Ísafold - 22.09.1926, Síða 1
Ritstjóra*.
Jén Kjartansson.
Vaítýr Stefánsson.
Sími 500.
SAFOLD
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
ÁrganaHrÍBB
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. jiilí.
Afgreiðsla og
innheimta
í Austurstræti 8.
Sími 500
S<. árg. 50. tbl.
Midvikudaginn 22. sept. 1926.
Isafoldarprentsmifija h.f.
Opið brjef
til Tryggva Þórhaílssonar, aðaiumboðsmanns jafnaðar-
manna og Tímamanna.
Vígsla sjúkraliÉssins
i Hafnac irði.
Þau stórtíðindi hafá gerst á
stjórnmálasviðinu íslenska, að
miðstjórn F r a n í s 6 k u íw t' 1 o k k s :n s
hefir gert bandalag við jat’nað-
armenn og bolsa í kaWpstöðunum,
þá stjórnmálaflokka. sem vilja
kollvarpa núverandi þjóðskipu-
lagi. Miðstjórn Frajmsóknarflckks-
ins hefir í samráði og í samvinnu
við þessa öfgaflokka 4 kaupstöð-
unuttn bo,rið fram lista við lands-
kjör það, sem fram á að fara
fyrsta vetrardag næstkomandi. —
Bftir því, sem listi þessi er skip-
aður, er það ljóst, að öfga- og
byltingaflokkarnir hafa þar mestu
A-áðið, enda hefir málgagn öfga-
flokkanna, Alþýðublaðið, lýst því
yfir, að því sje lofað af hálfu
þeirra Tímamanna, að málefnum
jafnaðarmanna sje ve) borgið með
sambræðslu þessari.
Nú er svo að sjá, á Tímanum,
blaði því, sem aSalumboðsmaður
landskjörslista jafnaðarmímna og
Tímamanna stýrir, að hann ætl-
ist til þess, að þei<- beendur, sem
fram til þessa kynnu að hafa
fylgt Framsóknarflokkuum að
málum, fylgi flokknum framvegLs,
þrátt fyrir sambræðslona.. Þetta
kemur bœndum undarlega fyrir-
sjónir, sem vonlegt cwr, því að þeir
fá ékki skilið hvernig yfir höfuð
nokkurt stjórnmálasaímband geti
átt sjer stað milli þeirra og öfga-
flokkanna í kanpstöðunum.
Hjer er því nauðsynlegt að. fá
ýmsar skýringai'.
flokk jafnaðarmanna í kaupstöð-
unum og hann er aðalumboð.s-
maður landskjiirslistans, sem
bandalagið sendir frá sjer. Þess
vegna er þetta brjef sent honum.
1 í Tímanum, blaði því sem Tr.
Þ, stýrir og sendir bændum, hef-
ir hann aðeins lítillega skýrt frá
þessu bandalagi, sem Tímamenn
hafa gert. við jafnaðaínmenn. —
f Ibum hefir ekkert skýrt frá þeixn
máluia, sem jafnaðarmenn hafa
, á prjónunum og scm hann ætlast
nú til að bændur hjúlpi þeim við
að koma í framkvæmd. Þetta
verður þó að gera, til þess að
bændnr viti að liverju þeir eiga
að keppa.
Til þess nú ögn að flýta fyrir
Tryggva, skal hjer skýrt Orá
íiokkrum helstu málunum, sem
f'jelagar hans, jafnaðarmenn, hafa
á prjóuunum. Er þess vænst, að
hann skýri íirá því í Tímanum
næst. á hvern hátt liann álítur
heppilegast að bændur vinni að
framgangi þessara mála.
o-’i:-:aSs
• ■ '#g|
.. lÁ
Tryggvi ÞórhalLssou. aðalum-
boðsmaður jaínaðarmanna og
Tímamanna, hefir heimskað sig
á því í Tímanum síðastliðinu
laugardag, að senda þeim Jónasi
lækni Kristjánssyni og Einarí
garðyrkjustjóra. Helgasyni opið
brjef, þar sem hann spyr þá nokk-
uivra spurninga viðvíkjandi land-
búnaðinum, spurninga sem hvert
fermingarbarn á landinu veit um
og getur svarað. Mikið barn má
Tryggvi vera, er hánn spy*r bá
Jónas lækni og F.imv* garðyrkju-
stjóra um það, livað þeir vilji
gera fyrir landbxmaðinu. —
Mennina, sent altaf hafa sýnt það
í verkmu og altaf e.ru að sý-uíi
það hvað þeir vilja landbúuað-
inuni. Tryggvi er formaður Bún-
aðarfjelags íslands og þekkir
ekki hug Einars Helgasonar garð-
yrkjustjóra til landbúnaða.rins!
Vonandi er Trvggvi heilt heilsu>
þó hann hafi mikið að hugsa og
starfa ttú utn þessar mundir. í
þeirri von að svo s.je, er honum
sent þetta opna lirjef. Er það
gert með þeirri óslc að hann svarl
því svo snemma að bændurn gef-
ist kostur á að nerna svörin nú
fyrir landskosniugarnair.
Tr. Þ. hefír gert baþdalag við
Annar ..helmingur" þess flokks,
sem Tr. Þ. hefir gert bandalag
við, sé „helmingurinn“, sem er
bægfara, hefir gefið út stefnu-
skrú. þar sem m.a. þetta stendxxr:
„Aiþýðuflokkurinn vinnur að
því að koma á nýju þjóðfje-
lagsskipulagi, þar sem:
ÖLL FRAMLEIÐSLUTÆKT
SJEU ÞJÓÐAREIGN OG
FRAMLEIÐSLAN REKIN AF
HINtj OPINBERA .........“
(Leturbr. hjer.)
Þetta „þjóðnýtingarí ‘ -boðorð
er fyrsta og aðal boðorð jafn-
aðartmanna, mannanna, sem Tr. Þ.
befit* nú gert bandalag við. Sam-
herji Tryggva, Ólafur Friðriks-
sou, segir í ritgerð unt jafnað-
arstefnuna, et* hann liefir skrifað
í síðustu Eimreiðina, að aðalat-
æiði jafnaðarstefnunnar sjo „þjóð"
nýting“ framleiðslutækjanna. „Ea
framleiðslutæki nefnum við einn
riiifni öll manuvirki og verkfæri
og alt annað, sem til framleiðsl-
unuar þarf. nenia sjálft vinnu-
aflið“, segir Ólafur Friðriksson.
Eitt framleiðslu-„.tækið“, sem
samherjar Tryggva vilja „þjóð-
nýta“ er ábýlisjörð bóndans og
ábúðin, sem á jörðinni er. — Þess
vegna er sjálfsagt að Tr. Þ. gei'i
bíéndum skýringu á þessu aðalat-
riði samherja sinna.
Hinn „helmingurí1 flokksins,
sem T>r. Þ. hefir játað hollustu,
rauðari „]ielmingurinn“ hefir ekki
aðeins játað sig fylgjandi þessu
aðal boðorði jafnaðarmanna,
„þjóðnvtingar“- boðorðinu, held-
iu* hefir hann sagt, að hann vilij
„nota handaflið“ (þ. e. bvltingu)
til þess að koma boðorðinu í fram-
kvæmd. f „Kommúnistaávarpi",
sem þessir fjelagar Tr. Þ. hafa
Sunnudaginn 5. þ. m. var spít-
ali Sct. Jósepssystra í Hafnarfirði
vfgður að viðstöddu fjölmenni.
KI. 3 byrjuðu gestirnir að lióp-
ast. að spítaianum. Voru þar veit'
iugar framreiddar. Gengn menn
um spítalann, liátt og lágt, og
dáðú.st mjög að því, livcrsu alr
var þar prýðilega vandað, og vol
úr garði gert. Flestar sjúkrastof'
ur eru með tveim rúmuuv, aðeins
tvær stærri, með 8 rúmum hver.
Langt mál y.rði það, ef lýsa ætti
öllum ])essuni vandaða. spítala, ng
verður það að bíða síðari tíma
Kl. 4 byrjaði vígsluathöfnin. —
Söfnuðust þá allir gestirnir sam"
an, fyrír framan spítalann. Meðal
þeirra var Magnús Guðmundsson
fáðherra og frú hans. Þar var og
sendisveitarritari Hans Wenck.
Athöfnin bvrjaði með því, að
prestarnú* í Landakoti, kórdreug-
ir þaðan o. fl. gengu í skrúðgöngu
úr kirkju spítalans. — Voru þeir
í fullum skrúða, með fána sína og
tilfæringar þt&r, sem við áttu, og
var Meulenberg px*æfekt fyrir
þeim.
Gengu ])oir upp á tröppur spít-
alans og sltiþuðu sjer sitt hvcwu'
inegin við innganginn, en Meulen*
berg præfekt stóð fyrir miðjum
dyrum. Að baki honum, í anddyri
spítalans, stóðu Set. Jósepssyst'
urnar.
Flutti Meulenberg præfekt síð-
an ræðu. Var ræða hans hin sköru*
legasta. ITann mælti á íslensku og
dáðust xnargir að, sem oigi vissu
áður, hve gott vald hann hefir á
málinu.
Ræða hans vat ekki löng, en
kjarnyrt,.
Skýrði hann frá tildrögum spít’
alabyggingarinna.r. Upprunalega
var ætlunin að byggja spítalann
ofar á túninu, en það var ekki
hægt að koma því við.
Mintist hann á starf Sct. Jós'
epssystranna, sem gcfið hefðu al"
eigu sína, sem lifðu í fátækt og
lielguðu alt Hf sitt og starf, til
]>ess að líkna og hjúkra sjúkuiu
og bágstöddum.
Síðan steig Bistrup sjóliðsfor-
ingi upp á tröppurnar. Afhenti
hann spítalanum til'eignar íslensk"
an fána að gjöf. Er fáninn gjöf
frá flotamálastjórninni dönsku.
Þakkaði Meulenberg gjöfina
ineð nokkjí*um velvöldum orðuin.
Hjelt hanu fánanum hátt og
mælti á þá leið, að þessi fáni
myndi vera einasti þjóðfáni sjálf'
stæðs ríkis, er óflekkaður væri af
blóði nokkurs manns.
Var fáninn síðan dreginn að
hún. Því næst, söng söngflokkur
„Ö, guð vors lands“ og „Kong
Christian“.
Því næst töluðu þeir Maguús
Jónsson bæjarfógeti og Guðm.
Bjöi*nson landlæknir. — Þakkaöi
bæjarfógeti rausn þá og unr
hyggju. er Sct. Jósepssystur
sýndu, með spítalabyggingu þess-
ari. — Landlæknir talaði um hið
mikla líknarstarf er Sct. Jóseps-
systur hefðu unnið hjer á landi.
Rakti hann í fám dráttum sögu
Landakotsspítala. — Yfir 14 þús,
sjúkliugfur hafa fengið hjúkrun á
þeim spítala, þessi ÍM ár, sem hann
hefir starfað.
Að svo búnu fór hiu eiginlega
vígsluathöfn fram, með latínusöng
klerkanna og öðrum kaþólskum
siðvenjum. — Veður var hið besta
meðan á athöfninni stóð.
fyrir nokkru gefið út, eru nokkr-
ar leiðbeiningair, sem gott er að
bændur kvnnist. Þar segir m. a.
svo:
1. Eignarnám á lóðum og
lendum og notkun jarðrent-
unnar í ríkisþarfir.
2. Háir og stighækkandi
skatta.r.
8. Afnám erfðarjettai’ins.
9. Sameining landbúnaðar og
iðnaðarrekstursins. Tilraunir til
að eyða smásaman mnninum á
borga- og .sveitalífinu.
10. Opinbert uppeldi pkeypis
fyrir öll börn.
Á þessu fær Tr. Þ. nokkurt yf-
irlit yfir áhugamál samherja sinna.
| Jarðirnai* á að taka cignarnámi,
háa skatta á að leggja á bændnr.
j eftir að búið c«- að taka \af þeim
jarðirnar; erfðarjettnr má enginn
vera til, vegna ])ess að enginn má
neitt eiga; sameining landbúnaðar
og iðnaðarreksturs er í góðu sam-
\ . . ,
i'æmi við þá viðreisn landbúnað-
arins, sem Tímaimenn bera fyrir
1 brjósti; okki þurfa bændur frarn-
vegis að hafa áhyggjur af bless-
uðum börnunum. Sameiningin sjer
fvrir þeim.
Þetta or
var ætlast
A’erða að fá
nú orðið lengra en til
í fyrstu. En bændiu-
skýringu frá Tr. Þ.
! á ýmsvun mikilsvarðandi atriðum,
I sa.m hjer hafa verið nefncl og þess
| vegna er brjefi þessxi beint til
hans. Er ]>ess vænst að hann gefi
skýringu næst i Tímanum.
Þótt brjef þetta sje sent Tr.
Þórliallssyni, á það erindi til allra
i bænda. sem til þessa hafa fylgt
Tímamönnum að málum. — Þeir
þurfa að fá kynni af áhugamái-
um samlierjanna. Best er að ö!l
kurl komi til grafar strax, svo
ekki hljótist af vand»ræði síðar.
DRUKNUN í HYÍTÁ.
Sá hörmulegi atburður varð i,
föstudaginn síðastliðinn, að tveir
menn frá Hvanneyri í Borgarfiiði
drukknuðu í Hvítá.
Mennimú* voru Hrollaugur Ein-
arsson, &*é Meðalfelli í Nesja-
hreppi og Bjarni Bjarna-son, frá
Holtum í Mýrhireppi, A_-Skafta-
feUssýslu. — Voru þeir báð-
ir ungir efnismenn. — Komu til
Hvanneyirar í vor, hafa nnnið þar
í suraar, en ætluðti að stunda. nám
á Hvanneyrarskóla í vetiu*.
Slysið varð með þeim hætti, a5
þeir voru, ásatmt þriðja mamv.
Þorgils Guðmundssvni ráðsmanni
á Hvanneyri, að taka upp laxa-
kláfa úr Ilvítá, og voru á bát úti
á ánni. Þorgils stóð á kláfgrind-
unum, en hinir voru í bátnum.
Þega,- kláfurinn losnaði, köstuðusr
báðir mennirnir út í aðra lilið
| bátsins. og honum hvolfdi v á svip-
stundu.
ÞorgiLs er syudur og lagðist til
lands. — En hvcwugur hinua vav
syudur. Fóru þeir því strax í kaf,
og ,sást nokkru síðar aðeius á hönd
á öðrum þeirra upp úr.
Bátur var þarna nálægt. En
engin tök voru á því að bjarga,
þar sem aldrei sást til mannanna.
Líkin eru bæði fundin.
i