Ísafold - 17.08.1926, Side 1

Ritstjórai.
Jón Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
Sími 500.
ISAFOLD
Árgangnrinn
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
Afgreiðsia og
innheimta
í Austurstræti 8.
Sími 500
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
51. árg. 43. tbl.
Þridjudaginn 17. ógúst 1928.
tsafoldarprentsmiðja h.f.
Við hðfnm ehhi efni Þjúðleg fræði.
á hví.
™ ’ Á tveim siðustu þingum hafa
i komið fram tilmæli um það, að
Mikið hefir verið um það rætt þjn„.;g veitti nokkur þúsund kr.
á síðari áruni, hver nauðsvn bte i á ýrjt td þess að hægt væri :ið
til þess, að við íslemlingar yrðuin ^,eiga þeim mönnum ritlaun, er
efnalega sjálfstæð þ.jóð. slssrifuðu úns þjóðleg fræði, t'ærðu
\ el er það, hve miðað hefir á- j letur ýmislegt ]iað úr þjóðlífi
fram á þeirri braut á síðari ár-. vorUt sem væri í þann veginn
um- ' að jiyrlast burt, við straumhvörf
Kn svo má einblína a hiö efna- j,a(| 0„ erlend áhrif, sem mjög
lega sjálfstæði, að það gleymist „orij v<?.rt við sig með þjóð vorri
sem dýrmætara er. (| sjgarj árum.
Eigi var það vegna auðs vors Mog hverju ári sem líður fækk-1
«g fjórmuna, sem við fengum full- ar ])oim mönnum óðfluga, sem :
yeldi okkar Yiðurkent fyrir 8 ár- ij|ag hafa unglings- og þroskaár
um. Við fengum það vegna þess sí|, ; hinni ósnortnu sveitamenn-1
*g höfðum rjettinn til ]>ess vegaa in„u eins og hún Var, áður en
þess, að við erum sjerstæð þjóð niuhótamennirnir á síðustu á.ra-
að þjóðerni og menningu. túgmn VI aldarinnar beindu
ÖUu efnalegu sjálfstæðu dýr- straumum nýrra áhrifa inn yfir
mætara, eru hin þjóðlegu sjer- jan(}iht
einkenni vor„ hin þ.jóðlega merm-; þess að blaka við þein
hendi, er satt best að segja, að
Mörgum hæt.tii' til að gleyma uulbótamenn þeir er grundvöll
þessu, þó undarlegf megi virð- j0ggu Undir ftramfarir vorar,
ast. fyrir tekjuhalla a fjáælöguu- j10fgu ehkj glögt auga fyrir varð-
um og óbrúuðum ám. vpislu þjóðlegra sjereinkenna. —
En hvers virði er h»ð glóamii Y.)Ilst ei„j tínii til snkryi. Um-
gull, hvers virði brýrnar og veg- hyggju, sem eðlilegt var, því
irnir, ef við, sem fengum fullyeld- monnum blöskraði hve langt. við
ið fyrk 8 árum, gleymum því, að vorum orðnir á eftir nágranna-
halda því við, sem þjóðlegt er og þjóðum vorum. yar því einblínt
rammísleriskt. á framfarir þær, sem miðaðar
Uó vel sje að við sýnum et'tir- urgu vig erlenda staðhætti, en
komendum þá hugulsenn. að t- þeSf, ekki gætt, að það er skanun-
þyngja þeim ekki með of mikl- gógm. vermil. ,e£ allar framfarir
um ríkisskuldum, ]:>á má eigi eru snignar við útlönd. en engm
glevma hinu, að við tókum við unihygRja eða rækt lögð við það
arfi frá forfeðrunum, sem geym- ag efla ]lina þjóðlegu menningu,
ást verður liauda komandi kyn-' vargveita hin þjóðlegu sjerein-
■slóðum, arfi sem þeim er dýr- kennii trlæða álmgann fyrir öllu
ari, nauðsynlegvri, en í'jármuinr, þvj sem þjóðlegt, er og ramni-
— þar sem eru hin þjóðlean js|enskt
fræði, hin þjóðlegu sjereinkeim .) Enn j daf,. eigum vig ekki því
t íslensku þjóðlögn.num er fal- lani að fagna. að íneirihluti þing-
*ni> fjársjóður iýrir íslenska firairr manna finni skylduna sem hvíl-
tíðarmenningu. Snmt af þeim er h. á' herðum núlifandi kynslóðaf
tekið upp, skrásett, ef sVo m» til þeSs ag vekja og efla sterka
að orði komasi. En hjer er mikið þióðle„a h.reyfingu á landi hjei.
óúnnið verk. Hjer er maður. sem, xeitað var um 2500 króna fjár-
hefir fengið í hendtw fullkomiu framlag til ,)ess að greiða þeim
áhöld hljóðritara til þess að varð-j rltlaun, er skrifa vildu frásagnir
veita lögin fra gleymsku. frá þjóðlífi þjóðarinnar á öldiuni
I>essi maður hefir ekki fje á sem leið
reiðum höndum til þess að ferðast j ýt,.ið 1925 svæfði fjárveitinga-
um landið og vinna að söfnun [ nefnd þessa lágu en sjálfsögðu
þjóðlaganna. I f járveitingu.
Fjárlögin heimila ekki styrk. j f ár komst hún gegnum neðri
Þegar um það er að ræða, að dei]d
eitthvað Kggi við glötun, sem |>jóð-j Xæsta ár æt.ti hún að komast
legt, eic og rammíslenskt, ættu lög- ’ j gegnum báðar deildir.
gjafar vorir að temja sjer að,
gleyma yffirvofandi tek.julialla og;
óbrúuðum ám, til þess að ekkert
týnist sem eflir og fegrar hið ís-
Jenska þjóðlíf. — Þar má ekke>-t j Snowden.
glatast, þó viðhaldið kosti fje —! ---------
]>ví frá þjóðlegu sjónarmiði, liöf-j Jiikið hafa jafnaðarmenn hjer
um við ekki efni á því. látið af Snoivdeu, jafnaðarmáima-
A j leiðtoganum enska, sem var fjár-
Pomcaró.
Myndin sem hjer birtist af nú-
verandi forsætisráðherra Frakka,
Poincaré, er tekin af- honum, er
hann lagði fram fjárhagsfyrirætl-
anir sínar í franska þinginu á dóg-
imuni. Ilonum tókst, eins og kunn-
ugt er. að fá mikinn meiri hluta
þingmanna, til þess að fylgja sjer,
A
málaráðherra
ráðunevti Mac
ÞYSK KÆRA A ÞOR. jDoualds.
Símað er frá Berlín, að stjórninj Snowden e«v niaður vel að sjer
í Þýskalandi liafi sent Danastjórn í fjelagsmálum. hefir um langt
mótmæli út af því, að íslenskt varð- skeið starfað við blaðamensku og
skip hafi í maímánuði síðastljðnum fvrirlestrahald, og verið þing-
skotið aðvörimarlaust á þýskan tog- maður í nærfelt 20 ár. Hann er
ar3- , i rúmlegh sextngur að aldri.
Ekki al'.s i'yrv' löngu hjelt
Snoivden ræðu, er vakti mikla
eftirtekt, b;eði í Englandi og ut-
an Englands.
Honum fórust orð á þá leið,
að til lítils væri til lengdar fyr-
ir verkamCnn, að heimta meira
kaup, kyrja sama sönginn um það
át” eftir ár — ef atvinnuvegur
sá, er ]>eir yimu við, ga>ti eigi
staðist kaupkröfuna.
M. ö o. hann varaði verka-
menu, flokksmenn sína við því,
að taka of einlitiða í málið, líta
eingöngu á sinn hag. Það vnv!
þeim verkamönmmum sjálfum
hin mesta nauðsyn, að fyrirtæki
pau, sem þeir ynnu við bæru sig
fjárhagS'lega. Því með því eina
móti væri fjárhagsleg afkoma
v«rkamannanna trygð — atvhm-
fin örugg.
Þessi hugsunarháttur Snowdens
hins enska leiðtoga, kemur ákaf
iega vel heim við hugarfar flestra
íslendinga. Þaimig hefir frá álda
öðli verið unnið og starfað á ís-
landi, að húsbændur og hjú hafa
liaft það sameiginlega áhugamál,
að ávöxtiw fengist af iðjunni og
báðum farnaðist vel. Þenna hugs-
unarhátt haf'a nokkrir angurgap-
ar hjer í Rvík reynt að evðileggja
á síðari árum, eins og kunnugt er.
Það er gott að heyra, að fo»r-
ystumenn jafnaðarmannahreyfing-
arinnar í Englandi Jíta öðrmu
augum á málið.
A
þessu mótfallin, en fiskimenn Iiafi
risið upp og þverneitað.
\ Öll þau ár, sem jeg hefi hlýtt
á umræður um að landhelgi yrði
að fæ«ra út, hefir svar vitra
manna verið: „Það er ómögulegi,
því þetta er alþjóðamál“ en það
orð sjaldan notað, heldur orðið
internationelt, svona til frekari
fullvissu og árjettingaí.* og mjer
er nær að halda, án þess að nokk-
ur hafi ómakað sig til að rann-
saka það mál.
Útiitið.
Útlit er hjer svart sem stendur,
og breytist ekki fiskrerð t>l
batnaðar, má búast rið að rófk*-
arbátum fjölgi til þess að ná í
einhverja björg, þar sem útgerð-
arkostnaður ber megnið af togw-
um og mótorbátum ofurliða, e£
fiskverð hækkar ekki var því, sem
er, og þar sem keppinautaa* ís-
lendinga á fiskmarkaðinum, bjóða
sinn fi.sk fyrir lægra verð ea
við getum látið okkar .vöru fyrir.
og myndaði hann samstevpustjórn.
ineð stuðningi flestra flokka þings-l Markaðsv®rö á Spáni
ms' og „hjólböruverð*' í Reykjavík-
Eftir því sem hann hefir skýrt En þegftr vis ætlum ag kaupa
frá, er það áform llans að hækka okkur j sogið þann og þann dag-
gengi frankans eins mikið og mögu- inn> þá gö,lgUm við fram hjá
legt er, áður en stýfing verðiu- te'i- kjötbú8unl) því kjöt w almenn-
in til atliugunar. iUgi of dýr fæða, við göngum
fram hjá lúðu, seni ltostar 60—80
aura pundið og stöldrum við
hjá hjólbörúm innihaldandi þyrsk
ling eða^vsu, sem með öllu gumsi
og haus kostar 25 awa pundið,
er hún stendur svo að hún stæð-
í vetur skrifaði jeg um fiski- ^ ekkert mat en þar gerunl vi5
veiðar við Jsland og um eyðilegg- þó kaup gamsvarar það verð
ingu þá á uugviði og lurognum, pa 3(K) kr skippund j sjáifll fisk.
sem hlýtur að verða og er þegar landinu> ósaltaðt óvörkað, en fyr-
orðin, þar sem 4—500 skip draga ir yel vérka8a úsu boðlega á
lunar þungu vörpur yfvr botninn Sp4narmarkaði> er hjer nefnt
og^ leggjast fyrir fiskigöngur á y g() krónur> eftir að hafa
goldið 25—28 krónur í verkun
méð' fleiri útgjöldum, svo hún
vara
RÝMKUN
LANDHELGINNAR.
að landinu til
livað álit þefirra væri.
Landhelgislíiia Norðmanna
4 sjómílur rovdan landi.
leið þeirra upp
að lirygna,
Greinin vm skrifuð í þeim til- sje útgengileg vara á söiu.
gangu að einhverjir tækju til staðnum ^tta að f4 ódýra fæðu
máls og annað hvort andmæltu pr hvervetna mark og mið alira
þekkingarleysi mínu í þessum þjóða> og Spánverjar eru alment
efnum, eða fylgdu fram málinu .fla peningaðir eins og vi5 og
um i'ýmr. landhelgi og skýrðu fra kanpa hig ódýrastfl) sem auðið
er að fá.
I Þegar á þetta 3r litið, þá eru
korfur slæmar, meðan afurðir era
eins einhliða og enn á sjer stað.
Eftir að sú grein kom út, sendi Útg’et'ðin og' Reykjavíkurbær.
maður mjer fróðlegt brjef um Útgerða*rmenn hafa sýnt þraut-
landhelgissvæði Noi’ðmanna og seigju og dugnað og nú sjest
sökum þess, að hann mun hje.r- best hvílíka vinnu þeir hafa veitt
lendra manna kunnastur þeim og bæjarfjelagi þessu og öðrum hjer-
þeirra löggjöf, þá sýndi jeg þing- uðum, þegar þeir vegna örðugra
mÖnnuni það brjef, því það var kringumstæðna veirða að hætta
sönnun fvrir því, að þriggja sjó- veiðum, og afli er rýsr þótt reynt
mílna takmarkið. or ekki alþjóða- væri. Þótt þeir ha.fi mátt sæt.ta
samningur eða lög, þar sem land- sig við ákúrur, háð o. m. fl., þá
helgislína Norðmanna nær fjórar kemur þó í ljós, hvað þei*- hafa
sjómílur frá landi og einmitt um verið að gera og hvílíka vinnu
það leyti, sem brjef það vaa.’ þeir hafa veitt mönnum, verði
skrifað eru Englendingar að togaraflotinn að hætta og það
hjóða Norðmönnum fríðindi ef er þegar að koma í ljós.
þeir vildu kippa línunni inn um
ieina sjómílu (hafa landhelgi 3 Fer svo, að leita verðuir nýrra
i sjómílur eins og hje>r) • vai’ þess Skyldi sú ógæfa dynja yfir
i getið að stjórnin hafi ekki verið eða gama-Ha ráða?