Ísafold - 25.02.1926, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD
3
lÉlsfiirloF Igrir iist og síll,
Eftir P etur A. Ólafsson konsúl.
Það cr engin nýlunda hjer, að
þegar skóinn kreppir með sölu-
■afkomu einhverra íslenskra af-
urða, >á, og þá, fyrst, heyrast
raddir hvaðanæfa, að við svo bú-
ið megi ekki sitja, eitthvað þurfi
að aðhafast til að ryðja þessum
jafurðum nýjar götur, — nýja
markaði.
Svo er það með síldina nú, og
litlu betra með fiskinn og
landafurðirnar fyr og síðar. —
Þing og stjórn liefir oft sýnt skiln-
ing og vilja til að greiða götu þessa
máls, og töluverðu hefir verið til
þess kostað, án þess nokkur liafi
fært sjer það í nyt. Það þarf ekki
annuð en söluútlitið batni um tíma,
þ>á er því gleymt, sem á undan er
'gengið, og minna hugsað um fram-
tíðina og frambúðarhorfurnar.
Að undanteknum einum manni
er það þó helst Sambandið, sem
eitthvað hefir gert fyrir landafurS-
irnar, enda stendur það ólíkt betur
að vígi sem samsteypt heild, lield-
ur en sundurleit og sundruð versl-
unar- og útgerðarmannastjett.
inni um þvera og endilanga Suður- Tómlœti og athafnaleysi útflytj- og takast á, einnig fyrir oss. Þvi
Ameríku, Miö-Ameríkú og Norður-, endanna. enda þótt vjer höfum notið góðs
Ameríku, til að leitast fyrir um | En þó fór þetta svo, að ekki varð af þessum dugnaði og framsýni
söluhorfúr, aðallega á ísl. fiski, þar.! úr neinum framkvæmdum. Þó ó- Norðmanna, í minni samkepni á.
— Og eins 1923, þegar sent var til trúlegt sje, munu sumir lielstu út- Spáni og Ítalíu, þá megum vjer þó
Eystrasaltslandanna, Póllands og flytjendur hafa verið svo skamm- ekki láta alt reka á reiða, og til-
Flutningar á fiskinum mjög óhent- Tjekkoslovakíu, þá jafnframt til sýnir, að vilja ekkert sinna þessu, viljun eina ráða, hvérnig fer um
ugir. Margir stórir skipsfarm- leitast fyrir um söluhorfur síld- —jafnvel talið það tómt ’humbug* framtíðarhorfurnar. Og því meira
ar sendir í einu á sama ai. og landurða. Slíkar ferðir sem sem væri komið frá templurum, er í húfi, sem framleiðslan licfir
staðmn. þessar, liafa kostað ríkissjóð alt of bara til að fá afnuminn aftur inn- farið og fer sívaxandi.
En það er auSvitað ekki einhlítt, raiitlg tii þess> ag lítijl eða enginn flutning á Spánarvínum; aðrir Frh.
að hafa eiindreka til að \inna að apangur af þeim sje sýnilegur. Og töldu agnuana svo mikla við .að * ' *
utbreiðslu a afurðunum, það þaif jeg býst við, að sama megi segja þnrka fiskinn meir en veúja væri
jafnframt að gera inönnum unt að um erindreksturinn á Spáni og tíl MiðjarSarhafsins, kassaumbúð-
geta komiS þeim til þeirra staða, jt;)]ÍUi sem líka hefir kostað stór_ irnar o. fl. o. fl. Og þó er enginn
sem hægt væri að selja þær. •
Það er líka augljóst, hve fyrir-
komulagið sem verið hefir — og
ér — er afaróhagsýnt og dregur
marga illa dilka á eftir sjer, að
FRÁ ALÞINGI
fje __ vafi á því, að nettoverð 1923 var Ný frumvörp.
mun hærra til Suður-Ameríku en Um almannafrið á helgidögum
Amcrikuferðin 1922. til Miðjarðarhafslandanna. Fjekk þjóðkirkjunnar. Þm. Keykvíkinga
En hvers vegna er enginn eða jeg þá raánaðarlega raarka5sskýrsi_ (JakM, JB, MJ), bera fram frv.
litiH arangur synilegur af þessum ur frá guður_ og Mið-Ameríku, sem um þetta efni. Er það samið af
senda fiskinn í stórum formum, oft ferðum? Jeg skal svara spurning- jgg ])irti j blöðunum.
frá mínu sjónarmiði, hvaS
1. FISKFRAMLETÐSLAN.
-Fiskurinn seldur aðeins á fám stöð-
um á Spáni. — Héntugra að
dreifa lionum á fleiri hafnir.
í mörg ár hefir íslenska ríkið
manna nefnd, er sóknarnefnd
mörgum í einu, til einstakra staða, unni íra minu sjonarnnöi, nvaö hlins og það er raikið framtíðar- dómkirkjusafnaðarins og safnað-
og ekki síst þegar hann er sendur snertir ferðir þær, er jeg fór. Er- atriöi fyrir fiskfraraleiðslu vora, að arstj: fríkirkjusafnaðarins völda
í umboðssölu. — indisbrjef mitt laut að því einu, að ná nýjum markaðssamböndum, eins 111 >ess samkv. áskorun sameigin-
kynna mjer möguleika og horfur var það tómlæti og athafnaleysi, leí?s safnaðarfundar 1 haust. Má
Reglubundnar ferðir nauðsynlegar. fyrir oölu, aðallega á fiski, í þeim sem framieiðen(iur og útflytjendur bnasl v‘ð því, að frv. taki all-
Þessu fyrirkomulagi, þarf aS lenúum Ameríku, sem jeg fór um. sýn(iu j þessu máli, lítt afsakan- miklum stakkaskiftum áður T!n
breyta sem fyrst. Og fisksalan kemst s.ialfur segi frá, þá ef- icgtj eftir þa röggsemi og hjálp- Það verður að lögum, því að jafn
vfir höfuð aldrei í viðunanlegt ast ^ um’ að hæ^ hafi V(U'ið yfir fýsi, sem þing og stjórn liafði sýnt. vel flm- áskilÍa sÍer rÍett 111 að
horf, fyr en fást reglubundnar ferð- höfuð’ að leysa erindiS betur af Auðvitað gat ekki oltið á mikilli Sera breytingar á þyí.
ir hjeðan til þeirra staða á norðan- hendi en "erl var> bæði hvað fram- hagsvonj nieð svo iitlar sendingar, ■
verðum og vestanverðum Spáni, anritað snertir svo og alt annað, sem gert var ráð fyrir. En það gat
Portúgal og við Miðjarðarhafið, sem st<)ð 1 sambandi við væntanleg og getur 0itið á miklii, að hafa
þar sem sala er líklegust. fiskviðskifti hjeðan. Þar á meðal kastað frá sjer þeim föstu sam-
Að þessu verður þing og stjórn var skra - fir fÍ<)lda af helstu fisk- böndum, sem náðst liefðu með
að vinna ef vel á að fara, og þá kaupmönnum og söluumboðsmönn- þessu móti, og þeirri þekkingu jg
fyrst geta útsendir erindrekar kom- um 1 hverinm sta^> sem elllr Þa reynslu, sem með því hefði unnist,
ið að verulegum notum. En svo fen"num bankaupplýsingum voru — mjer liggur við að
segja an
þurfa framleiðendur sjálfir au'ðvit- taldir vel stíT(ðir °% áreiðanlegir nokkurrar áhættu.
að að ganga götuna sem rudd er, menn- Og veit íeg ekki betur, en.
* og sýna, að þeir skilji hvaða þýð- stjórnaiiáðið hafi veriS ánægt með, Viðskifti Norðmanna við Suður-
Iiaft fastan trúnaðarmann á ftalíu íngu það hefir að ryðjþ afurðum b' crnig erindið var rekið. \ tarleg Ameríku. Framleiðsla íslendinga
á við Norðmenn.
vorum nýjar brautir, annars er skýrsla um erindisstarf þetta varj
unnið fyrir gíg. — prentuð og útbýtt, svo almenningij
gæfist kostur á að sjá, hvernig
Það þarf að ryðja fisksölunni starfið var leyst af hendi, og til
nýjar brautir. ],ess að þeir, sem vildu, gætu fært
Hjer hefir nú aðeins verið drep- sjer gefnar upplýsingar í nyt.
ið á þau lönd, sem mestu hafa skift
þar sem þessi erindreki hefir hjerl fýrir fisksöluna hingað til, sem sje TxUogur um það, hvernig nota j ag hef. gyona viðskifti
um bil eingöngu dvalið, - hafaj Ítalía og Spánn. Og þó líklegt sje ^ fengnar upplýsingar og koma ^ ^ þar þ, . ^
■ug Spáni í þessum tilgangi hvað
íiskafurðir snertir og til þess kost-
;að miklu fje. Jeg vil ekki segja, að
:fje, sem veitt liefir verið til þess,
hafi verið kastað á glæ. En ein-
staka staðir í þessum löndum, svo
sem Genova, Barcelona og Bilbao,
Um stofnun happdrættis. Jör-
undur og P. Ottesen bera frain.
frv. um að ráðuneytinu veitist
heimild til að veita þeim Friðrik
og Sturlu Jónssonum einkaleyfi
til stofnunar happdrættis fyrir
Island. Er það nær samhljóða*
frv. er borið var fram á Alþingi
1924 um þetta efni. Er þó gert'
ráð fyrir hærri tekjum af þes'siv
frv., eða 800 þús. kr. á ári. Vilja
flm. að þícr renni í Ræktun’ar-
sjóð og Landhelgissjóð.
Afnám húsaleigulaganna. Þþir
fiski á markaði til reynslu.
En þrátt fyrir það, þó jeg að
Norðmenn og Englendingar hafa Magnús Jónsson og Jakob MölFr
um langt skeið haft mikil fiskvið- bera fram frv. um að 1. um húsa-
skifti við Suður- og Mið-Ameríku, ieigu ( Reykjavík skuli afnumin.
og þau liafa farið stöðugt vaxandi. Samskonar frv. og þetta var bör-
—- Um framangreind tímamót stóðu ið fram á síðasta þingi, en náði
íslendingar sjerlega vel að vígi, til ekki afgreiðslu. Síðan hefir bæj-
Norð- arsfjórnin farið þess á leit við
vegna ráðuneytið að það gerði ráðstáf-
«m ’langt skeið verið aðalstöðv-j að þau komi til að skifta mestu, á
-arnar fyrir sölu á verkuðum fiski^næstu tímum framundan, þá má þó — r—y y-—’ ryy, jyg ao scnf áris 1919_20; sem kaupendur konunglegri tilskipun. Það hefir
frá Islandi. — Nú liggur ekki við,' ekki loka augunum fynr því, að ferðlnm aflokmm hefði tru a, að i h;ifðu tapað stórfje á _ 0g þeir ekM verið t 0 því er ^
að meiri hluti neyslunnar sje á( einbver öfl geta valdið því, að Is- sumum þessum londum væru góð- vildu þess vegna gjarnan hefja við- þetta fram komið að nvju.
þessum stöðum, heldur gengur hann lendingar verði að leita annað, með ar llortur ±yrir hagkvæma solu a skiffi við fslendinga ; Bæjargjöld í Vestmannaeyjum.'
g endilöng þessi sölu á þessari framleiðslu, að meira lsl- flsbl> sjerstaklega eins og ástand-j j>eir seTT1 iífið ),„>
!ó\andaðrar vöru, sem þeir höfðujanir til að fella þau úr gildi mfeð
frá þeim um þver og endilöng þessi
þessan
eða minna leyti.
lönd.
Tilganginum liefði því virst bet-
ur náð með því, að láta þennan Erfiðleikarnir á því að vinna nýja
ið
mann dvelja á víxl á ýmsum stöð-
um í þessum löndum, -þar sem fisk-
sala gæti komið til greina, til þess
að vinna að aukinni eftirspurn eft
markaði.
Það hlýt’ur að vera öllum skilj-
anlegt, að hvert sem leita ætti um
nýja markaðsstaði, þá tekur lang
, , , , . Þeir, sem lítið hafa kynt sjér i Vestmannaeyjakaupstaður hefir
n* + •? ^ vroPu> Þa rjeði jeg samanburð á fiskframleiðslu fs- tekið að sjer að annast sorp-
. ..a ara ægt a stað, fyistu 3 iendinga og annara þjóða, myndu hreinsun og salernahreinsun í
tæplega trúa því, að jafn fámenn kaupstaðnum. Nú ber þm. þéss
... þjóð og íslendingar — 1/27 hluti kjördæmis fram frv. um að fast-
n, sem sd t yrði í smásendingar af ibúatölu Noregs — flyttu út eignagjald verði lögleitt þar, til
mun meira af saltfiski en t. d. þess að standast straum af þessu
árin; senda elíki meir en sem
svaraði mest 1000 skippundUm á
á ýmsa tiltekna staði, með jöfnu
mi i í i, meðan \erið væri að fá Norömenn. En þó er þetta svo. — °8 einnig sótarakostnaði og kostn-
ir ísl. fiskinum, frá sem flestum an tíma, mörg ár, að ná verulegnm a yggilega reynslu fyrir hæfilegri ^ j 925, t. d. nam saltfiskútflutning- aði við umsjón með eldfærum.
stöðum. Með því fyrirkomulagi semHökum á sölu. Því veldur margt. verkun, pökkunarmátanum og V1<5- urinn hjeðan um §0 þúsund skip- Breyting á vegalögum.
vefið hefir og er, er það augljóst,! Ymist kunna menn ekki átiiS, eða skiftasamböndum. Og umfram alt, pundum nieira en útflutningurinn Bernh. Stefánsson ber fram
að samkepni um verð er mikiö hagnýtinguna — eða aðrir eru að sendingar, þennan reynslutíma, frá ]sjoregi yitaskuld stafar þetta frv- um breytingu á vegalögun-
fremur útilokað, því á tveim, þrem 'komnir a undan, sem búnir eru að færu aðeins gegnum eina útsenu- sumpart af þvij að Norðmenn verka um> þannig, að vegurinn frá Ak-
stöðum, sem fiskurinn, sem sagt, tryggja sjer föst viðskifti. Menn ingarstöð, sem allir, er senda vildu, mjog mikiS af framleiðslunni sem ure>’TÍ að hinu fyrirhugaða heilsn
aðallega hefir farið til, er miklu; vilja hafa vöruna öðruvísi verkaða yrðu að haga sjer eftir, hvað snerti harðfisk hæli í Kristsnesi, verði tekinn í
hægra að koma við samtökum um og umbúna, en hjer tíðkast, og geta fyrirmæli um verkun og útbúnað.
að halda verðinu lágu heldur en ef langar vegalengdir, staðhættir, veð- Og jeg lagði til, að einhverju tog-
framleiðslunni væri dreift sem víð- urfar og loftslag átt meiri eða arafjelaginu hjer í Reykjavík vrBi
ast. — minni þátt í því, og margt fleira falið þetta. Að hvert togarafjelag
kemur til greina, þegar um nýja le?ði fram sem svaraði 25—30 skp.
márkaðsstaði og ný viðskift.i er að frá hverjum togara á ári og að
ræða. öðrum landsmönnum yrði svo gef-
Þess vegna ríður á að hafa tím- inn kostur á að leggja fram það
ann fyrir sjer, svo að alt fari ekki sem upp á vantaði. Með þessu móti
í öngþveiti, ef nauðsyn kreföi befði rekstrarkostnaöur orðið hverf
snögglega að leita út. úr liinu gamla andi við þessar tilraunir og áhætt-
an mjög óveruleg — ekki síst þar
sem þáverandi atvinnumálaráð-
Kostnaðarsamar ferðir á víð og herra sýndi þann áhuga og skiln-
dreif. ing fyrir þessum tilraunum, að
Og þing og stjórn hefir ekki ver- hann vildi taka þátt í áhættunni,
ið meðvitundarlaus um þessa þjóð- með því að veita frá ríkinu allríf-
arnauösyn. Það sýndi sig 1922, leg útflutningsverðlaun á hvert
þegar sendur var maður út af örk- skippund.
Erindreki íslendinga í Genúa hefði
átt að ferðast um Miðjarðar-
hafslöndin.
Meðan þessi maöur dvaldi í Gen-
úa (2—3 ár) hefði og að sjálf-
sögðu átt að leggja fyrir hann að virki.
ferðast um löndin á alla vegu í inn-
anverðu Miöjarðarhafinu til þess
að leita þar allra upplýsinga um
sölumöguleika, og vinna að því að
gera kunnan ísl. fisk, því að í mörg-
aim af löndum þessum er vafalaust
bægt að selja töluvert af fiski. —
Arið sem leið seldu
af saltfiski sínum til þjóða, sem
Islendingar hafa hartnœr engin
fiskviðskifti við.
| tölu þjóðvega, eins og spítalaveg-
Norðmenn %'irnir 111 Laugarness, Klepps og
Vífilsstaða.
Einkasala á fiski og síld.
Jón Bald. flytur frv. til 1. Tfm
Árið 1925 nam útfl. Norðmanna einkasölu á saltfiski og annað um
af verkuðum fiski: til Suður- og einkasölu á síld. Eru frv. þeSSi
Mið-Ameríku um 32%, til Spánar uppvakningar flm. frá síðustu
um 28%, til Portúgal og Madeirá þingum og hljóða um það, að
um 36% og til Ítalíu um 2%. ' níkisst.ir., fyrir hönd ríkissjóðs,
Árangurinn er þannig sýnilegur tabi að sjer sölu og útflutning á
af starfsemi þeirra til að ná nýjum saltfiski og síld.
samböndum, þar sem þessar tölur;
sýna, að þeir síðastliðið ár hafaj Úr umræðuitl.
flutt út hartnær % framleiöslunn-j Ed. hefir samþ. nær umr.laust
ar til landa, sem vjer nálega eng- frv. um happdrætti og lilutavelt-
in viðskifti höfum við. Og það er ur, frv. um viðbótarsamning við.
talandi vottur þess hvað takast má myntsamband Norðurlanda, fr.v.
/