Ísafold - 09.07.1926, Blaðsíða 1

Ritsljórat.
Jón Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
Sími 500.
ISAFOLD
DAGBLAÐ: MORGUNBLAÐIÐ
Árgangurinn
kostar 5 krónar.
öjalddagi 1. júlí.
Afgreiðsla og
innheimta
í Austurstræti 8.
Sími 500.
5L ásr’jj. 36

FðKfudaginn 9. júii 9926.
ísafoldarprentsmiðja h
.f.
Nokkur orð
til ritsfcjóra „Heimskringlu.“
í Iíeimskringlu firá 19. maí, er
greinarstúfur með undirskriftinni
A. M. G., sem jeg get eigi með
öllu látið afskiftalausan. Ilirði
jeg þó cigi um að grenslast eftir
því, hver höf. er., því jeg býst
ckki'við, að gera honum svo hátt
und'.r höfði, að eiga orðastað við
liann, frckar cn að því ievti, sem
gert verður í grein þessari.
Greinai’höf. í Heimskringlu seg-
ist vera nýkominn til Canada. —
Þykir 'lionum sem Heiinslvingla
og Lögberg fari æði illa að ráði
sínu, með því að flytja frjettir
sem þau tafka upp úr Morgunbl.
Hn það, sem knúði þenna A. M.
G. til þess að leysa frá skjóðunni,
voru frjettir þav, er Mobgunbl.
flutti, frá síðasta verkfalli lijer í
bæ, og Lögberg prentaði upp.
'þil þess að koiua í veg fyrir, að
Vesturheimsblöðin flytji framvcg-
is f.rjettir úr Mbl., skýrir þessi
nýkomni frjettaritari Ilcims-
kringlu frá því, að Morgbl. sje
að mestu leyti eign stórauðugra
danskra manna, að „flokksbræð-
ui' Morgbl. viðu.úkenni" (sie), það
fyrir ósannan frjettaburð — og
þar fram eftir götum, gatslitnar
lygar úr Alþýðublaðinu.
En síðan víku.v frjcttaritari sjer
að verkfallinu síðasta hjcr í Rvík,
og liygst að leiða menn þar vestra
í allan sannleika í því máli, mcð
þeim rosta og stórlygum, að eng-
inn Aiþ.blaðsrýtari kemst í hálf-
kvisti við hann.
Skal cigi orðum að því leitt,
að hrekja þann málanda maims-
ins, a®eÍDS drepið á nokkur dænn,
til þess að sýna f.ram á, að Heims-
Ikringla er ekki á flæðiskeri stödd
með sannar!!! frjettir lijeðan að
'heiman, meðan liún hefir aunan
eins mann, sem frjettaritara!
Ástæður verkfallsins teliw hann
þær, að verkamenn (er hann segir
að vinni eyrarvinnu fyrir kr. 1-20
uni tímann), hafi hcimtað lcaup-
hækkun. Hann hefir með öð.run
orðum enga vitneskju um málefn-
ið sem liann þykist vera að skýra
frá, þessi „sannfróði“ Heims-
kringlumaður. Hinn „sannfróði“
veit ókki að kaupið hefir verið
kr. 1.40 í rúm tvö ár, og ca' enn
og var eigi á þetta kaup minst,
í síðustu kaupdeilum.
Síðan fimbulfambar lnnn ,sann-
fróði* um miljónagróða togaraeig-
enda síðasta ár.
Hann er víst sá eini, sem hefiir
þóst verða var við gróða þann.
En lengst kemst sá ,,sannfróði“
frjettamaður, er hann talar um
„emdemis lygar Morgunblaðsins“,
þegar f,rá því var skýrt lijer í
blaðinu, að verkamenn hefðu vilj-
að vinna, on leiðtogarnir reynt
að sporna við því.
Það er eigi hægt að komast hjá
því að brosa, J.iegar eiidiver
skúmaskotsmaður yestur í Ame-
.röku, rís upp með rosta, og lield-
ur að hann viti betár um atburði
lijer í Kvílc, en sjónar- og lieyrn-
arvottar lijer á staðnum. Hvað
skyldi sá „sannfróði“ Heims-
kringlu maður liafa sagt, ef liann
hefði hrv.’ft á undirbúning Bolsa
hjer, er þeir ætluðu að gera sjer
ferð á liendur suður í Hafnarfjörð
til þess að aftra verkfúsum ve.rka-
mönnum frá að vinna. Og skyldi
hann vita betu.r en þeir, sein
stóðu hjerna á hafnarbakkanum,
þegar skipað var fram í
„Suðurland“, bvernig ve.rkainenn
liugsuðu til foringjanna.Elkki eiun
einasti þeirra vildi rjetta þeim
hjálparhönd, Jóni Baldvinssyni og
dátuin hans, svo þeir urðu að
snúa sneyptir heim. Þetta veit
hvert mannsbarn hjc.r í Rvík, og
er óþarfi að eyða orðum að við
nokkurn mann, livort svo sern
hann heitir hinn „sannfróði“ A.
M. G. í Vesturlieuni, eða eitthvað
annað. Og brigslyrði f.rá siíkum
niönnum eins og þessum A. M.
G. eru fremur ljett á metuuum.
En það er önnur hlið á þessu
máli.
Um það hefir verið ikvartað,
og ekki að ástæðulausu, að of
lítið 'hafi verið uin það sint, á
síðari á»rum, að viðhalda viðkynn-
ingunni milJi ísleuslku þjóðarinn-
ar hjer heima og Vestur-íslend-
inga. Vestra er unnið mikið og
gott starf í þjóðrælcnisfjelaginu.
Hjer lieima gætir mei,ra tóm-
lætis. Er mjer það ljóst, að jm-
lensku blöðin liafa hjer hlutverk
að vinna, sem vanrækt liefir ver-
ið. Sennilega hefir ekkert blað,
sem komið liefir út á íslandi,
f'lutt cins mikið af Vestu.r-íslensk-
um í'rjettum síðuslii missiri, eins
og Morgbl. Þyrfti þó nijög að
auHca það frá því sem er, ef vel
ætti að vera.
Utaf ofannefiKki grcin í Hcims-
kringlu, verð jeg að leggja þess-
ar spurningar fyrir ritstjóra
blaðsins.
Er hann því hlyntur, að sam-
bandið eflist milli Austur- og
Vestu,r-lslendinga ?
Álítur hann, að blöðin hafi hjer
hlutverk að vinna ?
Svari hann þessu tvennu ját-
andi, þá wrður hann um leið að
leysa úr þriðju spurningunni.
Álítur hann, að grein sú, sem
birtist í blaði lians þ. 19. maí með
undv.’skriftiuni A. M. G. sje spor
í rjetta átt, til þess að cfla sam-
úð og viðkynningu meðal íslend-
inga austan hafs og vcstan?
Scnnilega er lianu á sama máli
og jeg með það, að slík skrif sem
grein A. M. G. sjeu fremur óheppi
leg til þeirra hluta.
Hefir greinin því slæðst i blað
hans, vegna þess, hve gersamlega
hann var ólcunnugiw málavöxt-
um, og er það bæði slciljanlegt
og afsakanlegt.
En sje svo, að ritstjóri Heiins-
Ikriiiglu lialdi því fram, a'ð haun
liafi í A. M. G., fundið heppi-
legan frjettamann fyrir íslands-
frjettxr, heppilegan fyrk’ lesend-
ur Heimslcringlu, og heppilegan
til þess að efla samúð milli landa
austan hafs og vestan, þá eru
skoðanir hans svo sjerkennilegar,
að jeg fyrir mitt leyti óska eins-
kis sambands við blað hans, óg
vildi mælast til þess, að upp frá
þessu steinliætti hann að prenta
frjettir eða annað upp úr ísafold
i .. i Morgunblaðinu, eins og verið
hefir siður liaus undanfarið.
V. St.
SKOPAST AÐ
SAMHERJA SÍNUM.
Það getur stundum verið býsna
neyðarlegt, sem ritstjóri „Dags“
segir uiu vini sína og samherja,
þegar hann ætlar að hæla þeim.
Það cr í rauninni eðlilegt, því það
er svo litlu að hæla hjá þeim vin-
um hans, sem liann gælir tíðast
við — þeim Tryggva og nafna
hans frá Hriflu, að það er elckert
undarlegt, þó skopblær verði á
frásögninni, þegar liann ætlar að
hrósa þeim, sem mest.
1 nýkomnum „Degi“ að norðan
segir Jónas f.rá flækingi Tryggva
um landið og’ fundahöldum hans,
og segir að lítið hafi orðið nm
varnir af hálfu andstæðinganna.
Þetta getur elcki verið annað en
slcop hjá manninum, því áreiðan-
lega veit hann t. d. um Egil-
staðafundinn, þar sem A,rni frá
Múla kengbeygði Tryggva svo
eftirminnilega, að sjerstaklega
var orð á gert í skeyti, sein sent
var að austan með frásögn af
fundiniuii. Það getu.i’ verið gott
að liæla vinum sínum og flo'kks-
bræðrum, en það verður að ger-
ast með þeim hætti, að eklci verði
lilegið að.
En um þvert bak lceyrir þó
hjá „Dags“-ritstjó*i’anum í niður-
lagi þessarar skopgreinar um
Tryggva. Þar segir svo:
„Mjög hefir þótt sópa að
Tryggva í för þessari. Rök hans
lún sterkustu, Oam'koiiian ridd-
araleg og áhuginn fölskvalaus.“
Það þarf nú ekki að lýsa
Tryggva fyrir Reykvíkingum. —
Þeint er nokkurnveginn 'kunnugt
um hve mikið „sópar að“ hon-
uiii venjulega í ræðustól. Naprara
háði var ekki liægt að kasta fram
um manninn. Sama er að segja
um „föstu rökin“. Hann liefir
ekki þótt tiltákanlega irökfastur á
þingi, þegar hann liefir vei’ið að
taka aftur í öðru orði það scra
liann fullyrti í hinu. Einhvern
áhuga liefir Tryggvi sjálfsagt. En
hvort hann beinist að umbótum
fy,rir bændur, skal ósagt látið.
„Dagt(r“ gat ekki gert vini sín-
um, Tryggva, meiri ógreiða en
að gefa þessa lýsingu af honum.
Því aldrei hefir aðsópsminni nje
.rakafátækari maður ferðast um
landið í þeiiu erinduúi að leið-
beina mönnuin um þjóðinál.
FISKVEIÐAR
NORÐMANNA
VIÐ ÍSLAND.
Úr umræðum í Stórþinginu
norska.
Fyrir skemstu lcom fram fyrir-
spui'ii í norslca þinginu, hvort
stjórniii ætlaði sjer að gera noklc-
uð til þess að fá bætt úr þeim
erfiðleikum, er fiskveiðalöggjöf
vor væri valdandi fyrir Not’ð-
menn.
Fyrirspyrjandinn var Anderssen
Rysst úr floklci vinsbrimanna. í
ræðu sinni um málið gat hann
þess, að haim ásakaði eigi Islend-
inga fyrir það, þótt þeir vildu
gæta sinna eigin hagsmuna um
fislcveiðar. En fislkveiðalöggjöf ís-
lendinga beindist sjerstaklega
gegn hagsmunum Norðmahna, sem
liefðu verið bn’autryðjendur fisk-
veiða á íslandi og lcent íslending-
um að veiða. Samningurinn, sem
'Norðmenn og íslendingar hefðu
gert með sjer 1924, hefði þegar
verið iUa þokkaður af uorskum
útgerðarmönnum, enda hefði eng-
inn þeirra verið kvaddur ráða þá
er samningurinn var gerður. —
Tveggja é.i’a reynsla hefði nú sýnt
að ástandið væri mildu verra en
áður, íslendingum mætti eigi liald-
ast uppi framvegis að haga sjer
eins og 'þeir. hefði gert þessi 2 ár.
Ræðumaðui’ lagði sje.rstallca á-
lierslu á það, að fyrirspurnina
niætti eigi slcoða sem /neyðarkall
frá útgei’ðarinöimum. Norski.r
fiskimenn ljeti eigi hrekja sig
þaðan sein þeir væri frcnistir allra
og þa.v sem þeir væri nauðbeygðir
til að vera.
Robertson ráðherra sagði, að
stjórnin hefði vakandi auga a
þessu máli, enda hefði það lcomið
í ljós, að þeim „velvilja“, sem
sanmingur Nc.rðmanna og íslend-
inga bygðist á, væri eig'i til a'ö
dreifa af Íslendinga hálfu. Og ef
kröfur þær, sem norðlca stjórnin
liefði gert, væri eigi tekna.r til
greina, þá væri eigi um annað að
gera en að segja upp samningnum
frá 1924.
Kye Holmboe, sem var verslun-
arráðlie.rra þegar samningurinn
var gerður, ljet þess getið, að í
rauninni væri enginn samningur
milli þjóðanna, sem hægt væri að
segja upp. En ef ástandið væri
þannig, sem Ande*rssen Rysst hefði
lýst, þá skyldi hann vera fyrsti
inaður t.il að samþylckja það, að
Norðmenn ljeti hart mæta hörðu.
'•Hiigset, bændaflokksmaðu»r, lýsti
yfir því, að bíendur hefði fórnað
miklu með samningunum 1924, en
það hefði þá verið tilskilið, að ís-
lendingar sýndi Noírðmönnum alla
lipurð um fiskveiðar. í st.nð þess
að gera þetta, liefði íslendingar
sýnt hina mestu óbilgirni.
Lylcke forsætisráðhe.rra gat þess,
að bæði utanríkisráðuneytið og
verslúnarráðuneytið liefði valcandi
auga á inálinu og utanríkisráðu
neytið befði þegar beðið aðalkon-
súlinn í Reykjavík að leita samu-
inga við íslenslcu stjé.rnina. Sá
sanmingur, sem hjer væri uui að
ræða, væri í rauninni munnlegt
samkomttlag og um hann væri
engin slcjöl önnur en nokkur
brjef.
KAPPREIÐARN AR.
„Sörli“ verður enn hlut-
skarpastur.
Eitts og til stóð, fóru aðrar
kappreiðar ársins fram á Skeið-
vellinum lijá Elliðaám á sunnu-
daginn. Veður var 'hið besta og
völlurinn eins góður og framast
niátti vera. Voru mikil viðbrigði
frá því, sem áður hefiff verið, þeg-
ar þar hefir mátt heita ólíft vegna
moldroks.
Fjöldi fóllcs sótti lcappreiðarn-
ar og var áhugi ntikill í sumum.
Leika.r fóru þannig, að „Sörli“
Ólafs Magnússonar, ljósmyndara,
sigraði ennþá einu sinni, en þó
stóð það .tæpast nú, því að eigi
máttu aðrir sjá mun á honum og
„Þyt“ frá Fífuhvammi, en þeir,
sent voru á endamörlkum. „Þyt-
ur“ va*rð talsvert seinni til við-
bragðs, en dró á „Sörla“ þegar
fratn á völlinn kom. Var lilaup-
hraði þeirra talinn jafn, 23,4 sek.,
en metið e»r 22,6 sek. og á „Sörli“
það síðan 1. júní í fyrra. Þriðji
fljótasti hesturinn var „Hrani“,
Magnúsar Magnússonar framkv.-
stjóra.
Af skeiðhestunum náði enginu
tilskildum ]i,raða (25 \selc.), en
„Baldur“ Einars E. Kvaratt,
fjekk 2. verðlattn fyrir að skeiða
völlinn á 26,2 seflc. Gráni Stefáns
Þorlákssonar, bifreiða»rstjóra,.skeiS
aði-völlinn á 27,5 sek. og ,Vindur‘
Þorsteins í Tungufelli á 28 sek.
I ungviðahlaupinu varð hlut-
skarpastur „Neisti* ‘ Magnúsar
Magnússonar firkvstj., ,en þó mátti
vart á rnilli hans sjá og hinna
cr reyndir ve.ru mcð honum.
Hestarnir, sem tókn þátt í
kapphlaupunum, voru 23, þar af
5 skei&hesta.r og 8 hestar 5—6
vetra. Fóru fram 11 floklkahlaup
og var að þeim hin besta skemt-
un.
KYENNAVERKFALLIÐ
A AKUREYRI.
_____ 1
Miðlunartillaga komin fram,
sem verkakonur vilja
ekki samþykkja.
í sama þóí'inu gengur með verk-
fallið á Akureyri og áðu»f, að því
leyti, að engir samningar hafa
ikomist á.
Þó liefir komið fram miðlunar-
tillaga frá vinnuveitendum. Bjóða
þeir nú 60 aura á klukkustund-