Tíminn - 31.01.1980, Side 3

Fimmtudagur 31. janúar 1980
3
Ný hlutafélagalög tóku gildi um áramótin:
Eiga að koma í veg fyrir mis
notkun hlutafélagsformsins
— svo og vernd minnihluta og lánardrottna
HEI— Um áramót gengu i gildi
ný lög um hlutafélög og féllu þá
jafnframt úr gildi fyrstu is-
lensku hlutafélagalögin frá 1921.
1 nýju lögunum eru fjöl-
margar breytingar og nýmæli,
t.d. um stofnun hlutafélaga,
hlutafé, stjórnun, endurskoöun,
ársreikninga, arösúthlutun,
varasjóBsskyldu, félagsslit og
skráningu hlutafélaga, sem
veröur nú á einum staö fyrir allt
landiö.
Hlutafélög er stofnuö hafa
veriö fyrir gildistöku laganna
skulu á fyrsta aöalfundi eftir
gildistöku þeirra samræma
félagssamþykktir sinar ákvæö-
um laganna.
I lögunum eru fjölmörg
ákvæöi, sem mæla fyrir um til-
kynningar til hlutafélagaskrár,
strax eöa innan ákveðins frests.
Getur vanræksla á þvi haft
ýmis óheppileg réttaráhrif,
segir i frétt frá viðskiptaráöu-
neytinu.
1 framsöguræðu Olafs Jó-
hannessonar fyrir frumvarpi
þvi sem nú er orðið aö lögum,
gat hann þess, aö stundum hafi
veriö haft á orði, að i hluta-
félögum ætti sér staö ýmis
fjármálaleg misnotkun og jafn-
vel spilling. Formiö væri haft aö
hálfgerðu yfirvarpi og væri mis-
notað. Talaö hafi verið um
gerfihlutafélög i sambandi viö
smáhlutafélög i eigu einstakra
fjölskyldna, sem tiðkast hafi
bæði hér og erlendis. Af þessu
hafi sumir fengið hálfgerðan
imigust á þessum fyrirtækjum.
Ólafur lagöi ekki dóm á hvort
þetta ætti viö rök aö styðjast, en
það drægi þó sist úr þvi að lögin
um hlutafélög væru endur-
skoðuð.
Frumhlutverk hlutafélaga-
löggjafar hefði verið að gera
hlutafélagaformiö að eftir-
sóknarverðu réttarformi fyrir
atvinnustarfsemi. Upphaflega
ástæöan fyrir vali þessa forms
fyrirtækja væri að safna fjár-
magni frá mörgum aðilum á
einn stað, til að ráðast i atvinnu
rekstur, sem einstaklingum
væri ofviða. Hérlendis væri þó
meginhluti hlutafélaga svo smá,
að nauðsyn á samsöfnun fjár-
magns hafi tæpast ráðiö vali á
þessu réttarformi. Ætla mætti
að sú takmörkun ábyrgðar, sem
fylgdi hlutafélagaforminu, vægi
oft þungt á metunum þegar
þetta félagsform væri valið.
1 lok ræöu sinnar sagði Olafur,
að i frumvarpinu væri aö finna
mörg nýmæli og miklu fyllri
ákvæði en i gildandi lögum. Meö
þessu væri stefnt aö þvi að koma
i veg fyrir, aö þetta réttarform
gæti veriö misnotað og enn-
fremur aö tryggja þaö að réttar
upplýsingar væru fyrir hendi
varöandi þessi félög, svo og um
vernd minnihluta og um vernd
lánardrottna.
4500 tíl 5000 hlutafélög á skrá nú:
Fækkar í 1000 tíl 1500
með framkvæmd nýju laganna
HEI— „Það sem helst kemur til
með að breytast með þessum
nýju lögum, er að þetta kemur
til með að opna hlutafélögin
meira og að það á að skylda þá
sem vilja reka félög áfram i
þessu formi að leggja hingað inn
ársreikninga”. sagði Benedikt
Þórðarson, fulltrúi viðskipta-
ráðuneytisins við hluthafaskrá
hjá borgarfógeta. Hér eftir,
sagði Benedikt, yrðu allar
upplýsingar varðandi hlutafélög
og reikninga þeirra til skoðunar
hverjum og einum sem áhuga
hefði á að kynna sér þær.
Hann sagði að möguleikar til
stofnunar „gervihlutafélaga”
þ.e.a.s. einkarekstrar i hluta-
félagaformi opna áfram. Aftur
á móti væri það spurning um
það, að ef fólk ræki fyrirtæki i
raun sem einka- eða sameignar-
firmu, hvort sumir breyttu þá
ekki rekstrarforminu til þess að
þurfa ekki að sýna almenningi
stöðu félaganna. Þetta gæti þvi
orðiö til að fækka hlutafélögum.
Benedikt var spurður hvort
hann áliti að eitthvað væri um
það, að menn stofnuðu hluta-
félög um rekstur til að minnka
eigin ábyrgð, sem ekki mun
hafa aukist með þessum lögum.
Sagðist hann reikna með þvi að
það ætti sér stað að þeir sem
væru óvandaðri i viöskiptum
veldu þetta form frekar einmitt
til þess að losna undan ábyrgð,
þar sem þeir gætu sjálfir ekki
tapaö meiru en þvi sem þeir
legðu I félagið. En héöan i frá
verður meira eftirlit með þvi að
félögin séu rekin sem hluta-
félög, með þvi að halda fundi og
annaö þvi tilheyrandi.
Þá kom fram að nú væru um
4500 til 5000 hlutafélög á skrá, en
hreinlega ekki vitað hve mörg
þeirra væru i raun og veru lif-
andi. Sennilega yrðu ekki nema
um 1000 til 1500 eftir þegar
framkvæmd laganna væri kom-
in i fullan gang. Fjöldinn alllur
af þessum félögum heföu verið
tilkynnt, jafnvel fyrir áratugum
og ekkert væri vitað um þau
meir. Tilkynna bæri breytingar
i stjórnum og þvilikt, en þar
sem það heföi ekki verið gert
yrði að lita svo á að breytingar
hefðu ekki orðið. Félögin ættu
að halda aðalfundi og halda
fundargerðabækur. Með þvi aö
fylgja þessu eftir væri sjálfsagt
hægt að afskrifa mörg hluta-
félög, bara vegna þess að fundir
hefðu ekki verið haldnir.
Benedikt var aö lokum
spuröur hvort upphæð lág-
markshlutafjár —sem ákveöið
hefur verið 2 milljónir — yrði
ekki fljótt úrelt i verðbólgunni.
Hann sagöi hætt við þvi. Æski-
legra taldi hann aö tekinn hefði
verið fram einhver verðstuðull i
lögunum sjálfum. En liklega
gerðu menn sér ennþá vonir um
að ná verðbólgunni niöur.
Reglugerö fjármálaráöherra:
Allir mega hafa
með sér bjór
til landsins
FRI — Sighvatur Björgvinsson
fjármálaráöherra gaf út f gær
'reglugerð sem heimilar ferða-
mönnum að taka með sér inn i
landið tólf flöskur af áfengum
bjór, jafnframt heil flösku af
sterku áfengi. Með þessu eru af-
numin forréttindi farmanna og
flugáhafna sem hingað til hafa
einir mátt taka þessa vöru
(bjórinn) meö sér inn i landið.
„Það voru sett hér á Alþingi
fyrir nokkrum árum sérstök
lagaákvæði sem heimila þessa
undanþágureglugerð”, sagði
Sighvatur Björgvinsson i sam-
tali við Timann, „og þaö var
sett i lög um einkasölu rikisins á
áfengi”.
Höfðu blaðaskrif áhrif á að
reglugerðin var sett á niina?
„Nei. Reglugerðin var komin
til endurskoöunar og ég lét fyrst
kanna hvort reglugerð stang-
aöist á við lög, þ.e. sú er áöur
var Igildi, vegna þess, að ýms-
ir hörou sagt, að svo væri, en
það er ekki. Ég lét kanna á-
stæður fyrir útgáfu hennar, en
það var vegna þess að farmenn
litu á þetta sem hluta af sinum
launum. Breytingar á reglu-
gerðinni gætu haft þaö I för meö
sér að þeir misstu þessi rétt-
indi.
Þá kom það til skoðunar hjá
mér að annaö hvort heföu allir
þessi réttindi eða enginn og þess
vegna heimilaöi ég að þessi
reglugerð var gefinút, þaö er að
allir hefðu sömu réttindi. Ef ég
hefði afnumið þessa reglugerð
þá hefði farmönnum þótt það
vera ólögmæt skerðing á þeirra
starfekjörum.
A bak við þetta er engin skoð-
un á þvi hvort bjór eigi að vera
framleiddur að drukkinn i land-
inu. Égskipti mérekkert af þvi,
ég vil aöeins að annað hvort fái
allir eða enginn þessi réttindi”.
Ekki hvar heldur
hvenær Davíð
keypti ölið
FRI — Sighvatur sag&i enn-
fremur I sambandi viö blaöa-
skrif um „bjórævintýri” Daviðs
Schevings, að þau hefðu vakiö
mikla athygli á þessu máli,
Menn skoöuðu þessi mál betur.
Aöspurður um hvort Davið
fengi að halda bjór slnum þá
sagði hannað það væri spurning
um „ekki hvort DavIB keypti öl-
ið heldur hvenær hann keypti
það” en reglugeröin gildir frá
og með deginum i dag.
Nýja frystihásið i byggingu
Nýja frystihúsið á
Djúpavogi tilbúið
i mars Afkastageta áætluð 4-5 þúsund lestir
AM — 1 lok marsmánaöar er von-
ast til að hiö nýja frystihús BU-
landstinds hf. á Djúpavogi veröi
tilbúið og er þar náö langþráöum
áfanga, en byggingin hefur geng-
ið mjög sánt, var hafin 1971.
Segja má, að sl. tvö ár hafi
byggingin gengið allvel, er hinn
langi byggingatimi hefur valdið
byggöarlaginu miklum erfiðleik-
um, þar sem litil not hafa verið af
húsinu á byggingarstigi, helst
nokkur saltfiskverkun og freö-
fiskvinnsla á sl. ári. Hjörtur Guð-
mundsson, kaupfélagsstjóri
Kaupfélags Berufjarðar, sem er
helsti hluthafi Búlandstinds,
sagði blaðinu i gær, að eldra
frystihúsiö heföi hvergi getað
gegnt hlutverki sinu þennan tima
sem skyldi, þvi ekki hefði verið
hægt að framkæma á þvi þær
endurbætur sem þörf var á, til
þess að það fylgdi kröfum tim-
ans, en löngu var oröin þörf á
stækkun þess.
Nýja frystihúsiö verður hið full-
komnasta að búnaði, en þar verða
til dæmis ný vinnuborö, sem
hönnuð eru af Framleiöni hf„ þar
verða nýtisku tölvuvogir, frysti-
vélar og frystiskápar og frysti-
klefi samkvæmt nýjustu kröfum
um leiö og nýttur veröur eldri
tækjabúnaður sem til er. Ætlunin
er að bónuskerfi verði tekið upp
við vinnsluna.
í frystihúsinu starfa nú 35 kon-
ur, allt heimafólk og hefur þar
verið nægatvinna að undanförnu,
nema helst I haust þegar ekki var
hægt aö taka við afla vegna bygg-
ingaframk væmdanna. Frá
Djúpavogi eru gerðir út fjórir
bátar, Illúgi, Jón Guðmundsson,
Otto Wathne og Einir og hafa þeir
verið á linu að undanförnu og
gengiö vel.fengið 9-10 tonn i róðri.
Veröur beöiö með að sjá hvern-
ig rekstur nýja hússins gengur,
hve mikið þarf að auka skipakost
á Djúpavogi, en talið er að húsið
geti afkastaö4-5þúsund tonnum á
ári. Sá bátafloti sem fyrir er
hefur skilaö á land ásamt minni
bátunum um 3 þúsund tonnum á
ári.
Kaupfélagsstjóri hefur veriö
framkvæmdastjóri Búlandstinds
til þessa, en um áramótin var
ráðinn sérstakur framkvæmda-
stjóri Borgþór Pétursson.