Ísafold - 25.02.1926, Blaðsíða 3

ÍSAPOLD
3
hAablirlir Hrir tlil 90 Kll.
Eflir P et«r A. Ólafsson konsúl.
Það er engin nýlunda hjer, að
þegar skóinn kreppir með sölu-
afkonra einhverra íslenskra af-
urða, þá, og þá, fyrst, heyrast
raddir hvaðanæfa, að við svo bú-
ið megi ekki sitja, eitthvað þurfi
að aðhafast til að ryðja þessum
afurðum nýjar götur, — nýja
markaði.
Svo er það með síldina nú, og
litlu betra með fiskinn og
landafurðirnar fyr og síðar. —
Þing og stjórn hefir oft sýnt skiln-
ing og vilja til að greiða götu þessa
máls, og töluverðu hefir verið til
bess kostað, án þess nokkur hafi
fært sjer það í nyt. Það þarf ekki
annað en söluútlitið batni um tíma,
þ>á er því gleymt, sem á undan er
'engið, og minna hugsað um fram-
tíðina og frambúðarhorfurnar.
Að undanteknum einum manni
er það þó helst Sambandið, sem
eitthvað befir gert fyrir landafurS-
írnar, enda stendur það ólíkt betur
•að vígi sem samsteypt heild, held-
'ur en sundurleit og sundruð versl-
-aunar- og útgerðarmannastjett.
1. FISKFRAMLEIÐSLAN.
JFiskurinn seldur aðeins á fám stöð-
iim á Spáni. — Hentugra að
dreifa honum á fleiri hafnir.
Flutningar á fiskinum mjog óhent
ugir. Margir stórir skipsfariih
ar sendir % einu á sama
siaðinn.
En það er auSvitað ekki einhlítt,
að hafa erindreka til að vinna að
útbreiðslu á afurðnmim, það þarf
jafnframt að gera mönnum unt að
geta komiS þeim til þeirra staða,
sem hægt væri að selja þær. •
Það er líka augljóst, hve fyrir-
komulagið sem verið hefir — og
er — er afaróhagsýnt og dregur
marga illa dilka á eftir sjer, að
senda fiskinn í stórum förmum, oft
mörgum í einu, til einstakra staða,
og ekki síst þegar hann er sendur
í umboðssölu. —
Reglubundna-r ferðir nauðsynlegar.
Þessu fyrirkomulagi, þarf að
breyta sem fyrst. Og fisksalan kemst
yfir höfuð aldrei í viðunanlegt
horf, fyr en fást reglubundnar ferð-
ir hjeðan til þeirra staða á norðan-
verðum og vestanverðum Spáni,
Portúgal og við Miðjarðarhafið,
þar sem sala er líklegust.
Að þessu verður þing og stjórn
að vinna ef vel á að fara, og þá
fyrst geta útsendir erindrekar kom-
ið að verulegum notum. En svo
þurfa framleiðendur sjálfir auSvit-
að að ganga götuna sem rudd er,
inni um þvera og endilanga Suður- j Tómlæti og athafnaleysi útflytj- og takast á, einnig fyrir oss. Þvi
Ameríku, MiS-Ameríku og Norður-j endanna. enda þótt vjer höfum notið góðs
Ameríku, til að leitast fyrir uffl En þó fór þetta svo, að ekki varð af þessum dugnaði og framsýlii
söluhorfur, aðallega á ísl. fiski, þar. i Úr neinum framkvæmdum. Þó ó- Norðmanna, í minni samkepni 'á.
— Og eins 1923, þegar sent var til trúlegt sje, munu sumir helstu út- Spáni og ítalíu, þá megum vjer f>ó
Eystrasaltslandanna, Póllands og flytjendur hafa verið svo skamm- ekki láta alt reka á reiða, og til-
Tjekkoslovakíu, þá jafnframt til. sýnir, að vilja ekkert sinna þessu, viljun eina ráða, hvernig fer um
að leitast fyrir um söluhorfur síld- '¦ — jafnvel talið þaS tómt 'humbug' framtíðarhorfurnar. Og því meira
ar og landurða. Slíkar ferðir sem sem væri komið frá templurum, er í hiifi, sem framleiðslan hefir
þessar, hafa kostað ríkissjóð alt of °ara til að fa afnuminn aftur inn- farið og fer sívaxandi.
mikið til þess, að lítill eða enginn flutning á Spánarvínum; aðrir Frh.
árangur af þeim sje sýnilegur. Og töldu agnúana svo mikla við ,að "•——
jeg býst við, að sama megi segja þurka fiskinn meir en venja væri
um erindreksturinn á Spáni og til MiðjarSarhafsins, kassaumbúð- FRÁ ALÞINGl
ítalíu, sem líka hefir kostað stór- i™ar o. fl. o. fl. Og þó er enginn---------
fje. __ vafi á því, að nettoverð 1923 var Ný frumvörp.
Jmun hærra til Suður-Ameríku en Um almannafrið á helgidögum.
Ameríkuferðin 1922. tU Miðjarðarhafslandanna. Fjekk þjóðkirkjunnar. Þm. Reykvíkinga
En hvers vegna er enginn eða jeg >a mána8arlega markaösskýrsl- (JakM, JB, MJ), bera fram frv.
ýnilegur af þessum UJ. foa guður_ Qg Mi8_AmeríkUi sem um þetta efni. Er það samig af
5 manna nefnd, er sóknarnefud
sem
I mörg ár hefir íslenska ríkið 0g sýna, að þeir skilji hvaða þýð-
haft fastan trúnaðarmann á ítalíu ingu það hefir að rySjfc, afm*ðum
"Qg Spáni í þessum tilgangi hvað,vorum nýjar brautir, annars er
fiskafurðir snertir og til þess kost-]unnið fyrir gíg. —
iað miklu fje. Jeg vil ekki segja, ~
Það þarf að ryðja fisksölunni
nýjar orautir.
Hjer hefir nú aðeins veriS drep-
ið á þau lönd, sem mestu hafa skift
:fje, sem veitt hefir verið til þess,
hafi verið kastað á glæ. En ein-
staka staðir í þessum löndum, svo
sem Genova, Barcelona og Bilbao,
þar sem þessi erindreki hefir hjer= fyrir fisksöluna hingað til, sem sje
um bil eingöngu dválið, — hafajítalía og Spánn. Og þó líklegt sje
nm 'langt skeið verið aðalstöðv-1 að þau komi til að skifta mestu, á
arnar fyrir sölu á verkuðum fiski næstu tímum framundan, þá má þó
frá íslandi. — Nú liggur ekki við,' ekki loka augunum fyrir því, að
að meiri hluti neyslunnar sje á, einliver öfl geta valdið því, að Is-
þessum stöðum, heldur gengur hann lendingar verði að leita annað, með
frá þeim um þver og endilöng þesei sölu á þessari framleiðslu, að meira
ferðum? Jeg skal svara spurning- jeg birti j bloðunum.
unni frá mínu sjónarmiði, hvaS Eins og >a8 er mikið framtíðar. dómkirkjusafnaðarins og safnað-
snertir ferðir þær, er jeg fór. Er- atrigi fyrir fiskframleiðslu vora> að arstj: fríkirkjusafnaðarins völda
indisbrjef mitt laut að því einu, að na nýjum markaðssamböndum, eins tn Þess samkv- áskorun sameigin-
kynna mjer möguleika og horfur var >að tómlæti og athafnaleysi, legs safnaðarfundar í haust. Má
fyrir t,ölu, aðallega á fiski, í þeim sem framieiðendur og útflytjendur biiast við því, að frv. taki all-
löndum Ameríku, sem jeg fór um. sýn(lu _ þeSsu máli lítt afsakan- mihlum stakkaskiftum áður to
Og þó jeg sjálfur segi frá, þá ef-;logt; eftir bá r0ggSemi og hjálp- Það ^cr^ að lögum, því að ja.fn
ast jeg um, að hægt hafi yerið yfir fysi; gem þing og stjorn lmfði sýnt-: vel flm. áskilja sjer rjett til að
höfuð, að leysa erindiS betur af Auðvita8 gat ekki oltið á mikilli gera breytingar á því.
hendi en gert var, bæði hvað fram- hag8V011j með sv0 litlar sendingarJ Um stofnun happdrættis. Jör-
anritað.snertir svo og alt annað, sem gert var ráð fyrir. En >að gat v:ndur og P. Ottesen bera ffaja
sem stóS í sambandi við væntanleg og getur oltið a miklUj að hafa frv. um að ráðuneytmu veitist
fiskviðskifti hjeðan. Þar á meðal kastað frá sjer >eim föstu sam. heimild til að veita þeim Friðnk
,*,,„„ * og Sturlu Jónssonum einkalevfi
naðst hefSu með , , . . .
til stofnunar happdrættis fyrir
nær samhljóða*
frv. er borið var fram á' Alþinei
1924 um þetta efni. Er þó gert'
ráð fyrir hærri tekjum af þessn
frv., eða 800 þús. kr. á ári. Vilja
flm. að þær renni í Ræktunar-
sjóð og Landhelgissjóð.
Afnám húsaleigulaganna. Þplr
Norðmenn og Englendingar hafa'Magnus j^nsson og Jakob Möller
um langt skeið haft mikil fiskvið-; bera fram frv. um að i. um nuga.
starfið var leyst af hend^ og td skifti við Suður. og Mið-Ameríku, [ leigu S Reykjavík skuli afnumin.
þess að þexr, sem vddu, gætu fært >au hafa farið stögugt vaxandij gamskonar frv. og >etta var böl,
sjer gefnar upplysmgar í nyt. |__ Um framangreind tímamót stóðu ig fram fc ^ >ingii en nm
fslendingar sjerlega vel að vígi, til ekki afgreiðslu. Síðan hefir bæj-
að hefja svona viðskifti. Norð-1 arstjórnin farið þess á leit við
var skrá yfir fjölda af helstu fisk- i)0ndum
kaupmönnum og söluumboðsmönn- >essu móti; og þeirri þekkingu jy til stofnunar M
um í hverjum stað, sem eftir þá reynslu. sem með >yí hefði unnist' I^^nd. Er ^það
fengnum bankaupplýsingum voru _ mjer liggur við að segja án '
taldir vel stæðir og áreiðanlegir nokkin-rar áhættu.
menn. Og veit jeg ekki betur, en
stjórnarráðið hafi veriS ánægt með, ViSskifti Norðmanna við Suður-
hvernig erindið var rekið. Ýtarleg Ameríku. Framleiðsla íslendinga
skýrsla um erindisstarf þetta var ^ víq Norðmenn
prentuð og útbýtt, svo almenningi
gæfist kostur á að sjá, hvernig
Tillögur um það, hvernig noía
œtti fengnar upplýsingar og koma
fiski á markaði til reynslu. 'u™ I°™ >ar >& * Ónáð' veSna, ráðuneytið að það gerði ráðstáf-
En þrátt f rir b ð b' - ^andaðrar vöru, sem þeir höfðuianir til að fella þau úr gildi mæð
f» x- •« i — i L' . - "leg /. sent áriS 1919—20> sem kaupendur konunglegri tilskipun. Það hefir
ferðmni aflokinni hefði tru á, að í ^*„ +„„„* ^_e.^ £ n„ .J 5 ? * _e #„
Vg þeir ek'ki verið gert og þvi er trv.
sumum þessum löndum væru góð
1 höfðu tapað stórfje á.
vildu þess vegna gjarnan hefja við-
þetta fram komið að nýju.
Bæjargjöld í Vestmaimaeyjton.'
löod.
Tilganginum hefði því virst bet-
ur náð með því, að láta þennan
mánn dvelja á víxl á ýmsum stöð-
im í þessum löndum, 'þar sem fisk-
eða minna leyti.
Erf'uíUikamir á því aS vinna nýja
markaði.
Það hlýtur að vera öllum skilj-
sjer aö annast sorp-
og salernahreinsun * í
að vinna. að aukinni eftirspurn eft-
ir ísl. fiskinum, frá sem flestum
sala gæti komiS til greina, til þess'anlegt, að hvert sem leita ætti um
nýja markaðsstaði, þá tekur lang-
an tíma, mörg ár, að ná verulegum
stöðum. Með því fyrirkomulagi sem' tökum á sölu. Þvi veldur margt.
verið hefir og er, er það augljóst,! Ymist kunna menn ekki átiS, eða
að samkepni um verð er mikiS hagnýtinguna — eða aðrir eru
fremur útilokað, því á tveim, þrem' komnir á undan, sem búnir eru að
stöðum, sem fiskurinn, sem sagt, tryggja sjer föst viðskifti. Menn
aðallega hefir farið til, er miklu vilja hafa vöruna öðruvísi verkaða
hægra að koma við samtökum um'og umbúna, en hjer tíðkast, og geta
aS halda verðinu lágu heldur en ef langar vegalengdir, staðhættir, veð-
urfar og loftslag átt meiri eða
minni þátt í því, og margt fleira
kemur til greina, þegar um nýja
márkaðsstaði og ný viðskifti er að
ræða.
Þess vegna ríSur á að hafa tím-
ann fyrir sjer, svo að alt fari ekki
í öngþveiti, ef nauðsyn krefði
snögglega að leita út úr hinu gamla
framleiðslunni væri dreift sem víð-
ast. —
¦ Erindreki Islendinga í Genúa hefði
átt að ferðast um MiðjarSar-
hafslöndin.
Meðan þessi maSur dvaldi í Gen-
na (2—3 ár) hefði og að sjálf-
sögðu átt að leggja fyrir hann aðivirki
ferðast um löndin á alla vegu í inn
anverðu MiSjarðarhafinu til þess
a,8 leita þar allra upplýsinga um
sölumöguleika, og vinna að því að
gera kunnan ísl. fisk, því að í mörg-
'um af löndum þessum er vafalaust
jiægt að selja töluvert af fiski. —
Kostnaðarsamar ferðir á víð og
dreif.
Og þing og stjórn hefir ekki ver-
ið meðvitundarlaus um þessa þjóð-
arnauðsyn. Það sýndi sig 1922,
þegar sendur var maður út af örk-
ar horfur fyrir hagkvæma sölu á skifti við lslendinga.
isl.f1ski,sJerstaklegaeinsogáStand-| Þeir> sem lítið hafa kynt sjer Vestmannaey.iakaupstaður hefir
ið þa var i Evropu, þa rjeði jeg gamanburð á fiskframleiðslu ís.'teki8 ,a8 sier a8
þo til að fara hægt á stað, fyrstu 3 lendinga og annara þ^ myndu hreinsun
-4 arm; senda ekki meir en sem tæplega trua >vi> ag jafn fámenn kaupstaðnum. Nú ber >m. >ess
svaraði mest 1000 skippundum á >j6ð og fslendingar _ 1/27 hluti kjordæmis fram frv. um a8 fast.
an,sem slaft yrði í smásendingar af íbáatölu Noregg _ flyttn út eignagiald ver8i logleitt >ar; til
á ymsa tiltekna staði, með jöfnu mun meira af saltfiski en t d >ess a8 standast straum af þeasn
mdhbdi, meðan verið væri að fá NorSmenn. En >ó er >etta svo _ og einnig s6tarakostnaði og kostn-
abyggdega reynslu fyrir hœfilegri 1925> t. d nam saltfiskútflutning. aði við umsjón með eldfærum.
verkun, pokkunarmátanum og við-jUrinn hjegaii um g0 >úgund skip. Breyting á vegalögum.
skiftasambondum. Og umfram alt, pundmn meira en útflutningurilm Bernh. Stefánsson ber fram
að sendmgar, þennan reynslutíma, frá Noregi yitaskuld stafar þetta *?• ^im breytingu á vegalögun-
færu aðems gegnum eina útsend-1 siunpart af >ví; að Nor8menn verka um, þanmg, ao vegurinn frá Ak-
mgarstoð, sem allir, er senda vildu,tmjög mikis af £ramleiðslunni sem ureyri að hinu fyrirhugaða heiísu
yrðu að haga sjer eftir, hvað snerti'har8figk hæU í Kristsnesi, verði tekinn í
fyrirmæli um verkun og titbiinað.
Og jeg lagði til, að einhverju tog-
arafjelaginu hjer í Reykjavík yrSi
falið þetta. Að hvert togarafjelag
legði fram sem svaraði 25—30 skp.
frá hverjum togara á ári og að
öðrum landsmönnum yrði svo gef-
inn kostur á að leggja fram það
sem upp á vantaSi. Með þessu móti
hefði rekstrarkostnaSur orðið hverf
andi við þessar tilraunir og áhætt-
an mjög óveruleg — ekki síst þar
sem þáverandi atvinnumálaráð-
herra sýndi þann áhuga og skiln-
ing fyrir þessum tilraunum, að
hann vildi taka þátt í áhættunni,
raeð því aS veita frá ríkinu allríf-
leg útflutningsverðlaun á hvert
skippund.
I tölu þjóðvega, eins og spítalaveg-
Árið sem leið seldu Norðmenn %'irair til Laugarness, Klepps og
* ,,»¦ 7 • ,-, , ¦ ,s, ' Vífilsstaða.
af saltftski smum til þjoða, sem
Islendingar hafa hartnœr engin
fiskviðskifti við.
Árið 1925 nam útfl. Norðmanna
Einkasala á fiski og síld.
Jón Bald. flytur frv. til 1. uln
einkasölu á saltfiski og annað um
af verkuðum fiski: til Suður- og einkasölu á síld. Eru frv. þes"si
Mið-Ameríku um 32%, til Spánar oppvakningar flm. frá síðustu
um 28%, til Portúgal og Madeira" >ingum og hljóða um það, að
um 36% og til ítalíu um 2%. ' ríkisstjr., fyrir hönd ríkissjóðs,
Árangurinn er þannig sýnilegur taki að sjer sölu og ntflutning á
af starfsemi þeirra til að ná nýjum, saltfiski og síld.
samböndum, þar sem þessar tölur
sýna, að þeir síðastliðið ár hafa Úr Umræðuitl.
flutt út hartnær % framleiSslunn- Ed. hefir samþ. nær umr.laust
ar til landa, sem vjer nálega eng- frv. um happdrætti og hlutavelt-
in viðskifti höfum við. Og það er ur, frv. um viðbótarsamning vS5»
talandi vottur þess hvað takast má myntsamband Norðurlanda, fry.