Ísafold - 24.03.1926, Síða 1
Ritstjórar:
Jón Kjartansson. |
VTaltýr Stefánsson. |
Sími 500.
Auglýsingasími
700.
AFOLD
Árgan gurinn
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
Afgreiðsla og
innheimta
í Austurstræti 8.
Sími 500.
DAGBLAÐ: MORGUNBLAÐIÐ
5i. Ar^. 16. tfei.
HHiðvikudagintt 24. mars 1926.
ísafoldarprentsmiðja li.f.
Kanpdðilnraar.
Stjórn Alþýðusambands íslands sýnir frábært ofbeldi.
Þegar þaS mistekst að fá verkakonur í fiskstöðv-
unum til þess að leggja niður vinnu sína,
þá er verkamönnum bannað að vinna við togarana,
svo stúlkurnar fái engan fisk að verka.
lifreiðasýMng,
Að kvöldi 15. þ.m. fcarst srolilj.
brjef til fjelags íslenskra botn-
vörpuskipaeigenda:
Fjelag íslenskra botnvörpus'kipa-
eigenda,
Reykjávik.
Á fundi stjórnar Alþýðusain-
bands íslands nú í kvöld, var
ákveðið að stöðva nppskipun úr
togurum frá 16. þ. m. kl. 6 f. h.,
vegna þess, að atvinnurekendur
bafa neitað að gjaída verkakouum
kauptaxta þann, sem Verka-
kvennafjelagið Framsókn liefir
-auglýst.
Þetta tilkynnist jður hjermeð
til staðfestingar símtali í Ikvöld.
Virðingarfyllst,
1 umboði Btjórnar Alþýðusaiu-
bands íslande,
Jón Baldvinsson,
forsefi.
Pjetur G. GirðBiwndssou,
ribati.
Dagana á nndan hefðu stjörn-
arnefndarm. verkakvennaf jelags-
ins Framsóknar og verkamanna-
fjelagsins Dagsbrúnar, gert ítar-
iegar tilraunir til þess aS fá
verkakonur á fiskstöðvunum til
þess að leggja niður vinnu. Vinna
stöðvanna er stopul ennþá. Meðan
fiskþvottur er ekki hvrjaður —
er aðallega unnið þar þá daga,
sem togararnir koma með afla
sinn. Framsóku auglýsti 85 aura
taxta fyrir nokkru og voru jafn-
framt hirtar harðorðar hótanir í
Alþýðublaðinu til allra þeirra
verkakvenna, er yrimi fyrir lægra
kaup, hvort sem þær eru í verka-
kvennafjelaginu eða ekki.
Eftir því sem Alþbl. skýrði frá,
var hinn auglýsti taxti samkv.
samþykt í verkakvennafjelaginu.
En hvernig sem á því stendur, bá
er það víst, að hugur verka-
kvenna reyni.st að mfklu levti
annar en birtist í Alþhl., því eigi
bar á því, er til kom, að hörgull
væri á verkakonum er vinna vildu
fvrir 80 aux-a. Og þegar verka-
lýðsforingjar komu á stöðvarnar
og vildu fá stúlkurnar til þess
að hætta þar vinnu, þá \arð þeim
lítið ágeng't.
Þetta varð Sigurjón Á. Ólafs-
son, formaður Sjómannafjelagsins
að viðurkenna ;tð miklu leyti, er
ísaf. átti tal við hann uxn málið.
Var nú úr vöndu að ráða. Taxt-
inn auglýstui' 85 aurar, en stúlk-
urnar vilja vinna fyrir 80 au :s,
þ. e. a. s., þö vitanlega sjeu ein-
bverjar verkakonur þess sirniis að
fylgja fast fraxn taxta'num, þá
var enginn hörgull á vinnukrafti
fyrir 80 aura.
Var Alþýðusambandsstjórninni
falið að ráða fram úr málinu. Og
húu tekur það ráð að stöðva upp-
skipun af fiski úr togurunum. —
Mcð því viðni'kennir hún í verki
það sem var að koma á daginn,
að stúlkurnar á stöðvunum vilja
eigi láta kúga sig til þess að
hætta vinnunni — og' þótti það
ráð því eitt tiltækilegt að sporna
við því, að nokkur fiskur kæmi
hjer á land.
Að-morgni 16,þ.m. lágu 3 togarar
lijer á höfninni með saltfisksafla
og biðu eftir afgreiðslu. Nokkrir
verkamenn komu á vettvang til
þess að vinna þar að uppskipxxn.
Var þeim þegar tilkynt að stjórn
> Alþýðu.sambandsins bannaði -þeim
jað vinna. Urðix þeir að láta sjer
það lynda.
Eins og kunnugt er, er kaup
þeiri'a enn í dag hið sama þving-
unarkaup, sem hjer var sett í
apríl 1924, kr. 1,40 á klst. Svo
langt gengur nú stjórn Alþýðu-
sambandsins, og þá skipun undir-
skrifar Jón Baldvinsson, að þessir
meun leggi niður vinnu. Svo mik-
ið þykir við þui'fa til þess, að
geta tekið atvinnuna af stúlkum
þeim, sem bíða eftir vinnu á fisk-
stöðvunum.
Sá hinn sami Jón Baldvinsson
2. þm. Reykvíkinga, ásamt form.
Dagsbrúnar, M. V. Jóhannessyni
og 'Pelix Guðmxxndssyni, skrifuðu
uixdir annað skjal þ. 11. nóvbr.
s.l., þar sem þeir fyrir sitt leyti
fjellust á það, að dagkaup verka-
manna yi'ði kr. 1,25. Allir vita að
dýrtíðin hefir þó minkað síðan.
Og nú bannar Jón þeim sömu
mönnum að vinna fyrir kr. 1,40.
Um daginn leituðu útgerðar-
menn fyrir sjer um verkun á
fiski síniun utan Reykjavíkur. —
Enn lxafa þeir eigi tekið þeim
tilhoðuxn, sem þeinx hafa borisc.
Þeir hiðu átekta. pegar verkfxxsxx
fólki er með ofbeldi sem hjer,
neitað að vinna, ei' óvandaðri eft-
irleikxxrinn.
Þess ber vel að gæta, að
xnikill nieiri hluti af þeim stúlk-
xxm, sem fyrir tilstilli Alþýðusam-
bandsins eru nxx atvinnulausar
vegna stöðvunarinnar, ei'u alls
ekki í verkakvennafjelaginu, og
því enguin fjelagssamþyktunx
bundnar.
Alt þetta fólk vill nxx hið ,virðu-
lega‘ Alþýðusamband svifta at,-
vinnu sinni' — og koma því til
leiðar að sem minst af fiski konxi
‘hjer á land.
Hinn 21. fehi’úar var opnxxð í Kaupmannahöfn einhver hin
í stærsta bifreiða- og bifhjóla sýning, sem haldin hefir vcrið í Norð-
i uráifu Er hjer mynd af sýuingai'skálanum, bæði xiti og inni. Skáli
I þessi stendur í Rosenörns Allé og getur tekið á móti þúsundum
1 sýningargesta í senn. Til þess er ætlast, þeg’ar fram í sækir, að
ximhverfis skála þenna verði reistir minni sýningai'skálar, og vei’ð-
ui' þessi skáli þá einskonar almenningur, því innangengt á að verða
úr honum í þá.
18. þ. m.
Viðeyjarför
Haraldar Guðmundssonar.
„Víkur hann sjer í
Viðeyjar-klaustur.1 ‘
• Ótrúlega snemma morguns lagði
Har. Guðmundsson kaupf jel.stj. a£
stað út í Viðey. Fór hann við 15.
niann að sögn, ,einvalalið‘ úr her-
búðum Bolsa.
Erindi Haraldar til Viðeyjar
var að gera tilraun til þess, að
sporna við því, að togarar yrðu
afgreiddir þar innra.
En einkum og sjer í lagi var
það ei'indið, að koma í veg fyi’ir,
að togarinn Gylfi fengi þar kol.
Fór Gylfi lijeðan af höfninni kl.
6 í gærmorgun. En meður því,
að H. G. er eigi maður í árvakr-
ara lagi, var Gylfi farinn úr Við-
ey með kol sín, er Harald har
þar að með liðið.
Snei'i Haraldur sjer til Ólafs
Gíslasonar, frkvstj., og leitaði hóf-
anna hjá honum, hvort hann væri
ekki tilleiðanleg’ur til þess að
neita því að afgreiða togara sem
þangað kænxxx í þeim erindum að
fá afgreiðslu. 1
Ljet Ólafur lítið yfir því, að
hann nxundi vet'ða við bón Har-
aldar og liðsmanna hans — og
fór Haraldur við svo bxxið úr
eynni.
Svo fór um sjóferð þá.
19. þ. mán.
Frá Hafnarfirði.
Fyrirmæli hinna reykvísku
leiðtoga virt að vettugi.
Unnið var þar að uppskipun
í gær, eins og’ ekkert hefði
í skorist.
Jafnskjótt og Hai’aldur Guð-
mundsson kom úr Viðeyjarför
sinni, rendi hann sjer suður í
Hafnarfjörð með þeim Hjeðhi og
Felix og Pjetri ritara.
par var þá svo komið málxxxn,
að útgerðai’menn höfðu tilkynt
verkamönnum að fiskur sá, seui
þar yrði settur á land yrði verk-
aður þar, ef hann 4 annað borð
ytði verkaður.
En nú mun það liafa verið ætl-
im Haraldar og þeirra fjelaga, að
stappa í Hafnfii’ðinga stálinu, að
halda þar uppi hinu svq nefnda
„samúðar” ‘ -verkf alli, sem Alþbl.
talaði fjálglegast xxm á dögunum.
í sama mund og þeir fjelagar
koma suður í Fjörðinn, var skotið
á fundi í fnlltrúai’áði vei’kalýðs-
fjelaganna þar á staðnum, til þess
að ræða um það, hvort verkamenn
ættu að taka á móti atvinnu
þeirri, er þeim byðist við fisk
,þann er þeim hærist.
Verður ekki um það sagt, hvið
fram fór á fundi þessuin, en svo
mikið var víst, að samkomulagið
var ekki seni best.
Samþ. var á fundinum að
skipa engum fiski á land í Hafn-
arfirði úr aðkomutog’urunum.
. En jafnskjótt og fulltrúaráðs-
fundurinn var úti, ljetu verka-
menn í Hafnarfirði það ótvírætt
í ljós, að þeir vildu taka til vinnu
og það þegai' í stað, þrátt fyrir
samþ. fulltrxxaráðsins. Grímux’
Karnban liinn færeyski beið þar
eftir afgreiðslu frá því í fyrradg.
Afgreiðslu hans hjer í landi ann-
ast Alliance-fjelagið. Hafði fraxn-
kvæmdarstjóri fjelagsins látið
vei'kaxnönnum í tje skriflega yfir-
lýsingu um það, að fiskur sá, sem
hann hefði yfir að ráða og skip-
að yrði í land í Hafnarfirði, skyldi
hverg-i annarstaðar verkaður. En
afgreiðslu fyrir Alliance í Hafn-
arfirði annast Flygenringsbræður.
Rjett eftir fulltrúaráðsfundinn
komu þeir þrír, Haraldur, Hjeð-
inn og Pjetur inn á skrifstofu Ing-
ólfs Flygenring, og spurðu hann
hvað liann ætlaði fyrir sjer með
uppskipun úr Grími Kamban. —
Sagði hann senx satt var, að byrj-
að yrði á uppskipuninni innan
stundar. Haraldur skýrði Ingólfi
þá frá því, að það mundi verða
tilkynt fulltrúaráðinu, ef snert
yrði á uppskipuninni. Ljet Ingólf-
ur sjer það vel líka.
! Snenx þeir fjelagar síðan niður
á bryggju, þar sem var hinn fær-
'eyski togavi.
! Var þar margt manna samau
komið — og margir vei’khúnir,
enda voru nú tilfæringar allar að
, komast í lag til uppskipimar.
Þar var koxninn Björn Bl. Jóns-
son. Óð hann þar um og var há-
vær. Var hann staddur í Hafnar-
firði með einn olíubíl Landsverel-
unar og bar hann þar að. Hafði
hann mörg orð og stór um hið
óhæfilega framferði Hafnfirðinga
að taka til vinnu þvert ofan í
vilja hinna reykvíksku forkólfa.
En vei’kamenn sem á hryggj-
unni vonx, völdu Birni hæðiyrði
hin mestu. og báðu Björn hafa
sig á brott sem skjótast.Tók hann
það ráð sem vænlegast var.
; Var nú teki'ð til óspiltra mól-
* anna að skipa upp xir togaranum.
i Þeir þremenningar, Haraldur og
j f jelagar hans, slangruðu um
bryggjuna um stund og' hurfu
síðan heim.
20. þ. mán.
Jón Baldvinsson
talar í Hafnarfirði.
Þar var í fyrrakvöld kosin 5
manna nefnd til þess að sjá
um að Hafnfirðing;ar verði
kúgaðir til undirgefni við
Alþýðusamband íslands.
Bftir allar hrakfarir Haraldar
Guðmuixdssonar í fyrradag, er lík-
legt, að hann hafi eigi verið vika-
LLðugur, er komið var fram á
kvöldið. Eigi er þess getið, að
hann hafi komið á verkfallsfund
þann, er haldinn var í Hafnar-
firði þá um kvöldið.
En þangað ikom Jón Baldvins-
son, broshýr og kampakátnr, eins
og hans er venja.
Verður hjer eigi gerð grein fyr-
ir því, hvað fram fór á fundi
þessum. En þar hjelt Jón aðal-
ræðnna, og var mikið niðri fvrir,
eins og nærri má geta, því hon-
um hefir runnið til rifja ófarir
Björns vinar síns, ölaunanns, á
bryggjunni fvr um daginn. Þótti
Jón{ sem vonlegt var, að verka-
menn liefðu valið Birni kaldar
kveðjur.
Svo mikill eldmóður var í Jóni,
að hann fjekk því til leiðar kom-
ið, að lcosin var fimnx manna
nefnd til þess að annast urn það,
að stöðvuð yrði framvegis öll
vinna í Hafnarfirði við aðkomxi-
togara. Foi’maður nefndarinnar
' er Júlíus nokkur Sigurðsson.
I Frá því þett» var ritaS og fram