Ísafold - 24.08.1926, Page 1

Eitstjórai.
Jón Kjartansson.
Yaltýr Stefánsson.
Sími 500.
ISAFOLD
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
Árgangnrinn
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
Afgreiðsla og
innheimta
í Austurstræti 8.
Simi 500.
51. árg. 44. <bl.
Þridjudaginn 24. ágú«< 1926.
laafoldarprentsmiðj a h.f.
bíngræðisgrunduöllurínn.
Senn líður að því. að gengið
verður til alþmgiskosniuga hjer í
Keykjavík. Stinga m-enn sam.m
nefjum um þingmenakuframboó —
Er „ísafold“ ókunnugt um.
livort nokkuð er afráðið í þeim
efnum.
Veðurglöggir menn á liið póli-
tíska líf hafa komið auga á ófrið-
arflóka nokkra innbyrðis í liöi
því, sem enn gengur undir eina
nafni: Alþýðuflokkurinn. En í því
liði eru andstæður miklar, sem
kunnugt er, menn, sem aðhyllast
þingræðisgrundvöllinn, og aðfir,
sem niðra vilja áliti og valdi Al-
þingis vors, eins og einn af komm
únistunum skýrði frá í Alþýðu
blaðinu í vetur.
Jón Baldvinsson aðhyllist þing-
ræðisgrundvöllinn, eftir því se:e
hann sjálfnr segir, og er eigi á-
stæða til að bera brigður á það.
En ætlar Alþýðuflokkurinu að
tefla fram einhverjum skoðana-
bróður Jóns við kosningarnar í
haust, ellegar ætla þeir að ota
einhverjum kommúnistanum, eins
■og t. d. Ólafi Friðrikssyni ?
Ellega»r ætla þeir sein oftar að
reyna að sigla beggja skauta byr.
og tefla einhverjum þeim fram.
sem ber kápuna á báðum öxlum,
og getur innan Alþýðuflokksins
verið þingrœðismaður, en brugðið
sjer með stóryrðum og bægsla-
gangi í kommvinistaklíku, þegae
það á við?
Eftk’ framkomu Alþýðuflokks-
ihs að dæma fram til ]>essa, er síð-
asta tilgátan eiuna sennilegust.
En það mega þeir vita, hinir
góðu Alþýðuflokksinenn. að hver
maður, sem þeir b.jóða fram til
kósninga í haust, verður að skvra
reykvíkskum kjósenduin afdráttar-
laust frá ])ví, hvoru megin hann
er, hvort hami í raun og sann-
leika fyllir þann flokk, er feugið
liefir nafnið lurgfara jafnaðar-
ffienn ellegar liann e.v fylgjandi
rössneskri bvltin gr.stefn u.
PoiBCwré stjériiiB
og fjármál Frakfea,
Hin nýja stjórn Poineare, er
þannig skipuð, áð í lienni eiga
sæti foringjar flestra flokka. nema
jafnaðarmanna og' komiíiúnista.
Ei* það því talin hin sterkasH
stjórn, sem mynduð hefir verið í
Frakklandi nú uni langt skeið.
tJndir eins og stjómm var
mynduð, hófst Poineare hánda, því
„járnið skal liamra lieitt“. Hann
lagði fjárlagafrmnvarp fyrk' sjer
fræðinganemdina og liún fjelst
undir eins á það. Það var fyrstt.
sigurinn. Næsti sigurinn var þa'
að þjóðþingið samþvkti með 380
atlcv. gegn 150 að byrja umræður
uni fjá*rlögin þegar í stað. Var
sú atkvæðagreiðsla skoðuð sem
traustsyfirlýsing til stjórnarinnar-
Hjer birtist mynd af kauphöllinni í París. Framan við hana
er múgur og margmenni og allir eru þangað komnk' til þess að
tala um verðfall frankans. Til beggja hliða eru myndir af helstu
fjármálamönnum heimsins, sem komu á fund í Frakklandi til þess
að ræða um gengishrunið, og hverjar ráðstafanir mundi hægt að
gera td þess að stöðva það. Fysrstur er Pierpont Morgan, þá
Mellou, fjármálaráðherra Bandaríkjanna, þá Moreau forstjóri Frakk
landsbanka, þá Schacht foii’stjóri þjóðbankans þýska og loks Mon-
tague Norman, aðalforstjóri Englaudsbanka.
Nekkrum dögum síðar samþykti
svo þjóðþingið fjárlagafrumvarp-
ið óbreytt með 304 atkv. gegn
177. 40 þingmenn, aðallega radi-
kalir socialistíw, greiddu ekki at-
kvæði og 40 þingmenn voru fjar-
verandi. Þrisvar sinnum krafðist
Poincare þess, að sjerstök at-
kvæðagreiðsla færi fram um ein-
stök atriði, seiu hann gerði að f.rá
fararatriði, ef eigi yrði samþykt,
en fjekk í hvert skifti traustsyfir
lýsingu.
í aðalræðu sinni benti hann á
])að, að tilgangur fjárlaganna
væri sá, að greiða sem all*ra fyrst
úr fjárhagsvandræðum ríkissjóðs
og yfirleitt að rjetta við fjárhag-
inn. Hann fór hörðum orðiun um
óðagot ]>að. scm nýlega hafði átt
sjer stað á peningamarkaðinum og
peningaflóttann ú.r landinu. Hann
sagði, að stjórnin ætlaði sjcr að
koma frankanum aftur í sann-
virði og hún legði miklu meiri
áherslu á að liækka gengi lians
heldur en verðfesta hann.
ÞYNGSTU SKATTALÖG f
EVRÓPU-
t sambandi við fjárlögin vorn
sam]),vkt hin þyngstu skattalög í
Evrópu. Með þeim eru lagðir a
nýw’ skattar, beinir og óheinir, e>'
nema 11.000 miljónum franka.
GJALD AF ÚTLENDINGUM
Meðal annars, scm ákveðið er í
liigumun, er ákvæði uni ])að, að
útlendingar sknli greiða 375 tV.
fvrir dvalarleyfi i landinu og
gildir það td tveggja ára. Er
sama gjald fyriir að endurnýja
]>að. Áður hefir gjald þetta num-
ið 68 frönkuni. Stúdentar, þlaða-
menn og menn sem börðust með
Frökkum í stríðinu, þurfa þó eigi
að greiða nema 40 franka fyrir
dvalarleyfi, en gvreiddu áður 10
franka.
AFBORGANASJÓÐUR.
Poineare ljet eigi við það lendá
að fá fjárlögin samþykt, heldur
kvaddi hann nú saman þjóðfund
í Versölum, það er að segja báðar
dcildir þingsins á sameiginíegan
fund. Er það I aldrei gert nema
þegar forseti e«r kosinn, eða þeg-
ar breytingar eru gerðar á stjórn
arskránni. Og nú vildi Poincare
fá ])á breytingu á stjórmwskránni,
að upp í hana væri tekið ákvæði
um myndun sjerstaks sjóðs, er
verja skal til afborgana á ríkis-
lánum. Að vísu þurfti eigi stjórn
arsknárbreytingu til þessa. Til
þess að stofna slíkan sjóð hefðú
nægt einföld lög. En Poinca.re
þótti ])etta vissara, því að mönn-
uni get-ur skjótt snúist hugur og
þá er auðvelt að nema úr gildi
einföld_ lög. En þnð er erfiðara
viðfangs að breyta stjórnar-
skfánni. Og þetta er tryggingfy»r
ir því, a^ eigi veuði hróflað við
sjóðnum, þótt stjórnai'skifti veröi
í landinu. Poincare fjekk vilja
síiium framgengt eiúnig í þessu
atriði.
RÍKISEINOKUN Á TÓBAKI
LÖGÐ NIÐUR-
Eitt af ]>ví, sem stjórnin liefu’
gert, er að leggja niður einoknn
á tóbaki og fá tóbakseinknsöluna
í hendur sjerstöku fjelagi. sem
verðnr undir eftirliti stjórnarinn-
ar. Með ]>essu móti lo^ar .ríkið 25
—30 miljarða franka, sem fastir
voru í tóbaksversluninni.
Fískveiðar íslendinga hjá Grænlandi.
Framtíðarfiskimið fyrir íslenska togaraflotann
3 mánuði að sumrinu.
Álit hins víðkunna Grænlandsfara Einars Mikkelsen.
Fyrri sunnudag hitíi tíðinda-
maður „ísafoldar“ Einar Mik-
kelsen kaptein að máli, og spurði
hann um álit hans á framtíð þorsk-
veiða við vesturströnd Grænlands.
Var hjer eigi komið að tómum
kofunum, því Einar Mikkelsen er
manna fróðastur um þessi efni, hef-
ir verið í Grænlandi árum saman,
hefir rannsakað framtíðarmöguleika
grænlenskra atvinnuvega. Og til
þess að láta eigi sitja við orðin tóm,
'og liugleiðingar einar, sigldi hann
fiskiskipi til Grænlands í fyrra
sumar'og stundaði þar veiðar. Skip-
ið var línuveiðari.
Er Mikkelsen var spurður um,
hvernig hann liti á framtíð fiski-
veiðanna þar vestra, sagði hann af-
Eivnr Mikkelsen.
dráttarlaust. að það v;cri sannfær-
ing sín, að útgerð gœti ovðið þar af-
armikil. Það væri að vísu ekki rann-
sakað til hlítar. en margt benti til
þcss, að svo yrði samt.
BOTNVÖRPUVEIÐAll EKKJ
REYNDAR.
Enn scm komið er, liafa botn-
vörpuveiðar eigi verið rcyndar þar
vestra, en öll líkindi eni til, að þar
sjeu uppgrip fvrir togara. Orunt er
þar á miðunum. þetta 15—20 faðma
dýpi. (Togað er oft hjer við land á
120 faðma dýpi).
BOTNINN.
Eigi ei’ hægt'að fullyrða neitt um
]>að. hvernig botninn er. hvort liann
er úfinn og grýttur. svo botnvörpur
rifni, en miklar líkur eru 1il þess,
að svo sje okki. Ef stúrgrýti væri í
sjávarbotni nál,. Grænlandsströnd,
ætt-i ]>að að öllum líkindum að vera
þannig til komið, að það hafi bor-
ist með lagísnum frá landinn. En
horgarís kemuf aldrei á fiskimiðin,
vegna þess, hve vatn er þar gi*unt.
ITafi ís komið þar áður fyr, þá.
liefir verið þar meira dýpi. En svo
langt hlýtur að vera liðið síðan,
að grjótið ætti að vera orðið sand-
orpið.
— Þjer lítið þá svo á, að íslend-
ingar ættu að sinna því boði, að
byggja fiskiveiðastöð við höfnina í
„Store Ravnsö“ í Godthaabshjer-
aði, fyrst Dönum og fslendingum
hefir verið boðið það?
TILBOÐ
NÝLENDUSTJ ÓRNARINNAR.
— Nei, því fer fjarri, segir Mik-
kelsen. „Store Ravnsö“ er 90 sjó-
mílur frá þorskmiðunum. Er eigi
hin minsta ástæða til þess, að hafa
fiskiveiðahöfnina þar. Það væri
blátt áfram fljótfærnisleg ráðstöf-
un. Höfn er ágæt rjett við miðin.
IHin heitir „Tre Brödre Havn“. —
Þar höfðu hollenskir hvalveiða-
menn bækistöð sína fyr á öldum.
FRAMTÍ ÐARHÖFNIN
„TRE BRÖDRE HAVN“.
— Þið íslendingar þurfið að fá
bækistöð í „Tre Brödre Havn“. Það
er ágæt höfn, á meginlandi Græn-
lands. Aðstaða er þar sennilega
góð til þess að gera bryggjur, hús,
stakkstæði og það, sem við þarf.
Þið þurfið að byggja þarna
geymsluhús, og ef þið ætlið að verka
fiskinn vestra, þá þúrfið þið að
byggja þarna íveruhús handa verka-
fólki, því vinnukraft er þarna eng-
an að fá. f
Þið eigið að gera þarna út í þrjá
mánuði, frá miðjum júní til miðs
september. Úr því fara veður að
spillast.
HAFÍS ER ALDREI ÞARNA
til haga ]>essa þrjá mánuði og veðr-
átta oftast nær hin hagstæðasta. —
Þorskur er þarna að jafnaði eins
vænn og vænsti þorskur hjer við
land. Þar er og mikið af heilagfiski.
Þorskurinn liggur mikið við botn-
inn, það reyndi jeg í fyrra, segir
Mikkelsen.
Kola- og saltgeymsluhús þarf að
byg'gja við höfnina. Má búast við,
að kolin verði ef til vill nokkuð dýr
þangað komin. En cimnitt þess
vegna yrði það hin mesta f jarstæða
að hafa stöðina 80—90 sjómíhtm
lengra frá miðunum en nauðsyn-
legt er.
ANGMAGSETTAN.
En cigi er ástæða 1 i 1 þess. segir
Mikkelsen, að láta staðar numið við
þorskveiðar og heilagfiskis. Hvað
haídið þið um Angmagsettuna, smá-
fiskinn grænlenska, er fyllir marga
firði þrisvar á sumri og er feitari
að mun en hin feitasta síld. Torf-
urnar af fiski þessnm eru svo þykk-
ar. að Grænlendmgar ausa fiskin-
um upp með höndunum í flæðar-
málinu. Þó þeir veiði nægju sína.