Ísafold - 05.11.1926, Side 1

Srtstjórai.
i/m Kjartansson.
Vaitýr Stefánason.
8ími 500.
ISAFOLD
Áxgangwrmn
kostar 9 krónar.
Gjalddagi 1. júlí.
Afgpreiðsla og
innheiœta
í Austurstræti 8.
Sími 300
DAGBLAÐ: MORGUNBLAÐIÐ
51. árg. 5Q. tbl.
FBatudagfnn 5. nów. 1926.
ís&foldarprentsmiðja h.f.
Vinnubrögð ,Tímaklíkunnar‘.
SAGAN UM SVIKIN.
Er nú ekki leng’ur skjól fyri r
Tryggva Þórhallfjson, undir vernd'
arvæng þagnarinnai-. Hann birtir
„stutt andsvar“ á dögunum við
grein minni nm áburðarmálið. —
íyrir mig er „star' ‘ hans mikill
fengur — fyrir hann er það verra
en ekki neitt-
Tryggvi sannar með „svari'1
sínn, að hann getí eigi haggað við
neinu í grein minni, og gefur mjer
um leið kærkomið tækifæri, til að
rifja nú upp viðskifti mín. við
.Tónas og hann .
t ralcaþrotum sfinum reynir haun
að slá um sig með því, að hann
telji sjer „skylt. að hafa það held'
ur sem sannara reynist.“ — Er
mjer ljíift að leiðheina honum á
þeirri braut, og rifja upp fyrir
honum sögúkom frá undanföm-
uru árum.
Áður en jeg fer út í þá sákna,
ætla jeg að fletta sundur, að
gamni mínu, hinu „stutta aad'
svari“ Tr. Þ.
TVÖ SANNLEIKSKOEW
eru í svarinu, annað, að hann bafi
verið kosinn í Búnaðarf jelags'
stjórnina. með 5 atkv., liitt að jeg
megi sjálfum injer um kenna, að
jeg var eigi kosinn í þá stjóm.
I grein minni um daginn slrýrði
jeg ítarlega frá því, hvernig þeirri
kosningu var háttað, og þarf því
eigi að fjölyrða um nú. En mjer
kemur nokkuð á óvart, að Tr. Þ.
skuli vera hreykinn af fylgi síun
í landbúuaðarnefndum, þegar all-
ur almenningur veit, að fylgi har.s
þar var þeim skilyrðum bundið,
að hann bolaði Sigurði búnaðar'
málastjóra frá fjelaginu-
Og enn þykist Tryggvi hreyk'
inn af því að geta bent mjer á,
að jeg megi sjálfnm mjer um
kenna, að jeg varð honurn ekki
samferða í stjórnina.
Þegar þessi kosninng fór fram,
var Tr. Þ. í opinberri andstöðu
við Sigurð. Sem eindreginn and-
stæðingur fjekk hann sömu fylgis-
menn og Magnús á Blika"
stöðum. — Annars er kosningín
óskiljanleg. Hvernig áttu Pram-
sóknarmeunimir þrír að seilast
eftir svamasta andstæðing Sig'
urðar úr hóp íhaldsmanna, og’
kjósa um leið Tr. Þ„ nema þeir
teldu hanu sama sinnis Magnúsi
í áburðarmálinu, aðalmálbiu?
•Teg hafinaði því að vorða
Tryggva samferða — eg gerði
það af fúsum vilja, það er rjett.
Jeg vildi heldur fara með Sigurði
frá fjelaginu, heldur en bindast;
samtökum við andstæðinga hans.
Tiyggvi er að babla um, að jeg
sje reiður yfir þessum málalokuui.
málalokum sem jeg valdi af fús-
um vilja. Nei Tryggvi sæll, þegar
menn þykjast. vera að þræða götu
sannleikaes. þá er nauðsynlegt að
vera ofurlítið samkvæmari sjálf-
*m sjer.
Og enn talar Tr. Þ. um með-
aumkvun með mjer, og að jeg beri
hatur til Sigurðar. Ætti það þá
að vera af hatri til hans, að jeg
inat meira fylgi við hann, en þá
menn, sem með Tryggva í broddi
fylkingar hafa lagt Sigurð í ein-
elti? Ellegar ætti Tr. Þ. að hafa
meðaumkvun með mjer, af því að
jeg hefi haft einurð á að segja.
hans „háu persónu“ til syndanna *
Svona rís hver mótsögnin í grein
Tr. Þ„ mótsagnirnar stanga hver
aðra niður, í þessari „sannleiksleit
Tímaritst jórans.‘ ‘
Okvíðinn segist Tryggvi bíða
dóms í þessu áburðarmáli. Það er
nú ekki lengur saga til næsta
bæjar, að Tryggvi Þórhallsson bíði
„ókvíðinn dóms.“ Það er altaf v-
ið að dæma hann í almenníngs'
álitinu og sömul. fyrir dómstól-
unum; sem skepnuníðing, ósann-
indamanna o. s. frv. — og altaf
er Tryggva. sama hvað á dynur.
Páir munu telja honum tilfinn-
ingaleysið til hróss, en skiljanlegt
getur það verið, þegar þess er
gætt, að hann kann að sjá það
sjálfur, hve djúpt hann er sokk'
imi — kemst trauðla lengra-
Vík jeg mjer þá að
SÖGUNNI UM SVIKIN.
Þegar jeg kom hingað heim
sumarið 1919, eftir margra ára
fjarveru, höfðu mikil tíðindi gerst
hjer síðan jeg fór. — Fengin var
fullveldisviðurkenningin; deilu'
málin við Dani úr sögunni.
Eins og marg oft hefir verið
talað um í blöðum, var nú hendi
næst, að snúa sjer að innanlands-
málum, og varð flokkaskifting að
byggjast á sviði þeirra.
Mikill glundroði kom á flokkana
er hin fyrri deilumál voru til lykta
leidd, glundroði, sem eigi er fylli'
lega liðinn hjá enn.
Fyrir þá menn sem áhuga höfðu
á því, að láta eitthvað til sín taka,
á sviði þjóðmála, var nú fyrst
fyrir, að svipast eftir innanlands'
verkefnuin. Var eigi vandfundið
það verkeíni, sem vinsælast myndi,
þar sem var
VIÐREISN LANDBÚNAÐAB.
Nokkrir menn, víðsvegar að af
landinu, gengu að því með oddi
og egg að hamra saman nýjum
flokki, er átti að taka landbúnað-
inn upp á sína arma, og hlúa að
framförum hans á alla lund. —
Stefna þessa nýja flokks, og hlut'
verk það, sem hann valdi sjer, var
bæði gott og sjálfsagt, eins og at.
vinnuvegum hjer er komið-
Tímamenn tóku þátt í því, að
styrkurinn til Búnaðarfjel. ísl.
væri stórum hækkaður. Var það
eðlilegt, að þeir sýndu búnaðai'
áhuga sintí einmitt í þessu- Búir
aðarumbætur áttu að vera aðal'
áhugamál flokksins. Innan vje-
- S
banda Bf. fsl. áttu að koma frara
þær umbótatillögur, sem hinn ný'
stofnaði flokkur bæri fram til sig'
urs.
Eins og nærri má geta, leitaði
jeg fyrst og fremst að umbóta-
áhuga innan þessa nýja flokks.
Nýkominn af skipsfjöl, áleit jeg,
að þarna væru saman kommr
menn, .sem með eldleguiu áhuga
vildu leggja fram óskifta krafta
sína, til þess að lyfta landbúnað'
inum í þann öndvegissess atvinnu'
vega vorra, sem hann á að rjettu
lagi.
Á hinu bóginu var mjer það
ljóst, að verkefni Búnaðarfjelags
íslands, voru svo mikil og marg-
vísleg, að best færi á því, að starfs
menn þess lijeldu sjer utan við
flokkaerjur og annað umstang, er
afskifti deilumála hafa í för með
sjer.
En eigi leið á löngu áður en jeg
komst að raun um, að hjer var
eitthvað óhreint á seiði. Landbúi;'
aðaráhugi Tímamanna var meng'
aður öðrum tilfinningum, óskyldr-
ar tegundar. Um leið komst jeg
að raun um, að utan Tímaflokks'
ins víðsvegar um land, stóð
f jöldi ágætra áhugamanna, sem ■
átti ekkert meira áhugamál en
búnaðarumbætur, en sem fyrir
ýmsar sakir gátu enga samleið
átt með Tímamönnum.
í Þá kom hið víðfræga Ólafsmál
til sögunnar, drengsmálið, með j
öllum þess æsingum hjer í Rvík. j
Af tilviljunum opnuðust þá
augu mín, fyrir hinu innilega
sambaudi milli Jónasar frá Hrifíu
og jafnaðarmanna. Áður hafði
mig grunað um það. Nú var sá
grunur orðinn að vissu.
HINN UPPRENNANDI
„BÆNDAFLOKKUR “
leit þá þannig út. Æsingaskrif
flokksblaðanna og ofstopi for*
ingjanna hafði fælt fjölda bænda
og hollvina búnaðar frá flokkn-
um, en flokksforingjarnir aftur á
móti þannig isinnaðir sumir
hverjir, að þeir draga flokkinn í
bandalag við þá menn, sem eiga
sjer fyrir áhugamál andstæður
allra búnaðarheilla.
Eftir því, sem byrinn lækkar í
seglum Tímamanna, eykst heipt- j
in til andstæðinganna, og kemurj
þá hið rjetta hugarfar betur í
ljós.
Þegar hjer var komið sögu, sa
jeg glögt, að Tímamenn stefndu
búnaðarmálum í óefni- Yegna
framkomu þeirra fældu þeir fjöl'
marga bændavini frá sjer. Með
dekri sínu og makki við jafnað-
armenn sýndu þeir að landbún j
aðarmálin voru eigi innilegust og
hjartfólgnust áhugamál þeirra. j
Pyrir mjer er landhúnaðurina,
búnaðarframfarirnar
MÁL MÁLANNA
hjá okkur íslendingum. Sem bet' j
ur fer, er það svo enn, að búnað'
aðframfarimar eiga almennum
vinsældum að fagna í öllum
stjettuni þjóðfjelagsins.
Kapphlaup stjórnmálamanna.
Amerískir stjómmálamenn fást ekki aðeins við þjóðmálin, þeir
nota ekki aðeins munninn, heldur og fæturna. Sýnir myndin hjer
að framan þrjá stjórnmálamenn, sem eru í kapphlaupi. Eru þeir
að halda sjer liðugum og vakandi áðnr en til kosninga kemur, þVí
þeir segja, að þá reyni eins mikið á þol fótanna eins og ræðuþolið-
En það getur farið svo, að
þetta breytist. Það getur farið
svo, að talsverður hluti þjóðar-
innar missi sjónir af þjóðholl'
ustn þeirri og framtíðarheill, er
dafnar í skjóli búnaðarframfara.
Leiðin til þess að svo fari, er
einmitt sú, að þröngsýnn og of'
stopafullur stjórnmálaflokkur,
rejmi að koma á stað flokkaæs'
ingum um þau mál, reyni að telja
þjóðinni — kjósendum trú um, að
landbúnaðarframfarir sjeu flokks'
raál.
Sumarið 1922 töluðum við Sig'
urður, þáverandi forseti Bf. ísl.
mikið um það, hvaða leiðir yrðu
helst farnar til þess að auka bún-
aðarumbæturnar. Þóttumst við þá
hafa fengið það yfirlit yfir bún'
aðarhagi hjer, að tími væri til
kominn, að koma fram með
ákveðnar tillögur. Drógum við bá
saman ýms gögn, bæði utanlands
og innanlands, til þess að liafa
til hliðsjónar. Sömdum við síð-
an frumdrætti að jarðræktarlög"
unum.
Um haustið 1922, var okkur
orðið fullkunnugt um vilja og
stefnu Tíma.manna í búnaðarmál'
um, vissum vel, að jafnskjótt og
þeir fengju veður af tillögum
þeim, er við ætluðum að færa í
lagabúniug, þá myndu Tímamenn
hafa allar klær úti, til þess að
gera það mál að flokksmáli.
Með því móti hefði málinu ver-
ið teflt í hinn bersýnilegasta voða.
Var okkur fullkunnungt um, að
Tímaforkólfar myndu einkis láta
ófrestað, að koma þeim svip á
málið, að engir aðrir en Tíma'
menn mættu þar nærri koma. —
Til þess að koma í veg fyrir
þetta. í upplhafi, fórum við þess
á leit við Magnús Guðmundsson,
að hann aðstoðaði okkur við að
semja frumvarp Jarðræktarlag"
anna. Kom það okkur að góðu
haldi. Lagði hann til lagaþekk-
inguna, og færði tillögur okkar
í lagabúning.
SAMVINNAN VTÐ MAGNÚS
GUÐMUNDSSON
kom í veg fyrir það, að Tímamenn
gffitu tileinkað sjer lögin er á þing
kom.Okkur Sigurði var það báðum
jafnmikið ábugamál, að ræktun
armálið yrði eigi gert að flokks'
máli, og Búnaðarfjelagið þar með
bundið á flokksfylgisklafa Tíma-
klíkunnar.
Þetta sveið Tímaklíkumönnum
mjög. Kvað svo rarnt að, að Jónas
frá Hriflu gerði tilraun til þess.
á bak við tjöldin, að eyðileggja
málið á búnaðarþingi.
Er frumvarpið var fullgert frá
okkar hendi, sendum við það til
landstjórnarinnar. Tímamenn voru
þá í meirihluta í landsstjórn. Er
frumvarpið hafði legið mánuð r
stjórnarráðinu var það enn ólesið
þar. Hvort deyfðin kom til af
því, að þá var þegar augljóst að
málið gat eigi verið flokksmáb
skal ósagt látið.
Landbúnaðarnefndir Alþingis
tóku málið að sjer, og var það
flutt á þing sem utanflokkamál.
hafði jafnt fylgi allra flokka.
VONBRIGÐI TÍMAMANNA
J arðrœkt arla gafr umvarpið var
beinn ávöxtur af starfi Búnaðin-
fjelagsins undanfarin 3 ár. — Til
þess að geta haldið landbiúiaðai
málunum innan vjebanda Tíma~
flokksins, varð þeim forkólfnnui;t
það mikið áhugamál, að frv. þetta
yrði bordð fram af Tímamönnurii
og það fengi þegar í upphafi Jihiii
rjetta Tímastimpil. — Vonbrigði t
urðu því mikli er þetta gekk úi
greipum þeirra.
Jónas frá Hriflu varð fyriri öðr-
um vonbrigðum þann veiwr. Hon~