Ísafold - 13.04.1926, Síða 1

Ritstjórar:
Jón Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
Sími 500.
Auglýsingasími
700.
ISAFOLD
Árgangurinn
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
Afgreiðsla og
innheimta
í Austurstræti 8.
Sími 500.
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
51. árg. 19. tbl.
I»pidjudaginn 13. appll 1926.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
Þingmaöur fær hirting
Sameinað Alþing finnur ástæðu til þess að hirta Jónas
Jónsson, 3. landskjörinn þm., fyrir það, að hann ekki
þekkir hin óskráðu lög þjóðf jelagsins.
Tillaga Jónasar um ísl. sendi-
menn erlendis, var eina málið á
dagskrá 8. apr. í sameinuðu þingi,
og stóðu umræður um hana í tæp-
iega 3 klst.
í uppliafi las Jónas upp hálf
tíma framsöguræðu. Var hún ein
af þessum almennu blaðursræðum,
um heima og geima, með tilvitn-
unnm úr öllum áttum.
Með köflum var ræðan persónu
legur skætingur til ýmsra manna,
t. d. Gunnars Bgilsonar, andstæð-
inga Jónasar í Borgarnesi o. fl.
o. fl. Um tíma rann hann inn á
skeiðvöll Gróusagna, um ölæði og
slark einhverra manna, sem 'hann
ekki nafngreindi. Talaði hann um
slúður-sögur þessar, eins og allir
þingmenn kynnu deili á þeim, —
vissu við hvað hann ætti. En þar
skjátlast Jónasi, er hann te'kur
eigi tillit til þess, að enginn nú-
lifandi íslendingur lifir og hrær-
ist í allskonar söguburði um ná-
ungann eins og Jónas gerir sjálf-
nr. Ef Jónasi tækist að beita á-
hrifum sínum þannig, að kjaft-
askar og Leitis-Gróur landsins
mynduðu fjelag með sjer, þá væri
hann sjálfkjörinn heiðursfjelagi,
og myndi óðfús leg'gja þar fram
óskifta krafta sína.
Er Jónas hafði lokið lestrinimi,
bar Jakob Möller fram rökstudda
dagskrá svohljóðandi:
til þess að hann yrði „tekinn há-
tíðlega“.
Aðstaða hans nú í þinginu er
orðin sú, að samþingismenn hans
geta eigi borið fyrir honum þá
virðingu, að tekið sje mark á hon
um sem öðrum ful'ltrúum þjóðar-
innar. Þarna, sem hann stóð út
í horni í þingsalnum og rausaði
upp úr sjer brigslyrðum, minti
hann á gamlan nöldurssegg, sem
er með því rnarki brendur, að
hann þarf framrás fyrir nöldur
sitt. og því hefði lestri hans verið
best tekið með þögninni.
í þetta sinn gerðu þó nokkrir
þingmenn, auk þeirra, sem fyrr
er getið, Jónasi það til eftirlætis,
að svara honum; voru það þeir
Jón Þox-1., pórarinn og Jón Anð-
unn. Verður að þeim ádrepum,
sem Jónas fjekk þar, ef til. vill
vikið síðar.
Að loknum umræðum voru at-
kvæði greidd um rökstudda dag-
skrá Jakobs Möller og var hún
samþ. með 28 atkv. gegn 13. Auk
fhaldsmanna gieiddu þeir atkv.
nieð dagsla-ánni: sjálfstæðismenn-
irnir Jak. Möller, Sig. Eggerz og
Ben. Sv. Ennfremnf Ág. Helga-
son og flokksbræður Jónasar, Ás-
geir, Halldór Stefánsson og Kle-
mens.
Á móti dagskránni voru 11
Framsóknarmenn, Magn. Torfa-
son og Jón Bald.
„Með því að Alþingi telur
óþarft, að bera fram ályktun um
jafn sjálfsögð atriði og tillagan
ræðir um, og það beri að skoða
sem óskráð lög, að vanda sem
best val á trúnaðarmönnum land.s
insv tekur þingið fyrir næsta mál
á dagskrá".
Því næst töluðu þeir Magnús
Guðmundsson og Jón Magnússon.
Svaraði Magnús m. a. hinum ó-
maklegu árásum Jónasar á Gunn-
ar Egilson, en Jón Magnússo?i
gaf Jónasi stuttar, en gagnorðar
leiðheiningar í stjórnmála-afstöðu
vorri við Dani. Taldi Jónas sem
sje samband vort við Dani óhaf-
andi eins og það væri, og var á
honum að skilja, sem þessi þál.
till. han.s væri einn liður í and-
róðri hans gegn núv. stjórnmála-
sambandi milli þjóðanna.
Er hjer var komið sögu fóru
umr. allmikið á víð og dreif, sem
eðlilegt var, því þannig var +il
þeirra stofnað af frummælanda.
Þó allhvassar linútur flygju um
borð, var enginn verulegur 'hiti
í umræðiun — leikuripn var of
ójafn til þess að svo gjæti orðið,
þingmenn orðnir of vanir Jónasi
Það er líklega einsdæmi í þing-
sögunni, að Alþingi finni ástæðu
til þess, að hirta þingmann fyrir
það, að hann beri fram inál í
þinginu.
Yitanlega á sjerhvert þjóðfje-
lag, sem reist er á grundvelli sið
menningar, sín óskráðu lög, sem
allir þegnarnir telja sjer jafn-
skylt, eða skyldara, að halda, sem
hin skráðu lög.
Þessi óskráðu lög þjóðfjelags-
ins virðist Jónas frá Hriflu ekki
þekkja, og þeir, sem nokkuð
þekkja Jónas sjálfan og hans
lunderni, trúa því að svo sje. —
Framkoma hans, bæði fyr og síð-
ar, —• hin óstöðvandi löngun hans
til þess að sverta mannorð sinna
pólitís'ku andstæðinga, og hin
óvönduðu meðöl, sem hann notar
til þess að koina vilja sínum fram,
er besta sönnunin fyrir því, að
þessi þingmaður þekkir ekki hin
óskráðu lög þjóðfjelagsins. —
Sgmt á hann sæti á löggjafarþingi
þjóðarinnai'! En hann hefir nú
fengið hirtingu, sem um munar.
I
Landmandsbankinn danski.
hefir á 5 árum afskrifað V2 miljarð króna.
Á myndinni hjer er gerð grein fyrir því, hve mikið
verðgildi það er, sem farið hefir forgörðum.
I. Kekstur Konunglega Leikhússins er eitt af þeim málum, sem
þrefað er um í Danmörku ár eftír ár. Árlega er mikið tap á rekstr-
inum. Margt er að honum fundið. En mest kveður að þeirri um-
bótatillögu, að gera leilchúsið tvöfalt í roðinu ög hafa annað sviðið
fyrir söngleiki en hitt fyrir leikrit.
Fjeleysi er kent um, að eigi kemst þetta í framkvæmd. Efsta
inyndin er af Kgl. leikhúsinu, eins og það er nú.
2 Hallarmyndin neðan við er af Kristjánsborgarhöll, sem nú
er fallgerð, og er íburðarmesta stórhýsi, sem reist hefir verið í
Danmörku, enda var svo til ætlast að þar væri alt nndir einu þaki,
bústaður konungs, ríkisþing, hæstirjettur og fleira.
Tuttugu ár eru síðan byrjað var að reisa höllina úr rústum,
en hún brann 3. október 1884. Thorvald Jörgensen, heitir bj'gg’-
ingarmeistari sá, er hafði forstöðu hallargerðarinnar á hendi. Mjög
eru skiftar skoðanir um það, hve vel hann hefir leyst það verk af
hendi. Þó ber öllum saman um, að byggingin sje eigi að sama
skapi tignarleg í sniðum, samanborið við íburð og kostnað. —
Myndin er af baklilið hallarinnar, tekin utan við hallargarðinn.
3 myndin er af ráðhúsi Kaupmannahafnar, og er teiknuð með
mynd af svíni, er á að sýna stærðarhlutfall ráðhússins og flesb
magus þess, er Danir flytja út úr landi á ári hverju.
Þeir, sem staðið liafa á Ráðhústorgi í Kaupmannahöfn og muna
no'kkuð um stærð ráðhússins, geta gert sjer grein fyrir hve út-
flutningsflesk Dana er fyrirferðamikið. — Þeir innbyrða fyrir þaö
14 miljarð króna á ári.
4. Nýstárlegasta stórvirki, sem nú er á döfinni í Danmörku
er brúin yfir Litla-belti, milli Fjóns og Jótlands. í marga tugi
ára hefir verið um hana talað, og á það bent, hve mikill farar-
tálmi það er öllum járnbrautarflutningum, að þurfa að flytja vöru-
vagnana á ferjum. Töf er það og ferðamönnum, þó eigi finnist
okkur íslendingum mikið til um slíkt.
Mvndin er af uppdrætti þeim, sem gera á brúna eftir. Byrjað
verour á verkinu í sumar.
En tjón Landniandsbankans jafngildir: 100 söngleikhúsum, eða
15 Kristjánsborgarhöllnm, eða árSútflutningur Dana af fleski, eða 20
brúm yfir Litla-belti.
--------0—0O0—0-----------
Allir ánægðir.
„Alt er gott þegar endirinn,
allra bestur verður“, segir mál-
tækið. Má heimfæra þetta upp á
úrslit og endalok hinnar nýaf-
stöðnu kaupdeilu.
Útgerðarmenn eru ánægðir. —
Samið var um það kaup, sem þeir
höfðu áður boðið.
Verkakonur eru ánægðar. Þær
fá nú að vinna í friði fyrir kaup
það, sem þær altaf voru ánægðar
með.
Og þriðji aðilinn — bolsabrodd-
arnir, sem öllum ærslunum komu
á stað, virðast vera harðánægðir,
eftir því sem þeir skrifa í Alþ.bl.
um „sigur verkalýðsins".
Orð er það að sönnu, að verka-
lýðurinn sigraði — í baráttunni
við bolsahroddana.
Stúlkurnar á fiskstöðvunum
vildu vinna. Bolsabroddar sporn-
uðu við því með ofbeldi.
Verkamenn vildu vinna. Hinir
svo nefndu „leiðtogar“ flæmdu þá
einnig frá vinnunni.
En úrslitin urðu þau, að samið
var um sama kaup að mestu og
það, sem boðið var í byrjun. Út-
gerðarmenn og verkafólk sigraðist
á ofbeldi bolsanna.
Alþýðublaðsriturunum er illa við
að viðurkenna þann sannleika. —
Greinar Alþ.bl. nm úrslitin eru
hver annari spaugilegri.
Nýlega stóðu þar m. a. þessi
orð:
„Þeir (þ. e. verkamenn), hafa
reynst trúir eigin samþyktum sín-
um. pess vegna varð verkfallið
þeim bæði til sóma og samtökum
þe/rra til eflmg-ar. Þeir stóðust
raunina og gengn sigri hrósandi
af hólmi. Þeir liöfðu fært stórút-
gerðarmönnum og öðrum heim
sanninn um, að samtök vinnandi
stjettarinnar hjer eru órjúfandi,
því að samþyktir vei-kamanna
'eru þeim lög.“ (Leturbr. lijer).
Heyr á endemi. Þeir „grjigtt
sigri hrósandi af hólmi.“ Svo rar
að sjá, sem sigurbros væri á var-
um ,,foringjanna“, þegar þelr
hvöttu menn til atlögu gegn Hafn-
firðingum. Var ekki sigurbros á
Birni Bl. Jónssyni og fjelögum
lians á hryggjunni í Hafnarfirði?
Þá var ekki lítið sigurbros á Jóni
Baldvinssyni, Magnúsi V. og þeim
sem niðurlútastir gengu af Hafn-
arbakkanum, þegar ,,Suðurland“’
var afgreitt.
„Samþyktir • verkamanna eru
þeim lög.“ Svo var að sjá í
Hafnarfirði, þegar verkamenn
gengu af fundi hinna reykvísku
forkólfa, og niður á bryggju til
vinnu sinnar. Álíka mikla virð-
ingu var fundarsamþyktunum
sýnd lijer í Rvík. Svo til daglega
voru fundir haldnir og ákveðið að
halda verkfalli áfram. Það munu
vera áhöld nm það, hvort seinasta
fundarsamþyktin var gerð um
framh. verkfalls, eftir eða áður en
Jón Baldv. undirskrifaði sarnn-
ingana. Þannig var hver höndin
upp á móti annari.