Ísafold - 09.05.1927, Blaðsíða 3

I S A F 0 L D
Stiórnarskrárbreytíngin
samþykt í Neðri deild.
Horegstitr
timlsikafiokkan m.
Alþingi
A. J. Bertelsen heildsali
verður fararstjóri.
Andr. J. Bertelsen.
Fornminjarannsóknir
á Bergþórshvoli Lsumar.
TJmrœður hafa staðið j-fir í Nd.
nú undanfarinn tíma. um stjórn-
arskrárbreytinguna. 4. þ. m. var
lokið 3. umr. um málið. Margar 5. þ. m lö„ðu fimieikaflokk-
brtt. lágu fyrir, en þær "\oru flest- arnir á stað í Noregsför sína með
ar feldar. Samþyktar voru nokkr- „Lyra“. — Hefir A. J. Bertelsen
ar brtt. frá Jak. Möller, þ. á m. stórkaupm. tekið það að sjer að
sú, að allir þingmenn, landskjörn- Vera fararstjóri. Isafold hefir far-
ir sem hjeraðskjörnir, skuli kosn-j
ir til 4 ára, og að þingrof nái
einnig til landskjörinna þingm.
Ennfr. var samþ. brtt. frá sama,
þm. þess efnis, að kosningarrjett-
ar og kjörgengisaldurinn skuli
vera 25 ár við landskjör eins og
hjeraðskjör. Loks var samþ. till.
frá sama þm., um það,eað ufnboð
hinna landskjömu þingmanna og' i
varamanna, þeirra er nú eru, falli
niður við næstu almennar alþing-i
iskosningar eftir að breytingarn ;
ar á stjórnarskránni hafa öðlast
gjldi. — Allar aðrar brtt. voru
feldar. ,
Frv. á nú eftir að koma til Ed. iö á fuud ]iaus 0„ beðið hann að
aftur. Gangi Ed. að breytingmn skvra fr4 því> hvernig ferðinni
þeim er Nd. hefir sett inn, er yrð{ hagað.
.stjórnarskrárbiejtingin samþ> kt; __ Hvað eru flokkarnir stórir
geri liun enn bieytingai á frv., og. jlvar ætla þeir ag liafa sýning-
þarf Nd. að fá það aftur til með- ar? ,
ferðar. : — 1 förinni verða 9 karlmenn
og 13 stúlkur undir stjórn Björns
Jakobssonar. Er nú þegar ráðið,
að við höfum sýningar í þessum
stöðum: Bergen, Haugesund, Ósló,
Drammen, Frederikstad og Sarps-
borg. Er það „Ósló Turnforening“
------ sem hefir umsjón með öllum sýn-
Dr. Valtýr Guðrauridsson Og ingunum og undirbýr alt undir
Hans Kjær þjó5minjasafns- k0,'u' okkar llTer-ium s‘»5- W
vörður koma hinga® í sumar um viS
, , . „ meðan við dveljum 1 Oslo. Og með-
og taka patt r rannsoknun- an við erum þar, gefst okkur færi
um nreð Matth. Þórðarsyni. á að sjá meistara kappxnót í leilc-
fimi milli urvalsflokka Norðmaima,
. Samkv. tilkynningu frá sendi- ()g Dana. Verður það liáð 19. maí.
herra Dana hjer, hefir Iíans Kjær Frá Ósló er förinni heitið til
lýst-ítarlega í „Berl. Tid.“ áform- Gautaborgar. Þar verður lialdið
unum um fornminjagröftinn á sfort fimleikamót dagana 21.—23.
Bergþórslivoli í sumar. Er og mai j tilefni af 150 ára afmæli
nokkurn veginn víst, að hann og sæuska leikfimishöfundarins Pehr
Valtýr Guðmundsson koma hing- Lings. Sýna þar listir sínar leik-
að í sumar, og taka þátt í rann- fimisflokkar frá Finnlandi, Dan-
sóknunum í samráði viö Matthías mörku, Noregi og Svíþjóð. Verður
Þórðarson fornmmjavörð. flokkur frá „Oslo Turnforening''
Hans Kjær er sjerstaklega van- 0kkur samferða til mótsins.
ur rannsóknum á hinum syoköll-j _ Er ætIast til þess að íslensku
uðix Ginnerup-húsum, sem talið flokkarnir taki þátt í móti þessu?
er, að sjeu að minsta kosti 1000 j — tjm það hefir ekkert verið
árum eldri en Bergþórshvoll. ákveðið og get jeg því ekkert
Hans Kjær getur þess, að þess ,sagt um það. — Förin er ekki
megi vænta, að ekki verði ein- gerð til þess eingöngu, að sýna
UUgis hæg't að segja nákvæmlega leikfimi, lieldur til þess að sjá
til um afstöðu allra húsa á Berg- 0„ ]æra af öðrum, þar seni leik-
þórshvoli, eins og þau hafi verið, fimi hefir verið stunduð manns-
þegar Njálsbrenna vaið, heldur og öldrum saman. Hjer er leikfimin
líka draga fram í dagsins ljós euu a bernsku skeiði, en það mundi
ýmsa innanhúsmuni og aðra lilutþ guðvitað gleðja okltur mjög, ef
frá dögum Njáls. flokkunum og sýningum þeirra
—----- yrði tekið vel í Noregi. Jeg tel
ísafold hefir spurt Matthías að för þessi geti liaft mikla þýð-
Þórðarson, hvenær ráðgert s.je ingu fyrir í. K. og leikfimina lijer
að byrja á fornleifagreftinum í heild sinni, og til mikils gagns
að Bergþórshvoli, og hvenær fyrir þá, sem taka þátt í henni.
þeirra Kjær og Yaltýs mundí Þetta er sem sagt aðallega ltynn-
vera von. Segir fornminjavörður, isför, en jafnframt eiga flokk-
að hann hafi ákveðið að byrja um arnir að sýna það með framkomu
næstu mánaðamót, eða snemma í sinni livað þeir geta.
júní, og muni þá Valtýr Guð- Fyrstu sýningarnar verða í
mundsson og Kjær koma um svip- Bergen og Haugesund og 14.—15.
að leyt.i hingað. maí sýnum við í Ósló og Dramm-
Vafalaust fylgja landsmenn en. Það getur verið, að við sýnum
allir þessari merkilegu fornleifa- á fleiri stöðum, en jég hefi getið
rannsókn að Bergþórshvoli, með um, ef tími vinst til, en heim för-
athygli, því ekki er líklegt að um við aftur með „Lyra“, sem fer
annar merkilegri eða mikilsverð- frá Bergen 26. maí og komum
ari fornleifagröftur vei’ði hjer á heim 31. maí, eftir rúmlega þriggja
landi. vikna burtveru.
Ný nál., frv. og þál.
Mat á heyi. Landbúnaðarn. Ed.
hefir skilað áliti sínu og t'elur
meiri hluti hennar nauðsyn á, að
mat verði lögleitt, einkum vegna
þess, að bannaður er innflutning-
ur á útlendu heyi, en það telur
nefndin munu verða til þess, að
lieysala innanlands aukist að
miklum mun. Ætlar nefndin að
mat muni tryggja liag beggja,
kaupenda og seljenda og fyrir-
byggja kröfur um að aftur verði
leyfður innflutningur á útlendu
heyi.
j
Nýr banki. Meiri hluti fjárhags-
nefndar Ed. ber fram frv. um
heimild fyrir ríkisstjórnina til að
veita ýms hlunnindi fyrirhuguð-
um nýjum banka í Reykjavík. —
j Segir svo í greinargerð: „Á síð- ■
! ast liðnu sumri var mikið unnið
! að því, að fá erlent fje til banka-j
stofnunar, og þrátt fyrir innlenda
og erlenda mótspyrnu, er alls ekki
útilokað, að' hægt sje að afla fjár
til bankastarfseminnar.
j Við samningsumleitanii’nar _______!
konx það í Ijós, að ýms atriði lag-
1 anna frá 1926 voru þess eðlis, að
ólíklegt þykir, að erlendir fjár-
málamenn vilji að þeim ganga ..
.... og er því farið fram á breyt-
ingar á þeim.“
, Helstu breytingarnar eru þær,
að sjerleyfið verði veitt að minsta
kosti til 25 ára og er ætlast tii
að bankinn byrji með a. m. k. 5
milj. ltróna hlutafje, en má vera
10 milj. Helmingi hærri upphæð
xná leggja skattfi’jálsa í varasjóð,
en skv. 1. 1926, og greiða má hlut-
lxöfum skattfrjálst 6% x stað 5%.
I • I
!
| Nýjar símalínur. Samgmn. Nd.
hefir haft til athugnar frv. um
6 nýjar símalínur í Suður-Þing-
eyjarsýslu og brtt xxm símalagn-
ingar í Dalasýslu, Vestur-ísa-
fjarðarsýslu, Mýrasýslu, Borgar-
’fjarðarsýslu, Norður-Múlasýslu og
Norður-Þingeyjarsýslu. Nema all-
ar þessar línxxr samtals* 280___300
röstxxm, og er talið að þær mxxni
kosta 300—350 þús. krónur. —
Landsímastjóri telxxr ólíklegt, að
nein af þessum línum verði lögð
á næstu 5—6 árum, þótt frv. með
brtt. yrði samþ. Leggxir nefndiji
því til, að málinu sje vísað frá
nxeð rökstuddri dagskrá.
Einkasala á saltfiski. Meiri bl.
sjútvn. Ed. leggxxr til, að það frv.
verði felt.
Sparnaðarnefnd. — Jónas frá
Hriflxx ber fram þál. í Ed. uixx a'ð
í lok þbigs skxxli kjósa íxieð hlxxt-
fallskosixingu þriggja manna
sparnaðarnefnd, er starfi endxxr-
gjaldslaust milli þinga að því að
gei’a till. xxm spai’nað vegna ríkis-
sjóðs að þx’í er snertir útgjöld við
opinbera starfrækslu, eixxkum í liöf
uðstaðnum.
Verslanir ríkisins. Fjárhagsn.
Nd. ber franx eftirfarandi þál.:
Neðri deild Alþingis ályktar að
fela ríkisstjórninni að hlutast til
um: 1. Að gerð sje alvarleg gang-
skör að því, að senxja xxm greiðslxi
á og kalla inn útistandandi skuld-
ir áfengisverslunarinnar og að
franxvegis verði útlán verslunar-
innar takmörlcuð svo sem frek-
Ktiar vörur mei lægsta verði I stúru úrvall.
Svo sem:
Karlmannaföt frá 50,00 — sportföt frá 45,00 — taubuxur frá 8,00
vinnubuxur frá 7 kr. — nankinsbuxur frá 5,00 — nankinsjakkar frá
5,00 — bláar peysur frá 6,50 — vinnuskyrtur frá 5,65 — khaki-
skyrtur 7,50 með 2 fiibbum — linir hattar frá 5 — blá kasketter
frá 4,00 — enskar húfur 3,50, 4,00, 4,50 — sokkar frá 0,75 — tó«
baksklútar frá 0,45 — hv. ljereft frá 0,50 — tvisttau frá 0,85 —
rekkjuvoðaefni frá 2,90 í lakið — sjómannateppi 1,90 — rúmteppí
frá 6,25 — divanteppi frá 10,00 — borðteppi frá 6,50 — kvenbolir
frá 1,50 — kvensokkar frá 1,00 — kvenullarkjólar frá 19,00 —
morgunkjólar frá 5,00 — reiðfataefni frá 6,00 og m. m. fl.
fs6st í
Brauns -- verslun
Keykjavik.
Akareyri og ísafirði.
ast má verða, enda sje alls ekki
veittur gjaldfrestur á öðru en
lyfjum, og hann sem stystur. 2.
Að gerð vei’ði upp til fullnustu
viðskifti eldri landsverslunarinn-
ar og tóbakseinkasölunnar. 3. Að
gerð sje gangskör að því að semja
um og kalla inn xitistandandi
skuldir steinolíuverslunarinnar, og
að framvegis verði gætt varúðar
um útlán.
Greinargerð. Ástæður tillagna
þessax-a má sjá í 18.—20. athxxga-
semd yfirskoðenda lándsreiknings
ins fyrir árið 1925.
Rjettarvernd!! Jónas Jónssoxx
ber fram í Sþ. þál. xxnx að stjórix-
in leggi fyrir næsta þing frv. „um
aukna rjettarvérnd til handa sam-
vinnufjelögum landsins.1 ‘
Sáttasemjari á Austfjörðum. —
Sanxkv. ósk Austfirðinga ber J.
Bald. franx þál. í Ed. um að sátta-
semjai’i ríkisins' skuli hafa um-
boðsmann á Austfjörðum.
Útvarpið. Jakob ber fram þál.
í Nd. um að sldpa 3 manna nefnd
til að rannsaka og gera till. um
ríkisrekstúr útvai-ps. Er landsíma-
stjóri sjálfkjörinn í nefndina,
einn mánn tilnefnir stjórn „Fje-
lags víðvarpsnotenda“ og þriðja
ríkisstjórnin.
Hveraorka. Jakob ber fram x
Nd. þál. xinx að stjórnin xxndirbxxi
og leggi fvrir íxæsta þing frv. um
eignar og notkunarrjett hvera-
oi’kxx.
Erindi send Alþingi.
Hæstirjettur. — Málaflutnings-
mannafjelag fslands hefir sent Al-
þing'i eftirfai’aixdi fundarsamþykt:
„Málaflutningsmannafjel. íslands
telxxr það ófullnægjandi að eiix-
ungis 3 dómendur skipi Hæsta-
rjett og skorar á Alþiixgi að fjölga
dómendum í rjettinum að nxinsta
kosti upp í 5; þegar á þessu
þingi.“
Áskorxm þessari fylgja meðmæli
frá 9 starfandi lxæstai’jettarmála-
flutningsnxömxum.
Ráðgjafarnefndin. Forsætisráð-
herra sendir sameinuðu þingi til-
kynningu um að Einar Arnórsson
prófessor hafi verið settur í dansk
íslensku ráðgjafarnefndina og að
íxxx beri að kjósa mann í nefndina.
Vekur jafnframt athygli á, aS
nefndin hafi lagt það til við
stjórnir íslaixds og Danmerkur.
að einum manni yrði bætt við í
hvorn hluta, nefndarinnar, og
skýrir frá, að frá stjórn Dan-
nxerkur hafi borist eindregin til-
mæli um, að svo yrði gert, og
mæli íslenska ráðxmeytið með því.
Þál. till. xim sameining póststöðva
og símstöðva. M. T. fylgdi till. xxr
hlaði. Lýsti hann því yfir, að þar
sem nú stæði svo á, að landsíma-
stjóraenxbættið væri óveitt og að í
aðalpóstmeistaraembættinxx væri
roskinn niaður, þá væri alveg sjer-
stöli ástæða til þess að atlmga þessa
*
sameiningxi. Vildi lxann láta rann-
•saka möguleika slíkrar sameiningar
fyrir næsta þing. Atvmrli. skýrSi
frá þeinx sameiningxxm við þessi
störf, sem þegar hefðxx orðið, en
t- ldi nokkur vandkvæði á, að hægt
vrði að sameina yfirstjórn þessara
rnála. M. k. taldi hann vafasamt, a5
af slíkri sameiningxx hlytist nokkxxr
sparnaðxxr fyrir ríkissjóð. Hinsveg-
ar lofaði hamx að athuga þetta, ef
þingið óskaði. Till. var því næst
samþ.
Vikan sem leið.
Veðráttan hefir verið stirð xxnd-
anfarna vikxi. Norðangai’ðui'inii
hjelst franx yfir nxiðja vikuna,
með snjókonxxx á Norðxxrlandi. —
Var víðast hvar alsnjóa, og frost
á morgnana, þetta 4—7°. — Á
fimtudaginn hlýnaði, og mun snjó
alstaðar hafa tekið af láglendi,
eftir því, sem Veðurstofan segir.
Var sæmilega hlýtt xxm land alt
á finxtudag og föstudag; en að-
faranótt laxxgardags kom hann
aftur á norðan, með hríð norðan-
lands, og ltom aftur föl á jörð
nyrðra.
Aðkonxumenn, víðsvegar af lantl
inu, segja heybirgðir sæmilegar
að vöxtum yfirleitt, en hey svtt