Ísafold - 13.07.1926, Síða 1

1
Eitstjórai.
Jóii Kjartansson.
Vaitýr Stefánsson.
Sími 500.
ISAFOLD
Árgangurinn
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
Afgreiðsla og
innheimta
í Austurstræti 8.
Sími 500.
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
51. árgi. 37. tbl.
Þriðjudaginn 9. júii 1926.
fsafoldarprentsmiðja hX

Samtal við Tk. Stanning
forsætisráðherra Dana.
Th. Stauning forsætisráðherra neinar vinnustöðvanir síðan sam-
og frú háns komu liingað með Is- komulag náðist eftir löngu deil-
landi og meðan þau dvelja hjer í una í fyrra vor. Þá var gengið
bænum, eru þau gestir Fontenay svo frá samríingunum milli at-
sendiherra. vinnurekenda og verkamanna, að
ísafold hitti í gær Stauning ráð laun allra vinnustjetta er miðað
herra í sendiherrabústaðiium. Br við verðvísitöluna.
St.auning maður höfðinglegutr að
vallarsýn og hinn hofmannlegasti
í allri framkomu.
Eftir að hafa boðið forsætisráð
'herrann velkominn t i 1 landsins
leiddi jeg talið að veru hans hje.r
og ferðalagi. Ætlar hann að taka
þátt í stjórnarfundum norrænu
embættismannanna hjer næstu
flaga. Síðan býst liann við ef tími
vinst. til, að fara upp í Boí’gar-
fjörð snögga ferð, og ef til vill
austur yfir fjall.
Gengismálið.
Hin öra hækkun'
Barst. því næst talið að Geng-
ismálinu, hinni <>ru krónuhækk- j
un í Danmörku og afleiðingum
hennatv.
Það er eins og kunnungt er
álit okkar, segir forsætisráðherr-
ann, að fyr sje eigi grundvöllur
tryggur undk’ viðskifta og at-
Vinnulífi þjóðárinnar, en krónan
hefir fengið sitt fulla gildi.
Hækkunin varð hraðari en t;-l-
Horfurnar.
‘h'ð lága ve.rð á aðalú
^ ' ' 1 vörum olckar, stafar að miklu áhrif. Hjer á árunum gáfu þeir prjettastofunnar
■yti af erfiðleikum þeim. sem að vísu, út vikuhlað. Var það selt skeyti<. og var Ö11 framsetning
já Evrópuþjóðirnar alment nú á á götunum. Hefi jeg hvorki sjeð Albvðublaðsins eftir þessu hin
VERKFALLIÐ
Á AKUREYRI.
Nánari fregnir af úr-
slitunum.
Á laugardaginn va»i’, sendi
Frjettastofan út skeyti frá Akur-
eyri, þar sem frá því er sagt, að
verkfallinu væri lokið. Samdæg-
urs flutti Alþýðubl. fregn frá Ak-
ureyri, er þvertók fyri.r, að
Frjettastofu-skeytið væri rjett.
Var þetta Akureyfrar-skeyíi
nefnt „Lyga-
Stauning' forsætisráðherra.
Vísitalan hefir lækkað mjög
ört. Verðvísitalan í febrúar síð-
astl. var nál. 12% læg.ri en vísi-
talan næsta á undan.
Næsta vísitála verður reiknuð
út í ágúst í sumar. Jeg get búist
við, ;ið hún sýni enn mikla lækk-
un viiruvwðsins. Og þá er verð-
var ætlast. En þa.” kemur svo jagið í Danmörku mjög áþekt
margt til greina. Það voru að j,inu almenna verðlagi í heimin-
nokkru lej'ti erlend áhrif, sem um
komu hinni Öru liækkun á. Hún Som stendur er mikið atvinnu-
varð ofe.ri exx meun oskuðu eftii’. ]evsi [ Danmörku. Er líklegt að
Á liinn hoginn getur það ver- þag stafi af einhverjn leyti af
ið álitamál, livort Öetra er, að j)ví að meuu búast við, að kaup-
ýmsar lagabreytingar. Verið er Bolsar.
að vinna að þeim nú, og eins að ; —• Er nokkur hreyfing á komm-
undirbúningi á frekari lækkun vinistum í Danmörku um þessar
útgjaldanna. mundir? |
j Forsætisráðhe.rrann leit upp við
spurningu þessa, og var sýnilega
undrandi yfir því, að nokkrum
—• Gera menn sje.r í hugarlund skyldi slíkt í hug.
að fjárliagsvandræði þau sem nú — Nei — síðrur en svo. Komm-
standa vfir í Danmörku, geti únistahreyfing eða kommúnista-
haldist 'til margra ára? flokkur er ekki til í Danmörku.
— Erfitt að giska á nokkuð úm Það er-u að vísu til stöku menn,
]>að. Ber þess að gæta, að t. d. sem kalla sig kommúnista. En
aðálútflutnings- enginn þeirra hefir hin minstu
að miklu áhi’if.
leyti ’ af
þja xnvvopupjuunxiar auueut nu « a goumum. Jtien jeg nvorKi sjeo A.lþýðublaðsins eftir
tímuin. Kvartað hefir t. d. verið það, eða heyrt þess gettð, nú haubjatrnarlegasta.
undan því, að útflutningur vor lengi. Það kann að vera, að það. j gær átti° Mbi_ taj vjg ýmsa
á landbúnaðarvörum til Þýska- sje gefið út einhversstaðaír, enn Ákw
lands liafi minkað mjög, vegna í dag, en mjer er ekki kunnugt
tolllaganna nýju í Þýskalandi. — ,um það.
En sölutregðan stafar eigi ein- — Fyrir nokkrum árurn korn
göngu af því, heldur að miklu það þó fyrir, að kommúnistar í
leyti af hinu, að þar í landi er Höfn bljesu saman fundum. Orð
atvinnuleysi mikið og vandræði, fór t. d.
•kaupgeta .rýr. Því er verðlækk- skeið.
unin kornin að miklu leyti vegna — Thögersen, segir ráðherrann.
vöntunar á kaupgetu, og kemur Jeg hefi ekke^t frjett til hans
að því leyti hvorki krónuhækkun lengi. Sennilega er hann kominn
nje tolllögun við. til Rússlands.
Yerðlagið hefir lagað sig eftir — Mikill munu.r er það, live
gengimi á tiltölulega skömmum kommúnistar láta fremur á sjer
tíma, án þess að gerðar hafi ver- bera í Noregi en í Danmörku.
ið í rauninni nokkrar opinbera.r Hverjar munu orsakþ- til þess
ráðstafanir t-il þess, að svo yrði. mismunar?
.reyringa og spurði þá nm úr-
slit' málsins.
Eins og fyr er getið hjer, var
það vandræðalaust fyrir útgerð-
armenn á Akurey.ri, þó tregða
yrði þar á fiskverkun og engin
af,- Thögersen um eitt 4stæða fyrir þá til þess, að hraða
! sjer við samninga. Aftur á móti
óx óánægja ve»rkakvenna daglega
við verkfallsforsprakkana, því
þær sáu alla sanngirni í því, að
kaupgjald breyttist eftir öðru
verðlagi.
Á fimtudaginn var, var unn-
ið á tveim stöðvum, hjá Einari
Gnnnarssyni og Jóhanni Haw-
gengið smáhækki á mörgum ár-
um, ellegar t;ika hækkuuina í
skjót.ri svipan. — Erfiðleikarmr
verða vitanlega tilfinnáidegri. ef
gengishækkun er skjót, en þeir
taka þá fliótar af.
Sem stendur eru erfiðleikar
miklir í atvinnulífi Danme.rluu’,
vegpa gengishækkunai’innar, miirg
fvrirtæki stiiðvast nú á tímmn.
ið
æ.KKi,
tala verður
er na’sta ve»rðlagsvísi-
efin rit. Þess vegna
sje beðið með ýmsar framkvæmd-
ir, uns kaupgjaldið lagar sig eftir
hinni nýju vísitölu.
— Og verkamenn taka því
niöfflunarlaust ])ó kaupið lækki
samkvæmt verðlaginu?
— Þeir, sem lægst liafa laun-
in eru vitanlega ekki sem á-
fyrirtæki setn eigi 'hafa haft næg)- Ua>gðast'.r eins og gengur. En við
le'gt fjármagn að bakhjalli. þvj er ekkert að gera.
sinni
Da:i-
Flokkai'nir og geng’ið.
Hefir gengisinálið nokk.ru
verið hreint flokksmál í
mörku?
t rauninn hefir það eigi ver-
ið svo. Flokkarnir vo*ru þó mis-
mnnandi viljugir á. að styðja
gengishækkunina. — 5 instrimenu,
■bændaflokkurinn fór sjer lengi
vel.hægt í málinu. Bændur gátu
unað tággenginu sæmilega vel
O" seinastir voru þew’ „konser
Fjárlögin.
— Og það hefir tekist að lækka
útgjaldaliði fjárlaganna samhliða
gengishækkuninni ?
— Vitanlega revnum við það
í lengstu lög, að 'stilla útgjöldum
í h.óf, svo. álit þjóðarinnar út á
við lúði ekki hnekki við það, að
fjárlög sj'eu afgreidd með tilfinn-
anlegum tek.iuhalla. Á síðustu
fjái’.’lögum, sem afgreidd voru í
steen. Voru það aðallega konur
Meim hafa tekið sig saman trm,í — 1 Noregi eru sem stendur utan yerkakvennafjelagsins, sem
að reyna að lækka verðlagið á hetri skilyrði fyri.v kommúnisma, juuuu þauu tja<r
sem flestum vörum. Onnur sam- en í Danmörku, segir ráðherrann. |, jjrlin»ur Friðjónsson kaupfje-
sem þar koma til .Hann er þó þar sem allsstaðar ’ lagsstkom bráðlega á vett-
tök eru og,
o-.reina, samtökin
um, að kaupa' annarsstaðar að tapa fylgi. En
i vang,
rinnlendan varning fremur en er- það er skiljanlegt, að fleiri Norð-; jlouulu
lendan. hvenær sem liægt er
S j á varútgergar-fjTÍrætlanir.
og' liðsveit nokkur með
m. a. Steinþór skóla-
en! stjóri. Lenti í allhvössu orða-
í Noregi er verkalýðs- kastj mijji verkfúsu kvennanna
og aðkomufólks. Eigi varð úr
Mun nokkur alvara í því, . , .
, . _ , z. , framþroun ems og lija okkur.
atikm verði sjavarutge>rð í
að
Daumörku
að miklum mun?
Líklegt liefir það Tþótt
slíl
hv
finnanlegt, er eðblegt að leitað
sje að nýjum starfssviðum. Við
settum nefnd li.jer um árið. til
þess að .rannsaka málið. Sam-
kvæmt áliti liennar, er ekkert út-
•lit til þess, að mikið verði gert
að því á næstuuni, að brevta út-
gerðinni og auka hana.
Nefndin leit svo á, að tiltæki-
legt væri, að auka og bæta nokk-
uð rekstur niðiwsuðuverksmiðj-
anna. sem tilreiða fiskmeti. Ut-
gerð Færeyinga má bæta að
miklum mun, með því að gera
þeinx kleift, að fá hentugri skijr,
en ]>eir hafa nú. En danskir sjó
menn eru nú einu sinni þannig
menn hallist að kommúnisma
Danir.
hreyfingin yngri en í Danmörku,'og aðkomufóJks. Eigi varð
off hefir því eigi náð þar sömu ,handaiö?m4ii. Lauk þeim viðskift-
um þannig, að Erlingur og lið
lengur hans fjekk því til leiðar komið,
stjórnmálalífinu en ag vinna stöðvaðist hjá Jóhanni
hjá Einari Gunn-
haldið áfram.
Var nú skipuð nefnd meðal
verkamannaforkólfanna, til þess
Danskir verkamenn
tekið þátt i
hafa
— Líklegt liefir það ,þótt, að . . . , ~ , ■ iae 'v11111® stor
ik, niíett.i takast. Yegna beSS “7 i be,rra, og H,wsteen. en
ve atvinnulevsi Itefir veriS tll- ,b,'r' P» «°»- arssyni v» 1:
greind en liinir no»rsku og þrosk
aðri ábyrgðartilfinningu. sAð end-
ing'u spurði jeg forsætisráðherr-
ann, hvc.rt hann sæi nokkra breyt-
ingú á viðskiftúm og sámbandi',
Dana og Islendinga. Leit
aðrir, að alt
tivu“,
unina.
til þess að styðja hækk-
að reyna að hafa áhrif á útgerð-
í armenn. 1 nefndina voru þeir
kosnk m. a. Halldór Friðjónsson
hanniog gteínþór Guðmunds'son barná-
svo a sem aönr, aö ait væri Þarj,skóJastj. Engar verkakonur voru
með kyrirum kjörum. Gat hann'j uefndinni, eftir því sem Mbl.
þess að lokum, að sjer hefði ver- frjetti Leitaði nefnd þessi til út-
ið hin mesta ánægja að því, að f?erða,rmauna, 0g vildi setjast með
taka þátt í versluna*rmótinn með þeim 4 rökstóla. En sennilega
íslenskum kaupsýslumönnum í hefir j,eim fundist aaltfiSksvinn-
fvrra. Eins myndi hann framveg-■ an yei.a þeim óviðkomandi, væri
is gera það sem í hans valdi barnaskólastjórinn t. d. þar kont-
stæði, til þess að efla verslunar- inn spolkorn nt fyrk verkssvið
’jviðskifti milli Islendinga og Dana,1^ Hirtu þeir ekki nm að eiga
á þann háf-t, að greitt yrði fyrir nebiar samræður við nefnd þessa
ov t t sölu ísl. afnrða
ge.rðu\ að þeun fellur ekki stor- T
’ TT . Jeg þakkaðr
utgerðin. Hver sem þar dregur , . •
hinar gloggvu upplysmgar og kn ^ j)ær sem atvimra hafa haft
Danmörku. íum m41ið.
forsætisráðherra j fostndagskvojd ikomu verka
~c’ ’ ~~ x--— c, , ’hin$)T> nflnironm nrnil vsincrnv no1 lllll
apríl vom útgjöldin lækkuð um
?,0—40 miljónir lcróna frá því sem una sina sjauur. næsia iagi ao i y gt
áður vgr. Á launaliðum sparaðist f jckir sjeú nm bátinn. Okkur gefst
Verkalaun og verðlag. 20 miljónir vegna þess, hve dýr-, ekki vel að hafa nnkinn aðkeypt-
En hvað u'm verkalaunin í sam-jtíðfvuppbót minkaði. Dregið var'an vinnukraft við fiskveiða*r —1 Sænski flugmaðurinn Söderberg
bandi við Uækkun krómumar? í'af ýmsum fjáryeitingum, svo sem; ekki síst. þegar hið aðfengna vinnu- h.rapaði í flugvjel í 1500 metra sótt
ár ríkir atvinnufriður í Dan- til sjúkrahúsa, um 10%, frá því afl kemúr frá btmaðinum. Bænd- hæð. Hann náði í falllilíf, fleygði
mc.rku, þó krónan hafi. hækkað sem áður var. En til þess að breyta ur og vinnumenn þeirra lcunna sjer útbyrðir og bjargaðist. —
upp undir gullgildi. jfjárveitingum í það horf, sem við^lítt til sjómensku, og eru eldá Flugvjelin fór í.þúsund mola.
j4 _____ við höfum higi haft á, er krónan e»r nál. gullgildi þarf fyrir hana gefnw*. 1 --------*-•-«------
hjá Eiua.ri Gunnarssyni til hans.
og fóru ]>ess á leit, að hann tæki
þær í vinnn fyrir kaup það, sem
útgerðarmenn buðu. Var það auð-
Á laugardaginn byrjaði vinna
lijá öllum útgerða»rmonnum. Þeg-
ar Mbl. átti tal við Akureyri,
i