Tíminn - 17.01.1980, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 17. janúar 1980.
7
Rödd
Ekki veröur hjá þvi komist að
gera nokkrar athugasemdir við
skólaslitaræðu Guðmundar
Sveinssonar skólameistara,
sem birtist i Timanum 5. janúar
s.l. Sist er unnt að láta kyrrt
liggja eftir að ritstjóri Timans
hefur 13. janúar s.l. ljáö orðum
hans aukna útbreiðslu með þvi
að taka þau upp i leiðara og
gera þau þannig óbeinlinis að
sinum. En ýmislegt af þvi sem
Guðmundur segir i ræðunni er
villandi, ef ekki beinllnis rangt,
og orð hans eru mjög ósann-
gjörni' garð annarra skólastofn-
ana en þeirrar sem hann s jálfur
veitir forstöðu.
Guðmundursegiri ræðunni:
,,Og ef til vill er sanneikurinn
lika sá, að aðeins einn eiginleg-
ur fjölbrautskóli er til á Islandi,
Fjölbrautaskólinn i Breiðholti.
Það er eini skóli raunverulegr-
ar nýbreytni, raunverulegrar
endurskipulagningar fram-
haldsskólastigsins.”
Og siðar segir hann: ,,Fjöl-
brautaskólinn í Breiðholti leit-
ast við að bera nafn með réttu.
Hann er skóli sem býður nem-
endum valmillisjö mismunandi
námssviða. Það er mikilvægast
alls að skynja sérstöðu hvers
námssviðs fyrir sig. Eftir aö
væntanlegirnemendur hafa átt-
að sig á námssviðum kemur svo
að hinu, að kynna sér náms-
brautir hvers einstaks sviðs.
Með nokkrum rétti má segja að
hvert námssvið beri viðmót
(sic.) sérskóla er áður kunna að
hafa starfaö einir og einangrað-
ir. Fjölbrautaskólar svokallað-
ir sem ekki leggja rika áherslu á
mikilvægi námssviðanna verða
um leiö tortryggilegir vegna
þess að þeir vekja grun, sem
sums staðar er reyndar meira-
en grunur, að þeir séu i reynd
skólar eins námssviðs, þ.e.a.s.
hreinir og ómengaðir mennta-
skólar með hefðbundnu sniði, er
bjóði annað nám fram i nám-
skeiðum og skipi þvl þannig á
óæðri bekk.”
Og til að herða betur á þessu
siðasta talar hann enn siðar um
„fjölbrautaskólana litlu, sem
hafa i' reynd eitt námssvið með
úr „frumskóginum”
Guðmundi Sveinssyni
svarað
viðhengi námskeiða sem eiga að
koma I námssviða stað”.
Auk Fjölbrautaskólans i
Breiðholti hafa þrir aðrir fjöl-
brautaskólar verið starfandi
undanfarin ár, og að þeim hlýt-
ur þessum spjótum að vera
beint. Þessir þrir skólar eru
Flensborgarskólinn i Hafnar-
firði, Fjölbrautaskóli Suöur-
nesja og Fjölbrautaskólinn á
Akranesi. Allir bjóða þessir
skólar upp á nám á ýmsum
námssviðum og námsbrautum,
mismunandi mörgum eftir að-
stæðum á hverjum stað. Flens-
borgarskólinn er að þvi leytinu
þrengstur aö ekkert iðnnám er
þar innan veggja, en hinir skól-
arnir tveir eruað verulegu leyti
verknámsskólar og iönskólar.
Þessir þrir skólar hafa haft
nána samvinnu um skipulagn-
ingunámsinsogidesember 1978
gáfu þeir út sameiginlegan
námsvisi, þar sem gerð er grein
fyrir námsinnihaldi á um 40
námsbrautum og skipan þeirra
á námssvið. Skilgreiningar á
námsbrautum og námssviðum
eru hins vegar settar fram á
annan hátt en gert er i sambæri-
legu plaggi Fjölbrautaskólans I
Breiðholti. 1 staö þess að þar er
skyldunámi til ákveöinna náms-
loka þrlskipt i skólakjarna,
sviðskjarna og kjörgreinar
brauta, fella skólarnir þrir allt
skyldunámið i einn flokk og
kalla brautarkjarna, en að
sjálfsögðu eru fjölmargir náms-
þættir sameiginlegir mörgum
námsbrautum eða þeim öllum
og samsvara þvi sem I F.B. er
kallað skólakjarni og sviðs-
kjarni.
Skólarnir starfa allir eftir
áfangakerfi og af þvi leiðir að
grunneiningin i skipulaginu er
námsáfanginn. Námsbrautir
eru skilgreindar með þvi að til-
taka námsmagn til lokaprófs,
mælt I námseiningum, og með
þvi að telja upp alla skyldu-
áfanga á brautinni sem þarf aö
ljúka til að geta útskrifast.
Námsbrautum með marga
sameiginlega áfanga er siðan
skipað á sama námssvið. En af
þessu leiöir, aö námsbrautir
og námssvið eru fyrst og fremst
hugtök, nauðsynleg til viðmið-
unar og leiðsagnar, en eiga sér
ekki áþreifanlega tilveru á
sama hátt og bekkireða deildir I
hefðbundnum skóla.
Þessi. framsetning á náms-
kröfum hefur þann meginkost
umfram þá sem notuö er i F.B.
að hún er einfaldari og væntan-
lega einnig auðskildari, auk
þess sem hún er að ýmsu leyti
sveigjanlegri. Og sá skilningur
á hugtökunum námsbraut og
námssvið sem hún endurspegl-
ar gerir framkvæmdina á
marganhátt auðveldari. Vegna
þess hve margir námsáfangar
eru iðulega sameiginlegir
tveimur eða fleiri námsbraut-
um er auðvelt að koma við um-
talsverðri samkennslu hjá nem
endum ólikra brauta, en það
leiðir aftur til þess að skólar
geta boðið upp á þó nokkurt úr-
val námsbrauta, án þess að
nemendafjöldinn i heild sé gif-
urlega mikill. Samkennslan
stuðlar einnig að þvi að gera
skólann að samstæöri heild, þvi
að með henni öðlast nemendur
að hluta til sameiginlega náms-
reynslu, þótt þeir að lokum
stefni I ólikar áttir. Þetta sið-
asta er mjög mikilvægt, og
raunar er þaö eitt af megin-
markmiðum fjölbrautaskóla að
draga á þann hátt fram það sem
er sameiginlegt öllu námi.
Þegar Guðmundur Sveinsson
i ræðu sinni talar um „sérstöðu
hvers námssviðs” og „mikil-
vægi námssviðanna” er hann i
raun og veru að andmæla þessu
meginmarkmiði fjölbrauta-
skólahugmyndarinnar, and-
mæla þvi að reynt sé að gera
skólann aö samstæöri og sam-
hæfðri heild jafnframt þvi sem
sérkröfum hverrar námsbraut-
ar er sinnt. I staðinn virðist
hann, e.t.v. að sænskri fyrir-
mynd, stefna aö skóla sem i
raun verður aðeins samsafn
margra sérskóla undir einu og
sama þaki. Vel má kalla slikan
skóla fjölbrautaskóla, en hann
er ekki samhæfður (integrerað-
ur), og það er fráleitt að ganga
fram i nafni hans og neita þvi
að aðrar leiðir séu færar eða
farnar til að koma fjölbrauta-
skólahugmyndinni I fram-
kvæmd, en það gerir Guðmund-.
ur raunverulega I umræddri
ræðu.
Égskal hér ekki elta ólar við
einstök átriði i ræðu Guðmund-
ar Sveinssonar, en get þó ekki
stillt mig um að benda á, vegna
ummæla hans um „námsskeið i
námssviða stað”, aö i áfanga-
kerfi fer allt nám raunverulega
fram i námsskeiðum. Náms-
brautirnar eru aðeins tiltekin
samsetning námsáfanga, þ.e.
námskeiða, og það er fyrst og
fremst flokkunar- og skrásetn-
ingaratriði að skipa námsbraut-
unum niður á námssviö. Þess
vegna eru þessi ummæli, eins og
margt annað i ræðunni, út i
hött. Þvi aö vonandi vakir það
ekki fyrir Guðmundi að þessu
eigi að snúa við og námssviöin
að koma I stað námskeiðanna,
þ.e. formið i staðinn fyrir inni-
haldið.
Orð min skulu að þessu sinni
ekki verða til muna fleiri. Ég vil
aðeins harma að Guðmundur
Sveinsson skuli hafa gengið
fram fyrir skjöldu og ráðist að
skólastofnunum sem eru að
vinna að sömu markmiðum og
hann sjálfur og hans skóli, þ.e.
endurnýjun og endurskipulagn-
ingu framhaldsskólastigsins,
þótt þeir hafikosið aðfara aörar
leiðir en hann við það verk. Ég
ætla ekki aö gjalda honum i
sömu mynt. Að minu áliti er
starfsemi Fjölbrautaskólans i
Breiðholti merkilegt og gagn-
legt framlag til þróunar fram-
haldsskólastigsins. En ég neita
þvi að hún sé eina framlagið,
heldur er verið að vinna að
sömu hlutum á ýmsum stöðum
öðrum. Að sjálfsögðu þarf aö
samræma þessa vinnu betur
áður en lýkur, en á þvi stigi þró-
unar þessara mála sem viö er-
um núna held ég að það geti
beinlfnis veriö kostur að fleiri
leiðir en ein séu reyndar. Með
þvi móti fæst fjölþættari
reynsla, sem allir ættu að geta
lært af og notfært sér. En menn
verða þá að vera tilbúnir til að
læra af reynslu annarra(þeir
verða aö vera tilbúnir til sam-
starfs og til að standa við það
samkomulag, sem kann að
verða gert. Við þvi er hins vegar
ekkert að segja að menn reyni,
hver og einn, að fegra sinn fugl
eftir mætti, en það eiga þeir að
gera með málefnalegum rök-
um, ekki með þvi að skjóta á
aðra fugia i þeirri von aö um
siðir verði enginn annar eftir og
eiginn fugl þvi sjálfkrafa feg-
urstur.
Kristján Bersi ólafsson
Með grillur í höfðinu
Jónas Guðmundsson
FARANGUR
sögur
Ingólfsprent h.f.
Lesendur Tímans vita þau
skil á Jónasi Guðmundssyni, að
ekki ætti að vera þörf á að
kynna hann sérstaklega. Allir
vita að maðurinn er ritfær og
mikilvirkur og þykir sumum
sem hann ætli sér ekki af við
blaðaskrifin með köflum.
Stundum stansa menn við
heiti bóka og reyna að finna til-
efni nafnsins. Ekki skal hér fjöl-
yrt um það, en þó get ég ekki
varist þvi, að þarna finnst mér
seinni hlutinn minna sérstaklega
á sig og næstum rifa sig frá.
Þessar sögur fjalla nefnilega
sérstaklega um ýmislegt, sem
fylgir mönnum, — þeir hafa i
fari sinu, — og verður þeim að
angri. Slikar hugsanir eiga
kannski ekki rétt á sér, þvi að
farangur er sjálfstætt orð, hlut-
laust, sem rúmar jafnt það sem
vekur gleði og hryggð. Og auð-
vitað breytir það engu að skrifa
á.
Þetta eru sögur um fólk með
ýmiss konar meinlokur. Það er
mikil tiska, að skrifa um and-
lega volað fólk með ýmsum
hætti, haldið þráhyggju, hugar-
burði og meinlokum, svo að þvi
er varla sjálfrátt. Oft er þetta
hugsað til að skilgreina eitt-
hvað, sem býr með okkur al-
mennt, striðir á og angrar — en
huggar þó stundum — enda þótt
það sé ekki svo áberandi eða
einrátt að kallast geti geðbilun.
Hvort sem Jónas iýsir fólki,
sem verður viðskila við sorg
sina eða gengur i sjóinn i dular-
fullu ósjálfræði stefnir hann á
algenga mannlega eiginleika.
Og a.m.k. sumar þessar myndir
hans einkennast sönnum, al-
gengum dráttum. Ég nefni hér
aðeins borgarann i sögunni
Sumarhús, sem á alla sina ham-
ingju og velferð undir þvi', að
ætla eitthvað. Framkvæmdin
skiptir engu máli og það má
skipta um áætlun svo oft sem
vill, bara að ein geti tekið við af
annarri.
Skyldi maður ekki þekkja
það?
H.Kr.
Jónas Guðmundsson
bókmenntir
EFLUM TÍMANN1 | Styrkið Tímann
Sjálfboðaliðar hringi i sima 86300 eða 86538, Siðumúla 15 Reykjavik, á venjulegum skrif- stofutima. Þeim sem senda vilja framlög til blaðsins er bent á að giró- seðlar fást í öllum pósthúsum, bönkum og sparisjóðum. Söfn- unarreikningurinn er hlaupa- reikningur nr. 1295 i Samvinntt- bankanum. Fyllið út þennan seðil og sendið til Tímans í pósthólf 370, Reykjavík : ->g Ég undirritaður vil styrkja Tímann með þvi að greiða í aukaáskrift □ heiia □ háifa á mánuði Nafn

Sími