Alþýðublaðið - 06.09.1922, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
Q-efið át af Alþýðaflokknum
193?
jskyggilegt ástanð.
Baðvsrðarstaðan er laus, Hún
er ( 8. (aunaflokki bæjarins, scm
er lægsti launaflokkurinn. Kauplð
er 1600 któaur á ári, eða um
133 kr. á mánuði, og dýrtlðar
uppbót, sem ( ár nemur 92 á
hundrað. Samtals nemur kaupið
og dýrtíðaruppbótin því 3072 kr.
eða 256 kr. á mánoði, og stöðunni
/ylgja tvö lítii herbergi og eldhús
og ókeypis Ijós og hiti.
Feit er þv( þessi staða ekki, og
þó eru ekki færri en 66 umsækj*
endur um hsna. Nú er þó ekki
svo, að aliir hafi sótt um stöðuna,
sem hefðu viijað fá hana. Áreið*
anlegt er, að fyrlr hvern einn, sem
sækir, ern minst tveir, sem hefðu
aótt, ef þeir hefðu getað gert sér
nokkra von um að fá stöðuna.
Þessi mikli umsækjendafjöldi
sýair greinilega spegilmynd af
ijárhagslegum ástæðum almenn
ings; þær sýna að það eru næst*
um ótrúlega big kjör, sem almenn-
ingur á við að búa.
Strit og vonlaust atvlnnuleysi á
vfxl, það eru kjör verkamannsins
og verða jafnan kjör hans, meðan
framleiðslutækin eru I eigu ein-
stakra manna.
Og nú á aiþýðan að fara að
borga tekjuskatt í landsijóð. Ekki
skatt, sem nemur nokkrum krón*
um, heldur nemur hann stundum
tvöföldu eða þreföidu vikukaupinul
En Jón Magnússon og höfðingj-
arnir hafa ákveðið þetta og al
þýðan tekur því þrgjandi!
Bltimór.
Á striðsárunam reyndu mörg
iönd, að nota sem bezt þau auð-
æfí, seoi löndin sjálr gátu látið í
té Meðal annars reyndn margar
þjóðir, að aota tv.ó i stað kola,
sem vo u oft litt fáanleg og mjög
Miðvikudaginn 6. sept.
dýr. í mörgum löndum risu upp
heiiar móverksmiðjur, en auðvitað
hugsuðu verksmiðjueigendurnir ekki
um annað en auðga sjáifa sig,
svo þegar koiin fóru að lækka í
verði, vildi fólkið heldur kaupa
þau. En það var auðvitað skaði
vegna þess, að allir þeir sem að
höfðu vinnu við þessa mófram
leiðslu töpuðu atvlnnu sinni.
Danir voru meðal þcirra þjóða,
sem framleiddu mikið af mó til
eldsneylis á striðsárunnm, en þeirri
atvinnugrein tór að hraká, þegar
kolainnflutningurinn óx
Nú hefir einn ungur verkfræð
iegur, Nyboe, iagt tillögur fyrir
stjórnina dönsku um það, hvernig
haga skuli móvinslunni, svo hún
geti kept við kolin. Tilgangur
hans með þessu er bæði að veita
verkamönnum atvinnu við mó-
vinsluna og reyna að minka kola-
innfiutninginn til landsins.
Nyboe gerlr ráð fyrir þvf, að
mónum sé annað hvort breytt (
eitimó eða koks, og hsfi mórinn
þannig unninn ekki nema þriðj
ungi minna hitagildi en kol
Með þvi að setja á stofn 25
til 30 eltimós verksmiðjur, sem
kosta 20 til 25 miljónir króna,
sé hægt að framleiða i'/z miijón
tons af eltimó, sem jafngildi 2l/io
miijón tons af góðum venjulegum
mó
Með þessu segir Nyboe, að
Danir geti sparað a einu ári 1
miijón tons af kolum, sem kosti
35 miljón krónur.
Vlð þessar nýju eltimós verk
smiðjur býst Nyboe við þvf, að
15000 verkamenn geti fengið at-
vinnu yfir sumarið, og um 5,000
að vetrinum, og [gerir hann ráð
fyrir, að Danir geti með þessari
auknu atvinnu sparað 10 til 12
miljónlr kr. í atvinnuleysisstyrk.
A þennan hátt telur Nyboe, að
hægt sé að framleiða 1V2 miljón
tons af eitimó íyrir 30 milj. krónur,
og þó að kolin, sem fiutt væru
til landsins, kynnu að vera eitt-
hvað ódýrarl en eltimórinn, þá
204 töÍBbíað
hafi það ekki svo mikla þýðingu,
þvf að 6o°/o af verði eltimðsias
verði vinnulaun og um 250/0 fiutn-
ingsgjald, sem alt gangi til verka-
manna í l&ndinu,. sem ef tii vill
væru atvinnulausir, ef þessi mó-
framleiðsla væri ekki, en verðið
fyrir kolin færi mest alt út úr
landinu og nauðafáir sem fengju
atvinnu við þau,
Ahættuna við þessa móvinslu
álítur Nyboe ekki mikla, þvf að
Iítil líkindi séu fyrir þv(, að kolin
lækki úr því verði, sem þau eru
nú í.
Þetts væri þess vert, að íilend-
ingar athuguðu, hvoit ekki mætti
gera eitthvað þessu Ifkt hér, því
að nógu er tsland móauðugt.
Hár.
Samalmesnnahslið.
Það eru svo margir sem spyrja
um það þessa dagana, að vér
teljum skylt, sem hér eigum hlut
að máli að skýra opinberlega frá,
hvað þvf málefni líður.
Aðalfréttin er þá sú að vér höf-
um afráðið að kaupa húi og byrja
hælið þar nú f haust Húsið er
tveggja ára gamalt steinhús, kali-
að „Grund*, suðvestan af Sauða-
gerði, við Kaplaskjóiiveg. Fylgir
bæði túnblettur og kálgarðsstæði,
alls 3681 □ metrar, svo þar er
laedrými nóg fyrir stórhýii siðar.
Eignin er ódýr eftir atvikum og
með ágætum borgunarskllmálum
bæði að voru áliti og sérfióðra
manna sem vér höfum spurt ráða
I því efni Herbergjaikipun húss-
ins er eðlilega ekki að öllu leyti
eins og vér mundum hafa hana I
húsi, sem bygt væri hauda gam
almenaum og gctum vér þvf að
linni ekki tekið annað fólk en
það, sem treystlst til að sofa í
sambýlisstofum. Lflslega verða þrfr
í hverri stofu eða fjóiir ( sumum,
verði aðsókn mikil, en uadiieins