-! sendi nám.spilta sína til þess að aðarins; og maðurinn er Tryggvi j vera fulltrúa bolsevikans Ólafs Þórhallsson. | Friðrikssonar við bæjarstjómar- Þessi „fulltrúi landbúnaðarins“ ! kosninguna. hefir lagt fyrir Alþingi frumvarp Bjett er að bændur athugi sam- um „stöðvun á verðgildi“ ísl. pen-! ræmið í framkomu Jónasar. í inga. (Heiti frv. bendir til þess liverju Tímablaði dáir hann að ísl. peningar eigi ekkert verð- j bændamenninguna; en bak við gildi að hafa, enda máske til þess tjöldin fylgir hann Ólafi Frið- stefnt með frv.). Frv. fer fram! rikssyni, á, að verðgildi ísl. peninga skuli a) þeim manni, sem er fulltrúi endanlega fest, þar sem 'kaupmátt' rússneskrar byltingarstefnu, ur krónunnar innanlands reynist (■' b) sem oft hefir viðurkent, að að vera eftir rannsókn. Með öðr- hann telji íslenskt sjálfstæði og um orðum, frv. fer fram á, að ísl.1 íslenska menningu einkisnýta, krónan skuli „stýfð“ þar sem ] og vill fyrir hvern mun koma innanlands kaupmáttur hennar, hjer á alræðisvaldi erlends múgs, er. ^ j 0g Ástæður þær, sem flm. færir c) ætlast til að skrílstjórn sú, fram fyrir þessari tillögu sinni, sem hann hygst að innleiða hjer, eru margvíslegar, og sumar næsta noti hjer hervald og ofbeldi und- broslegar. En fjarstæðurnar keyra ir eins og færi gefst. svo úr hófi fram, að undrun sætir. j Fylgi sínu við Ólaf Friðriksson Greinargerð höfundarins er ein- getur Jónas ekki neitað. Það er hliða hártog, og er forðast sannað. að minnast einu orði á nokkurn; Bændur eru óðum að vakna til hagnað, sem þjóðin hefir af geng-: meðvitundar um það, að fyrsta ishækkun; en erfiðleikar gengis- skilyrðið til þess, að landbúnaður hæklkunarinnar eru málaðir þar og bændafjelagsskapur geti svo svart og einhliða, að dæmi blómgast hjer og dafnað, er það, fyrir öðru eins finnast varla í að slorpenni Jónasar frá Hriflu Tímanum, hvað þá annarsstaðar. hætti að dreifa róg og lýgi um Úkki er c*au orð] bent á erfíK- sveitir landsins. Því fylgir m. a. álit aðalbankastjóra allra þjóðbanka á Norðurlöndum um fyrirkomulag seðlaútgáfu, einnig á- grip af sögu bankanna hjer á landi eftir Magnús Jóns- son o. m. fl. Fróðlegast af þessum brjefuto hinna erlendu bankastjóra é* brjef Ryggs bankastjóra Noregs- banka. Hann sýnir fram á, hye kringumstæður eru margar líkar hjer nú, og þær voru í Noregi áður. En um leið og við leggjum til, að Landsbankinn fái seðlaútgáf- una viljum við breyta fyrirkomU- lagi bankans. Nokkur fyrirkomulagsatriði — Við leggjum til, segir Sy. Bj., að Landsbankinn sje ríkis- eign, og leggi ríkið honum til á- kveðið stofnfje, og ábyrgist, að stofnfjeð sje jafnan óskert. Hann sje sjálfstæð stofnun und ir sjerstakri, óháðri stjórn. Starfsemi hans sje í 3 deild- um: seðladeild, sparisjóðsdeild og veðdeild, sem haldið sje algjör- lega aðgreindum reikningslega. Einn á að vera aðalbankastjófi, en með honum tveir aðrir bankh- stjórar. Yfirstjórn bankans er í hönd- nm 15 manna nefndar, er þingið kýs; en hún kýs fjóra í banöra- ráð, en fjármálaráðherra kýs einn baukaráðsmann og er haun form. bankaráðsins. Nefndarálitið er komið í bóka- verslanir. Bankanefndin var skipuð sam- kvæmt þingsályktun 14. maí s. 1. Á fundi í samein. þingi þ. 15. maí voru þessir kosnir í nefnd- ina: Ásgeir Ásgeirsson, Benedikt Sveinsson, Jónas Jónsson, Magnús Jónsson og Sveinn Björnsson. Þ. 25. maí var Sveinn Björns- son skipaður af fjármálaráðherra form. nefndarinnar. Nefndin hjelt með sjer ndkkra fundi í vor, og skifti með sjer verkum. Var Magnúsi Jónssyni falið að rita sögu bankanna hjer a landi. Þrír nefndarmanna, þeir Sveinn Björnsson, Ásgeir Ásgeirsson og Jónas Jónsson, fóru utan í sumar. Áttu þeir Sv. Björnsson og Ás- geir Ásgeirsson tal við aðalstjórn anda seðlabankanna á Norður- löndum. Lögðu þeir fyrir þá á- kveðnar spurningar, er þeir svara í brjefum þeim, sem prentuð eru með nefndarálitinu. Jónas Jónsson átti tal við ýmsa stjórnendur fasteignalánsstofn- ana, á ferð sinni. Hefir meiri hluti nefndarinnar samið frv. til 1. um heimild fyrir Veðd. Landsbanka íslands t.il að gefa út ný bankavaxtabrjef. Fylgir frv. þessu ritgerð eftir Jónas Jónsson um veðlánastofn- anir. r Fundir nefndarinnar byrjuðu aftur þ. 7. okt. þ. 9. nóv, kvaðst Benedikt Sveinsson ekki lengur geta tuinið að málinu á þeim grundvelli, að Landsbankanum yrði falin seðlaútgáfan, en meiri hluti nefndarinnar hefir samið álit sitt á þeim grundvelli. En niðurstaða nefndarinnar er í öllum aðalatriðum í samræmi við álit stjórnenda seðlabankanna fjögra á Norðurlöndum, svo og við álit þeirra próf. Axel N'ielsen og Jóns Krabbe forstöðumans sendiráðsins í Höfn. Viðtal við Svein Björnsson, formann bankanefndarinnar Mbl. liafði tal af Sveini Björns- sjmi um nefndarálitið. Jeg hefi í rauninni engu við það að bæta, sem stendur í hinu stutta nefndaráliti. Sjálft nefndat álitið er ek!ki nema um 60 bls. Mest málið er álit hinna erlendu sjerfræðinga og saga bankanna, eftir Magnús Jónsson. Vil jeg taka það fram, að í þessari bankasögu Magnúsar er sjerlega mikill fróðleikur saman kominn í stutt mál um bankana hjer og atvinnulíf vort. Deiluefnið. — Hvað um deiluefnið? — Deilt hefir verið um það, hvort það væri óhætt að láta Landsbankann hafa seðlaútgáf- una, þareð hann starfaði með innlánsfje. Menn liafa. viljað fá útlenda sjerfræðinga til þess að skera iir því máli. Nú er álit þeirra komið. Það er einróma. Það fer í raun inni alveg í sömu átt. og álit þeirra Axel Nielsen og Jóns Krabbe, sem komið var áður. Mæðrabókin. Jafnvel fáfróðum og ólærðutn konum verður ekki skotaskuld úr því, að setja böm inn í heiminn, og það hraust og vel sköpuð, en hitt er meiri vandinn, að kunna svo með börnin að fara í þessuín hættulega heimi, að þau þrífist vel og verði heilsuhraust. Til þess þarf þekkingu og hana verð- ur að sækja í góða menn og — bækur. Hver einasta kona, seta eignast fyrsta barnið, þarf að eignast leiðbeiningakver um með- ferð þess. „Barnafóstra" Jónassens og leiSbeiningaikver Valdemars 3tef- fensens, hafa komið mörgum að gagni, Nú hefir Hinrik læknir Thorarensen gefið út nýja bók um þetta efni, „Mæðrabókina.“ Hiin er frumsamin á dönsku af dr. Svend Monrad. Bókin er vfirleitt góð bók og áreiðanleg, og þýðingin góð, að því mjer virðist. Jeg finn það helst að henni, að hún er ekki frumsamin. Jafnvel góðar útlend- ar bækur eiga aldrei eins vel við og frumsamdar, ef góðir menn og fróðir halda á pennanum. G. H. Sigurður Briem aðalp6«tmeist- ari hefir verið skipaður formaður gengisnefndarinnar í stað Odds Hermannssonar skrifstofínstjóra, sem er erlendis.

x

Ísafold

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.