Ísafold - 28.09.1926, Blaðsíða 2

2
ÍSAFOLD
ÁGÚST HELGASON,
landinu þegar það var bygt. — straumur um alt húsið og kæli.r
Vjelar og allur firágangur var af kjötið fljótt og vel. Og til þess
nýjustu og fullkomnustu gerð. — að spara óþarfa hnos á kjötinu,
Húsið stórt og vandað og getur hefir verið komið fyrir rafmagns-
fjelagið fryst og geymt allt að vindu, sem flytur kroppana upp
120 smálestir af kjöti.' á loftið. Er vindunni einka,r hag-
Það sýndi sig fljótt, að hjer lega fyrir komið, þannig, að þeg-
var ekki til ónýtis unnið, því svo ar einn krókur fer upp með kjöt-
fór Reykvíkingum sem öðrum kropp, fer annar niður og þann-
bæjarbúum, að nýmetisnautn ig áfram koll af kolli.Hafa (krms-
þei»rra óx ár frá ári. Minkaði þá synir gengið frá þessu galdra-
að sama skapi söltunin til út- verki.
flutnings. Kælihúsið tók við meiri Þegar Sf.Sl. hefir fengið þenna
ug meiri vetrarforða handa ba:j- ágæta útbúnað í hiisi sínu, má
arbúum á hausti hverju, og hin óefað fullyrða, að öll meðferð á
síðari ár er svo komið, að sölt- kjöti sem þar er um hönd höfð,
un fjelagsins til útflutnings má er sú fullkomnasta og besta með-
heita horfin úr sögunni. fe»rð á kjöti, sem þekkist hjer á
landi.
NIÐURSUÐA SF. SL. -------
Það mun hafa ve*rið árið 1920, Þeir verða áreiðaulega margir,
sem Sf. Sl. byrjaði að sjóða nið- sem senda Sláturfjelagi Suðui-
ur kjöt og kæfu. f fyrstu var lands hugheilar hamingjuóskir á
þetta þó aðeins í smáurn stíl, en þessu 20. starfsafmæli fjelagsins.
óx mjög ört. Nú hefk* Sf. S1 full- Sf. Sl. er eitt af þeim fáu sam-
komnar vjelar og annan útbúnað vinnufjelögum hjer á landi, sem
•sem með þarf, til þess að sjóða hefk skilið samvinnufjelagsskap-
.... inn til fulls. Það hefir aldrei
blandað sjer inn í pólitískt flokna
rifrildi. Þessvegna er það líka svo,
að Sf. Sl. hefir vegnað betur en
flestum eða öllum öðrum sam-
vinnufjelögum hjer á landi.
Sf. Sl. hefir frá by»rjun verið
svo lánsamt, að hafa haft ágæta
menn við stýrið. Eormaður fje-
lagsins er Ágúst Helgason í Birt-
ingakolti, og hefir hann verið
formaður frá stofnun fjelagsins.
En forstjóri fjelagsins frá byrjun
og fram á árið 1924, var Hannes
Thorarensen.Líklega er það mesta
gæfa fjelagsins, að hafa svo lengi
notið þessara ágætismanna. Þeg-
ar Hannes ljet af forstjórastarf-
inu, tók núverandi foirstjóri fje-
fcrmaður Sláturfjelags Suðurlands lagsins, Helgi Bergs, við. Hefir
hann notið almenns trausts fje-
niður, og hefir niðursuða fje- lagsmanna og að verðleikum. —
lagsins vaxið mjög á*r frá ári. Munu fjelagsmenn oska þess, að
Enda mun nú svo komið, að nið- Þeir megi njóta hans ágætu hæfi-
ursoðið kjöt er lítið sem ekkert leika sem lengst.
flutt inn til landsins, svo þjóð-
arhagurinn af þessari starfseir.i
Sf. Sl. o. fl. er auðsær. Það ætti
einnig að vera metnaður sjerhvers
góðs íslendings, að kaupa sína
eigin vöru fremur en útlenda
vöru, ekki síst þegar inulenla
varan er betri en sú útlenda. í (
í upphafi var ætlun Sf. Sl. að -------
sjóða einnig niður fisk. Byrjaði Eins og skýrt hefir verið frá
fjelagið á því, en það #reyndist 4gur ijjer í blaðinu, var fram-
of kostnaðarsamt; fiskurinn of boðsfrestur til landskjörs útrunn-
dýr og margskonar erfiðleikar við 20. þ. m. Komu aðeins tveir
að fá hann. listar fram, listi íhaldsflokksins
og listi bandalags jafnaðarmanna
HÚSRÚM AUKIÐ OG 0g Tímamanua.
ENDURBÆTT. Listi fhaldsflokksins er 5—
Eins og áður er getið, var hús LISTI, og aru á honum þessi
Sf. Sl. í upphafi bygt með það nöfn:
fyrir augum, að hægt y<rði að .Jónas Kristjánsson, læknir 4
slátra 500—600 fjár á dag. En Sauðárkróki.
eigi leið á löngu þangað til þessi Einar Helgason, garðyrkjustj.
áætlun reynúist of lág ,og er nú Rvík.
svo komið að slátra verður 10 Bandalagslisti jafnaðarmanna og
—12 hundruð fjár á dag. Erfið- Tímamanna er A—listi og á hon
leikar voru því talsverðir hin um þessi nöfn:
síðari ár, vegna þrengsla í hús- Jón Sigurðsson, bóndi, Ysta-
um fjelagsins. Verst var að (oma felli.
kroppunum fy«rir, meðan þeir Jón Guðmundsson, endivrskoð-
voru að kólna. ! andi Rvík.
f haust hefir verið úr þessu Allir góðir fslendingar, sem
bætt. Hefir innrjettingu í húsinu, j vilja vinna á móti öfga- og um-
sem kropparnir voru hengdir upp j rótsstefnu jafnaðarmanna, verða
í, vecið breytt þannig, að loft að fjölmenna á kjörstað og fylkja
var sett í húsið og við það hefir (sjer vel saman um B—LISTANN.
rúmið aukist. um helming. Enn-^Bændur verða vel að gæta þess,
fremur hafa tvær stóra,r raflofr læl að með sambræðslu þeir»ri sem
ur verið settar upp í húsið og Tímamenn hafa gert við jafnað-
loftrásinni frá þeim dreyft þann- armenn, hafa þeir hrundið frá
ig, að nú leikur kaldur loft- sjer allri heilbrigðri bændapólitík.
Enginn sannur íslenskur bóndi
má ljá samhræðslulistanum atkv.
sitt. Geri hann það, hefir hann
afsalað óðali sínu í hendnr öfga-
fullra óróaseggja í kaupstöð-
unum.
Síldveiðl
á Sllu landina Þann II. september 1926.
KOSNINGARNAR
í HAUST.
Framboðin.
Samhliða Iandskosningunum fer
fram kosning í þrem kjördæmum.
f Reykjavík (tveggja þingmanna),
í Dalasýslu og í Rangárvallasýslu
(annars þingmannsins).
Pramboðsfrestur til hjeraðs-
kosninganna var útrunninn 24. þ.
m. kl. 12 að kvöldi. Þessir verða
í kjöri:
í REYKJAVÍK. Þar komu að-
eins tveir listar fram, frá íhalds-
flokknum og jafnaðarmönnum (og
Tímamönnum).
Listi íhaldsflokksins Qr B-LISTI
og á honum þessi nöfn:
Jón Olafsson, framkvæmdastj.
Þórður Sveinsson, læknir á
Kleppi.
Listi jafnaðarmanna er A-listi
og á honum þessi nöfn:
Hjeðinn Valdimarsson stórkanp-
maður.
Sigurjón Olafsson, afgreiðslu-
maðiw.
í DALASÝSLU verða þrír
kjöri: Árni Árnason læknir í Búð-
ardal, af hálfu fhaldsflokksins,
sjera Jón Guðnason á Kvenna-
brekku, af hálfu Framsóknar (og
jafnaðaæmanna) og Sigurður Egg-
erz bankastjóri.
Kjósendur í Dalasýslu verða vel
að gæta þess að tvístra ekki at-
kvæðum sínum. Kosningin á að
snúast um þær tvær aðalstefnur
sem þarna mætast, stefnu fhalds
flokksins og Framsóknar (og jafn-
aðar)stefnuna. Þetta ve»rða kjós-
endur í Dölum vel að athuga og
varast allan tvístring.
f RANGÁRVALLASÝSLU verða
tveir í kjc.ri: Einar Jónsson bóndi
á Geldingalæk af hálfu íhalds-
flokksnis og sjera Jakob Ó. Lárus-
son í Holti af hálfu Framsóknar
(0g jafnaðarmanna).
Það gekk erfiðlega fyrir Tíma-
mönnum að fá mann til þess a5
verða í kjöri í Rangárvallasýslu.
Veslings Guðbrandur í Hallgeirs-
ey hcfi,r í fleiri vikuf vorið á þön-
um um sýsluna þvera og eudi-
langa. Ekkert hefir dugað. Eng-
inn vildi bíta á agn Guðbrandar;
þótti ekki girnilegt. Var svo kom-
ið um skeið, að Tímamenn gáfu
það upp með öllu, að láta innan-
hjeraðsmann verða í kjöri. Va»r þá
leitað til „samfylkingarinnar“ hjer
í Rvík, hvort hún hefði ekki ein-
hvern til þess að senda. Maður
var tilnefndur; en hann gafs^
einnig upp.
Má segja um þetta firamboðs-
brask þeirra Tímamanna: „Fjöll-
in tóku jóðsótt og fæddist----.“
Það varð þá bara presturinn í
Holti, eftir alla fyrirhöfnina!
LANDSTAD,
sálmaskáldinu firæga, ætla Norð-
menn nú að reisa minnismerki
bráðlega. Á það að vera höggvið
úr norskum granít, og vera í
fullri líkamsstæ«ð. Gerir það ung-
ur myndhöggvari norskur, Hans
Holmen.
Landstað var 5 árum eldri ea
Jónas Hallgrímsson, orti fjölda
ágætra sálma, og hafði hin mestn
og bestu áhrif á trúarlíf Norð-
manna, og Noæðurlandamanna
allra.
U m d æ m i: Saltað tunnur. Kryddað tunnur. í bræðslu mál.
ísafjarðarumdæmi: .... 7,043 321 5,354
Siglufjarðarumdæmi: . . . 53,356 27,410 39,974
Akureyrarumdæmi: . . . , 16,143 3,212 29,624
Seyðisfjarðarumdæmi: . . . 10544
Samtals 11. september 1926: 87,086 30,943 74,952
Samtals 11. september 1925: 215,011 39,099 146.722
Síidwe«ð» Hordmanna við ísland.
Heimfluttar 11. september 1926 : 59,330 tunnur
Heimfluttar 11. september 1925: 129,000 tunnur
Fiskífjelag íslands.
-<^9»
Hlkilsverð nýuug.
Kol gerð fljótandi í stórum stíl.
Síðustu iitlend blöð segja frá
stórkostlegri þýskri uppfyndingu,
sem nú eigi að fara að hagnýto.
í stórum stíl. Hún er í því fólgm
að gera kolin fljótandi — breyta
þeim í mótorolíur. Áður hefir,
sem kunnugt er, tíðkast að vinna
úr kolum ýmsar olíutegundir svo
sem benzól og tolúól, en þá varð
eftir mikið af föstu kolefni, koks
ið sem allir þekkja. En nú er
kóksið einnig tekið og þvingað í
samband við vatnsefni við heljar'
mikinn þrýsting og hita,. og mynd
ast þá enn olíutegund, sem
ágæt til að reka með mótora. —
Með öðrum orðum, kolin eru nú
öll gerð að fljótandi olíu. •
VIÐTAL VIÐ KONRAD
GERARD.
Hjer var staddur þýskur lög-
fræðingur Konr. Gé.rard, sem hei"
ir haft nokkur kynni af þessn
nýja fyrirtæki. Kom hann hingað
á „Nova“ frá Noregi á skemtiferð
norðan frá Svalbarða. Báðum vjar
hann að segja oss nokkuð nánar
frá þessu merkilega máli.
— Uppfyndingin er ekki alveg
ný, segir hr. Gérard, og einka"
leyfið er þegar fengið íy.rir nokkr
um árum. Árið 1920 var sett á
stofn tilraunaverksmiðja í þessn.
skyni, hin svonefnda Bergins"
verksmiðja í Rheinau — Mann
heim.
Árangurinn af tilraunum sýnd'
íst% vera svo stó,i-kostlegur, að af"
leiðingarnar virðast alveg óúfc"
reiknanlegar. Enda hefir fjelag.ð
„I. G. Farbenindustri“ tekið mái'
ið í sínar hendur og er í þann
veginn að reisa stúrar verksmiðj'
ur til þess að breyta kolum í
olíu. Þetta stóra fjelag er eigin
lega samband nokkurra stærstu
efnagerðafjelaga á Þýskalandi og
ræður yfir 650 milj. gullmarka
stofnfje.
Það, sein ge»rir þetta nýa fyr'
irtíeki svo verðmætt fyrir Þýska'
land, bætir hr. Gérhard við, er
það, að til þessarar nýu olíugerð"
ar eru hin miklu brúnkolalög i
Mið'Þýskalandi einkar hentug, en
þessi kol hefir áður ekki— nema
að nokkru leyti — borgað sig
að vinna. Nú eru þessi kolalög
orðin að óþrjótandi olíulindum,
sem væntanlega eiga eftiír að gera
Þýskaland alóliáð útlendri olíu
innan skamms, en auðvitað tekur
það nokkurn tíma að reisa hinar
stóru verkstöðvar og koma vinsl-
unni á skrið.
— En er nú aðferðin nægilega
ódýr til þes« að uut sje að keppa
við olíu, sem kemur fljótandi upp
IV- jörðinni?
— Já, það er hún einmitt. Að"
ferðin er svo einföld orðin, að
sú olía, sem unnin er úr kolura,
stendur verksmiðjunni í mun
minna. verði en olía frá Ameríku
er seld á, komin í skip þar á
staðnum. Hjer liefý- því opnast
rík gróðalind fvrir Þýskaland.
— Getur það ekki verið, að
þetta sje alt skreytt glæsilegri
litum til þess að vekja atliygli á
fyrirtækinu og safna hlutafje?
— Það held jeg ekki. Jeg vil
benda á tvent. í fvrsta lagi <r
fjelagið, er að þéssu stendur alls
ekki í neinni fjárþröng. Það lief'
ir ekki kært sig um að mikið
væri talað um málið og því hafa
blöðin á Þýskalandi liingað til
verið fáorð urn það. í öðru lagi
vita menn að „Standard Oil“'fje-
lagið í Ameríku liefir á allan hátt
.reynt að ná samningum við þetta
nýa fyrirtæki og tryggja. sjer
þar íhlutunárrjett. Það mun hafa
gengið tregt. - og alment er álitið
að „St. Oil“ standi nú á bak við
hina miklu eftirspurn eftir hluta"
brjefum „I. G. Farbenindustri“,
sem á tiltölulega skömmum tíma
hefir hækkað gengi þeirra úr 150
upp í 300. Eitthvað rneira en btið
sýnist það vera, sem rekur menn
til að kaupa hluti svo háu verði
og það löngu áður en olíufram-
leiðslan getur by,rjað fyrir al"
vöru.
— Ætli þess verði langt að
bíða að hin nýa olía komi á
markaðinn?
— Jeg get hugsað mjer að það
líði eitt eða tvö ár þangað til alt
er komið í gang. En að sjáíf"
sögðu sitja þarfir Þjóðverja fyrir
því sem fyrst vej’ður selt út, e.n
síðar má búast við því að mótor'
olíur verði stór útflutningsvara
frá Þýskalaudi, og nijer þykir
ekki ólíklegt að þessi nýa fram-
leiðsla verði ef til vill stegkast.-*
aflið til að hefja‘Þjóðveirja aft-
ur upp í þá stöðu meðal heims"
veldánna sem þa<$ hafði fyrir
stríðið. i.