Tíminn - 18.01.1980, Blaðsíða 8

8
Föstudagur 18. janúar 1980.
Sigurður Eyþórsson við eina mynda sinna.
17. öldin
á Bergstaðastræti 15
Sýning Sigurðar Eyþórssonar
1 vinnustofu Guðmundar
Arnasonar, að Bergstaðastræti
1S hafa málin færst I það horf
smám saman, að þar eru
sýningar á myndlist, ekki slður
en innrömmunarvinna.
Guðmundur Árnason hefur
lengi fengist við list, bæði sem
listaverkasali og innrömmunar-
meistari og yfir hjarta hans og
húsi er sú umhyggja er hentar
myndlistinni vel. Þangað koma
margir, er unna list og vilja
ræða málin.
Þrír listamenn
Um þessar mundir sýnir
þarna Sigurður Eyþórsson, en
auk þesseru þarna myndir eftir
Kristján Guömundsson og Rud-
olf Weissauer.
Siguröur Eyþórsson er rúm-
lega þritugur aö aldri (f. 1948).
Hann lauk teiknikennaraprófi
frá Myndlista- og handiöa-
skólanum áriö 1971 en hélt þaö-
antil Stokkhólms, þar sem hann
hélt áfram námi 1974-1976.
Þaðan lá leiöin til Austurrlkis,
þar sem hann stundaöi nám um
skeiö og kynnti sér þá einkum
„tækni gömlu meistaranna”
eins og hann oröaöi þaö viö
undirritaðan.
Hann hefur áöur sýnt i Galleri
SOM og i Grjótaþorpinu,en þess
utan hefur hann tekið þátt i
nokkrum samsýningum.
Siguröur Eyþórsson hefur þvi
menntað sig allvel i myndlist-
inni, enda bera myndir hans
vott um miklar skólagöngur.
Sýning hans i vinnustofu Guö-
mundar Arnasonar minnir á
gamla og liðna daga. Aka-
demiskar teikningar, hárná-
kvæmar olíumyndir, djúpar og
ferniseraöar.
Þaöer út af fyrirsigekki nóg,
aö geta málaö eins og Hollend-
ingar á miööldum, en þaö er
vissulega áhugavert að reyna
aö sækja föng sin aftur i tíðina.
Hin ágæta tækni fyrri alda i
málverki, sem ef til vill nærhá-
marki á 17. öld gefur vissulega
tilefni til þess aö hún sé athuguö
nánar og reynt aö tengja hana
nútimanum, því vinnubrögö öll
á myndlistarsviöinu (efni til
myndgeröar) viröast á dálitilli
niöurleiö.
Á hinn bóginn er þvi ekki aö
leyna, aö Siguröur Eyþórsson
sýnir þarna i flestum myndun-
um gamla tækni, en án þess aö
finna nýjar leiöir, sem telja
veröur höfuönauösyn, þvi varla
er þaö meiningin aö færa okkur
aftur um aldir i myndlist, án
breytinga.
Þaö er fróðlegt og skemmti-
legt aö sjá þessa vinnu, og þegar
tekist hefur aö finna persónu-
legri farveg fjrir þessa tækni,
veröur framhaldiö gott, eöa á aö
geta oröið þaö.
Þessi maöur hefur hæfileika.
Þeir liggja núna innan úrvinnsl-
unnar, en ekki í hugamynda-
fræðinni, og má hvetja menn til
aö staldra viö á 17. öldinni sem
núna er á Bergstaöastræti 15.
Jónas Guömundsson.
Laus staða /æknis
við heiisugæsiustöð
á Hvammstanga
Laus er til umsóknar önnur staða læknis
við heilsugæslustöð á Hvammstanga frá
og með 1. nóvember 1980.
Umsóknir ásamt upplýsingum um læknis-
menntun og störf sendist ráðuneytinu
fyrir 16. febrúar 1980.
Heilbrigðis og
tryggingamálaráðuneytið,
16. janúar 1980.
AP. Kashdan: Byzanz und
seine Kultur.
Deutsche Ausgabe besorgt von
Gottfried Janke.
Akademie Verlag Berlin 1979. 3.
útg. 201 bls.
Vestrómverska ríkiö leiö
undir lok áriö 476, en því fór
fjarri aö sögu Rómarrikis væri
þar meö lokiö. A siðasta skeiöi
hins forna Rómaveldis voru
höfuðborgir þess tvær: Róm og
Konstantínópel, og keisararnir
tveir. Þegar Róm féll I hendur
barbara héldu ibúar höfuö-
borgarinnar austur viö Sæ-
viðarsund áfram á sinni braut.
Riki þeirrastóð i tæp 1000 ár eft-
ir þetta, eöa til 1453. Griska var
mál þeirraen ekki latina og þótt
ótalmargt I kristni þeirra, list-
um og menningu allri minnti
meira á hinn hellenistiska
menningarheim Botnalanda en
Róm kölluöu þeir4 sig stoltir
Rómverja, „Rhomaer”, og riki
sitt Rómarriki.
Fyrstu aldirnar eftir fall
Byzanzrlkis í hendur Tyrkjum
árið 1453 afneituöu margir Vest-
ur-Evrópumenn þessu riki meö
öllu og vildu ekki telja til hins
minnsta menningarlegs skyld-
leika viö þaö. Mun trúarlegur
ágreiningur frá dögum
klofningsins mikla i kirkjunni
hafa ráöiö þar mestu. Flest
tlndu menn 16. og 17. aldar til,
sem mátti veröa Byzanzrlki til
hnjóðs og þegar kom fram um
aldamótin 1700 var oröið
„byzantlnskur” eitt hiö versta
skammaryröi er menntaöir
Evrópumenn tóku sér I munn.
En eftir þvi sem leiö á 18. öld
tóku menn aö gera sér grein
fyrir þvl, aö i Byzanzriki haföi
veriö merkileg og sérstæö
menning og aö þar haföi varö-
veitst sá forni menningararfur
Botnalanda og Grikkja, sem
Vestur-Evrópumenn kynntust
fyrst aö ráöi á krossferöatíman-
um. 1 flestum löndum Evrópu
gátu menn greint nokkur áhrif
frá Byzans, meira aö segja hér
úti á lslandi, en i Byzanzrlki
voru Væringjar og þaöan mun
einnig ættuö Dómsdagsmyndin
góöa úr Flatatungu. Frá þvl
snemma á 18. öld hafa rann-
sóknir á byzantlzkum fræöum
veriö vinsælar viöa um Vestur-
lönd og nú starfar aö þeim
hópur manna viö ýmsa háskóla
á meginlandi Evrópu, á Bret-
landseyjum og I Bandaríkjun-
um. Kallast þeir byzantólógar.
Höfundur þessa rits er rúss-
neskur sagnfræöiprófessor, en
Rússar hafa löngum átt ágæta
fræöimenn á þessu sviöi. Höf-
undur skiptir bók sinni I sex
meginkafla. 1 hinum fyrsta ger-
ir hann grein fyrir því landi sem
Byzanzriki réöi, segir frá sam-
göngum, borgum og land-
Af
bókum
búnaöi, lýsir höfuöborginni
Konstantlnópel og hlutverki
hennar I rikisheildinni. Þá er
lýst byggingarmáta Ibúöar-
húsa, sagt frá klæönaöi og
kaflanum lýkur meö frásögn af
iönaöi og verslun.
Annar kaflinn er sá lengsti i
bókinni og er þar sögö félagsleg
saga Byzanzrikis. Þar er m.a.
fjallaö ýtarlega um fjölskyldulif
og hjónaband, sagt frá félögum
handverksmanna, klaustrum og
munkllfi, þjóöernislegum
minnihlutahópum, kirkju og
prestum, lýst menntun og
menningu, sagt frá stéttum og
loks fjallaö um hugmyndir
Byzanzmanna um eignarrétt-
inn, en þær voru á margan hátt
óllkar þvl sem tiökaðist á
Vesturlöndum.
Þessu næst kemur stuttur
kafli um keisara og stjórn rikis-
ins og er þar m.a. sagt frá falli
Byzanzrfkis.
Þá er ágætur kafli um heims-
mynd Byzanzmanna. Þar er
lýst hinni kristnu heimssýn,
sagt frá trú og trúariökunum,
fjaDaÖum guöshugmyndir fólks
og afstööu þess til almættisins
annars vegar og hins veraldlega
Ufs hins vegar, og loks er ágæt
grein gerö fyrir austrænni og
vestrænni guðfræöi.
Fimmti kafli fjallar um
byzantinska list, en hún þykir
mjög sérstæö og fögur á köflum
eilitiö einföld.
Siöasti kafli bókarinnar
fjallar um gamalt og nýtt, ef svo
má að oröi kveða. Þar er skýrt
frá þeim breytingum, sem uröu
i viöhorfum Byzanzmanna til
ýmissa andlegra mála þær ald-
ir, sem riki þeirra stóö.
1 bókarlok er heimildaskrá,
nafna- og atriðisoröaskrá og
myndskrá en myndir eru marg-
ar i bókinni.
Sá sem þessar linur ritar
hefur lengi haft mikinn áhuga á
sögu Byzanzrikis og reynt að
lesasér til um þaö eftir föngum.
Þessi bók er tvlmælalaust meö
þeim bestu, sem á minar fjörur
hefur rekið um þessi mál. Hún
er mjög ýtarleg, en þó skýr og
lifandi lesning. Þá er þaö og
mikill kostur, hve mikla áherslu
höfundur leggur á félagslega
sögu en lætur aftur á móti sögu
keisara, hallarbyltinga og styrj-
alda liggja á milli hluta að
miklu leyti.
Loks er þvl viö aö bæta, aö frá
útgáfunnar hendi er bókin ein-
staklega vel unnin.
Jón Þ. Þór
■ ,K'.|
i?;
JR; *t

Guösmóöir meö barniö. Byzantisk mynd frá 11. öld.
VÍSAÐ
Á LYKIL
Harold Sherman
Aö sigra óttann
og finna lykil iifshamingjunnar
Þýöandi: Ingóifur Árnason.
Skuggsjá.
Þetta er ein þeirra bóka, sem
á aö veröa lesendum slnum
handbók á hamingjuleið. 1 fá-
einum formálsoröum, sem eiga
aöveramönnum leiöbeining um
gildi verksins, segir höfundur
m.a.
,,Þú átt ekki aö stjórnast af
ótta. Taktu sjálfur viö stjórninni
á sjálfum þér og notfæröu þér
hugræna aðferö til aö losna viö
óttann. Geröu hann útlægan úr
vitund þinni og lifi þfnu fyrir
fullt og allt.”
Þaö hefur vafist fyrir mörg-
um aö losna viö ótta og
áhyggjur og þvl mun ýmsum
forvitni á forskrift um hvernig
þaö veröi gert i eitt skipti fyrir
öll. Ráö höfundar er fyrst og
fremst þaö aö vera bjartsýnn.
Sherman segir aö þaö sé göm-
ul svikaskýring, aö Djöfullinn
hvlsli aö mönnum og leiöi þá i
freistni, þvl aö sú persóna sé
ekki til. Hins vegar er ekki
fjarri, aö hann komi hér meö
annan djöful litlu betri, sem
þrotlaust talar viö okkurog elur
á kviöa og ótta. Þann djöful
nefnir hann dagvitund. Og móti
honum á aö vinna meö þvi aö
gera undirvitund sina bjartsýna
og örugga svo aö hvlsl dagvit-
undarinnar veröi áhrifalaust.
Þetta er e.t.v. nokkur einföld-
un I endursögn, en ekki get ég
varist þvi, aö mér finnst full-
langt gengiö i þá átt aö gera
dagvitundina sjálfstæöa. Svo er
nú hitt, aöenda þótt bjartsýni og
llfstrú sé nauösyn þarf maöur-
inn lika aö þekkja takmörk sín.
Þaö væri barnalegt aö ætlast
til þess aö ein bók leysi allan
vanda manns. Enda þótt
kannski sé vandþræddur vegur
milli þess sjálfstrausts sem lýs-
iraf og þess stærilætis, sem höf-
undur varar viö, er margt gott
og athyglisvert i þessum fræö-
um.
Allir þrá hamingjuna, en
leyndardómurinn mesti er e.t.v.
sá, aö menn vaka ekki og leggja
sig fram nema þeir finni þörf á
þvi. Ahuginn á lifinu stendur I
sambandi viö eitthvaö sem okk-
ur finnst aö viö veröum sjálf aö
gera, vegna annarra, — vegna
þess sem er utan við okkur sjálf.
Finnist okkur nógu mikiö I húfi
tökum viö á, gerum þaö sem við
getum, og þá fer aö veröa gam-
an. Hér er sú hliöin lítiö rædd.
En þó margt sé ósagt I þessum
fræöum er ekki þarmeö sagt, aö
kenningar Shermans séu ekki
góöar og gildar svo langt sem
þær ná. Vissulega segir hann
margt vel. Og áhrif hins hug-
ræna verða seint ofmetin.
H.Kr.
bókmenntir