Ísafold - 24.08.1926, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD
3
Brúarvígsla á vesturús Hieraðsvatna
í Skagafirði.
Úr ÖræSum.
(Ferðaminningar).
AFSKEKTASTA SVEIT
LANDSINS.
Vafalanst er engin sveit á land-
Hólmi í Landbroti í vestur- austur til Hornafjarðar, er svo erf-
sjýslunni. Fagurbólsmýri var iður, að það má teljast neyðarúr-
fy.rsta iieimilið í Öræfum, sem ræði að reka fje þessa.r ieiðir.
beislaði lækinn og notaði raf- ^ Öræfingar þurfa að geta slátrað
magnið til þess að prýða beim- fjenu heima og saltað kjötið þar.
ilið, og vann Helgi að því öllu Þetta ætti að vera kleift, og þá
einsamall. Síðan hefir hann, eða væri hest, að þeir stæðu í sam-
Hólmi, komið
. e c , , , . c ■„ ., Bjarni í Hólmi, komið upp bandi við Hornafiörð. Það ætti að
mu jafn afskekt og jafn ílla sett J
hverri stöðmni af annan þar 1 mega hepnast að haustinu til að
hvað allar samgöngur snertir, eins
og Öræfin. Þessi litla sveit er i
innilukt milli stórvatna á báðar 0" full/rða Oræfingar, að. þar Leiðin er ekki svo lön
hendur, austan og vestan, og.
langar sand ey ðimerkur aðskilja!
hana frá öðrum sveitum. Risa-
jvaxin jökulbunga liggur með
' ægilegum þunga fram á fjalls-
brúnunum, yfir sveitinni og
teygir ú.r sjer niður eftir giljun-
Brúin í byggingu. Rambúlckinn sem rak niður steypustaurana 11 m’ sX0 að allvíða na skankar
slendur á staurabyggingunni. Dragferjan leggur frá vesturbakkanum. skriðjöklamia niður að túngarði
lj'öld brúargerðarmannanna á Grjótnesi í Hegranesi. býlanna og sundurmala alt sem
fyrir er. Heyrist oft ógurlegt brak
og brestir þega*r þessi ferlíki eru
Þegar brúin á vesturkvísl ITjer- nyrðra komu inn rúml. llfj þús.
aðsvatna var vígð, var þar um 1000
jnanns, og talið var, að þar hefðu
'verið um 800 reiðhestar. •— Brúin
hefir kostað um 100 þús. krónur, og
grðiðir sýslan þriðjunginn af því.
í samskotum manna á meðal þar
kr., og ljettir það á sýslusjóði. í
sambandi við brúna er gerður ak-
fær vegur yfir Hegranesið milli
brúa. — Á síðastliðnum 100 árum
druknuðu 42 menn í vesturkvísl
vatnanna.
á ferð. En Öræfingar kippa sjer
ekki upp við þesskonar smámuni
Með allri strandlengjunni eru
sveitinni og utan sveitar einnig, koma kjötinu sjóleiðina austur. —
að nægja
sæist ekki rafmagnsstöð ef þe;«r ætti eirrs til tveggja daga leiði
ekki hefðu verið svo lánsamir að á haustdegi. Og þega.r síminu
hafa þessa menn til þess að vinna væntanlega kemur, verður enn þá
verkið. Þeim hefði verið ókleift hægara fyrir Öræfinga að kalla
að kaupa að dýra vinnu til þessa. eftir bát, þegar leiðið kemur.
jVæri óskandi, að Öræfingar fengju
NAUÐSYNLEG-T AÐ SKIPAÐUR þessa rjetta.rbót nú þegar ; þeim
SJE RÁÐUNAUTUR ER LEIÐ- er lífsskilyrði, að hún fáist.
BEINI BÆNÐUM UM VATNA-í ' -------
I
VIRKJUN. ! Margt vildi jeg segja fleira um
í þessu samhandi er rjett að Öræfin og íólkið, sem þar býr, en
.fara ofurlítinn útúrdúr. Bændur hjer verðnr staðar niunið. Eina'
1 eru nú sem óðast að sjá gagn- ósk á jeg eftir ferð mína þangað
semina af því, að nota irafmagn austn.r, sem jeg vona að megi rær,-
til þess að lýsa og hita upp ast. Hún er sú, að mjer auðnist að
heimilin. Þeir sjá, að það eru koma fljótt aftur í Öræfin.
J. K. x
endalausir eyðisandar, hafnlausir, I
aðeins lítilsháttar afdrep við Ing-,ekkl emunSls Þæg^din, sem þeirj
ólfshöfða, austan við eða vestan,ífá með rafraa"llimi’ heldur er, ------~---------
eftir því sem vindstaðan er. pað beimi sParnaður fyrir þa’!
Ferðamanni, sem íeggur leið 1>cgar þeir geta konuð upp sæml' Sund sem skyldunámsgrein,
sína austur í Óræfi á sumardegi,
verður gjarnt að gleyma þessum
erfiðleikum, sem Öræfingar eiga
við að st.ríða. Móttakan, sem
hann fær, gagntekur hann svo,
að kann man ekki eftir örðugleik-
unum. Þessi tröllslega náttúra,
með öllum sínum ægilegu undra-
öflum, töfrar ferðamanninn og
flytur hann eins og í leiðslu yfir
í æðri heima. En innan um þessa
tröllslegu náttú.ru gefur að líta
einhverja fegnrstu blettina sem
landið hefir að bjóða. Hvar t. c.
! er samankomin á litlum bletti
meiri fegurð en í skógargilinu í
Skaftafeili?
Þegar komið er á heimili Ör-
æfinga, er sem maður hitti hvar
vetna gamla vini og kunningja.
G-estrisni Öræfinga er sjerstæð og
líklega hvergi hjer á landi jafn
Árla morguns þ. 15. þ. mán. egar lijer liafi verið fornmenn ahxðleg og vingjarnleg eins og
kom Grænlandsfarið „Gustav einliverntíma endur fyrir löngu, þar.
Hohn“ til Hafna*rfjarðar. Er skip því að gröfin, sem þetta fanst í
lega ódýrnm stöðvum. En það
sem tilfinnanlega vantar pít
ábyggilegur ráðunautur. sem , . , , , _ ,
, - , T . það a stetnuskra sma, að berjast
bændur geta snuið sjer til. Þart .
íþróttamenn vorir hafa nú tekið
Brúin, þegar hún var opnuð. Sjeð vestan af sandinum.
fomleifafundur i Scoresby-sund.
drænlendingar hafa fundið leiði, sem áreiðanlega
eru eigi Ieiði Eskimóa.
Líkur til, að þarna sjeu fornmanna minjar.
hann að hafa sjerþekkingu á
þessum efiuun. Ríkið þalf að hafi
slíkan mann í sinni þjónnstu, og
ætti hann að ferðast um bygðir
• landsins og athuga skilyrðin c:l
fyrir því, að sundkensla verði gerð
að skyldunámsgrein við alla barna-
skóla á landinu, þar sem luvgt er
að koma því við. Þetta þarf að
komast í framkvæmd, og kemst á-
reiðanlega í framkvæmd áður en
ið var nýlagst á höfnina, fór tíð- var
indamaður ,,Isáfoldar“ til
þess m. a. að fá nánari fregnir af
fornleifafundinum, sem heyrst
ha.fði að skipið hefði meðferðis.
Með „Gustáv IIolm“ er Jolis.
EKKI ESKIMOAGRÖF,
að sögn Grænlendinga þekra, c.r
grófu þarna í ’jörð. Eskimóar
dysja dána menn í grjóti, en hjer
fnndust grasi gróin leiði. En slíkt
RAFVEITA A MORGUM
HEIMILUM.
Á heimilum Öræfinga verður
nokkur Petersen nýlendustjóri. ’ er óþekt meðal Eskimóa.
Hefir hann alls verið 28 ár í Græn j Ólíklegt er, að
ekki sjeð, að komið sje í afskekt-
ustu sveit landsins. Híbýlin eru
yfkleitt góð, sumstaðar ágæt, og
skepnuhús góð. En það sem menn
, er’ a0 skipbrotsmenn verga TOeS(; undrandi yfir að sjá
landi, lengst í Angmagsalík. Hann hafi verið jarðaðk þarna, með þarna> eru rafvirkin,' sem gerð
íor til Scoresbysund, nicÖ lcind- siliiirsk&rt^ripnm. En live gsmlir verið. Sjö beimili (í snms,r
siemnnnm síðastliðið snmar, til þessir gripir ern, getnr énginn bætist a. m. k eitt við) nota raf-
þess að vera þar nyrðra fyrsta ár-^agt að ósjeðu. Eftir hinni óljósu magn til Ijósa, suðu, hitunar o.
ið,og sjá hvernig öllu reiddi þar • lýsingu Petersens er þetta sem fh jjr vatnsafl notað til þess að
af í byrjun. Hann er maður »-eynd fanst ekki ólíkt myllurn, eða em- frainlei8a .rafmagn, Skilyrðin eru
nr og gætinn að sögn. ^ jhverjum sylgjum, sem þræði heflr yfirleitt góð, sumstaðar ágæt. Tvö
Er farið var fram á það við j verið reimað í gegnum, enda fanst hýli eru um stöðina og verður
hann, að hann sýndi gripi þess;;, snúran, sem þrætt hefir verið hostnaðurinn þar af leiðandi ekki
*«r fundust þar nvrðra, var liann meg og eins fleiri „hnappar“ *
•ófáánlegur til þess, og bar því
við, að fvrirhöfn væri svo milol
að leita þá uppi. En ]>á bregðpr
•einkennilega við, ef slíkir gripir
oru eig'i geymdir á vísum og á-
kveðnum stað í skipinu. En hann
um það.
] eins tilfinnanlegur og ella.
sem Petersen kalla.ði, af sömu
gerð og hinir tve;ir, sem efu úr
silfiri, en þeir eru tálgaðir úr
beini.
Eftir sögusögn Petersens nýlendujtd þess að hita og
stjóra, er það hrein hending að" ' ..........
rótað var við gröf þessari eða
raflýsinga, gera kostn aða.ráætlan-
ir o. fl. Mundi slíkur maður geta ];mgt um líður' En Þetta er ekki
gert mikið gagn. Það er ekki nóS- Það !,arf að skylda alhl td að
að efa, að margur bóndinn sem læra SLm(1- «8* síðnr en að lesa
nú ræðst í að raflýsa, hann renn- skrifa. Þetta. kemur með thuanum,
ir blint í sjóinn með ma*rgt. T. d. Þott' víer tökum það eigi upp
nranu þeir vera fáir, sem vita, hve k-ia sjáhum oss, þá munum vjer
leiigi ein aflvjel endist, hvað þarf ver®a talía aðrar þjóðir lil fvr-
að endurnýja af henni eftir svo og irmyndar.
svo íiiörg ár, hvað sú endurnýjun Svíar hafa riðið á vaðið í þessu
kostar o. fl. Alf þetta og margt efni- Eru l,eir mn Þessar mundir að
fleira er nauðsynlegt að bændnir gera alvarlegar ráðstafanir til þess
viti áður en þeir ráðast í fyrir- allir læri að synda. Hjer eftir
tækin. fær enginn maður þar í land' að
— Stjórn Ræktunarsjóðs fs- verða skólakennari, nema liann sje
lands á þakkir skilið fyrir þaö, syndur, og drengir fá ekki að út-
að hún héfir lánað fje úr sjóðn- skrifast úr barnaskólum. nema því
um til raflýsinga á sveitaheimil- aðeins að þeir kunni sund, og er
um. En æskilegt væri, að hún sæi það þá um leið skyldunámsgrein.
sjef ,fært að lána fjeð með betri Eigi verða heldur veittar opinber-
kjörum en hún gerir nú. Lánstím- ar stöður öðrum en þeim. er knnna
inn, 15 ár, er of stuttur; þyrfci sund. Má af þessu marka, að Svíar
að vera 20—25 ár. — Þessu er hafa þegar sjeð, hve nauðsynlegt er
skotið að hlutaðeigendum til tt- að allir kunni sund, enda ætti það
lragnna.r og væri óskandi, að hægt að verða svo framvegis. að það
væri að lagfæra þetta nú þegar. þyki jafn mikill vansi að vera ó-
syndur eins og að vera ólæs og ó-
SAMGÖNGUBÆTUR Á SJÓ skrifaudi.
NAUÐSYNLEGAR. j -------------
Öfæfingar hafa átt við mikia
erfiðleika að stríða með alla að-
ilrætt. eins vi6 »S koma frá LAGANÝMÆLI I NOREGI
sjer afurðum. Síðan vjelbáturin í
Skaftfellingusr fór að anuast flutn EINKASALA ^A KOKXI AF-
inga. austur að söndunum til þeirra LI MIX.
hefir þetta batnað stórum. Hann A stríðsárunum og síðan hefir
verið ríkisejnokun á innflutningi
flvtur vörurnar austur á vorin og
sækir ullina, þegar hún er tilbú- °® soln a korni 1 Aoiegi' Stóiþingið
in. En þessi leið Skaftfellings er hefir nu akveðið’ að liig Þessi skuli
löiig og hættuleg, austur með hafn- upphafin. En til þess ;tð lullnægjá
.Lýsing Petersens á fundi þess-. leiði. Ætlaði hann að taka sjer
um var óljós, og verðiw því eigi ferð á hendur, og fara á fundar
hægt að byggja á ' henni sem
skyldi. En eftir frásögn hans að
dæma, eru líkurnar til þess sterk-
ar, að hjer sje um regltilegan forn’
leifafund að ræða.
Tvent er td, að hje.r hafi dáið
• skipbrotsmenn á síðari öldum, ell-
staðínn og kanna hann. En honurn
vanst ekki tími til þess. Va.v á
honum að heyra, að hann gæti bú
ist við því, að fleira fyndist
merkilegt ;í sömu slóðum. ef þar
fa’ri fram nokkur rannsókn.
— Alveg sjerstakar ástæðu.r
eru þess valdandi, að ÖræfmgaA’
eru svona langt á undan öðrum
sveitum með að nota rafmagnið
prýða heim-
ilin. f sveitinni sjálfri er fæddui Jlausri strándlengjiumi, og vafa- Lröfum bænda um vernd á korn-
og uppalinn ágætur smiður, Helgi, | samt, hvort ekki væri betra að bát- rælít innanlands, hefir ]>ingið sam-
sonur Ara hreppstjóra Hálfdána.r- j ur gengi' austan frá Hornafirði Þykt lög um kornforða ríkisins.
sonar á Fagnrhólsmýri. Austnr- i vestur til Öræfa. Sú leið er marg-J Samkvæmt lögum þessuin á ríkið
Skaftfellingar eru í þessum efn- falt stytfiri og væri að ýmsu leyti'að kaupa alt ætt korn (hveiti, rúg
um eius vel settir eins og Vestnr- heppilegri bæði fyrir Öræfinga og bygg), sem boðið er fyrir sama
Skaftfellingar. Báðar sýslturnar sjálfa og aðra sem hjer-eiga hlut' verð og ótollað erlent korn,. að við-
eiga ágæta smiði, sem koma upp að málí. .hættum 4 aurum á ldló.
rafmagússtöðvmn á heimilunum
og smíða margt þeim tilheyrandi.
Helgi á Fagnrhólsmýri í austur- „ _____„____ ________ „
sýslunni og Bjarni Runólfsson í, sláturf je vestur til Víkur eða ákveða samkvæmt lögum. Sá sem
Verst eru Öræfingar settir á! Ríkið skal enn fremur kaupa 15
haustin, þegar þeir þurfa að koma | þús. smál. af norskum höfrum ár-
firá sjer sláturfjenu. Rekstur á lega fyrir það verð, sem yfirvöldin