Ísafold - 20.07.1926, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD
3
f
Bjarni Jónsson ira vogi.
Ilann ]jest að heimili sínu lijer
i Reykjavík kl. 8 á sunnudags-
Svv'íikl, eftir langvinna vanlieilsn
og þunga legu.
Bjarni var fæddur í Miðmörk
í Stóradalsþingum 13. oikt. 1863.
Hann var sonur .Jóns prests
Bja«rnasonar er síðar fluttist að
Skarðsþingum. Olst hann upp hja
5‘öður- sínuiu í Vogi í Dalasýslu
ng við þann ine kendi hann sig
síðan. Hann kom í latínuskólana
haustið 1883 og settist þá í 3.
bekk. -— Vorið 1888 útskrifaðist
bann úr latínuskólanum með hárri
Bjarna: ,,A honum skella stór-
sjóir stjórnmálabrimsins freikar en
á flestum öð>rum, en Bjarni er
bardagamaður, gerir oft atlögu
og hvetur þá samherjá sína að
láta Gamminn rasa og geisa. —
Hann er í raun og veru í eðli sínu
víkingu-r löngu liðinna alda, sigi-
andi glæstum flota með dreka-
höfuð í stafni. En yfir aldann-i
liöf tengist víkingseðli hans nú-
tímanum; bókmentafjársjóðir Is-
lendinga og nágrannaþjóðanna og
einkum þó Þjóðverja, eru aðai-
stoðirnar í þessari b*rú. — Eðlis-
látið það á sig fá og haldið fram
sömu stefnu. Honum mun hafa
verið minnisstætt hvernig þeitr
Jónas Hallgrímsson og Sigurður
málari puðmuudsson dóu löngu
fyrir tímann, mest fyrk’ fátæktar
saikir. Með því að stvðja listir
og listamenn, hefir lxann viljað
lyfta þjóðarsálinni upp um 10
fet, 20 fet eða 100 fet. Auðvitað
er það ekki eiiigöngu honum að
þaikka, að íslenskar listk standa
nú í meiri blóma en nokkru sinni
fyr. — En hvernig sem jeg vebi
því fvrir mjer, veit jeg, að liið
andlega fsland liti öðruvísi út í
dag, ef hann hefði ekki vesrið.
En — jeg veif með vissú, að þeg-
ar hann fellur frá, nrani íslensk-
ar listir gera honum fagra graf-
skrift.“-------
Enginn sá maður, sem nokkuð
hefir l>ekt til starfa þingsins
undanfarin ár, getur gleymt
Bjarna Jónssyni ft'á Vogi. Fram-
koma Bjarna í öllum menning-
armálum var svo ákveðin og
skír. Hann var heitasti fjand-
maður smásálarska'parins, sem
setið hefir á þingbeklkjum síð-
ustu áratugi.
Hann var óskmögur bjartsýn-
isins, og hafði 'alveg ákveðna
óbeit á því, að láta erfiðleika
| vaxa sjer í augum. Þinginenn
j töldu oft bjartsýni hans ótæka.
[ En í því fúalofti smásálarskap-
‘ a»v, sem mollast oft vfir þing-
bekkjum vorum, var Bjarni frá
Vogi hinn hressandi andsvali, er
Ijet aldrei bilbug á sjer finna.
Hann trtiði á landið, þjóðina,
f.ramtíðina. Og trú lians var svo
sterlk, að þeir sem standa tveini
fótum, í kyrstöðulofti kotungs-
skapa*r, fengu ofbirtu í augun.
Danmerkurför glímumanna.
Jón Þorsteinsson segir frð.
Leugst til vinstri er Björn Blöndal Guðmundsson, frá Eyrar-
bakka, 2. Viggó Nathanaelsson, Þingevri. 3. Þorgeir Jónsson,
Varmadal. 4. Kári Sigurðsson, Eyrarbakka. 5. Ottó Marteinsson,
Reykjavík. 6. Bergur Guðmundsson, Siglufirði. 7. Þorgils Guð-
mundsson, Hvanneyri. 8. Jörgen Þorbergsson, Reykjavík. 9. I>or-
steinn Kristjánsson, Reykjavík. 10. Gunnar Magnússon, Súganda-
firði. 11. Sigurjón Guðjónsson, Vatnsdal. Rangárvallas. 12. Ragn-
ar Kristinsson, Revkjavík. A bak við riiðina standa þeir Sig.
Greipsson og Jón Þorsteinsson.
'einkunn (104 st.) og sigldi sama far Bjarna liefir bent honum aft-
-ir til básikólans í Kaupmanna-
böfn. Þar las hann gömln málin,
latínu og grísku og tók kenna>ra-
próf í þeim árið 1894. Fór hami
þá heim til Reykjavíkur og gerð-
ist kennari við latínuslcólann og
gengdi því starfi þangað.td 1905.
Hun leitun á þeim kennara er
ur í tímann og auk klassiskra
fræða (latínu og grísku) hefb*
honum einikum verið ljúft að fást
við söguleg efni germanskra
þjóða.“
Bjarni var skáld gott og bera
ljóðaþýðingar hans af flestum
öðrum þýðingum. Og til ma.rks
Það þýðir ekki að ætla sjer að
rekja allan hinn merikilega æfi-
feril Bjarna frá Vogi' í stuttri
blaðagrein. Enda er þetta nóg,
að hann hefir getið sje*r þann
góða orðstír, sem aldrei deyr, að
vera sannur Islendingur og hafa
jafnan fylgt þeiivri meginregiu
„að hugsa rjett og vilja vel.“
hafi verið ástsælli af nemöndum um, að menn liafi alment kunnað
sínum en hann var, enda leitunjað meta það, hvort sem þeir voru
á betri kennara. — Kenslu gerði samherjar Bjarna eður andstæð-
Forsætisráðherra minst
í Danmörku.
bann að æfistarfi sínu og var nú
síðast dócent í grísiku við Há-
skóla Islands.
En þó mun samtíð og framtíð
‘úgi aðallega minnast Bjarna fyr-
w kenslustörfin, heldnr fyrir af-
skifti hans af stjórnmálnm ís-
iands og þá sjerstaklega fyrir
iuna ötuhi baráttu hans fyrir
yjálfstæði íslands. Þar var hann
•altaf vakinn og sofinn; þar va.r
hann hinn ötuli varðmaður og
bi'autryðjandi. Og það er víst, að
opgum einum manni á ísland
“'ns mikið að þakka að það fjekk
Niálfstæði sitt viðurkent. — TJm
'tefnu hans í því ináli safnaðist
ingar í stjórnmálum, sjest best á
því, að Alþingi hefi.r mn noklairra
ára skeið veitt honum stvrk til
þess að þýða Goethes „Faust“.
Þá eru og þýðingar Bjarna í
óhundnu máli ágætlega gerðar,
enda var hann einliver hinn orð-
hagasti maðu.r á íslenska tungu,
og bar hann sonaírlega virðingu
fyrir tungunni og tók eigi annað
sárara en að heyra henni mis-
jiyrmt.
Eftir að Bja.rni komst á þing,
var hann hinn ötulasti talsmað-
ur lista og vísinda, seni jafnan
hafa átt þar fáa talsmenn. í
samsæti, sem honmn var haldið
(Tillkynning frá sendih. Dana.)
I blaðinu ,,Köbenhavn“ birti.r
dr. Kort Kortsen langa og alúð-
lega lýsingu á Jóni heitnum
Magnússyni, forsætisráðherra. —
Lýsir hann hinum látna sem ein-
Hinn 13. þ. m. komu glímumenn-
irnir heim frá. Danmörku með
Gullfossi. fsafold liittA Jón Þo.r-
steinsson leikfimskennara snöggv-
ast að máb. og spurði hann
frjetta úr ferðalaginu.
— Ferðasagan yrði löng ef liún.
ætti að vera ítarleg segir Jón.
Við hjeldum alls 38 glímusýning-
ar í 44 daga. — Var Jón með
skrá yfir alla sýningarstaðina. —
Þeir glímdu hæði í stórbæjum
og smáþorpum um land alt.
— Aðsóknin —- viðtökurnar ?
— Viðtökurnar voru hinar á-
Ikjósanlegustu, segir Jón. Niels
Bnkh hinn nafntogaði kom á
móti okkur til Hafnar, er við
konram. Þar hjelt „Dansk ísl.
Samfund“ okkrtr samsæti. Veitti
Þórarinn Tulinius því forstöðu
með mi'killi rausn. Þar var og
sendiráðsritari Jón Krabhe.
Við byrjuðum sýningarnar í
Svendborg á Fjóni. Eins og sikýrt
hefir verið frá. var það Niels
Bukh sem sá um förina og nem-
endafjelagið frá skóla hans í Olle-
rup. Niels Bukli er hinn ágætasti
maður.
Aðsóknin óx sífelt eftir því sem
við hjéldum fleiri sýningar. Er
við fórum voru ótal umsóknir ó-
afgreiddar. \'ið gátum ekki ver-
ið lenguri 7 vitkur er langur tími;
að ferðast um dag eftir dag.
—- Og sýningarnar!
— Þær gengu prýðilega, a5
öðru leyti eu því, að einn glímu-
manna Þorgils Guðmundsson
meiddist við 2. sýninguna, gekk
úr liði.
Jeg skýrði brögðin áður en
glíman byrjaði. Við urðum hver-
vetna varir við mikinn áhuga.. —
Aðsókn var þó eígi eins mikil í
stórbæjunmn eins og þeim smærri.
Allsstaðar komum við fram
undir íslenskum fána. — Margír
höfðu aldrei sjeð hann áður. Ann-
ars hittum við marga, eirikum lýð-
háskólamenn, sem mjög eru kunn-
ugir landi voru og þjóð.
Óhætt er að fullyrða að við
emm allir hinir ánægðustu yfir
ferðinni.
-o-O-o-
HINN NORSKI
”VELVILJI.“
Frá því hefir verið ský.rt hjer
í blaðinu, að fyrirspurn hafi kora-
ið fram í Stórþinginu norska. —
Var stjó»niin spurð, hvort hún
gæfi þeim erfiðleikum gætur, sem
norskir fiskimenn mæti hjer, við
lægnm íhaldsmanni og segir að land, og hvort stjórnin gtvi nokk
Hllur æskulýður Islands og svo er hann var sextugur, mælti
Höfðu menn mikla tröllabrú _ á Jndriði Eina.vsson á þessa leið:
honum, að þegar það frjettist, a.ð. „Önnur stefnan sem hefir eiti-
Hann væri fylgjandi sambands-; ]-ent Bjarna frá Vogi, er áhngi
b’igunum 1918, þá þótti flestuui J hans á íslenskum listum og að
^amherjum hans sjálfsagt að þau'stygja þær fram til blóma. Hon-
blg yrði staðfest. |-am hefir verið hallmælt af mörg-
ólexande*r Jóhannesspn syo um um fyrir alla þessa ,hitlinga‘, er
J 17. árg. Óðins ritar dr. phil. nefndir eru svo. Hann liefir ekki
hann hafi haft mjög slkaírpa dóm-
greind nni stjórnmál og stjórn-
málastefnur. Hann segk' enn-
fremur að framsýni, ráðdeild og
kurteisi liafi sje.rstaklega einkent
hann sem mann og stjórnvitring.
„Jón Magnússon var góður mað-
ur og hjálpsamur og dæmdi aðra
væglega.“ Síðau er lýst þeim
hæfileikum sem gerðu hann svo
fastheldinn við þá stefnu, sem
uð til þess að lagfæra það mál.
Útaf fyrirspurn þessari spunn-
nst nokkrar umræðu.r í þinginu.
Eftir frásögnum blaðanna. af fund
inum, virðast ræðumenn hafa ver-
ið sammála um það, að þörf væri
á, að norska stjórnin tæki mábð
í sínar hendur — og reyndi að
„lagfæra erfiðleikana“ fyrir
norskum fiskimönnum.
Hinir norsku þingmenn kvö.rt-
hann hafði sett sjer og gerð^uðu einum rómi um það, að Norð-
hann a,ð sigúrvegara í binuO^ienn þeir, sem stunda hjer veiði-
pólitíska ,.skollaleik.“ Þá er lýst.skap, hafi eigi mætt þeim „vel-
heimili hans og konu hans, frújvilja“, er þeim var lofað með
Þóru, sem hefir verið sálin í samningnum. Þeir hafi nú átt
heimilislífinu. við þenna ,,velvilja-skort“ að búa
í tvö ár, og geti þei.r með engu
_____t t ^______ Tnóti unað því lengur. —
Eftir þeim frásögnum blaðanna
að dæma, sem Isafold hef-
ir fengið. mintist enginn ræðu-
nianna á neitt það atriði samn-
ingsins, er íslendingar hafi brot-
ið. Er það mjög einkennilegt, ef
rjett er. að þing og stjórn í
Noregi, skuli taka umkvartanir
útgerða*rmanna svo hátíðlega, að
halda um þær langar þingræðnr,
ef útgerðarmenn geta eigi bent
á neinar ákveðnar misfellur á
f.ramkvæmdum samningsins og
fiskiveiðalaganna og hafa ekkert
fram að færa annað en það, að
Islendingar beri eigi nægilega hlý-
jan hng til norskra útgerðar
manna.
Því vart getu.r Norðmönnum
dottið það í hug, að ætlast til
þess, eða jafnvel krefjist þess, að
við Islendingar sjeum svo frænd-
ræknir. að við af einskærum „vei-
vilja“ vanrækjum að fylgja lands
lögum.
Eins og gefiu* að skilja, er það
með öllu útilokað, að gera mik-
ið veður iit úr fyrirspurn þessari
í Stóffþmgimi, og umræðum. Fyrst
í