Ísafold - 08.04.1926, Qupperneq 1

Bitstjórar:
Jón Kjartansson. '
Valtýr Stefánsson. I
Sími 500.
Auglýsingasími j
700.
AFOLD
Árgan gurinn
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
Afgreiðsla og
innheimta
í Austurstræti 8.
Sími 500.
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
51. érg. 18. tb8.
Fimtudaginn 8. april 9326.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
Friðslitin í Genf.
Samúðarandinn frá Locarno
ofurliði borinn af togstreitu
og valdafíkn.
Fyrirhisguð fer°é Amundsens
á suiriri komandi
Hvað verður um
Þjóðabandaiagið ?
tlndanfarnar vikur
blaðaskeytið rekið
hefir
annað
hvert
um
þjóðafundinn í Genf. sem nú er
nýafstaðinn.
Pundi þessum lank sem kunn-
ngt er, með öðrum hætti en menu
köfðu vonast eftir. Brasilíumenn
heimtuðu að mega hafa stöðugan
fulltrúa í bandaiagsráðinu, ef
Þjóðverjar kæmu þar fulltrúa að.
Eigi verða teknar þjóðir í banda- j
lagið, nema allir fulltrúar, sem
fyrir eru, greiði því jákvæði sitt.!
Hjer valt á atkvæði Brasilíu-'
manna. peir sátu við sinn keip.
Og Þjóðverjar fengu eigi sæti x
bandalaginu í þetta sinn. En til (
fundarins í Genf var stofnað £]
þeim tilgangi, að taka á móti
fnlltrúum Þjóðverja í bandalagið.
Fyrir skömmu .var hjer S blað-
inu getið nm aðdragandann að
■fundinnm, óánægjuna og umtalið,
«em af því reis að Brasilíumenn,
Spánverjar og Pólverjar heimtuðu ...................................
*ð fá jafn rjettháa fulltrúa í ráð-
, . , , .. árennilegt að taka við stjommm,
xnu ems og peir, sem par bafa ° , .
Þess var getið hjer í blöðum fyrir nokkru, að loftskip það,
sem Amundsen hefir lteypt suðurí Italíu, væri núferðbúið. Myndin
er af loftskipinu við smíðaskálann. Það er 105 fet á lengd og 11
tonn að þyngd. Getur það í hagstæðu veðri farið yfir 100 kílómetra
á klukkustund, én venjuleg ferð þess á að vera 80 kílómetrar á
klukkustund.
Sigla á loftfarinu norður til Svalbarða í niaí mánnði. Þangað
fara þeir fjelagar sjóleiðis, Amundsen og Ellsworth, en þeir ætla
í sameiningu að liafa fsrystu á hendi í hinni fyrirhuguðu ferð vfir
þvert Pólhafið til Ameríku.
Amundsen er nýkomirm til Evrópu úr fyrirlestraferð uni
Ameríku, Var honum tekið með kosturn og kynjum þar vestra.
lögðu aldrei orð í belg. Þeir vorn það augljóst, að hún var gædd
þarna gestir og framandi. Þeir hinni ágætustu frásagnargáfu. En
sögðu sem svo, að sjer kæmu erý- þarna í „Bókinni minni“ sýnir
urnar ekki við, meðan þeir væra hún hana í nýju ljósi. Efnið er
utanvið bandalagið. onikið, sem hún hefir úr að vinsa.
Nú síma fulltráar Brasilíu heiia En það verður henni hvergi ofur-
til Rio de Janeiro og biðja um efli. Hún setur það fram og seg-
úrlausn. Þaðan er símað þvert ir svo frá eins og frásagnarsnill-
nei. Fáum við eigi stöðugt sæti ingar einir geta gert — látlaust
í ráðinu þá greiðið þið atkvæði a en lifandi og litauðugt. Og það
móti Þjóverjum, var símað. i er sama, hvort hún lýsir mönn-
í Þá voru allir úrkula vonar o« um, byggingarlagi, heimilishátt-
! samkomulag að sinni. Frestað var ur, daglegum störfum eða skemt-
úð taka ákvörðun um þátttök* unum. Henni lætur það alt jafn
Þjóðverja í bandalaginu — tfl vel. —
þausts. j ------
I Og samúðarandi Locarnofuud-
arins? Var hann ekki annað «» Fyrsti kaflinn j bókinni er um
I vindbára, sem hjaðnar áður varu- afft hennal. Jón sýslumann og
fyrir klíkuskap, valdafíkn og tog- kammerráS>
einkennilegan maun
streitu stórveldanna.

og merkan. Þá kemur Melaheim-
ilið í Hrútafirði, fyrir 60 árum,
ítarleg og afarskemtileg lýsing á
lífinu þar. Dettur manni í hug,
þegar maður les þann kafla, orð
kömlu konunnar, sem heyrði lesið
Iugunn Jónsdóttir: Bókin s«xdibrjef frá einu þjóðskáldi
mín. Reykjavík. Prentsm. iokkar: ”Þetta er eins ofr skáld'
MerMlay Mk.
Acta 1926.
■töðuga fulltrna. En slíkt var
Þjóðverjum ætlað.
Áður en gengið var til fundar-.
ins í Genf, nú í þesstun mánuði,
hafði málið verið rætt í heims-
blöðunum um hríð. Mest var fjöl-
yrt um kröfu Pólverja. Ef þeir
fengju sama rjett og stórveldin,
var það talið sama og Frakkar
yrðu tvígildir, því Pólverjar væru
og varð það úr, að Briand klastr-
j aði sainan annari stjórn — og fór
til Genf.
í Póllandi var sttjórn Skryns-
kis mjög völt, og á því reið, hvort
Pólverjar kæmu kröfum sínum
fram. Tasikist það ekki, var Sltryn-
skistjórninni gefið í skyn.
hún yrði þegar að leggja niður
völd.
Fröklcum svo háðir. Um Spán-' En h-ier 'k<>mu Norðurlandaþjóð-
▼erja var talað sem fylgifiska irl’ar lika bl skjalanna, Svíar
ttala — af sama sauðahúsi og fas- bafa ^öðugan fulltrúa í ráðinu.
ehsta Mussolinis. En Mussolini hef- Hann er uú hinn ungi utanríkis-
ir nýlega eina og kunnugt er ógn- eáðherra þeirra, Undén. Um skeið
að Týrólbúum með alskonar gíf- vai' Hranting heitinn fulltrúi
úryrðum, og Iátið svo sem ítalir Mr,'a' Hafa fulltrúar Svía ofc-
«mndu taka Týról lierskildi. _ sinnis komið fram sem rjettkjöru-
Hefir þetta þótt sem vonlegt er ír fnlltrúar smáþjóðanna.
koma illa heim við samúðarand-j Áður en Undén fór á fundinn,
ann frá Locarnofuudinam. Um Var rætl um málið heima fyrir.
Brasilínmenn var mínst talað fý-rir vil.Ö bans var eindreginn sá, að
fnndinn. Evrópumenn eru því neita öllnm um inn8Öngu í ráðið,
«kki vanir, að taka tillit til nema Þjóðverjum. Sami eindregni
þeirra. j vilji Iýsti sjer um Norðurlöndin.
Ohamberlain var.þakkaður hinn Smáþjóðunum er það hentast
góði árangur í Locarno í vetur. ] aó klíkuskapurinn nái eigi tökum
Nú fjekk hann ávítur hjá lönd- ' bandalaginu. GrundvöUui þess
nra sínum fvrir að segja ekki er bvgður á jafnrjettí þjóðanna.
Pólverjum skorinort til um það, hugslm vakti fyrir stofnend-
að þeir gætu eigi feugið kröfuin nni- Þegar blika togstreitu og
sínum framgengt. Það kvisaðist, i ▼aldafíknar er í aðsxgi, er það
að Chamberlain hefði dregist á f-vrst fremst Mutverk smáþjóð-
það við Pólverja, eða jafnvel við anna að vera a ver5i-
bandamenn þeirra, Frakka, að Bandalagsfundurinn var settur
Pólverjar skyldu eettir jafnhátt 10. fyrra mánaðar. Tafðist fundar-
sýndi á sjer neitt tilslökunarsnið
tvar Undén. Framkoma hans var
djarfmannleg og hreinskilningsleg:
„Þjóðverjar í baudalagið, og eng-
in breyting önnnxrr.“
Er á leið kom það í ijós, að
Brasilíumenn og Pólverjar ,vor«
með viðmóti sínu að leita fyrir
sjer; þeir vildu enga tiMökun
gera á krðfum sínum— höfð*
ekkert umboð til þess.
Bkeyti kom frá Muesolini —
hann hafði ekki tíma til þess að
kom» á fundinn— þar sem hanH
heimtaði jafnrjetti Pólverja og
Pjóðverja. Annars lagði Mussolini
svo fyrir, að ítalski fulltrúinn
greiddi atkvæði gegn inngöngu
Þjóðverja.
Þegar íkröfur þeirra heimtu-
freku harðua, reynir Chamberiain
að brjóta mótþróa Undéns á bak
aftur og fá hann til þess að' slaka
til. Hann gerist stórorður í garð
Bvía og æskir þess að Undén gangi
jafnvel af fnndinum.
En Undén situr við sina keip.
Þegar þetta frjettist er stofnað til
lýðæsinga í Varsjá gegn Svíum.
Sendiherra Spánverja í Stokk-
; saga‘ ‘, sagði hún. Það er eins og
pað er skjótt frá því að segja, ,naður sje að lesa vi«burðaríkt,
að langt er síðau jeg hefi lesið i >róttmlkið °S snMarlega ritað
jafn skemtilega og að mörgu leyti; skáldverk’ >5ar maður les >essa
. tt- kafla. Myndirnar eru svo skýrar.
‘nxerkuega bok og þessa. Hun sam-, J ’
einar það tvent, sem telja verður lýsingarnar svo nákvæmar en ein'
höfuðkosti hverrar bókar, skemt- faldar’ En allra skemtilegastur
. þykir mjer kaflinn um „Meðöl og
lækningar.“ Og þar sjest einn
merkilegasti þáttur menningar-
fars okkar fyrir rximlega 'hálfri
öld. En í raun og vex-u eru kafl-
arnir hver öðrum skemtilegri og
betúr sagðii’.
Þá víkur Ingunn í nokkuð löngu
Uiáli að sjálfri sjer, fyrstu endur-
minningum sínum og æskuárunum,
’og síðan að þeim, sem hún kallar
„glerbrot á mannfjelagsins haug“,
en það eru umrenningarnir eða
einkennilegu mennirnir. Frásögn
hennar af þeim þekkir maður áð-
ur, og þarf ekki að lýsa henni.
Henni förlast hún ekki þar, frem-
ur en annarstaðar.
Hið eiáa, seni jeg finn að bók-
inni, er það, að hún skyldi birta
fróðleik. Skemtuniu felst I þarna erindi þau, sem hún liefir
Ins'unn Jónsdóttir.
Pjóðverjum í bandalagsráðinu.
setningin, vegna þess, að beðið var
Afstaða Chamberlains varð mik- eftir Briand.
ið lakari
áðnr.
heima frrir eftir en
Fyrstu dagana gerðu menn sjer
vonlr um, að úr samkomulagina
Briandstjórnin fjell rjett áður ^ mundi ra'tast. Voru fulltrúar
«u setja átti fnnd í Genf, B* er j Brasiliumanna eigi sjerlega
ú átti að herða, þótti enga* Tma'kkakertir. En sá sem aldrei
Ull o^
í því,
hve snihlarlega látlaust og
ljett er sag't frá öllu, en fróðleik-
urinn í þeirri frábærlega skýru
og vel gerðu mynd, sem hxxn
bregður upp af menningu, sem nú
er ef til vill að deyja út í íslensk-
um sveitum. Bókin er í raun og
veru, einkum fyrri hluti hennar,
menningarlýsing, saga íslenskrar
í sveit sinni og æfin-
hólmi tilkynnir sænsku stjóminni í sveitanienningar í byrjun síðast-
nð Spánverjar mxmi hugsa sjer að
ná sjer niðri á Svíum með toll-
breytingum, ef Undén slaki ekki
til í Genf.
petta mæltist mjög illa fyrir.
Eins þótti framkoma ■ Chamber-
lains helst til einræðisleg — að
ætla sjer að kúga smælingjann
sem óneitanlega berat fyrir grnnd-
vaUarhugsjón bandalagsins.
; Þegar alt var komið í bál á
fnndinum, fóru fulltrfiar
verja að gerast órólegir.
Þjóð-
liðinnar ahlar og nokkuð fram á
hana. Er vafasamt, hvort no<kk-
urntíma hefir verið skráð jafn
vel og jafn ítax-Ieg lýsing á góðu
íslensku sveitaheimili og sú, er
frú Ingunn lætur í tje í þessari
bók. Og það er ekki þur frásögn,
litlaus eða Kflaus upptalning. —
Síður eu svo! Það er yfir frásögn.
imxi svo mikið fjör, svo mikill
Ijettleiki, að unun er að lesa. Af
því, sém Ingunn hafði áður rit-
Þeir um einkennilega menn, varð
flutt hoinu
týrin. Ekki vegna þess, að þau
sjeu ekki góð. Þau hafa öll mikið
og margskonar siðferðisgildi. En
þau eiga ekki heima þarna. pessi
frábæra nxenningarlvsing, sem er
aðalefni bókarinnar, befði átt að
standa ein sjer. Erindin og æfin-
týrin gátu komið í bók sxðar, og
bún þá bætt við. Því eflaust er
ekki þrotinn sjóðurinn.
En þrátt fyrir þennan smávægi-
lega galla, sem mjer finst vera á
bókinni, þá er hún afannerkileg,
og glæsilegur vottur þess, hve
gömlu, reyndu konurnar okkar
geta, þegar þær vilja stinga nið-
ur pennamun. Þær ættu að gera
það oftar, þær sem eitthvað hafa
að segja.
J. B.