Tíminn - 06.01.1980, Blaðsíða 2

2
Sunnudagur 6. janúar 1980
Jóladagskrá RikisUtvarpsins
var fjölbreytt aó vanda, þrdtt
fyrir aö útvarp og sjónvarp sé
komió I nokkuö fastar skoröur,
hvernig brugöist skuli viö hátiö
ljóssins, vetrarsóihvörfum og
áramótunum.
Gyðingarnir i New York byrja
aö spila jólasálma og setja
hreindýr Ut I gluggana I septem-
ber, þótt þeim komi jól hinna
kristnu annars litiö viö, haldi
búöum opnum á jólanótt og jóla-
dag, hvaö þá annað.
RikisUtvarpiö auglýsir varn-
ing og baráttan um brauöiö fer
þar fram á sérstakan hátt. Er
nú svo komiö aö bók, sem ekki
sjá um sinar bækur. Rætt var
m.a. viö Rögnvald Sigurjóns-
son, planóleikara, Agnar Kofo-
ed-Hansen, flugmálastjóra og
viö Jónas Hallgrlmsson held ég
llka, en kannski man ég þetta
ekki rétt. Þetta er óþarfa mis-
munun, og þaö sama má reynd-
ar segja um sjónvarpiö líka.
Þar eru örfáir höfundar filmaö-
ir, og höfö viö þá löng oröaræöa,
meöan aörir höfundar mega
þakka fyrir aö bóka þeirra sé
getiö I fréttum útvarpsins, jafn-
vel þótt frægir höfundar séu.
Lýöræöislegasti þátturinn er
á bókamarkaöinum og sá
áhugaveröasti líka.
Dr. Kristján Eldjárn, forseti
tslands
er rækilega auglýst I sjónvarpi,
helst með stuttri kvikmynd, er
ekki lengur bók, og selstauövit-
aö ekki heldur.
Svo kemur jólatréð frá Noregi
og Hamborg, norski sendiherr-
ann og smám saman breytist
tónlistin og færist nær himnum
en jörö.
Sr. óskar J. Þorláksson
Lestur úr ný jum
bókum
Þaöer óneitanlega tilbreyting
aö einu dagskráratriði, ai þaö
er lestur úr nýjum bókum, sem
útvarpsstjóri sér um. Þar fær
maöur dáli'tinn þverskurö af þvi
sem koma skal i bókmenntun-
um. Auðvitað tekst misjafnlega
tii meö svona Igripalestur, en
samt er þetta kjöriö dagskrár-
atriöi aö voru mati.
Annars gerir útvarpiö nokk-
urn mannamun i umfjöllun um
bækur. Finir menn fá sérstakan
lofgjöröarþátt, sem heitir VIÖ-
Jólin koma
Ég veit ekki hvers vegna aö
lestur á jóiakveöjum i Utvarpiö,
er oröiö einna gleggst kennileiti
um aö jól fara i hönd. Fyrst
koma kveöjur, sem ekki er unnt
aö staösetja i einstökum kjör-
dæmum. Þaö eru vinmargir
menn, sem leggja allt landiö
undir aö senda kveöjur. Og svo
koma kveöjur til sjómanna á
hafi úti, en mér telst svo til, aö
um 40 skip hafi veriö á sjó yfir
jólin, og togarar létu úr höfn á
Þorláksmessu.
Þetta er afleit stefna, a.m.k.
hvaö fiskiskipin varöar, þvl þau
þurfa hvort eö er aö gera hlé á
veiöum til verndar fiskistofnun-
um. Þessi hlé á aö gera á jólum,
páskum, 17. júni, á Sjómanna-
daginn, um verslunarmanna-
helgina og sem áöur sagöi yfir
jól og áramót.
En þeir timar eru sem sé enn
átslandi, þarsem , ,togvindunn-
ar tanna hjól, tauta Heims um
ból” eins og Blásteinn oröaöi
það og hitt fólkið I landi svífur I
himneskum unaði og rauökáli.
Næst er hin æpandi þögn á aö-
fangadag, frá kl. 16.00 aö mig
minnir. Hvæsiö frá hangikjöts-
kötlunum og urriö i grillmótor-
unum tætir sundur þögnina og
þaö skelfur I glæöum er skuggar
liöa um hjarn. Fáireru á ferli,
nema menn i' pinkladreifingu og
hljóölausir bilar llöa yfir göt-
urnar. Svo fer hátiö i hönd.
Þaö voru líka Gyöingarnir,
sem fundu upp aögangadags-
kvöldiö þvi hjá þeim byrjaöi
dagurinn, eöa nýr dagur kl.
18.00, en ekki kl. 24.00 eins og á
veðurstofunni.
Engilsaxar hafa breytt þessu,
og jólin koma þegar menn
vakna á jóladag, þaö er aö segja
þeir sem á annaö borö vakna,
þvl víöa er setiö aö sumbli lengi
frameftir á aðfangadagskvöld,
og égman aölögregluforinginn i
Bortwood I Kanada haföi mjög
miklar áhyggjur á aöfanga-
dagskvöld, þvi menn voru byrj-
aðir aö drekka jólin, svolgra
þau I sig I írsku viskýi, og hann
strauk rauða einkennisjakkann
sinn. Þaö heföi veriö miklu af
þessum manni létt, ef jólin
heföu byr jaö meö aöfangadags-
kvöldi einsog á tslandi, nóg eru
vandræöin nú samt.
Égheld aö jólaguösþjónustan
i Utvarpinu sé sú guösþjónusta
sem flestir hlusta á. Bæði er
henni útvarpað, og svo er dóm-
kirkjan alveg troöfull. Hinar
iskyggilegu horfur i landbúnaö-
armálum og Rotterdamveröiö á
matvælunum og oliunni, valda
þvi aö margir hafa áhyggjur
núna, og þá hallast menn aö
Guöi, frekar en ekkert.
Trúarlegar vakningar risa og
falla meö friöi og ófriði meöal
manna. Hörmungar efla kirkj-
unaog trUna, en velsældin veik-
ir. Svo mikiö er eftir af villi-
manninum I okkur ennþá, eöa
frummanninum öllu heldur.
Útvarpið komst vel frá jólun-
um aö þessu sinni. Dagskráin
var viröuleg og áhugaverö I
sain, en þaö er nú svo meö
þennan fjölmiöil, aö honum
hættist oft helst til aö fatast,
þegar mikiö stendur til.
Jónas Guömundsson, rithofundur
um þær mundir er hátiöin aö
hefjast.
Dr. Kristján Eldjárn
Fjórir menn setja einkum
svip á alvöru þessarar hátiöar,
en þaö eru Forseti Islands, sem
flytur nýársboðskap. Forsætis-
ráöherra, sem gerir þaö sama,
og biskupinn messar I dóm-
kirkjunni á nýársdag, þótt hann
forfallaðist nú. Auk þess er ára-
mótahug leiöing Andrésar
Björnssonar, útvarpsstjóra.
Vilhjálmur Þ. Gislason fv. út-
varpsstjóri flutti ávallt annál
mikinnog innblásinn i útvarpog
sjónvarp um hver áramót, og
Jónas Guðmundsson, rithöfundur:
Ríkisfj ölmiðlarnir
um jól og áramót
Jólaleikrit Sjónvarpsins hefi
ég fjallað lofsamlega um áöur,
„Drottinn blessi heimiliö” og
læt ég núlokiö umtali um jólin i
rlkisfjölmiölunum.
Eins og jóladagskráin er fast
reyrö niöur og bundin I hefö, eru
áramótin þaö lika.
Bókmenntaverðlaun
Alþýðubandalagsins
Alvegeinsog á jólunum, þá eu>
þaö nýárskveöjurnar sem
starta bænavélinni og hátiöa-
skapinu. Hápunkturinn eru siö-
an kveöjur til sjómanna á hafi
úti. Manna sem taka troll með-
an þjóöin drekkur og sprengir
flugelda fyrir 1,3milljarða. Ein-
hver veröur aö toga fyrir öllu
þessu sprútti og sprengiefni.
Þeir gera þaö.
Fastur viöburöur er úthlutun
Alþýöubandalagsins úr Rithöf-
undasjóöi ríkisútvarpsins, en
undanfarin ár hafa aöeins
kommúnistar fengiö verölaun
þaöan, þótt aö nafninu til séu
þetta peningar sem rithöfundar
eiga, allir höfundar, án tillits til
stjórnmálaskoöanna.
Samt láta valdamenn þjóöar-
innar draga sig árlega Ut I Þjóö-
minjasasfn til þess aö vera viö-
staddir þegarveriö er aö hengja
þessi flokksverðlaun á menn,
innanum bein og fornar minjar
og langir skuggar leika um
þetta angistar hús, eins og á
kirkjugarðsballi.
Rlkisútvarpiö getur ekki öllu
lengur staöið aö svona innafé-
lagsmótum. Þetta er frjáls og
óháö stofnun, (á aö vera þaö
a.mJc.) enda mun aö þvi draga
aö rithöfundar almennt taki
þarna i taumana.
Þaö skal þó tekiö fram, aö
þeir sem núhlutuþessi verölaun
eru skrifandi, þótt þaö skipti
auövitaö engu máli, fremur en
barnsaugun sem sett eru upp,
þegar allir þykjast nú aldeilis
hissa á þvi aö fá þessi verölaun,
eftir aö búiö er aö togast á um
þau vikum saman i herbúöum
flokksins.
En svo er Kirkjugarösballiö
búiö, og menn halda meö um-
slög Ut i birtuna og lifiö, — og
maöur hélt satt aö segja aö allt
yröi i voöanum, þegar hann lét
af störfum. En maöur kemur i
manns stað og mér þykja hug-
vekjur Andrésar Björnssonar á-
vallt áhugaveröar og stundum
fer hann á kostum.
Hann er áheyrilegur og spak-
vitur maöur.
Meö hvaö mestri forvitni biöu
menn áramótaræöu forsetans,
dr. Kristjáns Eldjárns, en þaö
haföi spurst út, aö hann myndi
ræða framtlöaráform sln f for-
setaembætti, og fara þar aö siö
Asgeirs Asgeirssonar, sem til-
kynnti þjóö sinni I áramóta-
ræöu, að hann hygöist ekki gefa
kostásér til framboös aftur, þvl
þrásetur viljum viö engar hafa,
eins og mig minnir hann oröa
þetta.
Og það kom lika á daginn, aö
almannarómurinn haföi rétt að
mæla. Dr. Kristján Eldjárn til-
kynnti, aö hann hygöist ekki
bjóöa sig fram til forsetastarfa
næsta kjörti'mabil. Og má þvi
segja aö enn aukist vor pólitíski
vandi, þótt aö ööru leyti veröi
ekki fjallaö um þessa afsögn