Ísafold - 15.05.1926, Side 2

2
ISAFOLD
málshöfðunartillagan.
Ræða forseta sameinaðs þings í Ed. þann 6. þ. mán.
Vöruflutningar fara fram undir vernd lögreglunnar. Englendingar eru ekkert hræddir við það
að láta lögregluna' vernda menn, sem vilja vinna, þótt verkfall sje.
kolanámurnar að bera sig, sem aör-
ar atvinnugreinar.
Verkamannaforinginn Thomas
lýsti því þar yfir, að öll mælgi ura;
stjórnarbyltingu væri gripin úr.
lansu lofti, því hún hefði hverf-
andi fylgi meðal þjóSarinnar.
Churchill gat þess, að enn væri
hægt að hefja nýjar samningatil-
raunir. Eftir blaðafregnum að
dæma er útlit fyrir, að þingleið-
togar allra flokka hafi verið hinir
sáttfúsustu á fundi þessum.
Sáttafundurinn sem lialdinn var
seinna um kvöldið varð þó árang-
urslaus.
AUsherjarverkfalUð varg eigi eins
skelfdegí og búist var vtð.
Þegar allsherjarverkfallið skall
yfir varð það eigi eins skelfilegt|
fyrir almenning eins og ætlað var.
Járnbrautarsamgöngur stöðvuðust
að mestu leyti í svip, póstsamgöng-
ur trufluðust sem snöggvast. En
bjargráðanefndinni tókst von bráð-J
ar að ráða bót á þessu, og koma'
járnbrautarferðum á um alt land-j
ið, þó lestafjöldi væri eigi nerna
lítill, í samanburði við það sem
venja er til.
ÓeidðíV smávægdegar.
Þó erlend blöð flyttu fregnir af
atlögúm og uppþotum, kvaö lítið
að slíku; aðeins á stöku stað, svo
sem á hafnarbökkum Lundirná og á
nokkrum öðrum stöðum þar sem
unnið var að matvælaflutningi.
Ber þess að gæta, að alt slíkt var
gert þvert ofan í boðskap verka-
mannafjelaganna — og að því er
virðist gegn vilja þeirra. Verka-
mannasambandið haföi einmitt til-
kynt, að það vildi sjá um, að nauð
synl. flutningar hjeldust uppi, og
önnur bráðnauðsynleg störf.
Afstaða verkamanna til
verkfallsins.
En þegar þessa er gætt, er auð-
sjeð, að afstaða verkamanna til
allsherjarverkfallsins er einkenni-
lega óljós og óákveðin. —*Verka-
menn gangast fyrir allsherjar-
verkfalli. Er það gert. til þess, að
setja námueigendum stólinn fyrrir
dymar. En nú eru tildrögin þau,
að námueigendur líða halla, ef
unnið er. Þeim er því lítill óleikur
gerður þó vinna stöðvist. Atvinnu-
stöðvunin hlýtur í þessu tilfelli að
koma. fyrst og fremst niður á verka
mönnum sjálfum. Þeir tapa tekjum
af vinnu sinrii.
Þegar verkamenn byrja verkfall-
ið, vilja þeir koma í veg fyrir meiri-'
legar truflanir í lífi þjóðarinnar.
Þeir vilja forðast sem mest, að al-
menningur verði fyrir óhagræði.
Þegar á þetta er litið, virðist verk-!
falls „vopmð“ vera orðið bitlaus-
ara en til var ætlast.
Afstaðan gagnvart Rússum.
Daginn sem allsherjarverkfallið
var boðað, kom út grein í einu
stórblaðinu, þar ftm það var látið
í veðri vaka, að verkfallið kæmist
á fyrir undirróður Bolsa í Rúss-
landi. Vera má að þetta megi að
einhverju leyti til sanns vegar færa.
En þá verður þess að gæta, að i
leiðtogar verkamanna-þingflokksins,
eru á engan liátt við æsingar bendl-
aðir í þessu máli. MacDonald,
Thomas og Henderson vilja allir
fyrir hvern mun sættir. Sýndu þeir
það þráfaldlega í orði og.verki, þó
eigi takist þeim að koma sættum á.
Þeir lýstu því og yfir ? þinginu,
að hjer væri eigi um neina tilraun
til stjórnarbyltingar að ræða.
Ef áhrifa gætir frá Rússlandi,
og nái byltingahugur yfirtökum,
kemur hann eigi frá þeim mönn-
um, sem hingað til hafa verið leið-
togar verkamanna í þingflokkn-
um. En í Englandi hefir upp á
síðkastið bólað á hreyfingu innan
f jelagsskapar verkamanna, sem ver-
ið hefir fjandsamleg hinum frið-
sömu þingleiðtogum. Dragist það
lengi að friður komist á í deilu
þessari, má svo fara, að baráttan
verði hörðust innan verkamanna-
flokksins, milli hinna „hægfara“
jafnaðarmanna og hinna sem bylt-
ingu vilja.
*
Baldwin tala/ í úívarp.
A laugardaginn þ. 8. maí hjelt
Baldwin forsætisráðherra útvarps-
ræðu. Var það á 5. degi allsherjar-
vérkfa.llsins. Hvað eftir annað
hafði hann iýst því yfir áður, að
hann væri fús til þess að byrja
samninga að nýju. En hann gengi
ekki að samningaborði fvrri en
verkamenn hefðu hætt. við allsherj-
arverkfallið. Þessu höfðu verka-
menn neitað.
í útvarpsræðunni komst hann m.
a. þannig að orði:
Jeg vil gera almenningi það •
skiljanlegt, að stjórninni leikur
eigi hugur á að þrengja kjör nánni^
manna, eða annara verkamanna. Er
það einlægasta ósk mín, að verka-
menn fái að njóta þeirra launa-
kjara, sem þeir hafa, og jeg treysti
því, að mjer takist að koma því
til leiðar. Mjer er ljúft að beita!
áhrifum mínum til að fá námueig-’
endur til að slaka til, eftir því sem1
atvinnureksturinn frekast leyfir.
Skýrði hann þá frá, að kola-'
námumálið væri svo þaulrannsak-!
að af sjerfræðinganefndinni, að|
stjórnin yrði að fara eftir tillögum ^
hennar. — Að endingu gat. hann!
þess enn, að stjórnin myndi!
leitast við að koma sættum á, .jafn-J
skjótt og verkamenn hættu .við alls-;
herjarverkfallið. Þessi ræða Bald-
wins er meðal nýjustu blaðafrétta,'
sem hingað liafa komið. Fjórum-
dögum eftir af hann flutti- ræðu ]
þessa, var allsherjarverkfallinu ljett
af, þ. e. á miðvikudaginn var. Var
það níundi dagur allsherjarverk-
fallsins.
Allsherjarve/kfalb'ð fór eigi eins
og verkamenn ætluðust fil.
Þessa daga, sem allsherjarverk-
fallið stóð yfir, efldist lið það dag-
lega, sem stjórnin hafði yfir að
ráða, bæði til þess að bæla niður
ceirðir og til þess að annast flutn-
inga og aðra vinnu.
Vanstilling almennings, fór vax-
andi, að því er bezt verður sjeð.
En eftir fyrstu tilkynningu verka-
mannasambandsius að dæma, voru
allar óeirðir í óþökk verkamanna-
fjelaganna. Vinna og flutningar
sjálfboðaliða varð meiri og skipu-
legri eftir því sem lengra leið.
Hvorttveggja þetta mun hafa orðið
til þess, að draga úr kappi verka-
manna við framhald allsherjar-
verkfallsins.
Konungskoman.
Jeg ætla að leyfa mjer að fara
örfáum orðum um tillögu þá, er
hjer liggur fyrir, einungis að því
leyti, sem hún snertir mig sjer-
sta’klega sem hjeraðsdómara í
Rvík, svo og um ræðu háttv. fl.m.
Arás Sigurðar Þórðarsonar,
fyrv. sýslumanns, í ritinu „Nýi
sáttmáli" á mig, beindist eins
og kunnugt er, aðeins að embætt-
isstarfsemi minni og þó ekki
nema að einum af mörgum þátt-
um hennar, nefnilega meðferð
sakamála. Við hina aðra embætt-
isstarfsemi mína virðist, hann ekk-
ert hafa að athuga og heldur eigi
við manngildi mitt.
Arásinni mátti skifta í tvent,
nefnilega algerlega órökstuddar
dylgjur um það, að jeg stingi
sakamálakærum undir stól og ljeti
þa*r ekki koma fram, og kritik á
ranúsókninni út af hvarfi Guðjóns
sál. frá Melum, eða hinu svo-
riefnda Guðjónsmáli.
Af því að ómögulegt var að vita
við hvað var átt með dylgjunum,
Ijet jeg mjer nægja að því er þær
snerti að lýsa þíer opinberlega
ós'annar og vísa þeim heim til föð-
urhúsanna sem ómaklegum i
garð minn og fulltrúa minna og
hefir höfundurinn orðið að kyngja
þeim niður aftur með þögninni.
. Um rannsóknina í Cuðjónsmál-
inu skrifaðv jeg hinsvegar allítar-
lega í brjefi, er jeg sendi höf.
fáum dögum eftir útkomu pjesa
hans og þykist hafa leitt þar rök
að því, að líkurnar fyrir því, að
Aðalsteinn hefði myrt Guðjón sál.
ftjer til fjár, væru ekkj aðrar en
þær, sem bygðar væru á drykkju-
rausi „kroniskra alkoholista“ og
bæjarþ.vaðri, er reyndist ekki ann-
að en .þvaður, þegar farið var að
rannsaka það, þetta brjef mitt
var síðar birt í Morgunblaðinu
Og víðar, svo að það er alkunn-
ugt orðið. Ætla jeg mjer ekki að
fara að hafa upp innihald brjefs-
ins hjer til þess að önnur útgáfa
af því komi í Alþingistíðindunum
eins og háttv. flm. hefir með upp-
lestri sínum í gær gért það að
verkum, að 3. útgáfa mests hluta
af „Nýja sáttmála' ‘ kemur þar.
Auk þess hefir þáverandi full-
trúi minn„ senl með rannsóknina
fór framan af af minni hálfu,
ritað um málið allítarlega, í blaði
því -— „Stormi“ — er hann gef-
úr nú út og haldið um það fjöl-
sótta, opinbera fyrirlestra, bæði
íijer og í Hafnarfirði.
Jeg held að mjer sje því óhætt
að treysta því, að allur almenn-
ingur sje búinn að átta sig á því,
hve rakalaus þessi árás á embætt,-
isfærslu mína var, og að jeg
standi nókkurn veginn jafn rjett-
ur eftir í almenningsálitinu, að
minsta kosti hefi jeg ekki merkt
annað.
Háttv. flm. gat þess, að fyrsta
útgáfa „Nýja sáttmála“ væri nú
Dönsku blöðin segja frá því, að
því er segir í frjett frá sendiherra
Dana, að ákveðið sje nú, að kon-
ungur og drotning leggi á stað frá
Danmörku 3. júní og komi hing-
að til Reýkjavíkur 12. júní. Kon-
'ungshjónin verða á herskipinu
,„Niels Juel.“
Á því verður Knútur prins ein*
útseld og önnur komin út og fanst
mjer hann vilja ráða þar af, a5
mikið mark væri tékið á ritinu.
3eg get nú ekki verið honum
sammála um, að svo þurfi að
vera.
íslendingar hafa því miður þanu
ókost, að þeim þykir gaman að
hlnsta á og lesa skammir um ná-
ungann. Sá, sem græða vill á út-
gáfu pjesa eða blaða, þarf þvf
oft ekki annað til þess að fá kaup-
endur, en að ráðast á og skammá
menn —- því fleiri og því gífur-
legar, þess betur gengur ritið ót.
Mjer er t. a. m. kunnugt um, að
2500 eintök hafa selt hjer í bæn-
um á einni viku af „Harðjaxl14
Odds Sigurgeirssonar, hins sterka
af Skaganum og hefi jeg þó ekbt
heyrf, íað mark sje tekið á því,
sem í því blaði stendur.
Háttv. flm. er sjálfur riðinn við
blað, sem sent er út í þúsundum
eintaka vilculega og get jeg hugs-
að m.jer, að nokkuð af þeirri út-
breiðslu, sem það blað hefir feng-
ið, stafi meðfram af því, að í því
ern oft skammir.
Þá virðist mjer háttv. flm. vilja
bera saman árás þá, er jeg varð
fyrir í „Nýa sáttmála“ og árás
þá, er hann varð sjálfur fyrir
síðar af hálfu höfundar þessa
pjesa, í grein í blaði einu bjer S
bæ.num, og líta svo á, að gad.i jeg
látið vera að fara í mál út af
árásínni á mig, þá gæt.i hann og
látið vera að fara í mál út af
árásinni á :sig.
Hjer skjöplast háttv. flm. sem
oftar mjög að mínu áliti, því
þessar tvær árásir eru að engn
leyti sambærilegar.
Eins og jeg tók fram áðan
snertir árásin á mig þót* i rök-
urn væri bygð, ekkí manngildi
mitt eða mína, borgaralegu æru.
Hún snertir aðeins eina hlið em-
bættisstarfsemi minnar og þóít
jeg væri óduglegnr sakamála-
dómari, þá gæti jeg haldið
óskertri embættisæru minni fyrir
því. ef jeg væri duglegur embætt-
iamaður á öðrum sviðum.
Háttv. flm. hefir hinsvegar ver-
ið lýstur „ærulaue lygari og róg-
bðmeð öðrum orðnm: Þvi *r
lýst yfir að bann sje búinn að
Ijúga og segja svo mikið,
haain eje orðinn ærulaus. Þetta er
sú gífurlegasta ásökun sem jeg
gm, hngsað mjer á nokkum
masan, og ef hún væri fyllil. á rök
ms byp® — en þafi getnr hún ekki
rerirfi, því engin maðnr getur ver-
i<| íBrulaus, en ef bún væri fyUil. á
rðkurn bygð, þ4 skákafii hún hv.
flas. eiginlega út úr mannfjelaginn
og akipafii honum í flokk með
krttrndum, sem menn rökræð;!
eigi mál vifi, heldnr sreíja e6ft
sparka í, ef þau ve.rfia of nær-
glmgul. — svone gífurleg er ásök-
unin í garð hátítv. flutningsin.
af foringjunum, en yfirforingi
skipsins verður Godtfred Hansen
Bjéliðsforingi. í fylgd með „Niels
J«el“, verður herskipið „Geysii.“
Danmerkarfai'arair glima k
Austfjörðmn.
Danmé.rkur flokkur glimn-
manna sýndi hjer gfímur og fi*
leika i gærikvöldi. Göð aðsókn. —
Undii-tcktit ágætar. Sýna í kvöld
* Worðfirðl.