Ísafold - 17.08.1926, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD
3
Frá norðurströnd Litlasjávar
lionirur nes mikið og liálent út í
vatnið Þar hittu þeir merkilegan
•gíg, sem að jarðmyndun er mjög
svipaður Oskju.
Xiður í gígnuin hafa komið 4
•gos, 2 sprengigos og 2 liraungos.
Þaðan lágu gígaraðir og hraun mik
il, svo langt sem augað eygir, norð-
-aust.ur á öræfin.
Öll eru hraunin þarna sandorp-
In <)g allgreiðfær vfirferðar.
Xæsta dag sátu þeir veðurieptir
'við Tjaldvatn.
Xorðan við fjöllin lokaðist
leiðin af úfnum hrauniun. Er
þar suðurendi af svonefndu Há-
gönguhrauni. Bundu þeir nú liesia
sítta, og klöngruðust síðan norður
hraunið, uns þeir komu á fell eitt
einstakt, er stendur norðan við
fjallgarðinn, við ITeljargjá. Þaðan
er liið besta útsýni. Illóðu þeir
vörðu á fellinu og nefndu það Guð-
jónsfell.
Af liraununum verður það sjeð, að
gjáin hefir myndast fremur seint,
því hún hefir sliti.ð sundur elsta
Frá Fiskivötnum.
Útsýni yfir Skálavatn, Skálafell blasir við, Snjóalda fjær. Xæst
<er Arnarsæti.
Áin reyndist ófær á þessum stað.
Iljéldu þeir niður með ánni, og
fundu brátt vað. sem slarkfamt var.
l'TSYXI AF FAXA.
Sunnan við Tungnaá er fjalllendi
mikið, með ótal tindum og gnýp-
j um. Iljeldu þeir nú upp í f jöll
þessi, og klörigruðust upp á fell
eitt liátt, sem Faxi lieitir, austur af
Faxasundum. Þaðan er útsýni mik-
'ið. Sáu þeir af fjallinu sjii jökla:
Oræfajökul, Vatnajökul, Tungna-
fellsjökul, Ilofsjökul, Langjökul,
j Torfajökul og Mýrdalsjökul, en ör-
a-fin sáust sem væru þau útbreitt
landabrjef. Sáu þeir nú langt inn
yfir fjallgarð þann, >r þeir höfðu
farið um daginn áður. En hvergi
sáit þcir neitt 'vatn, sem vcrití gæti
liinn niargumtalaiH Stórisjór.
Af Faxa fórú þeir á Fjallabáks-
veg hinn nyrðra. Gistn þeir þar í
sæluhúsi í Jökuldölum.Er húsið gott
til gistingar, en liagar eru þar litl-
ir fyrir hesta
Xæsta dag hjeldu þeir suður í
, Skaftártungu, og biðu þar einn
J dag veðurteptir. Fóru síðan í þoku
og leiðindaveðri vestiu' á fjöllin.
IIEL.JARGJA.
IvOMIÐ Á „FORXAR SLÓÐIR“.
Þ. 1. ág. lögðu þeir af stað frá
'Tjaldvatni, kl. 8 að morgni. Riðu
þieir norðaustur á öræfin. Þoka var
4 og dimmviðri, Eftir 3 tíma ljetfi
þokunrú nokkuð. Bar þá nú að
ihraunflaka miklum. Ilöfðu þeir bá
farið fram hjá mörgum fellum og
vötnum, sem engir uppdrættir sýna,
ænda eðlilegt, að svo sje, því land
þetta er lítið sem ekkert kannáð.
Tvomu þeir skömmu síðar að gjá,
•er ba-ði vur hreið og djúp. Liggur
íiún í venjulega stefnu, frá norð-
austri til suðvesturs. Virtist gjáin
hverfa í fjallgarð nokkurn, er sást
]þar ekki alllangt norðurfrá.
hluta Ilágönguhrauns. Yngra hraun
Iiefir fallið í gjána, og staðmumst í
henni miðri.
Á GUÐJÓXSFELLI.
Af Guðjónsfelli gátu þeir s.jeð,
að vesturrönd Vatnajökuls er ólík
því, sein uppdrættir sýna. Eins
skaut mjög skökku við um afstöðu
allra fella og jökla er sást til Jiarna.
Tími var enginn til nákvíémra mæl-
inga.
Er þeir höfðu dvalið 2 tíma á
fellinu, sneru þeir til baka til hest-
anna, og lögðu af stað í skyndi.
Ætluðu jieir upprunalega að
lialda suðaustur vfir fjöllin, en
brátt gerði slagveðursrigningu af
Héljargjá með Galdrahrauni.
Fylgdu þeir níi gjánni. Er þeir
-voru komnir að fjallgarðinum,
gengu þeir upp á fell eitt mikið.
Ljetti þá þokunni nokkuð, svo að
þeir sáu, að þeir voru komnir í
fjallgarð mikinn,er næraltvestan frá
Þórisvatni og austur undir Vatna-
jökul. Breikkar hann eftir því, sem
nær dregur jöklinum. Gjáin sú hin
mikla, liggur um fjallgarðinn þver-
an. Datt þeim þá í húg, að þar
myndi vera gjá sú, er Fontenay
•sendiherra fann í fyrra og nefndi
Heljargjá. Fylgdu þeir nú gjánni
gegnum fjöllin. Gengu þeir síðan
■enn upp á liátt fell. Ljetti nú þok-
Unni með öllu og gerði liina bestu
útsýn. Sást þá, að rjett var til get-
ið; gjáin var hin sama.
suðri. Iljeldu þeir því suður af
fjöllunum, suðvestur á hraunbreið-
urnar, austur af Litlasjó. Riðu
vestur með vatninu norðanverðu.
Ilittu þeir þar hrauntjarnir marg-
ar og allskonar eldfjallamyndanir.
Komu þeir að Tjaldvatni kl. 11 Ví>
um kvöldið.
SUÐUR YFIR TUXGNAÁ.
Xæsta dag kl. 2 lögðu þeir af stað
suður vfir Tungnaá, gegnum skarð
í Snjóöldu. Rennur Tungnaá þarna
á breiðum eyrum, og hefir til þessa
verið talin illfær vegna sand-
bleytu. Vað á lienni heitir Ballar-
vað. Er það undan drang einum,
sem stendur í skarði þessu í Snjó-
öldu.
AF MÆLIFELLSSAXDI TIL
ÞÓRSMERKUR.
Það hefir verið trii manna, að
illfært væri af Mælifellssattdi niður
á Þórsmörk fyrir giljum og ám,
sem væru á þessari leið. Datt þeim
í hug að freista, livort. þeir lcæmust
þá leið. — Hjeldu þeir því yfir
Tungnfljót ofanvert við Brytalæki,
vestur á Mælifellssand. Mælifells-
sandur er einhver hin evðilegasta
eyðimörk, sem lmgsast getur, enn-
þá líflausari en nokkurntíma öræf-
in norður af Fiskivötnum. Vegur
er þar ágætur, sandurihn sljettur
sem fjalagólf.
Er þeir voru komnir vestur af
Mælifellssandi, og voru teknir að
sveigja suðvestur með jöklinum,
kom á þá slík sótsvört fjallaþoka,
að liún gat ekki svartari verið.
Fóru þeir lengi í þokunni um
auða sanda. Fell mörg urðu á vegi
þeirra, og sýndust hin ferlegustu í
þokunni. Stundum fóru þeir fram-
anvert við fellin, stundum uppi við
jökulinn. Kl. 11 um kvöldið voru
]>eir komnir að gili Markarfljóts.
Var þá dimt af nótt, og þótti eigi
fært að halda lengra með hestana
í óvissuna. Tjölduðu þeir því þarna
á sifndinum og bundu hestana á
streng.
IJm sólris næsta dag tók þokunni
að ljetta. Sáu þeir þá skamt sunn-
an við náttstaðinn geysiháan mó-
bergshnjúk, sem heitir Hattafell.
1 felli þessir fundu þeir haga, og
áðu þar hestum sínum. Gerði nú
liið blíðasta veður, sólskin og liita.
Er þeir höfðu haldið skamt frá
ILattafelli, komu þeir að á einni
allmikilli. Var í henni jakaferð, og
lagði af lienni jöklafýlu. Liggur á
þessi í gljúfrum og er ófær með
Öllu. Var nú enginn annar kostur,
en klöngrast upp á jökulinn. Sii
leið reyndist torveld. Gekk ferðin
þó slysalaust. Á þessi lieitir Einstruá
lún syðri, en láglendið umhverfis
lieita Emstrur („torfærur" ?).
Þaðan riðu þeir niður svonefnd-
an Almenning, niður í Þórsmörk og
að Múlakoti um kvöldið.
Frá Scoresbysund-nýiendunni.
Nlikill veiðiskapur og góð afkoma.
Hafa fornmenn siglt til Scoresbysund?
Fornminjafundur.
Pourquoi pas.
Um hádegi IT.þ.m. kom franska.
rannsóknarskipið „Pourquoi pas“
liingað. Charcot. prófessor hinn
frægi landkönnuður er fararstjóri
sem fyr. I fylgd með lionum er
m. a. landkönnuðurinn danski Ein-
ar Mikkelsen.
ísafold náði tali af Charcor
prófessor og Einari Mikkelsen og
spurði þá um eitt og annað úr
ferðalaginu.
Eins og menn muna, kom Porquoi
pas hingað í fyrra frá Seoresby-
sund. Var Charcot foringi þeirrar
farar. ITann var við liafrannsóknir
norður við Jan Mayen, en frjetti þá
um Danana fi, sem verið höfðu í
Scoresbysund um veturinn, en ekk-
ert hafði frjest til. Lagði hann þá
leið sína til Scóresbysund. I sumar
hefir Iiann verið um tíma norður í
höfum, ásamt nokkrum vísinda-
mönnum. Þeir konni til Jan Mayen,
og hittu þar ve ð u r f ríeð ingana
norsku. Hafði Charcot boðið Einari
Mikkelsen að koma með í ferð þessa
og vera með til Seoresbysund, því
Mikkelsen var sá maður, sem mest
vann að því, að koma nýlendunni á,
norður þar. Það var hann sem
stjórnaði skipinu „Grönland“ er
fór þangað í hitteðfyrra.
GÓÐ LÍÐAX I SCORESBYSUXD.
Tljög var Einar Mikkelsen ánægð-
ur yfir komu sinni til Scoresbysund.
Sagði hann, sem vonlegt var, að
]>að riði sjer á miklu, hvernig ný-
lendu ]>essari reiddi af, því hann
hefði kvatt svo mjög til þess, að
hún yrði stofnuð. En veiðiskapur-
inn er svo mikill í Seoresbysund,
að nýlendumenn þar hafa meira til
matfanga, en þeir geta torgað.
Þeir hafa á einu ári skotið 115
birni og veitt 800 seli. En þeir telja
víst, að þeir hafi kornist í færi við
alt að því lielmingi fleiri birni, er
þeir hafa eklti skotið, vegna þess,
að }ieir liafa með engu móti þnrft
á því kjöti að lialda.
Nýlendubygðin í Scoresbvsund
er í fjórum þorpum. Hafa þeir
stundað veiðiskap á landi á nál. 25
mílna svæði. Er þetta eigi nema ör-
lítill hluti af landsvæði Scoresby-
sund. Fjarlægðin frá fjarðar-
mynni og inn í botn er um 300
kílómetrar.
Kol hafa fundist í Seoresbysund
skamt frá nýlendubygðinni. Er svo
auðvelt að vinna þau sem mest má
verða, og geta menn fengið þar
. nægileg kol til eldsneytis. Ilefir
þetta hina mestu þýðingu fyrir
framtíð nýlendunnar, því vegna
kolanna þurfa Grænlendingar ekki
að brenna lýsinu, geta selt það.
Grænlendingar þcir, sem þarna
eru búsettir, sögðu svo frá, að þá
hefði aldrei dreymt um ])að, að
þeir gætu nokkru sinni lifað eins.
góðu lífi og þarna í Seoresbysund.
Til merkis um „allsnægtir“ þeirra,
sögðu þeir frá. að svo mikið væri
þar um matbjörg, að þeir gætu nú
fóðrað hunda sína. á sela- og bjarn-
dýrakjöti. Skrifuðu þeir margir
vinum sínum og ættfólki í Amag-
salik, með Gustaf Ilolm, og sögðu
frá landkostum, og örfuðu fólk til
þess að flytja norður til Scoresby-
sund.
MERKILEGUR FORNLEIFA-
FUXDUR.
Einar Mikkelsen skýrði oss frá
því, að nýlendustjórinn í Scoresby-
sund hefði fengið lijá einliverjum
nýlendumönnum silfurhnappa tvo
forna og perlufesti þannig útbúna,
að perlurnar eru í málmumgerð.
Fanst þetta í gömlum gröfum.
—- Utilokað er það með öBn,
að Eskimóar hafi búið þetta til. Á
hinn bóginn eru engar sagnir um
það, að þarna í Scoresbysund hafi
nokkru sinni verið bygð Evrópu-
manna. Hvalaveiðamenn hafa kom-
ið þangað við og við síðan á 17
öld. En Eskimóabygðin þar er eldri.
Gripir þessir verða fluttir til
Danmerkur með Gustav ITolm.
IjAUGE KOCK LEIÐAXGURINN.
Danski landkönnuðurinn Lauge
Kock fór með Gustav Holm til
Scoresbysund, og með honum tveir
aðrir vísindamenn. Hefir verið bygt
hús handa honum þar nvrðra.
Hann ætlar að hafa þar vetursetu,
og ferðast nm landið til rannsókna.
Meðan „Pourquoi pas“ varí Seores-
bysund unnu þeir að því, vísinda-
mennirnir frönsku og Lauge Koek,
að safna ýmsum náttúrugripum frá
þessu merkilega landi.
Innflutningtirinn í júlímán.
Fjármálaráðunevtið tilkynnir.
FB. 14. ágúst 1926
Innfluttar vörur í júlímánuði
alls kr. 4.112.725.00. Þar af tiL
Reykjavíkur kr. 1.656.896.00.