Tíminn - 26.01.1980, Blaðsíða 8

Tíminn - 26.01.1980, Blaðsíða 8
8 Laugardagur 26. janúar 1980 Laugardagur 26. janúar 1980 17 Ljóðalestur í Norræna húsinu Finnsk-sænska leikkonan MAY PIHLGREN les upp finnsk Ijóð á sænsku laugardaginn 26. jan. kl. 16:00. Ný dagskrá. Verið velkomin NORRÆNA HÚSIÐ Laxveiði Krossá á Skarðsströnd verður leigö út til lax- veiði tímabilið 20. júni til 20. september 1980. Tilboðum sé skilaðtil Trausta Bjarnasonar, Á, Skarðsströnd, Dalasýslu, fyrir 1. mars 1980, sem gefur allar upplýsingar um símstöðina á Skarði. ALTERNATORAR * 1 FORD BRONCO MAVERICK CHEVROLET NOVA BLAZER DODGE DART PLYMOUTH WAGONEER CHEROKEE LAND ROVER FORD CORTINA SUNBEAM FIAT — DATSUN TOYOTA — LADA VOLGA — MOSKVITCH VOLVO — VW SKODA — BENZ — SCANIA o.fl Verð frá 26.800,- Einnig: Startarar, Cut-out, anker, bendixar, . segulrofar o.fl. í margar tegundir bifreiða. Bílaraf h.ft Borgartúni 19. Sími: 24700 Plastverksmiðja Til sölu er plastverksmiðja ásamt vélum og lager. Selst i einu lagi eða deildum, sem gæti orðið grundvöllur að sjálfstæðum rekstri. Helstu framleiðsluvörur eru: Vatns- og rafmagnsrör, ásamt öðru efni til raflagna, rafveituborðar, rafgeymaklær. Hlutir til hitaveituframkvæmda, lyfjaglös og um- búðir, ásamt ýmsun öðrum plasthlutum. Hluti framleiðslunnar hefur verið fluttur út. Upplýsingar gefa ólafur Sigfússon símar: 99-5124 og 99-5220 og Jóhannes Páisson, simi: 99-5294. Auglýsið i Tímanum Jón Þórisson er hér að máia auglýsingaspjald kvikmyndarinnar „Land og synir,” sem nú gnæfir utan á Austurbæjarbiói. „Land og synir” frumsýnd i gærkvöldi Statistinn reyndist Dixie Flyer 1918, meö umbúnaði til kvikmyndatöku. Jaröarförin að Tjörn Sigurður Sverrir Pálsson, Jón Sigurbjörnsson og Sigurður Sigurjónsson f þungum þönkum. Leikstjórinn tekur pól f hæöina. AM — I gærkvöldi var frumsýnd i Austurbæjarblói kvikmyndin „Land og synir”, sem gerð er eftir sögu Indriða G. Þorsteins- sonarmeð sama nafni. 1 sögunni er horfið aftur til kreppuáranna, sagan gerist i sveit norður í landi þegar flest var með öðrum brag en nú er orðið og þvi að mörgu að hyggja fyrir kvikmyndagerðar- menn á áttunda tug aldarinnar. Við fengum þvi Jón Þórisson, sem gerði leikmynd og btíninga til þess að ræða við okkur um sinn þátt i kvikmyndinni. Jón Þórisson er leikhúsgestum kunnur eftir að hafa starfað hjá LR um árabil þar sem hann var nemandi og siðar samverkam aður Steinþórs Sigurðssonar. Þá lærði hann og til verka i Myndlista og handiða- skólanum. Hann hefur siðar Sigurður kvikmyndar meðan dansinn dunar. Gólfið lék á reiöiskjálfi og erfitt að halda vélinni kyrri. fyrir bandariska milligöngu og kostuðu þau á endanum 600 þús- und. Þessir gömlu bflar hafa staðið vel i stykkinu? — Já, það gerðu þeir. Þó gerði mjólkurbfllinn okkur óleik. Við höfðum allan þann tima sem kvikmyndatakan stóð yfir, eða frá þvi i byrjun ágúst og fram i miðjan september, verið að biða færis á að taka upphafsatriði myndarinnar, þegar mjólkurbill- inn kemur inn isveitina, og fer yf- ir brúna, sem rútan hverfur yfir i lokin. En veðrið var alltaf þannig að þetta var ómögulegt og þó sett- um við menn til þess að vakna klukkan fimm á morgni hverjum og gá til veðurs. Nú, og loks var það einn morgun að veðrið var gott og við ræstum allan hópinn oghugðumst taka þetta atriði. En þá vildi sá gamli ekki fara i' gang, hvernig sem við reyndum og þar með var það úr sögunni og við urðum að nota annað upphafsat- riði. vera moldarbing ofan á hann.Okkur varð á sú skyssa að gleyma kist- unni þarna við gröfina i einn sólarhring og mér ersagt að fólk sem kom skyndilega gestkom- andi að Tjörn hafi ekki orðið um sel, þegar það sá eikarlitaða lik- kistu liggja hjá nýorpinni gröf- inni. Viðsmiðuðum lika gangnakofa, rifum girðingar og fleira, en það var ekki minnsti vandinn að gera sérgrein fyrir þvihvað ekki mátti sjást á myndinni, svosem ýmsár gerðir af vimeti, ljósastaurum og fleira.sem seint verður upp talið. Þó hef ég sett upp svið fyrir kvik- mynd frá svipuðum tima, eftir leikriti Gisla J. Astþórssonar og það kom að nokkru gagni. Þið þurftuö á talsverðum hópi ..statista að halda i myndinni? Já, við höfðum marga statista við upptöku sumra atriðanna, svo sem þegar dansleikurinn var haldinn i' gamla samkomuhúsinu i Svarfaðardal og við jarðarför Ölafs á Gilsbakka. Grannar okk- ar voru lika mjög hjálplegir og sem dæmi um það má nefna að þegar okkur vantaði þingmanns- efni, sem vera átti á ferð um sveitina uppi á vörubilspalli, fór Agúst heim að næsta bæ, barði hann á fætur og gekk „fram á sviðiö” og skilaði sinu hlutverki og oft betur en það. Við komum nokkrum hundum i slag, eins og gerist meðal sveitahunda og Týri var einn þátttakenda i slagnum. En þegar skipta varð um spólu i vélinni hætti hann að slást, þó án þess að sleppa þessu fína taki sem hann hafði á einum hundanna. Þegar vélin fór i gang að nýju, hóf hann svo slaginn aftur af fullum krafti. Sum atriðin bætti hann alveg óumbeðið, eins og i senunni þar sem þau finnast ungi maður- innog stúlkan hans. Þar hefði út- lærður kvikmyndahundur ekki gert betur. Hverjir voru helstu erfiðleik- arnir? „Ætli það hafi ekki verið veðr- ið. Við vorum svo naskir að detta niður á eina sumarið sem var 3 gráðum undir meðalári i sl. 50 ár. Þegar við vorum að kvikmynda á gangnadaginn var óveðrið slikt að vélarnar voru farnar að spóla á filmunni i vatnselgnum, enekki var hægt að snúa við 6000 fjár og byr ja upp á nýtt. Við lentum lika i erfiðleikum með sláturhússatrið- ið, þvi fé sem komið er i sláturhús má ekki fara þaðan aftur skv. lögum, svo viðurðum aösætalagi dómkirkjupresturinn í Reykjavík Rætt við Jón Þórisson, sem gerði leikmyndir og búninga starfað við sjónvarpið og komið talsvert við kvikmyndagerð þess og sótt námskeiötil Danmerkur og Sviþjóðar i þeirri grein. Er þetta fyrsta stóra kvik- myndin sem þú gerir leiktjöld við? Nei, ég vann að gerð leiktjalda við Brekkukotsannál, ásamt BirniBjörnssyni.Leiktjaldasmíði i Brekkukotsannál var miklu flóknari en i þessari mynd, en þessi lota var hins vegar miklu erfiðari — a.m.k. likamlega. Það var vegna þess hve við vorum fá- liðuð núna. Hvenær hófst undirbúningur- mn ? Við Agúst Guðmundsson, sem skrifaði handrit og leikstýrir myndinni, fórum norður i fyrra- veturi þeim tilgangi að finna bæi sem hentuðu fyrir myndina. Við höfðum einr. bæ upp úr krafsinu, en fórum aftur norður i sumar á- samt Indriða G. Þorsteinssyni. Það var i byrjun júni og við vor- um i viku á ferð. Við fórum um allan Skagafjörö og Eyjafjörð og fundum loks einn stað sem ti! greina kom innst i Eyjafirði. Bæ- inn sem að endingu varð fyrir valinufundum viðhins vegar ekki fyrr en i þriðju ferð okkar norður, en þá fórum við Agúst I Svarf- aðardalinn. Fyrri bæirnir höfðu veriðeyðibýli,enþarna voru bæir sem búið var i, að minnsta kosti að einhverju leyti, það var lif i þeim, og svo var þarna sam- komuhús, sem var þýðingamikið atriði. Þetta voru bæirnir Bakkagerði, Hofeá og Skeggstaðir. Fólkið þarna tók okkur alveg afskaplega vel og ekki ýkjur að segja að það hafi borið okkur á höndum sér. Innisenur tókum við að Hofeá, en útisenurnar i Bakkagerði. Við þurftum að skipta um glugga i öðrum bænum, en mála og vegg- fóðra i hinum og fólk lét þetta allt yfir sig ganga. Það kom lika á daginn að við höfðum valið stað- inn rétt, þvi þarna voru flestir þeir hlutir sem við þurftum á að halda innan hæfilegs radiuss. Þegar við vorum við leit að bæjum i Svarfaðardalnum komum við m.a. að bænum Brekkukoti, sem var i slæmu á- sigkomulagi, enda eyðibýli. Um það ortum við þessa visu: Ef á vorri yfirreið, ekkert finnum betra. Brekkukot má brúka i neyð, baðstofu et cetera. Gekk vel að útvega leikmun- ina? Já, okkur gekk það all vel. Við gengum i geymslur Leikfélags Reykjavikur og sjónvarpsins og söfnuðum saman þeim fatnaði sem að notum gat komið og einnig hjá Leikfélagi Akureyrar hjá Freygerði Magnúsdóttur,sem tók að sér að sjá um búningana við kvikmyndatökuna sjálfa. Þessu komum við fyrir i Húsabakka- skóla, þar sem við höfðum bæki- stöðvar, en megnið af hlutunum fengum við i sveitinni. Bensin- „En þá vildi sá gamli ekki fara i gang, hvernig sem við reyndum og þar með var upphafsatriöiö úr sögunni.” dæluna sem sett var upp á „Varmahlið”, þurftum við þó að sækja inn i Hörgárdal. Hana köll- uðum við „Svarfdælu”. Sumt reyndist torvelt að ná i, svo sem klifsöðla en slikir gripir eru orðn- ir sjaldséðir. Okkur tókst loks að fá lánuð tvö pör á Akureyri. I Eyjafirði virtust menn búa vel að fornlegum bilakosti og þar fengum við bæöi lúxusbil frá ár- inu 1918 og mjólkurbilinn vörubil frá 1928. Rútan, sem mun elsta gangfæra rútan hér á landi, kom hins vegar austan úr Þingeyjar- sýslu. Lúxusbillinn var af gerð Dixie Flyer og er sjálfsagt enn i dag með glæsilegri bilum. Hann mun hafa kostað sexfalt verð T módels af Ford á sinum tima. Undir þann bil uröum við hins vegar að útvega dekk, sem kaupa varð frá Indlandi um Holland með fjárhóp, sem hvort sem var átti að slátra. En þetla var samstilltur hópur (þ.e.a.s. okkar hópur, en ekki fjárhópurinn) og erfiðleikarnir urðu léttbærir fyrir vikið. Við vorum þarna 11-12 að staðaldri. Svo komu og fóru leikarar, en alls koma fram i myndinni um 100 manns. Visnagerð Við skemmtum okkur talsvert við visnagerð, en margir voru þarna hagmæltir, svo sem Indriði náttúrulega og Agúst og ég sjálfur uppgötvaði hjá mer þennan hæfileika. Þannig orti ég þessa hólvisu um sjálfan mig, þegær ég var að mála kistuna: A eikarmálning Nonni nær, nokkuð góðum tökum. A hans vörum visan grær, verður allt að stökum. Þetta varð til þessað ég missti skáldgáfuna i hálfan mánuð og fékk hana ekki að nýju fyrr en um það bil þegar ég var að fara. Þá var ég orðinn hálf villimannlegur, skeggjaður og úfinn og farið að likja mér við ekki minni mann en Jesú Krist. Þá orti ég þetta til skýringar fyrir unga stúlku: Þó að likir séum i sjón og svipuð birta af okkur lýsi. Þá er klárt að ég er Jón, þvi Jesú greiðir öðru visi. Daginn eftir ao ” fórum úr Svarfaðardal va: jr tekið aö Fr, :d á bls. 23. „Fólki varö ekki um sel, þegar það sá brúnmálaða likkistu liggja hjá gröfinni.” En þið kvikmynduð víðar en I Svarfaðardalnum? „Já, það er nú liklega. Við fundum þorpið fyrir söguna á Hjalteyri, en þar er töluverður húsakostur ónotaður og við höfð- um all frjálsar hendurfyrir vikið. Þarna höfðum við uppi á gömlu húsi, sem gegndi hlutverki spítala og máluðum og dubbuðum upp aðra gamla byggingu, sem heita mun „Goodtemplarinn” og létum hana vera spitalann að inn- anveröu. Þarna smiðuðum við einnig kaupfélagsbúð og komum upp skrifstofu kaupfélagsstjóra. Við kvikmynduðum lika að Tjörn i Svarfaðardal, en þar var Ólafur á Gilsbakka jarðaður undir yfirsöng Indriöa G. Þor- steinssonar. Gröfina tókum við þannig að við breiddum svartan dúk á jörðina og mokuðum Jón Þórisson og Haukur Þor- steinsson, „mjólkurbilstjóri.” uppá og baö þann sem kom til dyra aö taka að sér hlutverkið. Jú, jú, maöurinn fellst á það og var þarna uppi á bilnum lengi dags ogstóðsig með mestu prýði. Hins vegar var það ekki strax sem Agúst áttaði sig á því að maðurinn var enginn annar en Þórir Stephensen dómkirkju- prestur í Reykjavik, þótt honum hefði þótt hann kannast við svip- inn. Ég verð lika að minnast á frammistöðu hundsins okkar, sem reyndar var kallaður Týri, var frá Syðra Garðshorni f Svarf- aðardal. Hann reyndist alvegsér- stökprimadonna og slikur leikari að sérstaklega þjálfaður hundur hefði ekki gert betur. Þegar veriö var að kvikmynda lá hann graf- kyrr og hreyfði sig aldrei fyrr en myndavélin fór i gang. Þá stóð

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.