Ísafold - 19.10.1926, Blaðsíða 1

Rstetjórai.
Jéa Kjartanseon.
Taltýr Stefánsson.
Simi 500.
ÍSAFOLD
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. júlt
AfgreiSsla og
innheimta
í Austnrstræti S.
Sími 500.
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
51. Arg. 55. tbl.
Þriðjudaginn 19. okt. 1921.
Isafoldarprentsmiðja hJE.
Áburðnr og pólitík.
Hin hneykslanlega vanþekking formanns
Búnaðarfjelags ísfands.
Stærsta flugviel heimsins.
HORFIÐ FRÁ
SAMÁBYRGÐINNI.
Svo ramt kveður nú að vanþeká' stæða þessi kemur frá sjálfum
ingarvaðli Tímaritstjórans, er har:n
talar um búnaðarmálefni, að vel
þykir hlýða að minna hann á. að
Búnaðarfjelagsfprmanninum.
xVð dómi hans er útlitið þetta.
Enginn bóndi á íslandi getur hirt
kaldhæðni örlaganna liefir leikið, hiipeningsáburð sinn betur, en
hann svo grátt, að honum hefir hann gerir nú. Enginn þeirra
verið hreykt í stjórn Búnaðart'je-
lags íslands.
Eitt er að tala um búskap. vera
formaður Búnaðarfjelags Islancls.
leiðbeina bændum í atvinnu þeirr.i
— annað að pára pólitískt gas})-
ur, til að gylla gerðir sínar og
flokks síns. Svo mikils ættj Tr. í>.
að mgta formannsstöðu í BúnaiV
arfjelagi íslands, að hann bliðr'
getur dregið úr taðbrenslu, með
mótekju og öðrum eldsneytisclrýg-
indtun. Hvergi vantar áburðai-
hús, hvergi safnþrær eða skólp
gryfjur; hvefgi er li.ægt að not-i
þarann til áburðar, eða fiskúr'
gang úr sjónum, hvergi hægt að
auka hústofn sinn, með kraftfóð-
urgjöf.
Alt er þetta í næst síðasta tbl.
aði sjer hjá. að varja skugga á ^ Tímans dæmt ófært og ómögulegt,
fjelagið, með því að skrifa um af formanni Búnaðarfjelagsins.
þau búnaðarmálefni í blað sitt, sem I Óþarft er að fletta fjárstæðu
hann ber ekkert skyn á. j þessari í sundur. — Hver eiuasti
Vera má, að va.ndftmdnar sjeu bóndi á Islandi, hvert vistráðið
þær greinar iandbúnaðar sem hann hjú í sveit, veit betur en formað-
með því móti gæti tekið sjer að ur Búnaðarfjelagsins.
umtalsefni. Búskapur hans á fyr- Hávaðinn af íslenskum bændum
verandi snotrasta býli landsins, á ekki lagarhelda safnþró. Fyrir
meðferð hans á sltepnum o. s. frv.' hverja kú í i'.jósi kostar slík gryfja
bendir í þá átt, að þekkingin sjo 160—80 kr., eí'tir áætlun Metusalems
ekki á háu stígi. I Stefánssonar. Með slíkum gryfjum
Um síðustu helgi ritar haun geymdist og varðveittist allitr hinu
um áburðarfrumvarpið sitt sæla,' fljótandi áburður.í þei'm áburði er
sem í hans augum gat orðiö
hreinasta bjargarhella bænda- —
Mætti um það margt segja, en
verður eigi orðlengt hjer að þessu
sinni.
Hann heldur því fram í grein
sinni, að bændur landsins muni
mikið um það, þó þeir fái seni
svarar fáctn þús. kr. ívilnun á ári
í farmgjotdum tilbúins áburðar;
og það enda þótt þeir jafnvel
verði að kaupa þau fríðindi því
verði, að borga áburðinn út í
hönd við móttöku. Eu nú ’ fer
áburðarverslunin að mestu þannig
fram, að áburður sá. sem bænd-
ur nota að vori, er borgaður
næsta haust.
Lofum Tr.1 I’. óáreittum, að
reyna að telja sjer og öðrum
trú um, að þessi litla ívilnuu,
geti orðið eitthvert mesta höfuð-
hnoss sem falla megi íslenskuin
bændum í skaut,
En þegar hann tekur að gylln.
þetta frumvarp sitt, með umtali
um nauðsyn hins erlenda áburð'
ar. þá kastar tólfunum.
Formaður Búnaðarfjelags Lr
lands segir það fullum fetum i
grein sinn: i .,bænda!! '.“-blaðinn,
að engin varanleg nýrækt geti
komist á hjer á landi, n«ma
menn notí erlendan áburð. Haim
segir að án erlends áburðar, sje
ísú ein leið til ræktúnar „að koma
einum bletti í órækt, til þess að
rækta aniianó' Draga þurfi áburð
frá ræktaða landinu, til þess að
geta gefíð sig við nýrækt.
Hefir nokkurn tíma í manna
minnum verið gefin út á prent
öunur eins búfræðisleg fjarstæða!
Er það eftirtektarvert, að fjar-
Sölufjelagið í Kaupmanna-
höfn ríður á vaðið.
þaimig varðveittist yfir ári'ð, en
annars fer forgörðum að mestii, cr
sama verðmæti og í Noregssalt*
pjeturstunnu, samkv. rannsókinun
Halldórs á Hvaniieyri, en tiinnau
kostar komin iieim í tún 80—40
krónur.
Fleygið 80—40 kr. virði við
fjósvegginn árlega, segir Búnaðar-
f jelagsformaðurinn, af því það
kostar ykkur 60-80 kr. í eitt skifti
fyrir öll, að ná þeim áburði í
hendur. Kaupið orlendan áburð.
þvi jeg, — jeg sjálfur, Tryggvi
Þórliallsson berst fyrir því — af
pólitískum ástæðum, að þið fáið
áburðinn fanngjaldslaust til hafn-
ar.
t»ó safngryfjan hafi borgað xiur
á tveim árum og meira en það:
eftir tveggja ára notkun, fáist 80
—40 la-. áburðarvirði, frá hverri
kú. sem áður var ónotað, er Búir
aðarfjelagsformaðurinn andvígur
slíku búskaparlagi.
Hefir honum aldrei borist til
eyrna, neitt umtal um bætta áburð
ar hirðingu á landi hjer? Hefir
liann aldrei sjeð neinn mismun á
þyí sviði, á ferðum sínum urn
sveitir landsins? Hefir hann hvorgi
komið auga á Ijelega áburðarhirð*
ingu, og sjeð rmin á henni slæmri
og góðri?
Til era lög sem nefnd eru Jarö-
ræktarlög. Það er eins og suma
lninni að Búnaðarfjelagsformaðuv-
inn hafi stundum verið að reyna
að eigna sjer eitthvað af þeim lög-
um. Eins og nærri má geta hefir
liánn ekkert getað lagt til slíkra
mála, neina þegar menn með þekk'.
ingu, hafa lagt honuni orð í munn.
Jarðræktarlögin eru, sem kunn-
Fyrir nokkru var smíðuð í Airc1
eríku hin stiersta flugvjel í lieimi.
Hún hafði 35 metra vænghaf og
vóg 11 þús. kg. í henni voru þrír
mótorar, hver með 120 liesta afli.
Var áætlað að flugvjelin gteti fur.
ið 200 km. á klukkustund. Átti
að fara í lienni í einni stryklotu
milli New York og París og er
það lengsti áfangi, sem nokkurri
flugvjel hefir verið ætlaður. —
Gert var ráð fyrir að ferðalagið
mundi taka 35—38 klukkustundir.
Sá heitir Kénc Fonek, franskur
flugmaðnr, sem ætlaði að vera for
ingi fararinnar.
Lagt var á stað hiim 21. sept.
í þessa för, en þegar flugvjelin
var í þann vegiun að hefja sig til
flugs, bilaði annað hjólið undir
henni ög steyptist hún áfram. —
Gaus þegar upp eldur í laenui og
hvarf hún í reyk. Fonek og öðr-
um manni tókst, að bjarga lífinu
á þann hátt, að þeir stukku' lit, úr
vjelinni þegar þeir sáu að hverju
fór, en loftskeytamaður og vjel'
stjóri biðu bana og náðust lík
þeirra eigi fyr en eftir þrjár klst.,
þegar tekist hafði að slökkva eld'
inn. Ahorfendur rjeðust þá með
mestu áfergjtt á flugvjelarhræið
til þess að ná sjer í brot úr því
og eiga þau til minja.
ugt er, Búnaðarfjelagsformannin-
tnn eigi allskostar óviðkomandi.
Hefir liann nú ratað í þá ógæfu,
að opinbera hina fullkoinnustu
vanþekkingu sína á þessuhi lög-
um. Einn megin þáttur þessar-i
laga, miðar að því, að leiða bænd*
ur inn á þá braut, að meta unr
bætur í áburðarliirðingu mest allra
jarðabóta- Hefir þetta eigi enn
runnið upp fvrir formanninuin?
Mikil er staurblindan.
En það er hin eina bót í þessu
máli, sem fyrr er sagt, að enginn
einasti ntaðttr, sem við búskap
fæst markar orð Búnaðarfjelags-
formannsins.
Svo djúp er niðurlægiug Búnað-
arfjelags íslands þessa stundina.
FRÁ FÆREYJUM
er skrifað seint í fyrra mámtði;
— Tveir enskir togarar, sem
ætla að stunda fiskveiðar hjá
Kanada komu hingað og fengtt
hjer 20 flatningsmenn til þess a'o
vera á skipunum. Er biiist v:5
j)ví, að margir sjómenn í Færeyj-
um mttni leita sjer atvinnu er_
lendis, því þeir hafa ekkert upp
úr sjer lijer. Fiskverðið, sent þeir
fá, er nú sem stendur aSeins 10
aurar á kíló.
Það er nú verið að gera til-
raunir um að opna markað fyrir
færeyskan fisk í Suður'Ameríku,
og færeyskur kaupmaöur
jtegar stofnað fiskverslun í
de Janeiro.
kaupmaðuv liefir
Kio
SO V JET-STJ ÓRNIN ENN
Á UNDANHALDI.
Marg oft, hefir verið á það bent
hjer á landi og sjálfsagt víðar,
af fjölda gætinna og framsýnna
manna, að samábyrgð sú, sem tíðk
ast í kaupfjelögtmum, væri hin
hættulegasta. Hefir ]>að og sýiit
sig, að hún getur orðið þeim, sem
eru sjálfbjarga menn, ærið vara'
söm- Vegni fjelagsskapnum eitt-
hvað illa, þá má ganga að þeim
f jelagsmönnum, sem eitthvað eiga,
því þeir hafa tekið á sig ábyrgð
á skulduni samfjelaga sinna og
verða að standa st.raum af þeim,
þó sjálfir eigi ]>eir inni í fjelag-
inu.
Sölufjelagið í Kaupmannaliöfn,
sem er auðvitað ekki annað en
kaupfjelag, hefir sjeð ókosti þessa
fyrirkomulags, og hættu þá, sem
af þeim gat leitt- Það var stofn-
að á samábyrgðargrundvellinum.
Hin bindandi setning: „Einn fyr-
ir alla og allir fj-rir einn“, batt
fjelagsmenn, með alt sem þeir
áttu, við skyldur fjelagsins út á
við. Og margir meðlimirnir hafa
verið mintir á það á talsvert til'
finnanlegan liátt, að samábyrgðin
væri ekki formsatriði eitt, þegar
þe.ir hafa orðið að borga þau töp,
sem fjelagið hefir 'orðið i'yrir,
annaðhvort af óviðráðanlegum or'
sökum eða af óstjórn.
| Þetta vakti, svo sem gefur að
skilja, mjög mikla óánægju innan
' fjelagsins, eins og- bryddað hefir
á hjer á landi, og alstaðar kemnr
fram, þar sem um samábyrgð e.-
að ræða. Bvo ramt befir kveðið
að þessu, að stjórn sölufjelagsins
hefir nú ákveðið að fella sama-
hyrgðarákvæðið íir gildi. Og mæl-
ist það vel fyrir í Danmörku.
Einokun á utanríkisverslun
upphafin.
ÞJÓÐYERJAR BORGA.
Eftir kröfu Kuibvsehov, æðsra
fjármálastjóra Rússlands, hefir
framkvæmdaráð kommúnista sam-*
þykt að gera víðtækar breyting-
ar á iitanríkisversluninni. Svo sem^
kunnugt er, hefir stjóm bolsa
Iiaft algerða einokun á öllum við-.
skiftum við íitlönd, en þetta fyr-
irkomulag er nú upphafið þannig,
að viðskiftafjelög, hringar og.
lilutafjelög fá rjett til þess að ^
kanpa sjálf vörur frá útlöndum,
og hafa versluuarfulltrúa erlend" |
is, og verða þeir alveg óháðir
hinum opinberu verslunarerindrek-
um stjómarinnar.
Með þessu hefir sovjet'stjórnin
kastað fvrir borð einu stærstu
áhugamáli sínu og þar með dauða
dæmt stefnu sína í verslunarmál-
um.--------
Það er ekki að furða, þótt „hiu-
ir sameinuðu“ hjer á landi vilji
ólmir koma hjer á því skipulagi,
sem■■ Rússabolsar hafa nú sprung*
ið á-
Hinn 1- september voru rjett
tvö ár liðin síðan Da'wessamning
arnir gengu í gildi. Samkvæmt
þeim áttu Þjóðverjar að greiða
bandamönnum 200 miljón gulÞ
mörk fyrra árið og 1 miljard
annað árið. Hefir fje þetta verið
greitt skilvíslega, og hefir grci&sl
an ekki veikt gildi þýska gjald'
eyrisins að því er sjeð verður. E'i
hitt verður ekki sjeð. að hve
miklu leyti fje þetta er greitt
með lánsfje. Þjóðverjar hafa á
þessu tímabili tekið lán sem nema
stærri upphæð, en þeim 1.2 inilj-
ard, sem þeir hafa greitt, en eigi
eru fyrir hendi upplýsingar uiu
að hve miklu leyti það fje hefir
gengið til greiðslu eldri lána.
Upphæðina hafa þeir greitt bæði
í vörum og erlendri mynt, 65% í
vörum, og 35% í erlendum gjald"
eyri. Á yfirstandandi reikningsári
eiga þeir að greiða 1.250 miljónh*.