Ísafold - 01.09.1926, Síða 1

Ritetjóra*.
Jén Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
Sími 500.
SAFOLD
Árgangnrinn
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
Afgreiðsla og
innheimta
í Austurstræti 8.
Sími 500.
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
51. Arg. 46. fbl.
Miðvikudaginn I. aepi. 1926.
lsafoldarprentsmiðja h.f.
SAMGÖNGUBÆTUR
og þýðing þeirra fyrir
landbúnaðinn.
I.
Fátt er það hjer hjá okku.i’, sem
hefir dregist jafn mikið aftur úi',
eins og samgöngubætnr á landi.
Er margt sem því veldur. Pjár-
^jkortiw’ hefir venjulega bagað
mest. Hefir hann verið svo tilfinn-
anlegur, oft og einatt, að ekki hei'-
ir verið unt að verja meiru fje til il' skiliö fyrir það, hve mikið kapp
þessara framkvæmda, en sem svar-|kón hefir á það lagt, að fá bættar
ar til nauðsynlegs viðhaids á þeim'samgöngur á landi. Hún fjekk því
mannvirkjum er fyrir voru. Nýj-j framgengt, að í ár og á næsta
ar framkvæmdir hafa litlar eða, Ari, el' varið nieiru f je til nýrra
ir. Þegar þetta er fengið, tekst
mönnum ekki lengur að ala á
■sundrung og hatri milli þeirrá ér
í sveit húa og hinna Sem eru í
kaupstað. Þá mundu menn fljótt
sjá, að báðir eru jafn nauðsyn-
legitr.Bóndifm getur ekki án kaup-
staðarbúans verið og kaupstaðar-
búinn ekki án bóndans.
IV.
Núverandi landsstjórn á þaklc-
engar orðið.
Þetta samgöuguleysi í sveitun-
símalagninga, til nýrra vega og
nvrra brúa, en nokk.ru sinni áður
um hefir verið versti þröskuldur-1 hjer á landi. En einmitt þessar
inn á vegi bændanna og staðið samgöngubætur, og aðrar meiri
framþróun landbúnáðarins mest fullkomnari ,sem væntanlegar
fyrir þrifum. Eigi er langt síðan, eru A næstu árum, verða þess
að svo var ástaudið ilt, að varia valdandi, að nú er að hefjast ný
var unt að fara svo um nokkra viðreismiröld fyrir íslenskan land-
sveit hjer á landi, að ekki yrði búnað.
á vegi manna ein eða flek'i torfær-
an, svo ill yfirferðar, að langan V.
tíma þurfti til að geta komist Undarleg tilviljun er ]>að, að
ferða sinna. Var þetta ástand orð- einiuitt á sama tíma, sem stigið
ið litt þolandi. er stærsta sporið íslenskum land-
búnaði til viðreisnar og eflingar,
II. þá sltuli æðsti trúnaðarmáðnr
Pyrir nokkrum dögmn birtist landbúnaðarins ferðast um sveit-
hjer í blaðinu fkásögn landssíma- ir landsins og rægja og rógbera
stjóra, um helstu framkvæmdir þá menn, sem mest og best hafa
landsímans á yfirstandandi ári. beitt sjer fyrir þessum fram-
Og nú alveg nýverið birtist hjer kvæmdum landbúnaðinmn til
í blaðinu frásögn vegamálastjóra, handa. Er hjer átt við ferð þá,
um helstu framkvœmdi.r á sviði sem formaðw BúnaSarfjelags ís-
vegamálanna, sem gerðar verða í lands tókst á hendur nú í sumar,
ár og fyrirhugaðar eru næstu ár. j umhverfis landið.
Báðir þessir menn, landssímastjéæi j Formaður Bfj. ísl. reyndi í fei'ð
og vegamálastjóri, skýrðu svo frá, sinni að telja bændum trú um, a?
að aldrei fyr hefði verið unnið íhaldsflokkurinn og stjórn hans
jafn mikið að verklegum fram- vnni á móti bændum og þeirra á-
kvæmdum á einu ári, eins og nú hugamálum.
í ár. Mei.ri símalagningar og meirij Nú væri ekki tir vegi að beina
vegabætur en nokkru sinni áður, þeirri fyrirspurn til formanns Bfj.
og enn meira á að gera á næsta Isl., hvc.rt Iiann áliti vera unnið
ári og næstu árum. ! á móti bændum eða þeirra áhuga
Að sjálfsögðu fagna allir lands-i málum, að nú í ár og næstu ár
menn þessari fregn. Einkum verða'er syo mikið unnið að því að bæta
það bændumir, sem þe.ssu fagnn,' samgöngur í sveitum landsins, að
því fyrst og fremst eru ])að þeir, aðrar svipaðar firamkvæmdir liafa
sem njóta góðs af þessura fram- aldrei þekst hjer á landi? Er með
kvæmdum. Ekkert hefir staðið þessu verið að vinna á móti bænd-
landbúnaðinum eins fyrir þtrifum um og þeirra áhugamálum? Svari
eins og illar samgöngur í sveitun- því formaður Bfj. ísl.
um. Góðar samgöngur í sveitum; í þessari sömu fei'ð reyndi for-
landsins er lykillinn að viðreisn maður Bfj. ísl. að æægja Ræktim-
og efling landbúnaðarins. Þann arsjóð íslands;. reyndi að gera
lykil verður að smíða á undan öllu haun tortryg'gilegan og óvinsæl-
öðru. an í augum bænda. Hver var ætl-
; unin með Ræktunarsjóðnum ? Va,r
III. | ekki ætlunin sú, að með honum
Kvartað hefir verið um vrði bændum gert mögulegt að
fólksstrauminn vw sveitunum til rækta landið, byggja upp býlin
kaupstaðánna, og það með rjettu.' og prýða þau og bæta á margan
Merm hafa verið að leita að ráð- hátt. Er með þessu verið að vinna
um til þess að kóma í veg fyrir á móti bændum og þewra áhuga-
þenna óholla straum fólksins. — málum? Hvað segir formaður Bfj.
Ymsar uppástungují hafa komið íslands.
fram; en engar dvvgnð. Og það e.r Og hvað sogir formaður Bfj.
áreiðanlegt. að hjer duga engin ísi. um önnur velferðaæmál bænd-
ráð önnvvr en þau. að fá góðar anna. senv íhaldsflokkurinn og'
samgöngur vvm sveit.ir landsins. stjórn hans lvefir beitt sjer fyrir.
Öruggar samgöngur nvjlli sveita E*v uunið á móti bændum þegar
og kaupstaða og vnillí .sveita inu- þungum tollum er 1 jett af aðal-
bya'ðis, er þnð eina sem.hjer dug'- framleiðslvvvöru þeirra, eins og'
átti sjer stað með kjöttollinn v
Noregi? E.v vvnnið á móti bændum,
þar sevn sjeð hefir verið fyrir þvv,
að á næsta ári fáum við hingað
skip, sem vvtbúið verður fullkonvn-
asta kæliútbúnaði, og sem nota á
til þess að flytja kjöt bændanna á
erlendan markað ?
Mc*rg fleiri mál mætti nefna,
mál sem landbvuvaðinn varða
•sjerstaklega, og Ihaldsflokkurinn
og stjórn hans hefir hrundið 5
framkvæmd. 011 hafa þessi mál
það sammerkt, að þau eru lyfti-
stöng fyrk' landbúnaðinn; þau
eru fyrsta alvarlega sporið, sem J
hin síðari ár hefir verið stigið
íslenskum landbúnaði til eflingar
og viðreisnaæ.
Er það nvv sannfæring fonnanns;
Bfj. Isl., að með þessu hafi verið
unnið móti bændum og þeirra ú-j
hugamálum?
-— Sje þetta sannfæring for-
raanns Bfj. ísl., þá má spyrja
bændur, hvo.vt þeir sjeu honuiu
sammála um þetta?
Sje það hinsvegar ekki sann-
færing formanns Bfj. ísl. að með ■
þessu 'hafi íhaldsflokkurinn og
stjórn hans verið að vinna á móti
bændum, hversvegna misnotar Tr.
Þ. þá svo herfilega Bfj. ísl., eins
og liann hefw gert. Hann ferðast
vnvv landið og útbreiðir ósannindi
og’ rógburð um þá menn, sevn
mest og best lvafa unnið fyrir
landbvvnaðinn.
j Er það vel við eigandi, að sjálf-
ur formaður Búnaðarfjelagsins
hagi sjer þannig?
Hvað segja bændur?
Fræg sundkona.
Myndin hjer að ofan er af am
eríksku sundkonunni G. Ederle,
sem nýlega vann það þrekvirki
að synda yfi*r Ermarsund óg setja
um leið heimsjnet. — Hefir ísa_
fold áðuv skýrt frá þessu af*
reki hennar. Á neðri myndinni
sjest sundleiðin frá Kap Grisnez
í Frakklandi til Kingstown v Eng-
landi. Má þar sjá hvernig straum-
ar hafa borið sundkonuna, svo að
sundleiðin varð lengri heldur en
bein loftlína milli þessara staða.
——
Siglni jörðvir.
Eftir J. B.
MIKIL UMSKIFTI.
Það eru ekki ýkja mörg ár síð-
an, að Siglufjörður var einhver
minsti og fáskrúðugasti íslenskt.v
bæja. Það var sjaldan á hann
minst. Það voru þar noklnvr liá-
karlaskip, sem veiddu frá því
seinni hluta vetrar og fram 4
mitt svvvnar, nokkrar óásjálega.r
verslanir og fátt vvm fjölbreytt
athafnalíf. Nú er Siglufjörður sá
staðurmn á landinu, sem oftast er
vninst á yfiiv alt sumarið og liugw
þúsvmda uvanna stefna til. Þar cr
nú margbreyttara lvf, fjörugra at-
vinvmlvf, yfir sumarið að nvinsta
kosti, stórfeldari lwaði á vinnu,
nveiri ærsl og upphlaup — og
meiri óþrif en á nokkrum öðrum
stað á lándinu, meðan atvinnan
stendur þar senv liæst.
ÝKTUR ORÐRÓMUR.
í raun og- veru hafa þeir, sem
aðeins vnynda sj(vr skoðun um
Siglufjörð af lausafregnum og
ýktnin sögvvm. enga hugvnynd unv
bæinu og ]>að líf, sem í honum
er. Það þarf að sjást til þess, að
rnenn viti sannleikann. — Menn
heyra um barsmíðar, áflog, jafn-
vel maundráp, drykkjúskap, illt
siðferði — og lvlása svo fregn-
irnar vvt í kolsværtan flóka yfir
fjörðinn, svo liann hylst sýn fyr-
ir allri sanngirni og rjettdæmi.
Vitaskuld dettur engum v hug,
að telja Siglufjörð fyrirmynd í
öllum efuum. Það er ckukkið þar
mikið. Það korna þar fyrir vvpp-
hlaup og áflog’. En þetta er alt
í minni stíl en orð er á gert. Og
eitt er hverjum sýnilegt, sem til
Siglufjarðar kemvvr og dvelvur þar
nokkra daga, þegar svld berst að.
Það er ekki hafðvvr í liáinælum
allur sá óhemjudvvgnaður, sem
sýndur er á Siglufirði, við síld-
a*rverkvvn og fleira, allar vökurn-
ar, sem verkafólkið leggur á sig,
alt harðrjettið, sem það á oft við
að bvia. Þessu ev elcki á lofti
haldið.
KOSTIR OG GALLAR
Það er áreiðanlega fróðlegt aö
athuga Siglufjörð nokkra daga.
Jafnframt því að maður fyllist
hryllingi við alla grúfardrulluna.
alt óloftið, allan sóðaskapinn, þá
vekur það fögnuð að sjá fossfall
atvinnulífsins, allan hraðann -—
liið ólgandi lvf. Það er hamast á
sjó og landi. — Hundruð verka-
kveima kverka og salta síldina
svo ört, að naumast festir auga á.
Tunnum er velt að þeim og frá.
Tunnur eru opnaðar og slegnaA*
til. Mörg hundruð skipa og báta
e."vi á látlausri siglingu út fjörð-
inn og inu. Yerksmiðjurnar blása
og hvæsa. — Það er unnið, fáist
nokkurt haudtak að g«ra — og
unnið vel. Pólkið gengur ekki
iðjulaust af leti, ef það ekki vinn-
ur.
I Það er fljótt ljóst gesti og
gangandi á Siglufirði, að í ravm
og veru flyst þungamiðja atvinnú-
lífsins í landinu til Siglufjarðar
yfir sumarmánuðma. — Þangað
hverfur þá meginfloti fiskiskipa.
landsins að togiurum undantekn-
unv. Þangað sækja þúsundir manna
í atvinnuleit vúr öllum fjórðung-
um landsins. Þangað munu vera
örari siglingar bæði af flutninga-
og farþegaskipum en til nokkurs
anuars staðar á landinu um tvo—
þrjá mánuði. Það er því ugglaust,
að ekki gildir einu um örlög
Siglufjarðar og hver verður fravn-
i tíð hans — hvort hann verður
þjóðinni til tjóns eða þar rís upp
skipulegur bær, e»r tekst að sveig.ja
íbúa. og aðkomumenn til hollrar
andlegrar og fjárhagslegrar
stefnu. Mistökin eru enn augljós,
frumbýlisbragurinn á bænum
. eftit'tektarverður, andleg og sið-
ferðileg kjölfesta of lítil. Eu
þessu er hægt að breyta smátt og
smátt í farsælla horf — og verð-
ur að gerast.
BRYGGJULEYSIÐ.
Það virðist vera miður góð
stjórn á ýmsum bæjarmálum í-
Siglufvrði. Það er öllum kunnvvgt,
að bærinn hefir í góðum síldar-
árum fengið miklar tekjur. En
j geysilega rnikið er þar ógert, sem
áreiðanlega lvefði mátt og átt að
gvwa, ef framsýni hefði verið með,
j því peningar hefðvi átt að vera
' Eitt af þessu er bryggjuleysið.
Það fellvir fyrst í augu þeirra,
sem sjóleiðina koma. Að vísu hefir
'nú verið b.ygð bæjarbryggja. En
hún er allsendis ónóg stawri skip-
(um, og það sem verst er, að þegar
j farið var að hugsa til þess að
koma upp bryggju, sem bærirm -
ætti, þá voru öll bestu bryggju-
s.æðin farin í hendur síldarút-
gorðarmanna, svo nú stendur
j bryggjan á einhverjum lakasta
j staðnmu.
j En það er bænum sjálfum, og
öllunv, sem einhver viðskifti hafa
við Siglufjörð, hinn mesti bagj,
j að ekki skuli vera þar fvvllkomin
ibryggja..Nú verður að lepja allan
; flutning úr stænri skipum og v
þau á bátvim, sem eykur kostnað
og eyðir geysilegum tíma Mundi
það verða stórfje árlega, sem
sparaðist, ef liægt. væri að ferma
og afferma öll þau skip, sem tSI
I