Ísafold - 31.08.1926, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD
n
ö
■eigi góða framtíð, ef góð stjórn sit-
nr við stýrið og fjelaginu er haldið
utan við pólitískan flokkadrátt. En
]>ví miður er það svo með mörg
kaupfjelögin hjer á landi í seinni
tíð, að þan eru dregin inn í flokka-
pólitíkina; en það er og verðnr æf-
inlegá mesta ógæfa fjelaganna. Og
íiiolt væri það áreiðanlega verslun
A.-Skaftfellinga, ef til væri öflug-
nr keppinautus- við hlið Kaupfje-
'lagsins.
*
'ÚTVEGURINX. GLÆSILEGAE-
FR AMTÍ Ð ARYONIE.
j
Sá maður, sem kómið hefir íj
Hornafjörð fyrir 10 árum og svo
■aftur nú, hann hlýtur að sannfær- j
■ast um það, að Hornafjörður eigi;
glæsilega framtíð. Fyrir 10 árum
sást ekki vjelbátur á Ilornafirði á
vetrarvertíðinni, en síðastl. vertíð
-gengu þaðan 30 vjelbátar.
Það voru útvegsmenn af Aust-
fjörðum, sem fyrstir fóru að stunda
útveg frá Hornafirði. Var það
Kristján Jónsson útgerðarmaður á
Eskifirði er varð fyrstur til þess
;að gera út. vjelbát þaðan. Bvgði
hann stöð í Mikley. En hinar miklu
vframfarir, sem orðið hafa á út-
veginum í Hornafirði síðari árin,
<éru aðallega að þakka einum dugleg
am athafnamanni, Þórhalli Dání-
•elssyni í Ilöfn. Eftir að hann liætti
-að mestu að versla og seldi kaupfje-
laginu, sneri hann sjer af alefli að
útveginum. Hann ljet byggja fyrir*
vmyndar sjóbúðir handa sjómönnun-
nm. Eru sjóbúðir þessar með bestu
sjóbúðum á landinu; frágangur all-
«r prýðilegur. íshús, bræðsluhús,
bryggju og margar fleiri byggingar
mefir Þórhallur látið reisa.
tSíðari árin liafa einnig ýmsir út-
gerðarmenn af Austfjörðum byggt
sjóbúðir o. fl. við Hornafjörð. Þeir
gera út báta sína þaðan á vetrar-
wertíðinni.
Átvegur Þ. D. hefir átt. við erf-
Iðleika að striða nú síðustu árin
«eins og víða annarsstaðar, og hefir
ííieyrst að Þ. D. þyrfti e. t. w að
leggja árar í bát — í bili. Hjeraðs-
ins vegna væri óskandi að svo yrði
ekki, því hann hlýtur að eiga margt
óunnið þar, ef kraftar lians fá að
mjóta sín. Liklega er enginn maður
ems elskaðúr og virtur af sveitung-
um sínum, eins og Þ. D., enda hefir
'hann í mörg ár verið aðalmáttar-
■stoð hjeraðsins.
Enginn vafi er á því, að útveg-
sirinn frá Hornafirði á enn eftir að
aiukast mildð. Sltilyrðin eru á marg-
sin liátt góð. Þaðan er stutt á fiski-j
tniðin, oft fæst næg beita (loðna)
snni á fii’ðinum.
jPISKURIXN þarf að VERK-
AST Á STAÐNUM. VATNS-
VEITA NAUÐSYNLEG.
Pram til þes.sa hefir fiskurinn
■ekki verið verkaður í Hornafirði,
'heldur er liann fluttur óverkaðúr
-austur á firði og verkaður þar.
Hafa menn fundið ýms vankvæði á
því að verka fisk í Hornafirði, m.
a, óttast sandfok. Einnig er erfitt
með vatn til þess að þvo úr fiskinn.
Er þetta vatnsleysi í þorpinu mjög
’bagalegt, og mesta nauðsyn að úr
verði bætt liið bráðasta. Að vísu
yrði vatnsleiðsía úr Laxá (ca. 5
km. frá Höfn) dýr, en þetta er svo
mikið nauðsynjamál, að í kostnað-
inn má ekki horfa. Þorpinu getur
’beinlínis stafað hætta af því, að
•ekld er vatnsleiðsla þangað.
Að sjálfsögðu verður ekki langt
að bíða þess að allur fiskur sem
veiddur er frá Hornafirði, verði
verkaður þar á staðnum. Það er ó-
eðlilegt að vera að flytja fiskinn
burt óverkaðan. Ibúar í þorpinu
missa fyrir það þá atvinnu, sem
þeim ber að liafa.
HAFXARBÆTUR NAUÐSYN-
LEGAR,
Ilöfnin er ekki góð í Ilorna-
firði; einkum er inusiglingin vond.
Verður að fara gegn um örmjótt
sund, þar sem æfinlega er mikill
straumur. Stór skip sigla þar ekki
inn. Þegar inn er komið, er höfnin
góð og ágæt fyrir vjelbáta og smá
skip. Víða er höfnin grunn, svo
stór skip eiga þar vont með að at-
liafna. sig. Þetta ætti að vera auð-
velt að lagfæra, dýpka höfnina svo
lnin yrði flestum eða öllum skipum
fær. -— Og vegna hinnar glæsilegu
framtíðar, sem Hornafjörður hlýt-
ur að eiga, er nauðsynlegt að gert
verði alt sem unt er að gera til þess,
að innsiglingin verði örugg. Þegar
jjessu er lokið, verður gaman að
koma í Hornafjörð.
J. K.

V o t h e y.
Eggert Finnsson að Meðalfelli í Kjós segir ísafold frá
40 ára reynslu sinni.
Fiskveiðar Færeyinga.
Pæreyskt fiskiver.
Eggert bóndi Pinnsson að Með
alfelli var hjer á ferð á dögun-
um. — Greip tíðindamaður Isa'
foldar tækifærið, til þess að
spyrja hann um réynslu hans í
votheysgwðinni, því Eggert var,
sem kunnugt er, meðal þeirra, er
fyrstur rjeðst í þá nýbreytni, að
gera hjer vothey.
Eggert Pinnsson.
— Er jeg hafði gert vothey í
18 á*r, segir Eggert, skrifaði jeg
rækilega grein um málið í Bún-
aðarritið. Hefi jeg raunar litlu
sem engu við það að bæta, sem jeg
sagði þar.
— En aldrei er góð vísa of oft
kveðin, og svo virðist, sem vísuna
um vothevið þurfi að kveða nokkr
u.m sinnum. enn, t.il þess að allv’
íslenskir bændur taki upp vrot-
lieysgerð. Hve márgir bændur í
Kjós gera vöthey í ár?
— Þeir eru fjórir fy#rir uta?i
mig, sem gert hafa vothey’í ár,
segir Eggert.
— Og hvenær bvrjuðuð þjer
votheysgerð ?
— Það va»r árið 1883. Jeg var
þá nýkominn heim frá Stend-
búnaðarskóla í Noregi. Þar sá
jeg votheysgerð. Bað jeg föður
minn, ®r heim kom, að lofa mjer
að reyna þetta. Síðan hefir verið
gert vothey á Meðalfelli svo til
á hve#rju sumri, aðeins fallið nið-
ur tvö sumrin.
í fyrstu fergði deg með mold.
Þá aðferð notuðu Norðmenn. En
svo skrifaði Jón Ólafsson um það,
að Ameríkumenn gerðu sjer farg
úr gvrjóti. Tók jeg upp þá aðferð.
Hann sagði, að þeir þa.r vestra
liefðu fargið 150 pd. á ferfet. Jeg
hefi eigi liirt um, að reikna það
svo •ákvæmlega, hve fargið væri
mikið, en hefi aðeins haft það
hugfast, að hafa það nægilegt.
Jeg er viss um, að fargið e#r hjá
rnjer mun meira en það sem J. Ól.
gat um. Og það er reynsla mín,
að því meira sem fargið er, því
meiri trygging er fysrir gæðum
heysins.
— Og tóftirnar. hvernig eru
þær hjá yður ?
— Þær eru næsta óbrotna#r og
ódýrar, hlaðnar upp að innan úr
blautu mýratorfi. Hefir mjer
riejymst það nægilega vandaðu#r
umbúnaður.
Ef menn hefðu haldið því fram
í upphafi, að umbúnaður þyrfti
að vera dýrari, t. d. steinsteyptar
gryfjur eða þvíumlíkt, þá va#r af-
sökun nokkur, að bændur hliðr-
uðu sjer hjá að leggja. í þann
kostnað. En þegar það er marg-
reynt, að tóftirnár þu#rfa eigi að
baka mönnum nein tilfinnanleg
xitgjöld, þá. er mjer það enn í dag
óskiljanlegt, hve bændur sýna
mikið tómlæti í þessum efnmn.
. .,v,.v«k' *
VotheySstabbi í hlö'ðu.
— Jeg hefi reynt, segir Egg-
ert, að gera vothey í venjulegri
heyhlöðu, hefi sett votheysstabba
í eitt horn hlöðunna#r. Bjóst jeg
við því, að skán myndi koma ut-
an á stabbann, bæði þær hliðar
hans, sem vissu upp að veggnum
og eins hinar, sem sneru fram í
hlöðuna.. En þetta varð ekki til-
finnanlegt. Stabbinn fullsiginn
varð um tvær álnir á hæð. Skán
var nokkur utan á ef»ri hluta
stabbans, en alveg hvei’fandi ut-
an á neðri hlutanum.
Þá notaði jeg mjer af bending-
um Gísla Guðmundssonar gerla-
fræðings, að setja mysu í heyið,
og það reyndist vel.
— Hvenær látið þjer fargið ?.
heyið 1
— Jeg hefi þá aðfe#rð, að bæta
altaf ofan á í tóftina, jafnóðum
og hitinn er kominn upp í vfir-
borð heysins, og fergi síðan und-
ir eins og síðasta viðbótin er orð-
in heit upp úr. Oft bæti jeg 5—6
sinnum á, í söinu tóftina.
— Og það hvort sem heyið er
grasþurt eða trennvott, sem er vtð
hendina ?
— Já, mjer gefst það engu lak
ar að hafa lieyið rennvott en gras
þurt. í rigningatíð set jeg það
oft svo vott í tóftina, að vatnið
streymir úr heyvögnunum.
— Og hitastigið ?
— Það þarf að ná 50° og saka.r
ekki þó það komist upp í 70°.
Yfir 20 ár gerði jeg vothey, án
þess að hafa mæli. Kom það ekki
Eins og kunnugt er hafa skútu-
veiðar vetrið aðal-atvinnugrein
Pæreyinga á undanförnum árum.
Nfi munu þeir eiga tvo togara,
auk þilskipanna. Pyrir skömmu
sendi skipstjórafjelagið í Færeyj-
um áskorun til lögþingsins um að
stuðla að því, að sjávarútveginum
verði breytt þannig, að fengin sje
ný skip (vjelskip) í stað þilskip'
anna, að stofnaður vérði útgerð-
arbanki, að breytingar fáist á vá-
tryggingum, að útvegaðir sje ný-
ir fiskmarkaðir, að skipaðir sje
söluerindtrekar erlendis og reist
fiskþurkunarhús. Fjelagið tekur
það fram að nauðsvnlegt sje, að
breyta algerlega um veiðiaðferðir
og fiskverkun, til þess að komist
verði lijá því, að alt fari í kalda
kol. Pæreyingatr sje nú svo langt
á eftir öðrum, að samkeppni á
heimsmarkaðinum sje úti loknð.
Eftir að þessi áskorun var send
kom tilboð ítala um það, að reka.
þar útgerð í stórum stíl. Hefir
sje#rstök nefnd í lögþinginu haft
það mál til meðferðar. Verði það
ofan á, að ftalir fái að koma með
togara sína til Færeyja, liafa Pær-
eyingar eigi aðeins kveðið upp
dauðadóm yfir skútuútgerð sinni,
heldur einnig yfir sjáva#rútvag
sínum. Er þá óþarfi fyrir þá að
hugsa um að leggja í kostnað við
það að ná í fiskmarkaði erlendis,
eð.a. ætla sjer að keppa þar við
aðrar þjpðir.
að sök. En viðkunnanlegra og'
þægilegra er að haua mælirinn,
og nota jeg hann altaf nú. En i
mjer er hitamælir til meira gagns
við þu#rhey.
— Hve mikið af töðu eigið þjer
nú í votheystóftum?
— Það er um 500 hestar, eðá
rúmlega helmingur töðunnar; jeg
hefi getað þurkað rúmlega 400
hesta. 5 vagnhlöss af þeim skemd'
ust. Það er alt og sumt sem jeg
hefi fengið af hraktri töðu í smn
ar. Mest af hánni e#r eftir.
— Og þjer gerið altaf vothey,
hversu þurviðrasamt sem er?
— Jeg geri altaf vothey úr
hánni, hvernig sem viðrar. Háin
e»r svo þurkvönd, og auk þess er
henni svo fokhætt.
Þegar svo ber undir, hefi jeg
fullan helming heygjafar vothey,
bæði handa nautpeningi og sauð-
fje.
— Hverjar eru helstu ástæður
þær, sem þjer heyrið bændur be.ra
fyrir sig, er afsaka aðgerðaleysi
þeirra gagnvart votheysverkuu-
inni ?
Hjá mörgum hefi jeg heyrt þá
ásl æðu, að þeim fyndist votheyið
óhæfilega‘þungt í vöfuni við gjaf
ir á vetrum. Þá annað, að skepn-
ur fáist ekki til að jeta það. —
Það er að vísu rjett, að votheyið
er þyngra en þurheyið. Verður
liver maður að g&ra það upp fyr-
ir sjer, hvort lieldur hann vrll
hafa til g’jafar ljett hey og hrak-
I ið, eða þungt og óskemt. En að
; skepnur vilji ekki jeta það, tel
'jeg lítilfjörlega ástæðu, því átið
lærist -fljótt. Það eina óhagræði
sem jeg finn við votheyið e#r, að
manni, sem gefur það, er sprungu-
hætt á höndunum, og þegar frosta-
tíð er, vill stálið frjósa.
— En „Hvanneyrarveikin“ sem
kölluð er, hefir ekki bofið áhenni
hjá yður öll þessi á*r 1
— Aðeins eitt einasta ár misti
jeg sex kindur úr þeirri veiki.
Það var í hitteðfyrra. Ýið hættum
við votheysgjöf er fór að bera á
veikinni. En nokk.rar kindur veikt
ust éftir það. Gátum viö ekki
fundið, að votheysgjöfin hefði á-
hrif á sjúkdóm þennan.
— Eftir minni reynslu. sem nú
er orðin alllöng, segir Eggert að
lokum, er votheysgerðin hin óbrotn-
asta og einfaldasta og jafnframt í
yætutíð tryggasta lieyverkunarað-
feið, sem hngsast getur.
HAFNARBÆTUR
A D A L V í K.
NÝBÚIÐ AÐ MÆLA FYRIR
HAFNARGARÐI OG RANN-
SAKA BOTN OG AÐRA
AÐSTÖÐU.
Ein af hinum mestu og merk-
ustu framförum, sem orðið hafa
hjer á landi á síðustu árum, eru
hafnarbætiK’ þær, sem víða hafa
verið gerðar meðfram ströndum
landsins. í sambandi við þær
standa. óefað mörg nauðsynjamál-
in, e#r komist hafa í framkvæmd.
Hafnlausir bæir og kauptún, ekki
síst þar sem víðáttumiklar og
frjósamar sveitir liggja að, og
fiskiríkur sjór, aru í »raun og veru
eign sem ekld notast. En með
hafnarbótum eru þau gerð að líf-
æðum landsmanna. Þetta hafa lög-
gjafar vorir sjeð og aðri#r þeir,
sem þessi mál taka til. Hafnar-
garðar og brimbrjótar eru nú að
koma allvíða þa#r sem illsitjandi
var áður röskum áliugamönnum,
bæði til lands og sjávar.
Einn staðurinn, sem eun bíður
eftir umbótum á höfn, er Dalvik
við Eyjafjörð. Hún liggur. eins og
kunnugt er, vestu#r af Hrísey, um