Ísafold - 08.04.1926, Blaðsíða 2

Ísafold - 08.04.1926, Blaðsíða 2
2 ÍSAFOLD Túnræktun lyftistöng allra búnaðarframfara. Kafli úr brjefi, er ungur bóndi skrifar göml- um kennara sínum. ; öldu hafa npptök sín, sem hrund- ið hefir hreppsbiium áfram. Par- : skóli starfar ár hvert, og ávalt vandað til kennara. Bókasafn á i hreppurinn, hátt á annað liundrað bindi“. — Góður bóndi í góðri sveit. — J. „— — — Búskapurinn hefir gengið hálf erfiðlega, slæm ár vegna dýrtíðar, og töluverðar bankaskuldir hvíla á jörðinni, og svo fólksleysið. Af lifandi peningi hefi jeg 4 kýr, 2 vetrunga, 1 kálf, 8 hesta og 325 kindur; en fólkið á nokkuð af kindunum í fóðri. Jarðabætur hafa nú gengið mi«- jafnlega áfram, eftir vinnukraft- inum, en þó er nú komið svo, að jeg fer eKkert út af túninu til að heyja fyrir þessum skepnum, og hef selt á hverjum vetri'2-3 þús. pund af töðu. Pæ vanalega af túninu í fyrra og seinna slætti, innan girðingar, 7—8 hundruð 200 punda hesta af töðu og töðu- gæfu heyi. Átt dálitlar fvrningar eð vorinu og allar skepnur í góðu etandi. Annars er nú hver ein- asti hóndi hjer, sem elur nú orðið vel sínar skepnur, enda eru þær orðnar hjer vænar, hæði vegna fóðurs og með vali og nokkrum kynhótum. Dilkar finnast hjer nokkuð víða með rúmum 50 pd. ekrokk og þrevetran sauð skaut jeg í fyrra með 87 punda skrokik og veturgamlan hrút með 70 pund af kjöti. Flestallir skjóta nú fje ísitt. Einstöku nota helgrímu. Kýr eru flestar með 3000 Iítra mjólkurhæð yfir árið, án mat- gjafa, sumar með 2—300 lítra á f jórða þúsundið; einstöku þar 3Tf- 5r. Jeg hefi sljettu- og rakstrar- vjel, auk jarðyrkjuverkfæra, en túnið er ekki enn nógu sljett til þess að geta haft full not af sláttuvjel. Garðrækt hefi jeg nokkra; fjekk 31 tunnu af kart,- öflum í haust og 5 tnnnur af rófum, sumar 3,5 pund að þyngd. Jeg hefi ekki enn getað steypt peningshús, en geri það hið fyrsta jeg get. prjár sláttuvjelar eru í hreppn- nr. Búnaðarfjelag fáment, en vel lifandi starfar hjer að jarðahót- nm árlega. Nú í vetur rjeðist það i, með sjálfsábyrgðum hænda og styrk að festa kaup á dráttarvjel (Traktor) til að plægja og herfa með á,, vori komanda. Víðast hjer er allvel húsað, — eumstaðar ágætlega, og yfir höf- nð framfarahugur, að vinna fyrir eftirkomendurna. 14 af 21 bónda eiga meira og minna í ábýli sínu, en aðeins tvö heil., Peningaeign bænda í sjóðum, bönkum eða á kistubotni, er engin, því að pcn- ingamir fara jafnharðan til jarða- eða húsabóta, eða verkfærakaupa. Nábúakritur er enginn, og flest- allir vel samhentir. í hreppnum er kaupfjelag og ungmennafjelag og eru til mikillar hlessunar, hvoru- tveggja. Skrifað hlað gengur um hreppinn, er bændur ræða í áhuga mál sín. í fyrra komu hreppsmenn sjer npp hesthúsi í fjelagi á aðal funda- og sarnkomustað hreppsins, til þess að hestar manna hefðn hús og hey, meðan við væri stað- ið. — VEL AÐ VERIÐ. ,,Þór“ tekur 3 togara í land- heloí og bjargar 2 bátum úr sjávarháska á sama sólar- hringnum. Aðfaranótt sunnud. 28. f.m., tók „Þór“ tvo þýska togara, er voru við ólöglegar veiðar austur við Ingólfshöfða. Hjet annar togar- inn „Tyr“, en hinn „Hans Pick- enpack.“ — Á leiðinni vestur með söndunum tók „Þór“ einn frakk- neskan togara „Bais Rose“, frá Pécamp, er hafði ólöglegan út- búnað veiðarfæra inni í landhelgi. Það var um hádegið á sunnu- dag, sem „Þór“ kom til Eyja með þessa veiði. Var þá brostið á hið mesta ofviðri af norðri, en fjöldi báta var á sjó og margir nauðulega staddir. Þegar eftir komu varðskípsins til Eyja, voru settir varðmenn vir landi um bórð í sökudólgana, en varðskipið heimtaði sína menn, því nú var það björgunarstarf- semin, sem „Þór“ bjó sig undir. Móti roki og sjó lagði ,,Þór“ nú út, til þess að liðsinna hátunum. pegar leið fram á kvöldið, voru margir bátar komnir undir Stór- höfða, og lágu þar, en vegna roks- ins treystu sjer ekki að ná til hafnar. í leiðangri sínum, hitti „Þór“ einn bátinn, „Baldur“, er var mjög illa til reika, vjelin biluð og reiðinn brotinn niður. „Þór“ dró bátinn í höfn. Þegar Ieið fram á kvöldið kom- ust. allir þeir bátar, sem lágu und- ir Stórhöfða, í höfn. En þá vant- aði enn einn bátinn. „Þór“ fór nú út að nýjn til þess að leita bans. Klukkan 10 um kvöldið náðist loftskeytasamband við „Þór“, og hafði hann þá ekki fundið bátinn. Veðrið var hið sama, og voru evrjaskeggjar orðnir mjög hrædd- ir um bátinn. Menn töldu litlar líknr til þess, að „Þór“ fyndi hann í því aftakaveðri, som var um nóttina. Snemma á mánudagsmorgun náðist enn samband víð „Þór“, er þá hafði þan gleðitíðindi að segja, að hann hefði fundið^ bát- inn um miðnættíð, og komst með hann í höfn eft.ir 12 klukkustunda drátt. Vel og giftusamlega tókst ,Þór‘ þarna, eins og svo oft áður. — j Ekkert tjón hlaust af veðrinu í Eyjum, og má það óefað þakka ptarfsemi björgunarskipsins. Merkur rithöf. norskur látöm. Símað er frá Osló, að prófessor Christian Collin sje látinn. Og svo síðast en ekki síst: — Fræðslumálin hafa altaf átt hjer talsmenn, og þaðan tel jeg þá KefndarsSxýrsía — iladd ár sveii. Svo sem kunnugt er orðið, sendi nefnd bindindis- og bannvina brjef út um land í nóvember sl. ár. Voru brjefin send til allra presta og hreppstjóra og nokkurra annara málsmetandi manna. Var það til- gangurinri með brjefaskriftum þess um að fá vitneskju um álit þess- ara manna og annara, sem þeir heföu kynni af, á áfengismálinu. Nefndinni bafa nú borist 101 svarbrjef. — Og með þvi að nefndin lítnr svo á, að bjer sje um að ræða eitt af mestn og örð- ugustu viðfangsefnnm þjóðar vorr- ar á yfirstandandi tíö, hefir hún orðið ásátt mn að biðja blöðin að í'iytja fregnir af því helsta, sem hún fær vitneskju um í brjefum þessum. Skal hjer til að byrja meo gef- in skýrsla um þan brjef, sem kom- in eru, en síöar fram haldið skýrsl unni, er fleiri hafa svarað. Af brjefunum eru 24 úr Sunn- lendingaf jórðungi, 33 úr Vestfirð- inga.fjórðungi, 22 úr Norðlend- ingaf jórðungi og. 22 úr Austfirð- ingafjórðungi. 23 brjefritararnir eru prestar, 3 læknar og 75 hreppstjórar eða bændur. Um afstöðuna til bannmálsins er það að segja, að 67 tjá sig •vera ákveðna bannmenn, þar af 19 prestar og 1 læknir. 18 teljast ákveðnir andbanningar, þar á meðal 12 prestar og 2 læknar, en um 16 verður ekki með vissn sjeð hvoru megin teljast skuli. Viðvíkjandi drykkjuskap í bygðarlagi brjefritara er það tek ið fram í 27 brjefum, að hann sje enginn, og í 31 er hann talinn lítill. Aðeins 3 telja hann mikinn, og eru 2 þeirra úr kaupstað, en einn úr sjóþorpi. 24 segja drykkjuskap vaxandi, en 16 mink- andi. Ein spurningin í brjefunum, sem send voru til annara en prestanna, var á þá leið, livaða áfengi sje mest drnkkið, — Spánarvín, læknabrennivín eða smyglað áfengi. Nefna 20 Spán- arvín, 25 læknabrennivín og við- líka margir smyglað áfengi. Þá var og í sömn brjefum svo- hljóðandi spurning: Teljið þjer æskilegt að leita aftur þjóðaratkvæðis um bannlög- inl Þessari spurningu svara 23 ját- andi, en 41 neitandi. Aðrir eru í vafa, eða láta spurningunni ó- svarað. 55 brjefritarar vilja beita á- brifum sínum þannig, að úr stjórnmálaflokki þeirra sje jafn- an völ á vel hæfum bannmanni í þingmannssæti Ikjöi’dæmisins, og enn fleiri, um 70, vilja styðja að því, að þau stjórnmálablöð, sém þeim standa næst, leggist ein dregið á sveif með bindindis- eða bannmönnnm gegn áfengisbölinu. Aðeins 1 synjar um nokkurn stuðning í því efni. Langmerkilegust og lærdóms- ríkust eru svörin við síðustu spurningunni í brjefi nefndarinn- ar, en hún var á þessa leið: Getið þjer ekki bent oss á ein- hver góð ráð til enn betri sam- vinnu gegn áfengisbölinu en ver- ið hefir vor á meðal? Svo margvísleg eru svörin við þessari spurningu, að ókleift er að gefa í stuttu máli yfirlit yfir þau. Er þar einkum minst á bætt bannlög, aukna banngæslu, bind- indisfræðslu í skólum, samvinnu við önnur fjelög, sjerstaklega ung- mennafjelögin, eftirlit með opin- bernm starfsmönnum o. s. frv. En í svörum þessum og brjefnnum í heild sinni er margt svo gáfnlega sagt og svo rækilega atbugað, að nefndinni virðist rjett, að það komi fyrir almennings sjónir, og skal það telkið fram, að þetta á sjer jafnt stað um brjef sumra andbanninga eins og bannmanna. Mun nefndin því smámsaman biðja blöðin að flytja valda kafla úr brjefunum, og gerir hún það í þeirri von, að háttv. höfundar misvirði það ekki. í þetta sinn leyfir nefndin sjer að birta meginatriðin úr bi'jefi breppstjóra eins í Þingeyjarsýslu. Axxðvelt er að finna þau brjef, sem lýsa enn eindregnax’a fylgi , við oss, bindindismenn og bann- menn, heldur en þetta brjef ger- ir. En með ráðnum hug valdi þó i nefndin þetta brjef til birtingar. gætandi þess, að vjer höfum líka gott af að oss sje sagt til synd- anna, ekki síst er það er gert af vináttuþeli til þess rnáls, sem vjer erum að starfa fyrir. Brjefritarinn segir svo: „Hjer í sveit er mjög sjaldan neytt áfengis hin síðari ár. Mun það að þakka samhuga mótstöðu flestra miðaldra og roskinna manna í sveitinni gegn drykkju- skap og eyðslusemi, er honum fylgir, meira en fjelagshnndinni bindindisstarfseftii. Sýslumaður og læknir styðja líka mjög vel að út- rýmingn áfengis, að því sem mjer : er fkunnugt, bæði með því að gefa ekki fyrirmynd í drykkjnskap og með íhaldi á sölu þess til lyfja og refsingum, ef reynt er að smygla. Stöku maður mun hafa pantað Spánarvín; en það eru undantekn ingar. Álít jeg að bannlögin sjen mikilsverður hemill, ,jafnvel eins J og nú á stendur, og sje því var- , hugavert og ástæðulaus undan- ! dráttur að skjóta þeirn nú til þjóðaratkvæðis; vil ekki heldur með því stofna til hamslausi*a æs- inga. Þegar bannlögin voru í und- irbúningi, áleit jeg að þau kæmn að haldi og væru rjettilega sett, ef þeim fylgdu tveir þi'iðju þjóð- aiúnnar af fi'jálsum vilja. Greiddi jeg þeim atkvæði með því skil- yrði. Níi varð þetta etkki svo, og hafa þan þó gert gagn. pví vil jeg ekki sleppa þeim nú. Þótt jeg sje hlyntur bannlög- unum, get jeg ekki gert þann skoðunarhátt að höfuðskilyrði fyrir þingsetu. Lífsreynsla mín hefir veikt traust mitt á starfi blaðamanna og „bindindismanna“ fyrir jafn viðkvæmt xnál og hjer er um að ræða. Of margir sýnast og eru ekki. Jeg hefi verið svo óheppinn að kynnast þeim með- limum bindindis- og hannstefnii af ýmsum landshornum, sein kenna öðrum það, sem þeir knnna e'kki sjálfir. Þess vegna er svo komið, að því æstari sem prjedik- I ararnir verða um þetta mál, því ver trx'd jeg þeim. Mjer vii’ðist að þeim, vitanlega mörgn, sem er einlægt áhugamál að styðja vel- sæmi og vellíðan fólksins, beri fyrst og fremst að gera sjer far um að hreinsa vel til í sínum hóp, þar’ næst að vinna út á við með hógværri fræðslu, gætandi þess, að áfengisnautnin er ein af leiðum, er-ástríðnrnar leita eftir, ástríður, sem ef til vill verða ekki stemdar að ósi, þó þessi leið I sje lokuð. Aðrar leiðir geta líka : verið hættulegar. Þá vil jeg mega segja, livaða | stofnun er best til þess fallin að : annast þetta siðferðis- og hags- munamál. Það eru ungmeixnafje- : lögin. Þar sem þau eru í sveitum I taka þátt í þeim flestir menn upp- að þrítugu. Ef þau hefðu bindindi sem eitt fvrsta stefnuskráratriði sitt, þá kæmist þorri manna í þeim sveitunx á ráðsetta aldurinn, án þe'ss að falla fyrir áfengisá- stríðunni. — Hjer norðanlands, og- iiklega víðar, munu ýms ung- mennafjelög ekki hafa nein á- kvæði um þetta í reglum sínum. Bindindis- og hófsemismenn ættu að geta orðið samferða til að lag- ! færa þetta. Þar sem ungmenna- ífjelög eru ekki enn, væri æski- jlegt að þau.kæmust ár'einmitt nxeð ! þetta fyrir augum. Paxúsargrund- völlurinn, sem K.P.U.M. er bygt á, ætti að vera grundvöllur allra ungmennafjelaga. J'afnframt í- þróttaiðkunum sínum og öðrum samæfingum þyrftu þessi fjelög að fá góða fyrirlesara gefins heim til sín, ekki dóma’dagsprjedikara, heklur Hfsglaða, listelska fræðara og sögumenn til að Ijetta blóðrás- ina og lýsa hugskotið. Pæru þá unglingarnir að brenna af áhuga fyi'ir því að vinna sjer prinsess- una og hálft ríkið, þ. e. a. s. fengju löngun til að verða menn með mönnum. Mundi ekki G.-T.- reglan vilja verja til slíkrar fyrir- lestrarstarfsemi einhverju af því f.je. sem annars fer í prentað mál? Fvrir tæpum mannsaldri var víða svo ástatt hjerlendis, að lesendur vantaði bæleur. Þetta er orðið öf- ngt, þar sem jeg þekki til. Víðast hvar eru nóg blöð og nógar bæ'k- ur, en lesendur vantar. Lifandx orðið verður lengst þegið. Og á þennan hátt fengju nnglingarnir holla nautn, er með nokkurum hætti gæti komið í stað þeirrar íóhollustu, er frá þeim á að taka.“ Reylijavík, 17. mars 1926. P. h. nefndarinnar. Sig. ,Iónsson. Vinnukaup í Frakklandi. Ilvergi sjest það betur, hversu. fólksflutningur xxv sveitum til borganna er magnaðxxr, heldttr en í Prakklandi. Landið er frjósamt og loftslagið ákjósanlegt, en þó horfir þar til landauðnar víða í jsveitum. Af þessu hefir leitt, að menn úr ýmsum löndnm flykkj- ast til Frakklands. Svíar og Norðmenn hafa rann- sakað þetta mál og aflað sjer upp- lýsinga nm kaup verkafólks í frakknesku sveitunum, til þess að geta leiðbeint xxtflytjendum. — Kaup vinnumanna er sem stendur 175 frankar á mánnði, ank fæðis ■og húsnæðis. Það svarar til 29 íslenskra króna, og myndi ekki þykja háti, hjer.

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.