Tíminn - 02.11.1980, Side 18
26
Sunnudagur 2. nóvember 1980
Umsjón: Magnús Gylfi
KON SERTMEIST ARINN
David Bowie:
Scary Monsters
A sinum tima þótti Bretland
vera ,,Mekka” tónlistarmanna.
Þangab litu menn til þess aO
komast aö því hvaö væri þaö
nýjasta i poppheiminum.
Hljómsveitir eins og ,,The
Beatles”, „The Roiiing Stones”
og fieiri áttu uppruna sinn þar.
Þegar fram liöu tímar og eftir
„bresku innrásina”, sem svo
var kölluð í Bandarikin tók aö
bera meira og meira á banda-
riskum tónlistarmönnum. Aö
lokum fór þaö svo aö segja
mátti aö Bretland haföi tapað
baráttunni um forystu I tón-
iistarheiminum. Leiöandi afl
uröu bandariskar hljómsveitir
og bandarisk tónlist.
Eins og sönnum kapitalsistum
sæmdi geröu Bandarikjamenn
poppið aö multimilljóna-fyrir-
tæki. Af þvi leiddi fjöldafram-
leiösla á hljómsveitum fyrir
neytendur. Ekki leið á löngu þar
til hljómsveitir sem einu sinni
uröu frægar voru ragar til aö
breyta stil sinum af ótta viö að
missa vinsældir sfnar. Þannig
fór fyrir hundruöum tónlistar-
manna sem voru of önnum
kafnir viö aö telja peningana
sina aö þeir máttu ekki vera aö
þvi aö þróa tónlist sina. Þar
kom að þeir stöönuðu og misstu
vinsældir sinar samt sem döur.
Og eins og þaö væri ekki nóg
aö hljómsveitir stöðnuöu vegna
þessaö þær lögöu ekkert upp Ur
aö þróa tónlist sina. Timarnir
breyttust. Nýjar og nýjar tón-
listarstefnur skutu upp koll-
inum. Hversu mörg höfum við
ekki gengiö i gegnum „flower”-
timabiliö, þungt rokk, ,,new
wave”, „punk” disco og nú
siðast (eöa næstsiöast?) dreif-
býlistónlist.
Meöal annars af þessum
tveimur ástæöum hefur tón-
listarheimurinn ekki verið
mörgum sá aldingaröur sem
vonaö var. Þaö hefur sannaö sig
I þessum „business” aö nauö-
synlegt er aö endumýja sjálfan
sigtil þess aö geta haldið áfram
þátttöku i vinsældakapp-
hlaupinu.
Einn er þó listamaður sem
hefur aldrei sætt sig viö aö
fylgja straumnum og endurnýja
sig þegar vinsældir eöa timarnir
krefjast. Honum hefur ávallt
tekist að vera skrefi d undan nú-
timanum og tóniist hans og aö-
feröir eru sifellt aö breytast.
Þaö er nú svo komiö á aðdá-
endur hans búast ekki viö sama
manninum eöa sömu tónlist
þegar hann sendir frá sér nýja
plötu, heldur er þess vænst aö
hann sé breyttur Honum hefur
alltaf tekist þaö og alltaf kemur
hann jafnmikiö á óvart. Hann
hefur áunniö sér nafn fyrir aö
vera sá sem gefur „taktinn”
fyrir framtiöina.
Og hver er maöurinn? Jú,
auövitaö, David Bowie. Hann
hefur nú sent frá sér plötu sem
um langa framtið mun verða
fyrirmynd annarra tónlistar-
manna. Enn einu sinni hefur
hann sýnt fram á þaö aö tim-
arnir breytast, en David Bowie
breytist bara á undan.
Þaö er þvf engin tilviljun að
ég hóf'þessa grein á hugleiðing-
um um Bretland og þátt þess i
þróun tónlistar, en eins og allir
vita á David uppruna sinn aö
rekja til Bretlands. Þaö efast
engin um framlag hans til tón-
listar siöasta áratugs og þessi
plata gefur fyrirheit um aö hann
muni setja mark sitt á næsta
áratug.
David Bowie er nú orðinn 33
ára og hefur verið I tónlistar-
bransanum hátti tuttugu ár. Og
ekki er annaö aö heyra á plötu
hans en aö hann haldi enn frisk-
leika sinum.
Nýjasta plata David B. ber
heitiö „Scary Monsters... and
Super Creeps” A þessari plötu
eru auk hinna venjulegu sam-
starfsmanna, Carlos Alomar,
Dennis Davis og Georg Murray,
þeir Roy Brittan, sem m.a.
hefur leikiö meö Bruce Spring-
steen oggitarleikararnir Robert
FrippogPete Townshend. Þessi
liðskipan hefur greinilega haft
áhrif á tónlistina á plötunni þvi
fjölbreytileikin er mikill og það
er sama hvar borið er niöur
alltaf er maöur aö uppgötva
eitthvaö nýtt.
Platan hefst á laginu „U’s No
Game” (Part 1). Þaö er flutt á
japönsku af Michi Hirota. Þetta
lag gefur aö vissu leyti tóninn
fyrir plötuna, með sfnum þvf aö
koma manni gersamlega á
óvart. önnur lög eru eins ólik og
þau eru mörg. Þekktast er
væntanlega lagiö „Ashes to
David Bowie sem „Skrimsliö ógurlega”.
Ashes”, sem þegar hefur náð
hátt á vinsældarlista beggja
vegna Atlantshafs. En þaö lag
er alls ekki auðkennandi fyrir
plötunar. Ef eitthvert lag á aö
nefna ööru fremra myndi ég
velja „Scream like a Baby”.
Annars er út i hött að benda á
eitt lag öðru fremra þvi eins og
góðum listamanni sæmir er
David B. mjög umdeildur og
það sem einum likar viö tónlist
hanskann öörum aö mislíka. En
eitt er vist aö á þessari plötu
ættu allir Bowie aödáendur aö
finna eitthvaö viö sitt hæfi.
Tónlist hans er enn sem fyrr
jafn óaðgengileg viö fyrstu
hlustun en þegar maöur loks
finnur lykilinn aö henni þá eru
engin takmörk fyrir mögu-
leikunum. Söngur hans hefur
sjaldan verið betri eða fjöl-
breyttari.
Engin af fyrri plötum hans
kemur upp i hugann við hlustun
þessara, en þeim mun merki-
legri er þessi skirskotun til
gamalla tima sem á sér stað
bæöi á plötuumslaginu og í text-
um.
Viröistmér David B. vera aö
gera upp reikninga sina viö for-
tiöina og stefna óhræddur á vit
framtiöarinnar. Og af þessari
plötu má merkja aö hann hefur
nægt veganesti.
Aldrei að eilífu”
Kate Bush:
Never For Ever.
Um Kate Bush er litiö annaO
vitaö en aö Dave Gilmour,
gitarleikari „Pink Floyd” átti
að hafa uppgötvaö hana og
greitt götu hennar varöandi
plötusamning og veriö henni aö
ööru leyti innan handar þegar
hún steig sin fyrstu spor á
framabrautinni. Mikiö hefur sá
maöur á samviskunni!
Þaö sem einkum er merkilegt
viöKate Bush.er þaö aö hún gaf
út si'na fyrstu plötu „The Kick
Inside” áriö 1978, þá fullkom-
lega óþekkt, og sló samstundis i
gegn meö laginu „Wuthering
Heights” og fylgdi þvi eftir meö
laginu „The man with the child
inhiseyes”. Margir töldu aö hér
væri aöeins um stundarfyrir-
brigöi aö ræöa og aö hún hefði
aöeins náö þessum vinsældum á
nýjabruminu. Þaö voru margir
sem spáöu því aö hún hyrfi fljótt
i fjöldann, sem svo margir á
undan henni. Kate Bush, vegna
hinna góöu undirtekta sem
fyrsta plata hennar hlaut átti
það erfiöa hlutverk fyrir hönd-
um, sem haföi veriö banabiti
margra tónlistarmanna, aö
fylgja plötunni eftir meö ann-
arri jafngóöri eöa betri. A henni
hvlldi mikil pressa og hér átti
hið fræga máltæki tónlistar-
manna, „Þú hefur alla ævina til
aö gera þina fyrstu plötu, en aö-
eins sex mánuði til aö gera þá
næstu”,
Síöari plata hennar
„Lionheart” hlaut ekki nærri
þvi eins góöar viötökur og sú
fyrsta og kom þaö mér á óvart
þvi hún var sist siöri en „The
Kick Inside”. A „Lionheart”
sýndi Kate Bush svo ekki varö
um villst aö hér var á feröinni
ósvikinn tónlistarmaður. Sú
plata var mun rólegri og jafnari
en „The Kick Inside” en haföi
ekki aö geyma hit-lög á viö
„Wuthering Heights”.
Þriðja plata Kate Bush,
„Never For Ever” er nú nýlega
komin út og meö henni gerir
hún aö engu efasemdir um tón-
listarhæfileika hennar.
Stjama hennar hefur risiö
hægt og bitandi og hvert skref á
leiöinni hefur verið þrautskipu-
lagt. Hver einstök plata hennar
hefur veriö ólik hinum fyrri og æ
fara þær batnandi. Þaö sem ein-
kennir plötur Kate Bush öllu
ööru fremur, já jafnvel hins
óvenjulega söngstils hennar,
eru textar hennar. Kate Bush er
ánægjuleg undantekning frá
þeirri stefnu sem virðist ráöa i
tónlistarheiminum i dag, aö
ekki sé nauösynlegt aö leggja
upp úr textagerö, heldur nægi
aöstynja eöa öskra i takt viö þá
músik sem leikin er, t.d. disco
eöa þungt rokk.
„Never For Ever” hefst á
laginu „Babooskha”, Þaö iag
fjallar um tilraun eiginkonu til
aö reyna trúmennsku eigin-
manns sins. Hún sendir honum
bréf undir dulnefninu
Babooskha og fær hann á sinn
fund... hvaö gerist á þeim fundi
veröa hlustendur aö finna út
sjálfir. Þetta er eitt besta dæm-
iö um Kate Bush upp á sitt
besta. Hér er komið pottþétt hit-
lag það fær mann til aö raula
meö strax, en hún gerir meira
úr laginu meö óvenjulegum
texta og sérstakri útsetningu.
önnur áhugaverö lög á plötunni
eru t.d. „Blow away” þar sem
hún tekur fyrir klasslskt efni,
dauöann, og heilsar upp á
gamla kunningja eins og Keith
Moon, Minnie Ripperton, Sid
Vicious, Buddy Holly, Sandy
Denny og Marc Bolan.
Dauöinn er henni mjög hug-
leikið efni sbr. þaö aö hann r
umfjöllunarefni i tveimur öðr-
um lögum á plötunni, „The
Wedding List” og „Army
Dreamers”.
„The Wedding List” fjallar
um ástriðuglæp þar sem eigin-
maöurinn deyr af völdum
ókunnugs manns en eiginkonan
nær fram hefndum að lokum.
„Army Dreamers” á hinn bóg-
inn fjallar um móður sem er aö
taka á móti syni sinum úr striöi,
dauöum. Sem betur fer, fyrir
myrkfælna, er aö finna önnur
lögá plötunni, má þar t.d.nefna
„Bresthing”, „Violin”, og
„Egypt” sem öll eru góö dæmi
um hina „mystisku” tónlist
Kate Bush.
Sem fyrr semur Kate Bush
alla texta og öll lög plötunnar.
Þessi plata er þó óvenjuleg fyrir
þær sakir aö Kate Bush
„produserar” hana ásamt Jon
Kelly sem hefur unniö meö
henni á öllum plötum hennar.
Margir góöir og gegnir tón-
listarmenn aöstoöa Kate á plöt-
unni. Stuart Elliot hefur veriö
meö henni á öllum plötum henn-
ar, en aö öllum öörum ólöstuöum
held ég aö bróöir hennar Paddy
Bush hafi átt verulegan þátt i
þessari plötu.
Kate Bush er nú orðin aö stór-
stjörnu á viö „guöfööur” sinn
Dave Gilmour i Pink Floyd.
DDDDDDDODDDDODnnDDDDDDDDDDODDDDDQDOPn□□□□□□□
! Bette Midler á I
fhvíta tjaldinu)
□
D
a
D
□
□
□
D
□
D
□
D
D
D
D
□
□
D
D
Þaö færist æ i vöxt aö tón-
listarmenn reyni fyrir sér viö
kvikmyndaleik. Nægir I þvf
sambandi aö benda á fólk eins
og t.d. David Bowie^Mick
Jagger og Diönu Ross. Flestir
eru sammála um aö þeim hafi
tekist vonum framar á hvfta
tjaldinu, en benda hins vegar á
aö gaman væri ef fleiri tón-
listarmyndir væru geröar. Þaö
var þvl gleöiefni þegar Nýja-Bíó
tók sig til og hóf sýningar á
„The Rose” meö Bette Midler I
aöalhlutverki.
Myndin fjallarum síöstu daga
frægrar söngkonu, sem Bette
Midler leikur. Þessi söngkona,
Rósin.einsoghúner kölluö, lifir
mjög hátt uppi og er henni vel
lýst þegar sagt er á einum staö i
myndinni að hún sé eins og
handsprengjuvöllur. Þar kemur
aö lokum aö örlög hennar bera
hana ofurliöi og hún deyr úr of-
neyslu fikniefna.
Vafalaust er að myndin er aö
nokkru leyti byggö á atburðum
úr lifi hinnar frægu söngkonu
Janis Joplin sem einmitt lést úr
ofneyslu eiturlyfja á hátindi
frægöar sinnar. Þó svo aö þessi
mynd sé ekki heimildarmynd
um þá merku söngkonu er hún
engu aö siöur góðheimildum lif
blues-söngkonu og i myndinni
eru tónlistinni gerö sérstaklega
góöskil. Bette Midler fer á kost- °
um i hlutverki sinu og sannar □
áþreifanlega aö þar er komin g
söngkona (og leikkona) sem n
sópar verulega aö.
D
D
D
D
□
□
□ .........°...... -------------- □
□ D
□DDaDDaDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDaDDDDaDaDDDDDDDD
Þaö er þvi ástæöa til að hvetja
alla tónlistarunnendur til að sjá
þessa mynd. Þeir veröa ekki
sviknir af kraftmiklum söng og
leik Bette Midler.