Tíminn - 13.01.1980, Blaðsíða 3

Sunnudagurinn 13. janúar 1980.
íiiWil
3
%
konurnar vaxa og þaö væri stór-
kostlegt, ef tsland gæti orðið
fyrstallra þjóða til þess aö stiga
slikt skref, þvi að það var fyrst
allra þjóða til að veita konum
kosningarétt og kjörgengi. Ég
held, að Alþingi yrði betra og
stjórnin réttlátari. Kannske
ekki eins skemmtileg samkunda
fyrir karlmennina og má ef til
vill segja, að sumir gætu liðið
undir þvi, að vera eiginmenn
þingmanna. En það er fjar-
stæða.”
„Skynja kröfu
tímans”
Hvaðan kemur þessi trú þin á
konum?
,,Ef þú tekur t.d. sakamála-
skrána, þá eru afbrotaverk af
hálfu kvenna sjaldgæf, heyra til
undantekninga. Það er stundum
sagt, að summa lastanna sé
jöfn, en ég held, aö konur séu
jafnheiðarlegri og þær hafa rík-
ari réttlætiskennd. Réttlætis-
kenndin er tilfinningamál meira
en skynsemismál. Og þegar
saman fer i stjórn þjóðfélags til-
finningar og skynsemi er þvi vel
borgið.”
Ég hef nú ekki orðiö vör
þessarar skynsemi karlpen-
ingsins, sem þú talar um?
,,Ég er ekki að segja, að hún
sé meiri, en hún er kaldari, yfir-
vegaðri.
Ég flutti einu sinni erindi i
sambandi við ofbeldisverk. Ég
taldi, að það ætti að gelda menn,
sem teknir væru fyrir ofbeldis-
verk eða fikniefnadreifingu. Ég
hef mikið velt þessu fyrir mér,
og tel að slikir menn eigi ekki að
taka þátt i að eiga afkvæmi. Auk
þess breytast menn viö geld-
ingu. Persónuleikinn breytist
alveg eins og hjá hestum. Grað-
hestar verða mildir hestar. Og
menn breytast. Það hafa Danir
sannað. Og þjóðfélagið er betur
sett á eftir. En hjá okkur hefur
gelding ekki átt sér stað gagn-
vart karlmönnum. Hins vegar
eru konur gerðar ófrjóar i stór-
um stil. Þannig er nú jafnréttið
á öllum sviðum.”
Nú þykja hugmyndir þinar
um það, að planta konum á
framboðslista með lögum
byltingarkenndar. Heldurðu, að
þeim vaxi fylgi?
,,Þó að ég fyllist vonleysi i
augnablikinu, er ég sannfærður
um að svo verður. Ég er ekki að
stæra mig af neinu, en við verð-
um að horfa fram i timann. Ég
var fyrstur til þess að benda á,
að við ættum að færa út i 50 mil-
ur og var þá talinn næsta
brjálaður og hugmyndin allt aö
þvi landráð. Nú kalla sumir, aö
ég sé aö dekra við konur. En ég
skynja bara kröfu timans.”
„Umbun á kostn-
að almennings”
Er þetta viðtal var i vinnslu
fréttist af þvi, að dr. Gunnlaug-
ur heföi sótt um umboðsfull-
trúastarf hjá dómsmálaráð-
herra. Þótti það frekar tiðindum
sæta, þvi að hann hefur i útvarpi
og viðar talað gegn skipun sliks
umba eða „kommisars”. ,,Ég
taldi samt af ýmsum ástæðum
rétt og skylt aö sækja um starf-
ið,” sagði dr. Gunnlaugur.
„Sem lögmaður hef ég barist
fyrir ýmsum réttlætismálum
fyrir dómstólum. Ég hef ritað
Alþingi út af þeim hörmulegu
dómsmistökum eða dóms-
hneyksli, sem er hið svokallaða
Flankastaðamál og Hæstiréttur
hefur sjö sinnum neitaö um
endurupptöku á, þrátt fyrir
augljós og jafnvel refsiverð at-
riði i sambandi við málið áöur
en þaö hófst og i héraði. I ný-
gengnu hæstaréttarmáli má
segja, að komið hafi fram, hve
menn, sem grunaðir eru um
ölvunarakstur búa að vissu leyti
við litið réttaröryggi. Þá mætti
og nefna baráttu mina varðandi
jafnréttismál. Taldi ég að betur
mætti takast að fylgja þessum
málum eftir, ef.
En það kom á daginn, að
starfi þessi hafði verið lofaöur
tilteknum manni og hæfni og
starfsreynsla einskis metin eins
og svo oft endranær við stöðu-
veitingar. Annars er það kald-
hæðni örlaganna, að nú skuli
þingmaður, sem hvað mest böl-
sótaðist út af þvi, að Magnúsi
Torfa skyldi hafa verið veitt
biaðafulltrúastarf, án þess aö
legið hafi fyrir svart á hvitu
samþykki fjárveitingavaldsins
til þess, skuli nú hafa stofnað
starf og veitt án þess háttar
samþykkis — og þanið út bákn-
ið, sem hann hafði boðað að bar-
ist skyldi gegn.
Mönnum kann, að sjálfsögðu,
að finnast það fögur hugsjón hjá
ráðherranum að vilja foröa
flokksbróður sinum að loknum
kosningum frá þeirri reynslu,
sem flokksformaður þeirra
óttaðist hvað mest i hinum
frægu prófkosningum, að verða
atvinnulaus, ef hann félli, —
menn geta samt spurt hvort slik
umbun skuli vera á kostnað al-
mennings”.
„Lýðræðið er staðnað, ef hægt er að sitja á þingi samfellt i tugi ára”.
Og þetta er svo smátt hjá okkur
og meðalmennskan svo mikil. í
litlum þjóðfélögum er meðal-
mennskan alltaf meiri en með
stærri þjóðum. Þannig aö t.d.
maður, sem skarar fram úr,
hann skal gerður tortryggileg-
ur, jafnvel hrópað, að hann sé
ekki með öllum mjalla.
Og ef við viljum halda okkur
við lesti konunnar, þá álit ég, að
hún eigi miklu meiri þátt i
streitunni i þjóðfélaginu en
maðurinn. Hún efnir til þessar-
ar innbyrðis samkeppni, t.d.
hver eigi flestar glerkýr frá
Bing og Gröndal uppi i hillum og
þarfram eftirgötunum. Til þess
að þóknast konu sinni, gengur
karlmaðurinn upp i þessu, enda
er hann ekki gjaldgengur i aug-
um hennar að öðrum kosti. En
ég segi ekki þar með, að heimil-
inu sé illa stjórnað. Ég held þvi
þvert á móti fram, að konur
stjórni heimilinu vel, islenskar
húsmæður eru þær dugmestu
sem ég þekki og ég treysti þeim
til þess að stjórna þjóðfélaginu á
sama hátt.”
Já. Hvernig væri að koma að
kostunum?
„Segir það ekki allt, að um
85% af heiminum er undir góðri
stjórn kvenna? Þær annast upp-
eldið. Það er sláandi að sjá það i
öðrum löndum.”
„Engar bitastæð-
ar spurningar”
„En ég mun lengi muna þenn-
an fund. Og mér þótti merkilegt,
að konur úti i sal skyldu ekki
koma meö neinar bitastæðar
spurningar. Þarna voru saman
komnar konur úr Reykjavik,
Hafnarfirði og Kópavogi. Þeim
gafst tækifæri til þess að koma
að sinum baráttumálum og
segja frá, hvar skórinn kreppti.
Við skulum taka fæðingarorlofið
sem dæmi, en það orlof gengur
ekki jafnt yfir allar konur auk
þess sem þaö er allt of stutt.
Leiörétting á þessu kemur ekki
bara konum vel, heldur öllum.
Hið mikla alvörumál gamals
fólks tilheyrir og báðum kynj-
um. A það var ekki minnst. Að-
einsrætt um þessa leiftursókn.”
Þú hefur greinilega orðið fyrir
miklum vonbrigðum. Ætlarðu
að halda áfram að berjast?
„Já. Þó að ég hafi orðið fyrir
vonbrigðum með þessa fram-
bjóðendur, er ekki þar með
sagt, að ég viti ekki, að við eig-
um alveg ótal margar færar
konur. Nú eru konur valdar á
lista eftir útliti og framkomu.
Það eru karlmenn, sem velja
þær. Það er gengið á eftir þeim
að gera þetta, af þvi að þær eru i
vissum ættartengslum eða hafa
vissa möguleika á fjármála-
sviðinu. En hvað þær hafa svo
til málanna að leggja er auka-
atriði.
Ég held, að væri þátttaka
kvenna lögboðin, þá kæmu þær
konur fram, sem eru nauðsyn-
legar. Konur eru ekki eins
þroskaðar á félagsmálasviðinu
og karlmenn, en ég held, að allt
sem væri gert til þess að bæta
þetta með löggjöf myndi láta
Hér sést örlltiö brot af málverkaeign dr. Gunnlaugs.
Myndir: GE