Ísafold - 12.10.1926, Page 3

ÍSAFOLD
3
wiðttmmi og íslendingar. Og þá
er hitt á allra vitorði, að engin
fiskimið era jafn mikið sótt a£
átlendingnm eins og þan íslensku.
íslendingar eiga góð vopn í
jþessu máli, ef þeir vilja nota þau.
Bn sje alt látið reka á rciðanimi
í mörg árin enn, er eigi ósennilegt
að á líka leið fari fyrir fiskmið
0X5um íslensku og Norðursjónum,
»8 þar verði ekki annað að fá en
rytjufisk, sem enginn mundi sæl-
ast eftir.
Nína Sæmundsen i
’ -
STJÓRNMÁLASTEFNA,
sem orsakar dauða og
eyðileggingu.
Úíflutningur isi. afurða i september.
Skýrsla frá Gengisnefndinni.
Kleopatra í andarslitmnum.
Á það hefir verið minst í blöð' nngfrú Nína, sje siimu þjóðar og
Fiskur verkaður 5.124 900 kg' 2.428.300 kr.
Fiskur óverkaður 300 300 — 79 320 —
ísfiskur ? 228.000 —
Lax 200 kg- 500 —
Karfi 39 tn. 490 —
Síld 30 200 tn. 1.464.800 —
Lýsi 101 610 kg- 34.970 —
Sildarolía 930 600 — 340.000 —
Fiskimjöl 1.171 000 — 272.500 —
Sundmagi 7.970 — 13 790 —
Síldarhreistur 375 kg. 1 500 —
Dúnn 145 kg 5800 —
Heatar 317 tals 40.800 —
Skinn sútuð og hert 1.440 kg. 15 900 —
Gærur saltað-r 430 tala 1.700 —
UU 150 720 — 345 680 —
Samtals kr 5.274 050 kr.
Hið heimsfræga og mikilsvirta
«nska • tæknisfræðistímarit, i ,3rit'
:*sh modieinal Journal, flutti jUU hjer, að uugfrú Nína S;t,_ meistarinp mikli l’horvaldsen, og
fyrir skðmmn hræðilega grein um mundsen hafi haldið svningu á þá um leið, að tilviljanir hafi kom- klæddai’, heldur en hmar, semmik
heilbrigðisástandið í Rússlandi, verknm sínnrn í New York í vor
eftir Horsley Gantt lækni. sera icið. - Isafold hefir fengið
Ekki þarf að væna dr. Gantt tækifæri t.il þ.-ss að kynnast bJaða-
um það, að hann hafi ekki næga dómum um þessa sýningu hinnar
þekkingu á þessu atriði, því hann unf?u 0g_ efnilegu Jistakomi.
var st,]órnandi hjálparnefndar
þeirrar, sem Ameríkumenn sendu
til hungurhjeraðanna og sjúk
dómasvæðanna í Rússlandi.Haim
hefir því sjeð alt og ran’isakað
sjálfnr.
Grein hans segir ekki frá öðru
en staðrtjyndum. Þar eru engar
ágiskanir, aðeins sagt hispurslaust
frá ástandinu- Bn einmitt þess
vegna er greinin áhrifamest.
Gantt læknir segir, að versta
tímabilið hafi staðið yfir frá 1919
—1923. Á þoim árum hafi rúss-
neska þ.jóðin liðið ægilegar þján-
Ingar. Eftir 1924 hafi ástandið
nokkuð batnað, en sje þó enn
hræðilegt.
Sýningin var haldin síðari hluta
‘ apríl mánaðar í húsakynnum lista- ]
stofnunar einnarí NewYork, Art
Centre." Dómar þeir, sem ungfrúi.i
fjekk fyrir verb síu, voru yfir-
leitt hinir bestu, sag-t að verk
hennar væra hin eftirtektaverð-i
ustu fyrir New York'búa. Verk-j
um hennar lýst á þá Jeið, að þau ^
væru hvorki sjerlega gamaldags j
nje með ákveðnum nútímablæ, en
í þeim vatri hið besta úr hvor'i
tveggja, í formi bygði hún á hin-j
um gríska skóla. — Verk Jiennar
hefðu að því leyti nútímabJæ, að
þau væra einfölji í gerð sinni.
Mest voru rómaðar myndirnar
Taugaveikis" og kóleraplágan, ,Móðurást‘ og „Kleopatra í andar"
sem hafi drepið hundrað þúsunda slitrum“. Hafa báðar þessar mynd
og jafnvel miljónir meðan hung" ir verið á Parísar sýningumii
ursneyðin var sem mest, hafi miklu. — Síðan Nína Sæmtmdsen
þorrið allmikið, en í hennar stað kom vestur í fyrravetur, hefir
hafi aðrir sjúkdómar brotist út hún gert fjöhla mynda, nokkrar
svo sem ,,malaria“, kynsjúkdóm- ma.nnamyndir, m. a. eina af Vil*
ar af versta tagi, og tæring. hjálmi Stefánssyni allmargar
Samkvæmt síðustu skýrslum, mvndir, er tákna ýrns hugt.ök. —
segir Gantt, að síðasta ár hafi 6 Hafa þær meirí nýtíslnisvip en
miljónír veikst af „malaría.1. En myndir þær. sem hún hefir gert
haun hddnr því fram, að þessi áður.
tala sje alt. of iág. Það sje minstaj Allmörg New York-blöðin flutt.i
kosti óhaút að þrefalda hana.
Vil h .i á 1 m u r Stefánsson.
ið eru dúðað&r. Þess ber að gæta,
að kvenfólkið flest heldur sig mest
an hluta dags innan húss, þegar
kalt er, og þarf því ekki viðlíka
eins ‘ þykkan klæðnað og karl-
menn. Hitt er annað mál, að kven-
fólk mundi eflanst vera hraust-
ara, ef það hreyfði sig meira und
ir baru lofti en algengt er. Að
berklaveiki er talsvert tíðari í
konum en körlnm í þessu hjeraði
eins og víðar (hjer 112 :85) hygg
.jeg fremur stafa af kyrsetum en
klæðleysi.
| Tíska hárra hæla og silkísokka
breiðist talsvert ár frá ári jafn-
vel upp til dala, eins og útlendar
farsóttir. Óhollnstu af því leið-
andi hefi jeg að vísu ekki orðið
var við, enda tjáir Ktið um það
að fást, þótt svo væri. Fegxwrðar-
gyðjurnar í París og New Ýork
eru voldugri en við læknarnrr. -
TTm skófatnað manna í sveitnnum
er það að segja, að gúmmískór
ná meir og meir alþýðuhylli í
ið honum út; á listaþrautina. Þar stað íslensku skónna. Þótt’ ýmsi»r
er sögð sú saga, sem flestum — kvarti undan fótraka í þessum
ef ekki öllum er ókunnug áður, vatnsheldu og loftþjettu skóm,
að borið hafi fyrst á listagáfu þykja þeir hafa svo yfirgnæfandi þVI" að lama atvinnuvegina. A3
fiskur, kjöt o. fl. Laun starfs-
manna hafa líka farið lækkandi
og lækka nú enn meira vegna
þverrandi dýrtíðaruppbótar. Nú
kemur því röðin að flutnings"
gjaldinu á sjó og landi. Það þarf
að setja það niðui’. Hílarnir eru
nú eitthvað farnir að lækka gjöJd
sín, en skipin þurfa að koma með-
Þá er húsaleigan. Sem stendur
er hún rót alls ills í verðlaginu.
Hún er nú sá snagi, sem allskon
ar dýrtíð hangir uppi á. En hún
sýnir engan lit til lækkunar. Hin
gífurlega húðaleiga, skrifstofu'
leiga og vöruskemmuleiga legst á,
allar vörur útlendar og innlendar
og gerir þær miklu dýrari en þær
annars þyrftii að vcra. Ofhátt
vöruverð gerir vinnulaunin aft
sama skapi of há og svo kemur
þar á ofan hin afskaplega íbúða-
leiga, sem eykur dýrtíðina enn
meir.
Undangengið góðæri hefir skap'
að þjóðinni ankið lánstraust. Á
þessu lánstrausti hvílir íslenska
krónan nú.liið háa verðlag í lancU
inu gerir sitt til að ríða hanu
niður bæði beint og óbeint, með
Thorvaldsens, er liann sein smá- kosti. En skemtilegt væri ef eiu-
hnokki tók upp á því, að móta hver fyndi handhæga aðferð til
myndir úr sinjörskökum móðnr að sóla íslenska skó með gúmmí-
sinna r!
Eftir blaðaummæJunum að dæma,
og eins að þvi er ísaf. liefir frjett,
sólum'
gerir Nína Saimtmdsen sjer góðar
v.opir um, að geta áður en la.ngt
langar greinir um ungfrú Níiiu,
Enn alvarlegri sje Jió tæringia, uru saiua leyti og liún hjélt sýn*
og hún fari stöðugt taxandi- S'ua Rr þar sagt frá'1 æfifevii líður selt eitthvað af verkum sín-
dæmi þess segir Gantt að rnegi hennar, hvernig hún af hendingu um þar vestra. Hefir hún þ« sótt
nefna það, að við háskola einn Jioinst inn á myndlistarbrautina. þangað baiði fje og frama. Frægöj
VERÐLAGIÐ VERÐUR AÐ
JAFNAST.
isienska krónan hefir nú stað"
ið föst í 11 mánuði í tæpum 82
. e ... . - .guílaurum. Áður hafði hún farið
hafi 1 < 7o at studentunum tænngu. guruar af frásögnum þessfum eru og álit lilaut hún þegar með s.fn‘I stöðu<Tt b-ekkandi í hálft annað
Þó sjeu bynsjúkdómarnir alvat nokkuð ,Jærðar í stílinn,“ til þess ingu sinni í vor sem leið. En það
iegasta plágan. Á stóram svæðum ag gera þær sögulegri og kynja- er mömnnn óhlandið fagnaðarefni
hafi 80% af íbúunum sýfilis, eft Jegri, £rá þessu voru Ktt kunna hjer heima, í hvert sinn sem land-
ir opinbernm skýrsJum sovjet , laudi. Mörg blöðin geta þess, að ar vinna-sjer tiJ fraigðar erlendis.
stjórnarinnar.
Gantt læknir endar þesSa grein,
sem hjer er aðeins drepið á, með
því að segja, að þetta heilbrigð-
isástand eigi sjer hvergi sam-
jöfnuð í veraidarsögunni. Engm
þjóð hafi nokkru sinni kvalist
eins og rússneska þjóðin nú. —
Rússland sje hrunið í rústir. En
styrjöldin hafi ekki steypt því,
heldur „friðurinn.“ Styrjöldin
hafi vitanlega veikt mótstöðuafl
þjóðarinnar og rutt sjúkdómun"
um braut- En hún sje þó ekki
orsökin. „Orsökin er eingöngu“,
segir Gantt læknir, „framkvæmd
miskunarlausrar,
stjómmálastefnu
;ismans.“
Klæðaburður alþýðu.
(í skýrslu um heilsufar í Ak-
uréyrarhjeraði, sem Steingrímur
Matthíasson hjeraðslæknir hefir
sent. landlækni, segir m. a. svo utn
klæðaiuwð alþýðu):
„Þó að ullarverksmiðjan „Gefj-
un“ hafi bætt mjög i'ur hrýnni
þörf góðra fataefna, þá er þvt
miður altof oft, að alþýðumenn
klæðast alútlendum tilbúnum föt-
um, yfirhafnarfötum ur ljelegu
. . ... . efní og haldlitlum bómullarnærföt' það óþarfa. hneðsla í elclra
stemblmdrar „ . „ ^ , i
komnnin* um’ "r m*|er oít raun að sja þetta,1 þegor
‘þegar sjúklingaæ afklæða sig og urnar spilli heiJsn sinni með
fötín íslensku eiulast margfalt á
við þetta híalín.
Vetrarklæðnaðtvr karla er oft
iildungis óviðunandi, þegar hríðar
ganga. Fáir kunua að búa sig og
Mývatnshettur eiga sárfáir.
Það er „8 vísu sorglegur menn-
ingarlwestur hjá okkur íslending-
nni, að við hvorki' viljnm nje get-.
um Jiagnýtt okkur ullina okkar
betur. Og gjarnan sa:i jeg alia
tnenn og Jconur í ullarfatnaði yst
sem inst. Hins vegar finst nijer
fólki,
iað heldur að tingu stúlk-
of
niniium kheðnaði. Jeg hefi t. d.
menningur virðist vera nærrt
sinnulaus í þessu efni. En úr þvi
að menn virðast hafa áhuga á þvi
að halda krónunni uppi í því
gengi sem hún er nú í, þá má
ekki minna vera en að rnenn reyni
að gera sjer ljóst hvað til þarf-
Og eitt hið nauðsynlegasta er
einmitt þetta að innanlandsverð-
lagið jafnist, áður cn það er orðift
of .seint-
Borgari.
íhugunarvert er það, hve þesai
nýbreytni er afarkostnaðarsöm, aldrei orðið var við að þær stúlk
þegar þess er gætt, hvað vaðmáls- ur sjeu kvillasatnari, sem ern ljett ltafa
ár frá því er hún Jenti niður í
48 aura í mars 1924.
Utlenda varan varð anðvitað
fyrst til að Jækka vegna hadtknn-
ar krónttnnar, en hún hefir þó ekki
oimþá getað lækkað alveg ao
sama skapi og kaupgildi krónnnn*
ar jókst vegna þess, að á útlend-
ar viirnr legst. mikill irinlendur
kostnaður: — flutningsgjald,
skáttar, verkalautt, húsaleiga o. s.
frv., en Jiessi rnnlendi kostnaður
hefir farið tnjög hægt í að læbka,
svo segja má að innlenda verð-
lagið Jiafi staðið ein.s og veggur
nióti því að jafnvægi gæti koir."
ist á í samræmi við hið nýja háa
gilcli krónmmar.
Þar sem krónan Iiefir úú stað-
ið í stað í háu gengi í namri heilt
ár, þá er þess sannarloga að
vænta að innlenda verðlagið fari
nú að láta undan á öllunt svið"
Uhl.
A R Ð A
ÁRIÐ
B Æ T U
1 9 2 5.
R
í nýútkomnu Búnaðarriti, er
yfirlitsskýrsla yfir jarðabætur
þær, sdm mældar hafa verið á ár-
inu 1925. — 17f» bútiaðarfjelog
hafa íengið jarðabótastyrk sam-
kvæmt II. kafla jarðræktarlag-
anna, og eru styrkþegar 1584.
(Bændur alls á landinu rúmlega
8000). Alls hafa verið unnin 123
þúsund dagsverk, og af því rúm
100 þúsund við túnrækt. (Sam-
svaraæ nálægt 500 hekturum ný-
ra'ktar. Tún alls á landinu um
22000 hektarar). Jarðabótastyrk-
urinn nam alls 132 þúsundum
króna.
Mest túnrækt er í Gullhringn
og Kjósarsýslu 22.918 dagsvark,
næst í Eyjafirði 15,371 dagsverk.
með
Jnnlendar framleiðslttvörur Næstir eru Skagfirðingar
líka læklcað, eins og t. d-114.365 túnræktar dagsverk.