Ísafold - 24.03.1926, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD

Frá ¥íðvarpinu.
Ræður Magnúsar Guðmundssonar atvinnumálaráðherra
og sjera Friðriks Hallgrímssonar á fimtudagskvöldið
var, er stöðin var opnuð.
þjónusta, sem ferðamaðurinn tóki sem fleiri eru í prestakalli. Enda
þátt í; og að hénni lokinni fjekk eru til nokkrar kirkjur hjer á
hann bensínið sitt og hjelt leið- landi, er ekki ber að messa í nema
4 sinnum á ári. Því veldur strjái-
bygðin. Þá liggur í augum uppi,
j ar smnar.
Fólkið,
sero þarna var statt,
átti heima í býlunum þar í ná- hvílík blessun það væri fyrir
grenninti, og það var alt fremur fólkið í þessmn afskektu sóknum,
efnalítið fólk, gein hafði ekki efni að geta fengið til sín víðvarps-
á að eiga bifreiðar, og átti þess' guðsþjónustur á hverjum sunnti-
Fundnstofa Búnaðarfjelags ís- hefir haft talsíma, vill án hans
lands hefir tekið miklum stakka-! vera. Og vitvarpið hefir einn kostjvegna erfitt með að sækja kirkjujdegi.
skiftum. Hefir víðvarpsf jelagið . sem talsíminn hefir ekki, og hann hmga leið; en t.il kirkju voru umj Og svo má
leigt ihana til þess að þar verði; er sá, að það ónáðar oss aldrei"12 mílur enskar. En í þessari litlu [ skipunum
lialdnar rseðnr þær og hljómleik-
¦ar, sem stöðin sendir út. Er stof-
an öll fóðruð með klæði hátt og
lágt, til þess að koma í veg fyr-
ir enduróma.
þegar vjer viljum vera í friði.
Jeg mintist áðan á, hversu fá-
mennir vjer værum, og ein af-
ekki gleyma fiski-
mörgu við strendur
viðgerðarstöð kómu nágrannarnir, iandsins, scm hafa móttökutæki.
saman á hverjum sunnndegi til Þar gætu skipverjar átt guðsþjói?
þess að taka þátt í guðsþjónustu, ustustund á hverjum sunnudegi,
leiðing fámennisins er sú, að hver sem haldin var í kirkju í stór- j og tekið þátt í guðsdýrkuninni
notandi litvarpsins verður að borg, alllangt þaðan, og á meðan ¦ ásamt vinum sínum í landi, ef
greiða hærra gjald fyrir notkun-j'á guðsþjónustunni stóð, var eng- sjeð yrði um, að guðsþjónustum
ItæSa Magnúsar Guðmundssonar.
Útvarpsfjelagið hefir óskað skilja hvers vegna svo hlýtur að' varð viðgerðarstöðin að guðshúsi
>ess, að jeg tæki það að mjer .að'.vera, því að engum dylst það,;fyrir það, að víðvarpið flutti
tilkynna það, að fjelagið tekurnú'að hjer á landi er fyrst nm sinn'þangað boðskap fagnaðarerindis-
til starfa. Mjev er það ánægja að, ekki unt að vænta fleiri notenda ms,
verða við þessari ósk, og vil um! en 1—2 þúsund; en í miljóna-
leið láta í ljós þá von, að f jelag- | löndunum skifta notendur tug-
inu takist að leysa vel af hendi um og hundruðum þúsunda. Það
œtlunarverk sitt. Hins vegar vil verður því hlutfallslega^, miklu
jeg vara útvarpsnotendur við því
;mð gera sjer of háar vonir, þvi
ina en erlendis. Allir munu velmn afgreiddnr þar. Þá stund.yrði víðvarpað.
Alþingi og landsstjórnin ætti að
gera ráðstafanir til þess, að guðs-
þjónustum verði víðvarpað einu-
sinni eða tvisvar á hverjum helg-
á sjúkrahús í j um degi ársins, og líka miðviku-
Oft kom
Winnipeg,
J«'g
og sá
þar á borðum. dagaguðsþjónustum á föstunni;
-•að uppgötvun sú, sem hjer er um
erfiðara og dýrara fyrir oss en
aðrar þjóðir að halda þessu fyrir-
tæki uppi, jafnvel þótt ekki sje
hjá rúmum sjúklinganna lítil og
ódýr móttökutæki, og heyrnartól
höfðu þeir við eyra sjer, og hlust
uðu á prjedikanir og sálmasöng í
kirkjum borgarinnar, eða hljóm-
leika. Og þá leið fengu þeir líka
til sín daglega á ákveðnum tíma
vonandi^jeg Ieyfa mjer að þakka forgöngajnýjustu símfrjettirnar og fyrir-
lestra ýmiskonar e.fnis.
A mörgum heimilum lágu sjúk-
lingar, sem höfðu Iengi verið
að ræða, er enn á bernskuskeiði,! gert ráð fyrir gróða af því.
*og á því enn í höggi við ýmsa | Áður e.n jeg lýk máli mínu vil
barnasjiikdóma, sem
liverfa með tímanum. Imönnum þessa fyrirtækis þá fyr-
I öðrum löndum er útvarpið. irhöfn, það starf og þau fjárfram-
orðið talsvert alment, en hjer eru lög, sem þeir hafa lagt á sig,
tiltölulega fáir, sem hafa reynt því að jeg er þess fullviss. að
J>að. En jeg verð að segja, að jegþað hafa þeir frekar gert af á-

pekki ekkert land í heiminum, er
- sneiri þörf hafi fyrir útvarp en
einmitt ísland. Vjer erum hjer,
tæplega 100.000 manns, dreifðir
tim land, sem er 103000 ferkílóm.
¦að stærð. Samgöngur cru strjálar
«og dýrar. Og margur er sá bær-
inn á þessu landi og margur er
«á afdaluriim, þar sem íbúarnir
IbíSa með óþreyju komu næsta
posts og fregna, er hann kann
að flytja. Fregnirnar eru þá venju
lega orðnar gamlar og hinum
*fróðleiksfúsu íbúum hinna af-
skektu hjeraða mundi því þykja
•það miklu skifta að geta daglega
íengið að vita um nýjustu við-
Irurðl umheimsins. Slíkt mundr
¦Æraga mikið úr annmörkum ein-
•angrunarinnar, ljetta yfir Mfinu
;a hinum strjálbygðu stöðum og
Trinna að því að sætta hina af-
skektu við dvalarstaði sína. Þá
iné. og ekki gleyma því, að nt-
varpið er ágætt meðal til þess að
ílytja um landið hverskonar fróð-
3eik sem er, söng, hljóðfæraslátt
«0. fl. o. fl.
Yfir höfuð að tala er jeg þess
fullviss, að xítvarpið á hingað mik
ið erindi, og mjer virðist eðli-
legt, að við þessa miklu og merku
<uppgötvun mannsandans sjeuýms
ar vonir tengdar. Jeg hefi reynt
;að kynna mjer þetta mál talsvert
'Og aflaS mjer skýrslna um reynslu
erlendis. Og jeg þykist hafa (kom-
ist að raun um, að þar er þessi
¦uppgötvun í miklum hávegum
höfð, og fjöldi hugvitsmanna vinn
ur árlega að endurbótum á henni.
Mikill fjöldi manna erl. hefir aflað
sjer móttökutækja, og þótt oft
misheppnist að heyra vegna loft-
truflana og annara erfiðleika, er
mannsandinn hefir ekki enn sigr-
ást á, þá vill þó enginn missa
móttökutæki, sem eitt sinn hefir
fengið það. Hjer er því ekki alveg
ólíku samgn að jafna og talsím-
anum. Oss gremst oft þegar tor-
velt er að ná sambandi eða illa
Itieyrist; en enginn, sem i?inusinni
huga fyrir málinu en af gróða-
von.
Að svo mæltu lýsi jeg því yfir,
að Utvarpsstöðin er frá og með
þessum degi opnuð til afnota, og
óska að hiin verði stofnendimum
til gleði og notendimum til gagns
og ánægju.
VÍÐVARPIÐ
og boðskapur fagnaðar-
erindisins.
Ræða Fíiðriks Hallgrímssonar.
Víðvarpið er einhver merkasta
uppgötvun þessa mannsaldurs, og
það er nú mjög víða notað, bæði
til gagns og gamans.
Þá leið hefir meðal annars boð-
ríímfastir og saknað mjög þess
unaðar, að geta tekið þátt í guðs-
þjónustunum, eins og þeir höfðu
áður verið vanir. En úv því bætti
nú víðvarpið. peir gátu legið í
rúmum sínum og fylgst með guðs
þjónu.stunni í hverri kirkju, heyrt
sálmasönginn, tekið þátt í bænun-
nm og notið uppbyggingar af
prjedikan'inni. Víðvarpið flutti
kirkjuna heim að sjúkrabeðinum,
og mörgum langþjáðum sjúklingi
bárust þá leið orð huggunarinn.ir
lir húsi Guðs. Og margir, sem hjá
þeim sjiiku voru, heyrðu um leið
þann boðskap, sem hefði annars
fram hjá þeim farið.
Altaf er verið að auka guðs-
þjónustu-víðvarp í Vesturheimi;
og það kemur til af því, að fólk-
ið heimtar það. Bæði gefst fj7rir
það mörgum, sem eiga af ein-
skapur fagnaðarerindisins komist hverjum ástæðum, erfitt með að
og líka stuðla að því. að þeim,
sem ei-riðas.t eiga aðstöðu, verði
gert sem auðveldast að eignast
móttökutíeki. Því kristið mann-
fjelag á að nota hvert tækifæri
sem býðst til þess að orð trúar-
innar komist til sem flestra.
Það er fagnaðarefni að víð-
varpsstöð er komin hjer ,á fót.
Ef henni er vel stjórnað og fólk
notar sjer hana alment, þá er
enginn efi á því, að hún getur
orðið til þess að flytja út um
land alt og til skipanna við strend
ur þess, mikið af nytsömum fróð-
leik, og veita mörgum, sem annars
færu þess á mis, kost á því, að
hej^ra boðskap fagnaðarerindis-
ins á hverjum einasta sunnudegi.
Og það tel jeg göfugasta viðfangs
efni víðvarpsins.
Með þeim ummælum óska jeg
víðvarpinu gengk og árna bless-
unar öllum þeirru sem á þessi orð
mín hafa hlýtt.
Járnbrautar-frumvarpið.
til margra, sem hefðu annars far-
ið haus á mis.
, í Nóvembermánuði síðastliðn-
um nam bifreið staðar fyrir utan
bifreiða-viðgerðarstöð í sveit í
Bandaríkjunum á sunnudegi. —
„Tuttugu potta af bensíni", kall-
aði maðurinn, sem bifreiðinni
stýrði. Maður hom út í dymar
og veifaði hendi, til merkis um,
að hann hafi heyrt til hans. —
Nokkrar mínútur liðu, og enginn
kom út. Ferðamaðurinn fór þá a'ð
verða óþolinmóður, og hann fór
út úr bifreiðinni, og kallaði um
leið og hann gekk inn xim dyrn-
ar: „Látið þið mig fá" — „Bíðið
við augnablik; það er rjett kom-
ið að blessuninni", svaraði mað-
urinu fyrir innan, og benti um
leið komumanni að koma til sín.
„Náðin Drottins Jesú Krists,
kærleiki Guðs og samfjelag heil-
ags anda, sje með yður öllum"
heyrðist greinilega frá hljómhorni,
sem var þar í sambandi við mót-
tökutæki xippi á hyllu. Og þar
inni sat dálítill hópnr1 af sveita-
fólki, og allir lutu höfði, eins og
þeir væru í kirkju að gera bæn
sína.
Þetta var fyrsta víðvarps-guðs-
sækja kirkju, kostur á að heyra
Guðs orð. Og líka eru þeir marg-
ir, sem meta þau hlunnindi mikils
að geta, hvar sem þeir eru stadd-
ir, hlýtt á snjöllustu prjedikara
landsins og besta kirkjusönginn.
Kirkjulegir leiðtogar þar í landi
eru sannfærðir um, að það sje
víðvarpinu að þakka, að mikln
fleiri en áður heyri nú að stað-
aldri boðskap fagnaðarerindisins.
Og víðvarpsstöðvarnar fá daglega
þakklætisbrjef úr öllum áttum
fyrir þá uppbyggingu, sem ménn
hafa haft af þessum guðsþjónust-
um, þar^ sem söfnuðvirinn, sem
ekki sást, var margfalt fjölmenn-
ari en sá, sem í kirkjunni var. —-
Hjer á landi er jeg sannfærður, troðning austan afrjettar eða $\-
um, að reynslan getur orðið hin, mennings á heiðinni.
Frá því hefir ve.rið sagt hjer í
blaðinu, að komið væri fram í
þinginu frv. til laga um heimild
fyrir ríkisstjórnina, til þess að
láta leggja járnbraut frá Reykja-
vík til Ölfusár. Eru flutningsmenn
frv. þeir Jörundur Biynjólfsson
og Magnús Jónsson.
Kostnaðurinn við járnbrautar-
gerðina leggja flm. til að verði
greiddur á þann hátt, að Reykja-
víkurkanpstaður kosti alt land
undir stöðvar, og greiði ennfrem-
ur allar bætur fyrir landnám,
jarðrask og átroðning vestan af-
rjettar eða almennings á Hellis-
heiði.
Aftur á móti á Árnessýsla að
kosta á sama hátt land undir
stöðvar, og greiða allar bætur
fyrir landnám, jarðrask og á-
Rekstri brautarinnar á að halda
uppi á kostnað ríkissjóðs, nema
öðruvísi verði ákveðið með lög-
um, og á hún að verða, ásamt
öllum tækjum og mannvii^kjiim,
er henni tilheyra, eign hans. —
Ríkisstjórninni á að veita heimild
til að ákveðá flutningsgjöld og
fargjöld með henni, og annað, er
ákveða þarf vegna starfrækslunn-
ar, eða til öryggis fyrir starfsfólk
brautarinnar, notendur og al-
menning. Skal setja um þetta alt
sjerstakar reglugerðir. Laun fram
kvæmdarstjóra brautarinnar og-
fastra starfsmanna skulu ' ákveðin
með lögum;
Framkvæmd járnbrautarlagn-
ingarinnar. Þegar ríkisstjómin
hefir ákveðið að ráðast í að
byggja biauTina, eru landeigend-
ur og leiguliðar á því svæði, sem
manvivirkin eiga að ná yfir, skyld-
ir að þola þau á löndum sínum
og ló'ðum, láta af hendi land óg
mannvirki og þola hvedskonar a£-
not af landi, takmarkanir á tan-
ráðarjetti og óþægindi, sem nauð-
synleg verða vegna framkvæmdár
verksins, viðhalds þess og starf-
rækslu brautarinnar, gegn fullu
endurgjaldi", sem ákveðið á að
verða eftir mati, samkvæmt lögum
frá, 1917. ef ekki næst samkomu-
lag.
, Um rekstur brautarinnat segir
ennfr. í frv. svo, að honum skuli
haga á. þann hátt, að tekjur henn-
ar, svo fljótt sem unt er, nægi til
þess að ávaxta og endurgreið^
þann hluta ^tofnkostnaðarins, sera
heimilað er að taka að láni.
Heimild þessi, sem frumvarpið
veitir stjórninni, ef samþykt verð-
ur, á að ganga í gildi þegar ríkis-
stjórnin leggur fram 1 milj. kr.,
og hefir trygt sjer lánsfje það,
sem hún telur þurfa til fyrirtæk-
isins. En þó skal ekki byrja á
framkvæmd verksins, annars en
undirbúnings, fyr en á árinu 1928.
Itarleg greinargerð fylgir frv.,
og leggja flm. til grimdvallar í
henni áætlunarskýrslur Sverre
Möller og G. Zoé'ga vegamála-
stjóra.
FRÁ alþingi
sama, ef rjett er að farið.
Hjer eru margir sjúklingar,
Loks á ríkissjóður að leggja
fram kostnaðinn að öðru lé*yti, í
bæði á sjvikrahvisum og heimilum, ifyrsta lagi 2% milj. kr. sem beint
sem eiga ekki kost, á því, ef til i framlag. Og á þá að minsta kosti
yill árutn saman, að sækja kirkju. 1 miljón kr. að vera handbær,
I messuskýrslum þeim, sem þegar byrjað er á verkinu, en
biskup lagði fram á síðustu Syno-jleggja fram alt að 1% miljón kr.
dus, var frá því sagt, að á síoasta með árlegum greiðslum, meðan
ári hefðu í 23 prestaköllum mess-; verkið stendur yfir. 1 öðru lagi á
ur verið 20 eða færri: og af því ríkissjóðnr að leggja fram það,
er auðsætt, að ekki hefir oft verið sem á vantar, sem lán til fyrir-
messað í sumum kirkjunum, þar tækisins.
Ný frumvörp.
Nýr banki. Ríkisstjórnin hefir
lagt fyrir Alþingi frv. til laga um
heimild fyrir stjórnina til að
veita ýms hlunnindi fyrirhuguð-
um nýjum banka í Rvík. Er fry.
þetta sniðið eftir lögum nr. 47,
1917 (norski bankínn), án þeas
þó að heimildin sje bundin við
nafn nokkurs manns. Aðal hlunn-
indin, sem farið er fram á að
veita, er algert skattfrelsi, en í
stað þess á bankinn að greiða í
ríkissjóð hluta af hreinum árs-
arði sínum, sem verður, þegar
búið er að draga frá: 1) afskrilt
af eignum-, 2) tap; 3) 10% til
varasjóðs og 4) bfo af hlutafjár-
eigninni til hluthafa) ; 5% af
fyrstu 100 þús. kr., lO^o af næstn
100 þús. kr. og 25% af afgang-
inum. — Skilyrði er sett, að hluta
fje bankans sje minst 2 milj. Ög
mest 6 milj. kr., og skulu minsía
kosti 55% boðið innanlands. —
Þá eru og auk þess sett smærri
skilyrði.
Seðlaútgáfan. Stjúmin hefir
lagt fyrir þingið frv. um Lands-